2 havo/vwo - Noordhoff Uitgevers

Nieuw Nederlands 4 e editie, 2 havo/vwo, docentenhandleiding 92
Spelling
Hoofdstuk 1
Gebiedende wijs
Bij zinnen met een bevel erin gebruik je de gebiedende wijs. Bij de gebiedende wijs (GW) staat
geen onderwerp.
Zo schrijf je de gebiedende wijs
De gebiedende wijs schrijf je als stam.
Voorbeeld:
- Teken een rechthoekige driehoek ABC (AB=4, AC=3) en bereken de schuine zijde BC.
- Vind tegenwoordig nog maar eens een goede metselaar.
Persoonsvormen in samengestelde zinnen
Er zijn zinnen met één persoonsvorm (enkelvoudige zinnen) en zinnen met meer
persoonsvormen (samengestelde zinnen).
Zo vind je de persoonsvormen in samengestelde zinnen
Probeer alle werkwoorden van tijd te veranderen. De werkwoorden waarbij dat kan, zijn
persoonsvormen, de andere niet.
Voorbeeld (het sterretje (*) betekent ‘kan niet’):
- Nabila kan nauwelijks geloven, dat Gehazi naar Jordanië gaat emigreren.
- Nabila kon nauwelijks *geloofden, dat Gehazi naar Jordanië ging *emigreerden.
De werkwoorden kan en gaat kun je van tijd veranderen en zijn dus persoonsvormen; geloven
en emigreren kun je niet van tijd veranderen en zijn dus geen persoonsvormen.
Let op: Als je van de zin een ja/nee-vraag maakt, vind je maar één persoonsvorm. Er komt
immers maar één van de twee persoonsvormen vooraan de zin te staan:
- Kan Nabila nauwelijks geloven dat Gehazi naar Jordanië gaat emigreren?
Persoonsvorm
Voor de spelling van de persoonsvorm heb je speciale spellingsregels. In de tegenwoordige tijd
schrijf je stam of stam + t.
In de verleden tijd schrijf je bij zwakke werkwoorden stam + te(n) of stam + de(n). Bij sterke
werkwoorden verandert de klank.
Zo spel je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd
• Je schrijft alleen de stam:
- als er ‘ik’ bij hoort: ik luister, luister ik
- als er ‘jij’ achter staat of ‘je’ waar je ‘jij’ van kunt maken: droom je (jij)?
• Je schrijft stam + t:
- in alle andere gevallen in het enkelvoud: jij/hij/zij luistert; luistert die hond goed?
• Je gebruikt het hele werkwoord:
- in het meervoud: wij / jullie / zij / de honden luisteren
Zo spel je de persoonsvorm in de verleden tijd
• Sterke werkwoorden: zo eenvoudig mogelijk (kijken – keek; slapen – sliep)
• Zwakke werkwoorden: ’t (e)x-f(o)k s ch(aa)p
- Als de letter vóór de -en van het hele werkwoord in ’t (e)x-f(o)ksch(aa)p zit, schrijf je in de
verleden tijd stam + te(n): lachen – lachte(n), merken – merkte(n)
- Als de letter vóór de -en niet in ’t (e)x-f(o)ksch(aa)p zit, spel je de verleden tijd als stam +
de(n): razen – raasde(n), beloven – beloofde(n)
Hoofdstuk 2
Engelse werkwoorden
Het Nederlands heeft veel werkwoorden uit het Engels overgenomen.
Zo vervoeg je Engelse werkwoorden
© Noordhoff Uitgevers bv