2 havo/vwo - Noordhoff Uitgevers

Nieuw Nederlands 4 e editie, 2 havo/vwo, docentenhandleiding 37
© Noordhoff Uitgevers bv
In de onderbouw hebben scholen de vrijheid om een eigen invulling aan de onderbouw te
geven. Deze keuzevrijheid van scholen betekent dat in principe iedere school het vak
Nederlands een andere vorm én een andere inhoud kan geven, zolang de kerndoelen maar
gerealiseerd worden.
Voor een lesmethode betekent dit dat de leerstof flexibel moet kunnen worden ingezet. Nieuw
Nederlands bevat een jaarplanner waarin alle leerstof aan de orde komt. Om scholen echter te
ondersteunen in hun keuzevrijheid, biedt de docentenhandleiding verschillende aanpakken die
aansluiten bij de vier scenario’s in de onderbouw. Bijvoorbeeld:
• Nederlands als 1-uursvak, 2-uursvak en 3-uursvak
• Nederlands geïntegreerd in een leergebied
• Nederlands als individueel onderwijs
WAAROM EEN JAARPLANNER?
Belangrijke argumenten voor een jaarplanner zijn:
1 overzicht bieden van de totale leerstof en benodigde lestijd
2 lesvoorbereiding vergemakkelijken
3 gemakkelijker inhoudelijke keuzes kunnen maken
4 gemakkelijker werkwijzers op maat kunnen maken
JAARPLANNER IN NIEUW NEDERLANDS
De jaarplanner in Nieuw Nederlands is beschikbaar in de docentenhandleiding.
ZIE OOK
keuzevrijheid – kerndoelen - scenario’s
KERNDOELEN NADER UITGELEGD
TIEN KERNDOELEN
Het vak Nederlands in de onderbouw telt tien kerndoelen. De kerndoelen worden hieronder in
samenhang beschreven en geanalyseerd. Kort gezegd: wat typeert Nederlands in de
onderbouw?
TYPERING VAN DE KERNDOELEN
In de meeste van de tien kerndoelen zijn de taalvaardigheden geïntegreerd. De kerndoelen 1,
2 en 3 hebben bijvoorbeeld betrekking op zowel schrijf- als spreeksituaties. Taalvaardigheid
wordt in de vernieuwde onderbouw gezien als een mengvorm van mondelinge en schriftelijke
taalvaardigheid. In taalsituaties combineer je met andere woorden zowel spreek-, luister-,
lees- als schrijfvaardigheid. Geïsoleerd gebruik van een van de vaardigheden komt zelden
voor.
Kerndoel 3 en 4 laten zien dat Nederlands taalonderwijs tot doel heeft strategieën aan te
leren. Woordenschatuitbreiding heeft met een apart kerndoel een belangrijke status gekregen
binnen de tien kerndoelen. Bij kerndoel 4 staan strategieën centraal om informatie te
verwerven uit gesproken en geschreven teksten. Deze informatievaardigheden gebruiken de
leerlingen uiteraard niet alleen in het vak Nederlands, maar hebben sterke verwantschap met
alle andere vakken waarin leerlingen onderwijs volgen. Lees- en luisterstrategieën spelen in
deze kerndoelen een cruciale rol.
Informatievaardigheden spelen niet alleen in kerndoel 4 maar ook in kerndoel 5 een
prominente rol. In dit kerndoel worden schriftelijke en digitale bronnen genoemd. Leerlingen
moeten getraind worden in het zoeken, het ordenen en het beoordelen van informatie op
waarde voor hemzelf en anderen. De persoonlijke inschatting van de waarde, het belang van
de informatie – zowel voor jezelf als voor anderen - wordt expliciet in dit kerndoel genoemd.
Een kritische omgang met informatie wordt hier gepropageerd.
In de kerndoelen 6 en 7 worden de mondelinge tekstsoorten genoemd waarin de leerlingen
getraind moeten worden: deelnemen aan overleg, planning, discussie in een groep, en het
geven van een mondelinge presentatie.