Modularisering en zorgprogrammering Jeugdzorg Groningen

het aanbod. Het is niet alleen een herziening op papier of op inhoud, maar raakt tevens vele
aspecten van de organisatie (zie ook Projectgroep Zorgprogrammering, 2000). Het geeft blijk van
durf dat Jeugdzorg Groningen deze ombouw in de volle breedte heeft aangepakt. Probleem daarbij
was wel dat niet goed te scheiden was welke ontwikkeling nu precies welk resultaat moest
opleveren. Dat dit heeft geleid tot verwarring bij deelnemende partijen – in het bijzonder bij de
uitvoerend hulpverleners en bij de subsidiegever – mag niet verwonderlijk genoemd worden.
• Risicofactor was voorts dat de inhoudelijke en organisatorische veranderingen niet gepaard zijn
gegaan met een planmatige aanpak van de bedrijfsvoering en de verantwoordingssystematiek. Twee
kernproblemen deden hier zich voor. Ten eerste: de modulaire invalshoek en de scheiding van de
functies verblijf en begeleiding verhouden zich niet goed met de financieringsgrondslag en de
externe verantwoordingssystematiek. Ten tweede: de versnipperde ICT in de fusie-organisatie is niet
adequaat aangepakt. De registratieproblematiek was geen gevolg van de zorgprogrammering maar
van de gebrekkige uitwerking van de fusie op dit punt. Zorgprogrammering maakte de
registratieproblematiek wel erger omdat de relatie tussen de inhoudelijke en de beheersmatige
bedrijfsvoering steeds zwakker werd.
• Er was spanning met de provincie. Dit werd niet door iedere partij als negatief ervaren. Sommigen
zagen de rol van de provincie als ‘de grote tegengasser’ zoals een geïnterviewde dat uitdrukte.
Anderen vonden dat deze partij duidelijk haar verantwoordelijkheid nam. De
vernieuwingstrajecten in Jeugdzorg Groningen waren vaak niet goed te scheiden, er ontbraken
concrete ijkpunten om de voortgang te volgen, er werd niet systematisch en op gezette tijden
concreet geëvalueerd en er ontbrak een goede registratie om de bedrijfsvoering te verantwoorden.
Dat dit de nodige spanning opleverde met de subsidiegever wekt dan geen verbazing. In dat
perspectief bezien is deze spanning alleen maar gezond te noemen.
7.7 Conclusies
In de documenten is in de loop der jaren een grote hoeveelheid doelen genoemd die gediend moesten
worden met de ombouw van het aanbod. In de interviews komen er met name drie naar voren:
transparantie van het aanbod, meer vraaggericht hulp op maat bieden en met dezelfde middelen meer
cliënten helpen. In de documenten vinden we nog een vierde: meer ambulant aanbod. Aan de hand van
deze doelen bespreken we hier kort de resultaten van het zorgprogrammeringstraject.
• Aanbod overzichtelijk georganiseerd, inzichtelijk vormgegeven en glashelder beschreven. Dit doel
komt in de documenten en de interviews consistent als een van de kerndoelen naar voren. De
resultaten zijn op dit punt belangwekkend. Er is een modulewijzer geproduceerd die een afspiegeling
vormt van een heldere indeling van het aanbod.
• Flexibele en vraaggerichte hulp op maat, geen over- en onderaanbod. De ombouw van het aanbod
is sterk gestuurd door het zo-zo-zo-zo-beleid. De werkelijke vraag is daarin niet bepalend geweest,
getuige het feit dat pas in de laatste fase van het proces (2001-2002) de aandacht voor de vraag in
de regio nadrukkelijk op tafel is gekomen. Wel geldt dat Jeugdzorg Groningen erin geslaagd is de
functies verblijf en behandeling/begeleiding los te koppelen en in afzonderlijk in te zetten modules
op te nemen. Dat heeft er mede toe geleid dat er flexibeler aanbod te realiseren is. Jeugdzorg
Groningen is er bovendien in geslaagd deze flexibiliteit zowel inhoudelijk als organisatorisch
vorm te geven. Die flexibiliteit wordt aan de andere kant weer beperkt door gebrek aan capaciteit.
Met name de laatste jaren is de druk op alle hulpvormen in het aanbod groot geworden. Dat heeft
ertoe geleid dat het expliciteren van de vraag nog nadrukkelijker op de agenda is gekomen. Eén
kwestie is daarbij van bijzonder belang: het feit dat er nog steeds een groep bestaat (met name uit
de jeugdbescherming) waarvoor het moeilijk blijkt opvang of vervangende opvoeding te vinden.
Dit is opmerkelijk omdat aan de start van het hele traject in 1995 de problematiek van de ‘moeilijk
plaatsbaren’ een van de aanleidingen vormde. Moeilijk plaatsbaren lijken nog steeds moeilijk
43