Modularisering en zorgprogrammering Jeugdzorg Groningen

• Verbreding van het traject naar alle hulpvormen (1999-2000). In deze fase vindt er op twee
manieren een verbreding van de zorgprogrammering plaats, vervat in het masterplan ‘Jeugdzorg
naar Huis’ - een visionair plan waarin de inhoud centraal staat. In de eerste plaats wordt de
operatie uitgebreid naar het aanbod voor alle leeftijden. Ten tweede leidt de zorgprogrammering
niet alleen tot een inhoudelijke ombouw, maar ook tot een ingrijpende ombouw van de
organisatie. De vier doelen die voor het jaar 2000 centraal worden gesteld zijn: een inzichtelijk
vormgegeven en glashelder beschreven hulpaanbod; een zodanige organisatie van het hulpaanbod
dat er flexibel en op maat voor elke cliënt een antwoord op de hulpvraag kan worden
geformuleerd; het creëren van een breed scala aan intensief ambulante modules die ook in
programma’s zijn te organiseren; en tenslotte het terugdringen van de wachtlijsten voor de
modules met de functies verblijf, verzorging en opvoeding. Elk doel wordt uiteengelegd in
meerdere deelprojecten. In eerste instantie is het de bedoeling om de daghulp en de
ouderbegeleiding als proeftuin te laten dienen. Maar de vernieuwing versnelt zich, onder meer
omdat de 24-uurshulp gedwongen wordt om te bouwen vanwege onderbezetting van een aantal
leefgroepen. In het algemeen kan geconcludeerd worden dat er enorm veel veranderprojecten
tegelijkertijd in gang worden gezet. Ondertussen kampt de organisatie nog steeds met het
probleem van de ‘moeilijk plaatsbaren’; er wordt een onderzoek aangekondigd om zicht te krijgen
op de doelgroepkenmerken en –omvang, en om na te gaan of voor deze groep bovenprovinciaal en
intersectoraal een voorziening getroffen dient te worden. De vertaalslag van de inhoudelijke
ontwikkelingen naar de organisatorische uitwerking loopt achter, waarmee de organisatie zowel
intern als extern kritiek over zich afroept. Problemen met registratie ten behoeve van de
bedrijfsvoering en de verantwoording naar de provincie stapelen zich inmiddels op.
• Consolidatie van de zorgprogrammering (2001-2002). In de laatste periode lijkt de inhoudelijke
en organisatorische ombouw zich te consolideren. Het opleveren van een overzicht van
beschikbare modules in 2001 is daarbij een belangrijk resultaat. De problemen met de
bedrijfsvoering worden nu meer substantieel aangepakt. In deze periode zien we dat de
modularisering in het teken komt te staan van de marktsturing in het aanbod. Helder wordt dat die
‘markt’ eigenlijk nog slecht zichtbaar is, mede door een conservatief verwijsbeleid van de
plaatsers. Daarnaast rijst de vraag of met alle veranderingen de effectiviteit van het aanbod ook is
verbeterd. Duidelijk is daarmee dat in het voorgaande traject de effectiviteit niet als een van de
succescriteria is gehanteerd. Het accent heeft gelegen op ombouw van de hulpverleningsmiddelen,
niet op de verbetering van de resultaten van de hulpverlening.
7.3 Andere ontwikkelingen
In de periode die voorliggend onderzoek beslaat (1992 tot en met 2002) werden in de provincie en
landelijk – naast de zorgprogrammering - nog een aantal andere ontwikkelingen in gang gezet.
• De schaalvergroting in de jeugdhulpverlening leidde tot de vorming van MFO’s. In Groningen
resulteerde dat in 1996 in Stichting Jeugdzorg Groningen. De fusie bracht allerlei reorganisaties
met zich mee. Constaterend kan gezegd worden dat de fusie enerzijds mogelijkheden creëerde
voor het proces van de zorgprogrammering maar anderzijds een belastende factor is geweest, met
name in personeel opzicht. Vervolgens werden ook op andere manieren beroepsgroepen opnieuw
gegroepeerd met als doel deze flexibeler en efficiënter in te kunnen zetten. Dit bracht onrust met
zich mee. De vorming van vakgroepen, bijvoorbeeld de vakgroep ouderbegeleiding, kunnen we
zien als een noodzakelijke voorwaarde voor het modulariseren en ambulantiseren van bepaald
hulpaanbod.
• De Wet op de Jeugdhulpverlening schreef voor dat de hulp aan jeugdigen in een zo vroeg
mogelijk stadium van de probleemontwikkeling moet worden ingezet, zo kort mogelijk moet
duren, zo dicht mogelijk bij huis geboden moet worden en zo licht mogelijk van karakter moet
zijn: het zogeheten zo-zo-zo-zo-beleid. Dit leidde tot een beleid gericht op de versterking van de
39