Modularisering en zorgprogrammering Jeugdzorg Groningen

Een complicatie daarbij is dat de huidige organisatie van de registratie wanhopig wordt genoemd (3F).
Dat heeft niet zozeer te maken met de zorgprogrammering als wel met de fusie. Als erfenis van die
fusie bestaat de registratie uit “eilandjes”, een serie van aparte systemen die niet met elkaar te
verbinden zijn. Daardoor is het niet mogelijk in de registratie te overzien welke modules door een
cliënt worden afgenomen als hij vanaf meerdere afdelingen een module afneemt. Er is in deze periode
een 25-punten tellende actielijst opgesteld en er zijn afspraken gemaakt voor een noodscenario (3F).
Voor de langere termijn wordt een ontwikkeling in gang gezet waarin wordt toegewerkt naar een
cliëntvolgend systeem (4V).
Vraagstukken
Naast deze opbrengsten doen zich een aantal vraagstukken voor die - mede op basis van ervaringen en
voortschrijdend inzicht - de aandacht trekken:
- In de eerste plaats wordt de zorgprogrammering meer geplaatst in de context van de
vraaggerichtheid en de effectiviteit van de hulp. Modulair aanbod voorkomt weliswaar dat een
cliënt meer of minder hulp krijgt dan nodig. Maar of de cliënt de meest effectieve hulp heeft
gehad, is dan nog niet helder (3F, pag 22-27). Tevens komt duidelijk naar voren dat
zorgprogrammering maar één van de antwoorden is in het streven naar een meer op de vraag
gerichte organisatie van de hulp. Minstens zo belangrijk is de informatie over de vraagzijde van de
markt. Problemen zijn hier: (1) zicht op de vraag ontbreekt (een plaatser indiceert nu eenmaal
zelden een module die niet bestaat); (2) hoewel aanbieders flexibeler zijn gaan werken, volharden
plaatsers langer in ‘oud’ gedrag dan voorzien: men indiceert naar het aanbod waar men het snelst
opname veronderstelt, niet op wat de specifieke behandelingsvraag nodig heeft; (3) het is niet
mogelijk om snel op ontwikkelingen in het aanbod te reageren: op grond van gegevens van jaar 1
worden door de provincie in jaar 2 plannen gemaakt voor jaar 3. (3F)
- Voorts is er een coördinatievraagstuk. Het integrale model dat Jeugdzorg Groningen hiervoor
hanteert bestaat uit een vaste cyclus van planning en evaluatie die bij elke cliënt wordt doorlopen.
Bij de geïndiceerde zorg vloeien hieruit afspraken voort tussen casemanager en zorgaanbieder.
Inmiddels hebben alle afdelingen van Jeugdzorg Groningen de cyclus en de afspraken
overgenomen en vastgelegd in een ‘afdelingsroute’. Ontvangt een cliënt méér dan een module, dan
zijn niet alleen afspraken met de casemanager nodig, maar ook tussen de uitvoerders onderling.
Het bleek nodig dergelijke afspraken in een document expliciet vast te leggen. Dat is inmiddels
gebeurd. (4U, paragraaf 2). Niettemin doen zich nog enkele knelpunten voor. Zo wordt in de
interviews gemeld dat de gemaakte afspraken in de praktijk nog niet goed werken. Voorts blijkt er
meer aandacht nodig te zijn voor de afstemming met externe plaatsers en zorgaanbieders en moet
er efficiënter worden omgegaan met de overlegstructuur (5O, p. 2-6, 7).
- Naast het coördinatievraagstuk is er ook een probleem met wachtlijsten. Bij inzet van twee of
meer modules komt het voor dat de ene module al lang gestart is terwijl de cliënt voor de andere
module nog op de wachtlijst staat. Dit doet zich met name voor bij combinaties met
ouderbegeleiding en Hulp aan Huis. (Bron: interviews)
- Voorts is er een aansturingsvraagstuk. Unithoofden constateren dat er in Jeugdzorg Groningen
veel concepten top-down worden ingebracht. Het streven naar eenduidigheid en helderheid in
theorie (op papier) hoeft volgens hen niet te betekenen dat er in de dagelijkse praktijk geen ruimte
voor verschillen is of mag zijn. De unithoofden vragen verder aandacht voor een betere inzet van
voorwaardenscheppende beleidsterreinen op het gebied van IT, P & O en FEZ. Ook constateert
men dat er veel aandacht nodig is voor de psychologische aspecten van de veranderingen: “De
psychische rek van mensen tot verandering nadert een einde” en “de discrepantie tussen het
(abstractie)niveau van de centrale en decentrale staf is in de loop der tijd vergroot (of steeds meer
opgevallen)” (5U, p. 2).
- Tot slot wordt opgemerkt dat er een groep jongeren is, met name bij de jeugdbescherming, waarbij
plaatsers grote problemen ondervinden bij het zoeken naar opvang of een vervangende
opvoedingssituatie. Er is nog steeds geen sluitende oplossing voor de groep die in 1995 ‘moeilijk
plaatsbaren’ werd genoemd. Met name de groep jongeren met sterk externaliserend, zeer
problematisch gedrag die in de bestaande groepen niet gehanteerd kunnen worden, vinden
moeilijk een plek. In dat kader is er een roep om meer capaciteit voor lang-verblijf en voor
verblijfsvoorzieningen met alleen bed-bad-brood (zie ook paragraaf 3.3).
19