Modularisering en zorgprogrammering Jeugdzorg Groningen
Modularisering en zorgprogrammering Jeugdzorg Groningen
Modularisering en zorgprogrammering Jeugdzorg Groningen
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Modularisering</strong> <strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong><br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
Evaluatie van zes jaar ontwikkel<strong>en</strong><br />
Linda Broeze, <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
Tom van Yper<strong>en</strong>, NIZW Jeugd<br />
maart 2004
©2004 Nederlands Instituut voor Zorg <strong>en</strong> Welzijn / NIZW <strong>en</strong> Base Groep<br />
Niets uit deze uitgave mag word<strong>en</strong> verm<strong>en</strong>igvuldigd <strong>en</strong>/of op<strong>en</strong>baar gemaakt door middel van druk, fotokopie,<br />
microfilm of op <strong>en</strong>ige andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming.<br />
Auteurs<br />
Linda Broeze<br />
Tom van Yper<strong>en</strong><br />
De onderhavige evaluatie is uitgevoerd in opdracht van Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. De zorgaanbieders van de<br />
stichting operer<strong>en</strong> sinds 1 januari 2004 onder de naam Base Groep.<br />
Informatie over deze publicatie is te verkrijg<strong>en</strong> bij:<br />
Base Groep<br />
Postbus 274<br />
9700 AG Groning<strong>en</strong><br />
Telefoon (050) 523 94 00<br />
Fax (050) 523 9490<br />
NIZW Jeugd<br />
Postbus 19152<br />
3501 DD Utrecht<br />
Telefoon (030) 230 63 53<br />
Fax (030) 231 96 41
Inhoudsopgave<br />
1. Inleiding.............................................................................................................................................. 5<br />
2. Aanpak <strong>en</strong> verloop van de evaluatie ................................................................................................ 7<br />
3. Het <strong>zorgprogrammering</strong>straject: e<strong>en</strong> reconstructie....................................................................... 8<br />
3.1 Inleiding......................................................................................................................................... 8<br />
3.2 Aanloop (1992-1995)..................................................................................................................... 8<br />
3.3 Eerste inhoudelijke operatie: <strong>zorgprogrammering</strong> voor e<strong>en</strong> beperkte......................................... 11<br />
doelgroep (1996-1998) ................................................................................................................ 11<br />
3.4 Verbreding van het traject naar alle hulpvorm<strong>en</strong> (1999 – 2000) ................................................. 13<br />
3.5 Consolidatie van de <strong>zorgprogrammering</strong> (2001-2002)................................................................ 17<br />
4. Andere ontwikkeling<strong>en</strong> ................................................................................................................... 20<br />
4.1 Inleiding....................................................................................................................................... 20<br />
4.2 Fusies <strong>en</strong> reorganisaties ............................................................................................................... 20<br />
4.3 Ambulantisering van het aanbod ................................................................................................. 21<br />
4.4 Regie in de <strong>Jeugdzorg</strong>.................................................................................................................. 21<br />
4.5 Kerntak<strong>en</strong>discussie ...................................................................................................................... 22<br />
4.6 Groninger Toewijzigsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (GTJ) ........................................................................... 22<br />
4.7 Hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning............................................................................................................... 23<br />
4.8 Hulp aan Huis .............................................................................................................................. 23<br />
5. Ontwikkeling<strong>en</strong> in vraag <strong>en</strong> aanbod.............................................................................................. 25<br />
5.1 Inleiding....................................................................................................................................... 25<br />
5.2 Tr<strong>en</strong>ds in de toewijzing<strong>en</strong>............................................................................................................ 26<br />
5.3 Groei <strong>en</strong> krimp in subsidie <strong>en</strong> capaciteit...................................................................................... 26<br />
5.4 Daadwerkelijk zorggebruik ......................................................................................................... 27<br />
5.5 Wacht<strong>en</strong> op zorg.......................................................................................................................... 29<br />
5.6 Tr<strong>en</strong>ds <strong>en</strong> tr<strong>en</strong>dbreuk ................................................................................................................... 31<br />
6. En dit vindt m<strong>en</strong> ervan ................................................................................................................... 33<br />
6.1 Inleiding....................................................................................................................................... 33<br />
6.2 Doel<strong>en</strong>: success<strong>en</strong> <strong>en</strong> mislukking<strong>en</strong> ............................................................................................ 33<br />
6.3 Aanpak: succesfacor<strong>en</strong>, mazzelpunt<strong>en</strong>, faalfactor<strong>en</strong> <strong>en</strong> risico’s.................................................. 35<br />
6.4 De rol van <strong>en</strong>kele partners ........................................................................................................... 36<br />
7. Sam<strong>en</strong>vatting <strong>en</strong> discussie............................................................................................................... 38<br />
7.1 Inleiding....................................................................................................................................... 38<br />
7.2 Reconstructie van het <strong>zorgprogrammering</strong>straject ...................................................................... 38<br />
7.3 Andere ontwikkeling<strong>en</strong>................................................................................................................ 39<br />
7.4 Ontwikkeling<strong>en</strong> in vraag <strong>en</strong> aanbod ............................................................................................ 40<br />
7.5 Waardering .................................................................................................................................. 41<br />
7.6 Reconstructie van e<strong>en</strong> proces: succes- <strong>en</strong> risicofactor<strong>en</strong> ............................................................. 42<br />
7.7 Conclusies.................................................................................................................................... 43<br />
Bijlag<strong>en</strong>................................................................................................................................................. 46
1. Inleiding<br />
De kwaliteit van de jeugdzorg moet omhoog. Dat is het strev<strong>en</strong> dat in de sector al meer dan twintig<br />
jaar de leidraad vormt van vernieuwing. De landelijke Projectgroep Zorgprogrammering adviseerde in<br />
dit verband in 1999 dat de jeugdzorg beschrev<strong>en</strong> zou moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> in modules, relatief homog<strong>en</strong>e<br />
zorge<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> die in uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de combinaties in te zett<strong>en</strong> zijn voor verschill<strong>en</strong>de doelgroep<strong>en</strong>. Heeft<br />
e<strong>en</strong> bepaalde doelgroep op grond van de hulpvrag<strong>en</strong> behoefte aan e<strong>en</strong> bepaalde combinatie van<br />
modules, dan kan die combinatie vastgelegd word<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> zorgprogramma. 1 De projectgroep stelde<br />
bij deze modularisering <strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong> de volg<strong>en</strong>de doel<strong>en</strong>:<br />
- De zorg is transparant. De modularisering <strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong> moet<strong>en</strong> ertoe bijdrag<strong>en</strong> dat<br />
duidelijk is welke hulpvorm<strong>en</strong> elke zorgaanbieder te bied<strong>en</strong> heeft.<br />
- De vraaggerichtheid is versterkt. Door de hulpvraag <strong>en</strong> de doel<strong>en</strong> van de cliënt c<strong>en</strong>traal te stell<strong>en</strong><br />
wordt zijn positie in de jeugdzorg verbeterd. De modularisering <strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong> moet<strong>en</strong><br />
middel<strong>en</strong> zijn om de vraaggerichtheid van de jeugdzorg te versterk<strong>en</strong>.<br />
- De flexibiliteit is vergroot. Het individuele hulpverl<strong>en</strong>ingstraject moet maatwerk lat<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>: het<br />
aanbod moet flexibel zijn toegesned<strong>en</strong> op de individuele hulpvraag. Met de modularisering <strong>en</strong><br />
<strong>zorgprogrammering</strong> moet de flexibiliteit in de zorg dan ook in ieder geval word<strong>en</strong> bewaard of, waar<br />
mogelijk, vergroot, zodat gemakkelijk in te spel<strong>en</strong> is op de hulpvrag<strong>en</strong> van cliënt<strong>en</strong>. De flexibiliteit<br />
is bereikt als het aanbod is opgesplitst in modules die elk voor zich aan de cliënt te lever<strong>en</strong> zijn.<br />
- Er is meer sam<strong>en</strong>hang in de zorg. Modules <strong>en</strong> programma’s vorm<strong>en</strong> e<strong>en</strong> schakel in di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> die<br />
gebod<strong>en</strong> word<strong>en</strong> door voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> met voor-, naast- <strong>en</strong> / of achterligg<strong>en</strong>de functies.<br />
Zorgprogramma’s moet<strong>en</strong> de sam<strong>en</strong>hang voor specifieke doelgroep<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> structurele vorm<br />
vastlegg<strong>en</strong>.<br />
- De zorg is effectief. Modules <strong>en</strong> zorgprogramma´s moet<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aantoonbaar <strong>en</strong> effectief antwoord<br />
bied<strong>en</strong> op hulpvrag<strong>en</strong> van cliënt<strong>en</strong>. <strong>Modularisering</strong> <strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong> zonder e<strong>en</strong> evaluatie<br />
op effectiviteit betek<strong>en</strong>t ge<strong>en</strong> echte vernieuwing.<br />
Nog voor de landelijke Projectgroep Zorgprogrammering haar eerste advies publiceerde, was in<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> de modularisering <strong>en</strong> de <strong>zorgprogrammering</strong> (hier verder gezam<strong>en</strong>lijk aangeduid<br />
als ‘<strong>zorgprogrammering</strong>’) in gang gezet. De ontwikkeling<strong>en</strong> in Groning<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> geresulteerd in e<strong>en</strong><br />
geheel andere organisatie van de zorg, waarin alle interv<strong>en</strong>tievorm<strong>en</strong> zijn ondergebracht in modules.<br />
Voor e<strong>en</strong> beperkt aantal doelgroep<strong>en</strong> zijn de modules gecombineerd in zorgprogramma´s.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> constateert dat de grootste verandering<strong>en</strong> inmiddels zijn doorgevoerd. Zij acht<br />
de tijd rijp om het gevoerde beleid te evaluer<strong>en</strong>. Vrag<strong>en</strong> die volg<strong>en</strong>s <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> daarbij aan<br />
de orde kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>, zijn onder meer:<br />
- zijn de doel<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> meer transparante zorg, meer visie, voorkom<strong>en</strong> van over- <strong>en</strong> onderaanbod<br />
<strong>en</strong> minder uithuisplaatsing<strong>en</strong> gerealiseerd?<br />
- is de jeugdzorg meer ambulant gaan werk<strong>en</strong>?<br />
- is er e<strong>en</strong> verband aan te ton<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> het ontbrek<strong>en</strong> van wachtlijst<strong>en</strong> in Groning<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
doorgevoerde <strong>zorgprogrammering</strong>?<br />
- hoe tevred<strong>en</strong> zijn medewerkers over de gevolg<strong>en</strong> van de <strong>zorgprogrammering</strong>?<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> heeft ervoor gekoz<strong>en</strong> het evaluatie-onderzoek voor e<strong>en</strong> deel zelf uit te voer<strong>en</strong>, <strong>en</strong><br />
voor e<strong>en</strong> deel plaats te lat<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> door het NIZW Jeugd.<br />
C<strong>en</strong>traal doel van de evaluatie is het beantwoord<strong>en</strong> van de vraag in hoeverre het<br />
<strong>zorgprogrammering</strong>straject geleid heeft tot de beoogde verandering<strong>en</strong> in de jeugdzorg in Groning<strong>en</strong>.<br />
Daarvan afgeleid geld<strong>en</strong> vier meer specifieke doel<strong>en</strong>:<br />
1. Het biedt e<strong>en</strong> feitelijke reconstructie van het <strong>zorgprogrammering</strong>straject<br />
- de doel<strong>en</strong> van het traject <strong>en</strong> de gehanteerde uitgangspunt<strong>en</strong>;<br />
- het doorlop<strong>en</strong> proces;<br />
- de direct aan de <strong>zorgprogrammering</strong> te relater<strong>en</strong> verandering<strong>en</strong>.<br />
1 Projectgroep Zorgprogrammering, 1999<br />
5
2. Het biedt e<strong>en</strong> feitelijke reconstructie van de ontwikkeling<strong>en</strong> in de vraag <strong>en</strong> het aanbod van de<br />
jeugdzorg, intern <strong>en</strong> in vergelijking met andere regio´s.<br />
3. Het biedt e<strong>en</strong> kort overzicht van andere ontwikkeling<strong>en</strong> die gedur<strong>en</strong>de de <strong>zorgprogrammering</strong> aan<br />
de orde zijn geweest<br />
- die het eindresultaat van de <strong>zorgprogrammering</strong> mede hebb<strong>en</strong> bepaald, of<br />
- die als e<strong>en</strong> onbedoeld nev<strong>en</strong>effect van de <strong>zorgprogrammering</strong> zijn opgetred<strong>en</strong>.<br />
4. Het biedt e<strong>en</strong> impressie van de waardering van de <strong>zorgprogrammering</strong> (uitgangspunt<strong>en</strong>, proces<br />
<strong>en</strong> uitkomst<strong>en</strong>) door de werkers in de organisatie.<br />
T<strong>en</strong> behoeve van het onderzoek is in de periode april-oktober 2003 e<strong>en</strong> studie verricht van<br />
docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die in het kader van de zorgvernieuwing bij danwel over <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> zijn<br />
versch<strong>en</strong><strong>en</strong>. Daarnaast zijn er interviews afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> bij <strong>en</strong>kele belangrijke informant<strong>en</strong>. De informatie<br />
die is verzameld strekt van 1992 tot einde 2002.<br />
In dit rapport wordt verslag gedaan van de evaluatie. Eerst komt in hoofdstuk 2 de werkwijze bij de<br />
evaluatie aan de orde. Het feitelijk verloop van het vernieuwingstraject komt in hoofdstuk 3 aan bod.<br />
Hoofdstuk 4 is gewijd aan andere belangrijke vernieuwing<strong>en</strong> die zich in de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> bij<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> voorgedaan <strong>en</strong> die mogelijk de ontwikkeling<strong>en</strong> in het aanbod hebb<strong>en</strong><br />
beïnvloed. Daarna kom<strong>en</strong> in hoofdstuk 5 de kwantitatieve ontwikkeling<strong>en</strong> in het zorgaanbod aan de<br />
orde. In hoofdstuk 6 volgt e<strong>en</strong> korte impressie van de waardering van het modulariseringstraject door<br />
betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong>. Hoofdstuk 7 besluit met e<strong>en</strong> overzicht van de belangrijkste conclusies <strong>en</strong> biedt e<strong>en</strong><br />
discussie aan de hand van het verzamelde materiaal. E<strong>en</strong> aantal bronn<strong>en</strong> dat in het kader van de<br />
docum<strong>en</strong>tanalyses is geraadpleegd, wordt in de tekst met cijfer- <strong>en</strong> lettercodes aangeduid. E<strong>en</strong><br />
overzicht van deze gecodeerde verwijzing<strong>en</strong> is terug te vind<strong>en</strong> in bijlage 2. In deze bijlage is ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s<br />
de volledige lijst van geraadpleegde docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
6
2. Aanpak <strong>en</strong> verloop van de evaluatie<br />
De opzet van de studie is retrospectief: op basis van docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, cijfers <strong>en</strong> gesprekk<strong>en</strong> met person<strong>en</strong><br />
wordt ´teruggekek<strong>en</strong>´ op de afgelop<strong>en</strong> ti<strong>en</strong> jar<strong>en</strong>. Over de periode 1992-1995 is globaal gezocht naar<br />
de ontwikkeling<strong>en</strong> die vooraf ging<strong>en</strong> aan de <strong>zorgprogrammering</strong> . Voor de periode 1996-2002 is<br />
geprobeerd om op grond van allerlei informatie de ontwikkeling van de <strong>zorgprogrammering</strong> <strong>en</strong> de<br />
daarmee gepaard gaande verandering<strong>en</strong> te reconstruer<strong>en</strong>. Daarbij wordt op basis van min of meer<br />
objectieve informatie nagegaan of er e<strong>en</strong> tr<strong>en</strong>dbreuk in de ontwikkeling van de Groningse jeugdzorg is<br />
te ontdekk<strong>en</strong>, die te verklar<strong>en</strong> zou kunn<strong>en</strong> zijn uit het in gang zett<strong>en</strong> van de <strong>zorgprogrammering</strong>.<br />
Tev<strong>en</strong>s wordt op basis van docum<strong>en</strong>tanalyse <strong>en</strong> gesprekk<strong>en</strong> met medewerkers van de sector op e<strong>en</strong><br />
kwalitatieve manier beschrev<strong>en</strong> hoe het verloop is geweest <strong>en</strong> wat belangrijke gevolg<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong> te zijn<br />
van de ontwikkeling van de <strong>zorgprogrammering</strong>. De studie is in drie fas<strong>en</strong> verlop<strong>en</strong>.<br />
Fase I. Aanscherping aspect<strong>en</strong> reconstructie <strong>en</strong> inv<strong>en</strong>tarisatie bronn<strong>en</strong>. In deze fase is met e<strong>en</strong> kleine<br />
werkgroep van verteg<strong>en</strong>woordigers van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (voor de sam<strong>en</strong>stelling zie bijlage 1)<br />
nagegaan op welke aspect<strong>en</strong> de reconstructie precies is te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> welke gegev<strong>en</strong>sbronn<strong>en</strong> daarvoor<br />
beschikbaar zijn. W<strong>en</strong>s<strong>en</strong> (wat will<strong>en</strong> we precies wet<strong>en</strong>) <strong>en</strong> mogelijkhed<strong>en</strong> (wat kunn<strong>en</strong> we te wet<strong>en</strong><br />
kom<strong>en</strong>) zijn hier op elkaar afgestemd. Drie gegev<strong>en</strong>sbronn<strong>en</strong> zijn daarbij in beschouwing g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>:<br />
1. Instellingsdocum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> (jaarplann<strong>en</strong> <strong>en</strong> -verslag<strong>en</strong>, projectplann<strong>en</strong> <strong>en</strong> –verslag<strong>en</strong>, beleidsplann<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> –verslag<strong>en</strong>, Planning- & Controlgegev<strong>en</strong>s, kwaliteitsjaarverslag<strong>en</strong>), provinciale beleidsplann<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> -verslag<strong>en</strong> <strong>en</strong> specifieke (wet<strong>en</strong>schappelijke) studies uit de periode 1992-2002.<br />
2. Kwantitatieve gegev<strong>en</strong>s uit informatiesystem<strong>en</strong> van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, het Groninger<br />
Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>, de provincie <strong>en</strong> de Stichting Registratie Jeugd Voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
(SRJV) over de periode 1996-2002.<br />
3. Interviews met e<strong>en</strong> groep hulpverl<strong>en</strong>ers, stafled<strong>en</strong> <strong>en</strong> directieled<strong>en</strong> die <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> van de periode 1996-2002 of die kort na 1996 bij de instelling betrokk<strong>en</strong> zijn geraakt.<br />
Deze fase resulteerde in e<strong>en</strong> schema, waarin is aangegev<strong>en</strong> over welke aspect<strong>en</strong> precies informatie<br />
moest word<strong>en</strong> verzameld, welke bronn<strong>en</strong> daarvoor te gebruik<strong>en</strong> zoud<strong>en</strong> zijn, wie geïnterviewd kon<br />
word<strong>en</strong>, wat voor soort gegev<strong>en</strong>s dit allemaal zou oplever<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoe deze gegev<strong>en</strong>s zoud<strong>en</strong><br />
beantwoord<strong>en</strong> aan de doel<strong>en</strong> van de studie. Ook is in deze fase afgesprok<strong>en</strong> wie de gegev<strong>en</strong>s zou<br />
lever<strong>en</strong>, <strong>en</strong> hoe <strong>en</strong> wanneer dat zou gebeur<strong>en</strong>.<br />
Fase II. Extractie informatie uit bronn<strong>en</strong> <strong>en</strong> afname interviews. In deze fase vond de daadwerkelijke<br />
informatieverzameling plaats met behulp van docum<strong>en</strong>tanalyses <strong>en</strong> het raadpleg<strong>en</strong> <strong>en</strong> completer<strong>en</strong> van<br />
gegev<strong>en</strong>sbestand<strong>en</strong>. Daarnaast zijn er aan het einde van de gegev<strong>en</strong>sverzameling interviews<br />
uitgevoerd. In overleg met de projectgroep is het aantal interviews sterk beperkt geblev<strong>en</strong> vanwege de<br />
geringe beschikbare tijd. Ze zijn gericht op <strong>en</strong>kele sleutelinformant<strong>en</strong> met als doel:<br />
- het completer<strong>en</strong> van nog ontbrek<strong>en</strong>de informatie;<br />
- het toets<strong>en</strong> van indrukk<strong>en</strong> die wij opded<strong>en</strong> uit de docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />
De informatieverzameling is uiteindelijk chronologisch <strong>en</strong> thematisch gestructureerd aan de hand van<br />
de aspect<strong>en</strong> die in fase I zijn vastgesteld. Deze fase resulteerde in e<strong>en</strong> set van kwantitatieve <strong>en</strong><br />
kwalitatieve gegev<strong>en</strong>s waarmee de ontwikkeling van de <strong>zorgprogrammering</strong> <strong>en</strong> de daarmee<br />
sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>de tr<strong>en</strong>ds zijn te bestuder<strong>en</strong>.<br />
Fase III. Analyse <strong>en</strong> rapportage. Op basis van kwantitatieve <strong>en</strong> kwalitatieve analyses zijn het verloop<br />
van de modularisering <strong>en</strong> de daarmee sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>de tr<strong>en</strong>ds gerapporteerd. De resultat<strong>en</strong> daarvan zijn<br />
in de eerder g<strong>en</strong>oemde werkgroep besprok<strong>en</strong>.<br />
Het aantal docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dat in het kader van de evaluatie is bestudeerd, is bijzonder groot (voor e<strong>en</strong><br />
overzicht, zie bijlage 2). Cijfermatig materiaal was beduid<strong>en</strong>d minder voorhand<strong>en</strong> <strong>en</strong> bleek over de<br />
jar<strong>en</strong> <strong>en</strong> uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de bronn<strong>en</strong> he<strong>en</strong> vaak niet goed vergelijkbaar. Kwantitatieve analyses liet<strong>en</strong> zich<br />
daardoor moeilijk - of slechts met e<strong>en</strong> grote slag om de arm - uitvoer<strong>en</strong>. De nu voorligg<strong>en</strong>de<br />
rapportage is daarom voor e<strong>en</strong> belangrijk deel gebaseerd op e<strong>en</strong> kwalitatieve analyse van het<br />
materiaal. Kwantitatieve gegev<strong>en</strong>s die hier word<strong>en</strong> gepres<strong>en</strong>teerd, lat<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> harde conclusies toe.<br />
7
3. Het <strong>zorgprogrammering</strong>straject: e<strong>en</strong> reconstructie<br />
3.1 Inleiding<br />
Voor de reconstructie van het traject is het overzichtelijk om het verloop grofweg in te del<strong>en</strong> in vier<br />
fas<strong>en</strong>:<br />
- Aanloop (1992-1995);<br />
- Eerste inhoudelijke operatie: <strong>zorgprogrammering</strong> voor e<strong>en</strong> beperkte doelgroep (1996-1998);<br />
- Verbreding van het traject naar alle hulpvorm<strong>en</strong> (1999-2000);<br />
- Consolidatie van de <strong>zorgprogrammering</strong> (2001-2002).<br />
In het hierna volg<strong>en</strong>de verslag zal deze fase-indeling word<strong>en</strong> aangehoud<strong>en</strong>. Daarbij moet vooraf<br />
word<strong>en</strong> opgemerkt dat de thema’s die in e<strong>en</strong> fase sterk naar vorm<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> vaak ook nog in de daarop<br />
volg<strong>en</strong>de periode relevant zijn. Er is sprake van e<strong>en</strong> soort stapeling van aandachtspunt<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
vraagstukk<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet zozeer e<strong>en</strong> achtere<strong>en</strong>volg<strong>en</strong>de afhandeling van zak<strong>en</strong>. In de nu volg<strong>en</strong>de<br />
verslaggeving kom<strong>en</strong> we daar nog geregeld op terug.<br />
3.2 Aanloop (1992-1995)<br />
Landelijke aanzett<strong>en</strong>: MFO-vorming <strong>en</strong> zo-zo-zo-zo-beleid<br />
Net als gold voor het landelijk beeld (zie Co<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> Verhaak, 1994), kampt de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong><br />
jeugdbescherming in de provincie Groning<strong>en</strong> aan het begin van de jar<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig met forse problem<strong>en</strong>:<br />
e<strong>en</strong> verbrokkeld <strong>en</strong> verkokerd hulpaanbod, e<strong>en</strong> aanbodgerichte werkwijze, groep<strong>en</strong> die moeilijk<br />
plaatsbaar zijn etc. De ontwikkeling<strong>en</strong> in deze periode k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> zich vooral door inspanning<strong>en</strong> in de<br />
randvoorwaardelijke sfeer om materiële <strong>en</strong> infrastructurele condities te schepp<strong>en</strong> die het veld in staat<br />
moet<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> het werk inhoudelijk beter uit te voer<strong>en</strong> (Bijl, 1996). De uit 1989 dater<strong>en</strong>de Wet op de<br />
Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing koerst in dat kader aan op de vorming van Multi Functionele Organisaties (MFO’s)<br />
waarin het aanbod van de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing is sam<strong>en</strong>gebracht. Dat moet het beter mogelijk mak<strong>en</strong> om<br />
de hulp in sam<strong>en</strong>hang aan te bied<strong>en</strong>. De Wet op de Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing bepaalt tev<strong>en</strong>s dat de hulp aan<br />
jeugdig<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> zo vroeg mogelijk stadium van de probleemontwikkeling moet word<strong>en</strong> ingezet, zo kort<br />
mogelijk moet dur<strong>en</strong>, zo dicht mogelijk bij huis gebod<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo licht mogelijk van karakter<br />
moet zijn (Zie Jeugdbeleid, Supplem<strong>en</strong>t 4, juli 1991). In de sector wordt dit wettelijke principe bek<strong>en</strong>d<br />
als het zo-zo-zo-zo-beleid. Verschill<strong>en</strong>de provincies hebb<strong>en</strong> sinds het begin van de jar<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig actief<br />
beleid gevoerd om de capaciteit van ambulante voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> te vergrot<strong>en</strong> (onder meer door ombuiging<br />
van resid<strong>en</strong>tiële capaciteit) <strong>en</strong> de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> voor daghulp <strong>en</strong> pleegzorg uit te breid<strong>en</strong>.<br />
De Groningse lijn in 1992-1993<br />
In Groning<strong>en</strong> stuurt de Provincie in deze periode aan op de MFO-vorming om de ongelijke<br />
organisatiestructuur van de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing in de regio’s te doorbrek<strong>en</strong>, om e<strong>en</strong> betere financiële<br />
beheersing te realiser<strong>en</strong> <strong>en</strong> om de historische schott<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> te lat<strong>en</strong> verdwijn<strong>en</strong>. In<br />
eerste instantie opteert de Provincie in 1992 voor de vorming van twee MFO’s. Op initiatief van de<br />
meerderheid van de instelling<strong>en</strong> spreekt de provinciale overheid zich eind 1992 echter uit voor de<br />
vorming van één MFO, waarin alle jeugdhulpverl<strong>en</strong>ingsinstelling<strong>en</strong> behalve de Groninger<br />
Jeugdhuiz<strong>en</strong> van het Leger des Heils (GJL) <strong>en</strong> de Therapeutische Gezins Verpleging (TGV), e<strong>en</strong><br />
plaats zoud<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> (4N, 4O).<br />
Bij de uitvoering van het zo-zo-zo-zo-beleid spel<strong>en</strong> in Groning<strong>en</strong> drie impuls<strong>en</strong> e<strong>en</strong> belangrijke rol.<br />
• In het landelijke Experim<strong>en</strong>t Proefpolders werd<strong>en</strong> er in de periode 1989-1992 poging<strong>en</strong><br />
ondernom<strong>en</strong> om nieuwe, flexibele <strong>en</strong> integrale hulpvorm<strong>en</strong> te realiser<strong>en</strong>. De Stichting Noordelijke<br />
Orthopedagogische Voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> (Stichting NOV) in Groning<strong>en</strong> vormde één van de vijf<br />
organisaties die aan deze experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> deelnam<strong>en</strong> (Bijl, 1996).Voor de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing in<br />
Groning<strong>en</strong> vormde het Proefpolderexperim<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> geleg<strong>en</strong>heid om te prober<strong>en</strong> de ambulante<br />
hulpverl<strong>en</strong>ing te versterk<strong>en</strong>. De focus was daarbij gericht op onder meer e<strong>en</strong> verregaande<br />
8
sam<strong>en</strong>werking van de Jonger<strong>en</strong> Advies C<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> Jonger<strong>en</strong> Advies Bureaus, de uitbreiding van de<br />
gezinsopvang, versterking van de Int<strong>en</strong>sieve ThuisBegeleiding <strong>en</strong> versterking van het<br />
ambulatorium. (4N, 4O). De Stichting NOV droeg daaraan bij door middel van e<strong>en</strong> budgettair<br />
neutrale ombouw van resid<strong>en</strong>tiële capaciteit naar ambulante hulpvorm<strong>en</strong> (2C, pag. 2-3).<br />
• Belangrijke impuls aan de versterking van het ambulante werk kwam ook vanuit het zogehet<strong>en</strong><br />
inhaalbeleid. Hierin werd e<strong>en</strong> aantal project<strong>en</strong> voor de opbouw van ambulante <strong>en</strong> prev<strong>en</strong>tieve<br />
voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> door de geme<strong>en</strong>te via het ministerie van WVC gefinancierd. Voorwaarde bij dit<br />
beleid was, dat geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zelf e<strong>en</strong> vervolg zoud<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> aan het ingezette opbouw op het<br />
mom<strong>en</strong>t dat de financiering vanuit het rijk ophield. Niet alle geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> gav<strong>en</strong> uiteindelijk<br />
uitvoering aan deze voorwaarde. De Stichting NOV besloot de financiering van e<strong>en</strong> aantal<br />
formatieplaats<strong>en</strong> in deze ambulante hulpvorm<strong>en</strong> over te nem<strong>en</strong> (4N, p. 18).<br />
• De derde impuls voor de ombouwoperatie kwam van het beleid van de provincie, waarin voor<br />
1992 <strong>en</strong> 1993 expliciet werd gekoz<strong>en</strong> voor het versterk<strong>en</strong> van de ambulante jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing.<br />
De Stichting NOV kreeg de opdracht om in 1992 500.000 <strong>en</strong> in 1993 400.000 guld<strong>en</strong> van haar<br />
budget in te zett<strong>en</strong> voor de versterking van de ambulante jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing. Om dat mogelijk te<br />
mak<strong>en</strong> werd de resid<strong>en</strong>tiële capaciteit verminderd (3A, pag 1-6).<br />
De Stichting NOV kiest in 1992-1993 voor e<strong>en</strong> aantal uitgangspunt<strong>en</strong> die de vernieuwing van het<br />
aanbod moet continuer<strong>en</strong>. Zo stelt ze dat hulpverl<strong>en</strong>ingsplann<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> om e<strong>en</strong> aanbod van onderling<br />
sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>de, flexibel in te zett<strong>en</strong> <strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de gediffer<strong>en</strong>tieerde vorm<strong>en</strong> van prev<strong>en</strong>tieve,<br />
ambulante, dag- <strong>en</strong> dag-<strong>en</strong>-nacht-hulp, op basis waarvan e<strong>en</strong> individueel hulpverl<strong>en</strong>ingstraject kan<br />
word<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>gesteld. Dag- <strong>en</strong> nachthulp die gericht is op opvoed<strong>en</strong>, schol<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> int<strong>en</strong>sieve vorm<br />
van behandel<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de stichting word<strong>en</strong> gerealiseerd in e<strong>en</strong> behandelprogramma, waarvan<br />
de sam<strong>en</strong>hang van methodisch handel<strong>en</strong>, organisatieopzet <strong>en</strong> fysieke k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> is vastgelegd <strong>en</strong> elk<br />
der onderdel<strong>en</strong> is omschrev<strong>en</strong>. Er di<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>d geheel van jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing te ontstaan,<br />
dat wordt gek<strong>en</strong>merkt door e<strong>en</strong> oriëntatie op de hulpvraag van de jeugdig<strong>en</strong> <strong>en</strong> ouders. Daarvoor is het<br />
noodzakelijk dat e<strong>en</strong> gespreid, multifunctioneel aanbod wordt gerealiseerd van waaruit de hulp<br />
flexibel kan word<strong>en</strong> aangebod<strong>en</strong>. De Stichting NOV streeft er voorts naar om te voorzi<strong>en</strong> in de<br />
(bov<strong>en</strong>)provinciale behoefte aan int<strong>en</strong>sieve behandeling voor problematische adolesc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Om voor<br />
het jonge kind e<strong>en</strong> versterking van (int<strong>en</strong>sieve) prev<strong>en</strong>tieve <strong>en</strong> ambulante activiteit<strong>en</strong> te realiser<strong>en</strong>,<br />
zull<strong>en</strong> resid<strong>en</strong>tiële activiteit<strong>en</strong> voor deze doelgroep geleidelijk aan gereduceerd word<strong>en</strong>. Meer in het<br />
algeme<strong>en</strong> stelt de Stichting NOV dat orthodoxe organisatievorm<strong>en</strong> als leefgroep<strong>en</strong> waar mogelijk<br />
vervang<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> door kleinschalige flexibele vorm<strong>en</strong> zoals projectgezinn<strong>en</strong>,<br />
gezinshuiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> gezinsunits. De Stichting NOV wil voor de hele ombouwoperatie over e<strong>en</strong> reeks van<br />
jar<strong>en</strong> meer geld<strong>en</strong> vrijmak<strong>en</strong> dan de provincie in haar beleid voorstelt (2A, pag 3-13).<br />
Landelijk beleid in 1994: opmaat naar <strong>zorgprogrammering</strong><br />
In 1994 verschijnt het regeringsstandpunt ‘Regie in de <strong>Jeugdzorg</strong>’. Daarin wordt e<strong>en</strong> aantal<br />
vernieuwing<strong>en</strong> voor de sector aangekondigd, waaronder:<br />
• De vernieuwing van de toegang tot de jeugdzorg. Hier gaat het om de vorming van e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>trale<br />
toegang voor de hele jeugdzorg (jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing, jeugd-ggz <strong>en</strong> jeugdbescherming). Dit moet<br />
afrek<strong>en</strong><strong>en</strong> met de vele loketjes in het versnipperde jeugdzorgstelsel.<br />
• De vorming van zorgprogramma´s. Niet alle<strong>en</strong> de toegang tot de jeugdzorg moet gebundeld<br />
word<strong>en</strong>, ook in de uitvoering van de jeugdzorg moet veel meer sam<strong>en</strong>hang kom<strong>en</strong> door het aanbod<br />
meer transparant te mak<strong>en</strong> <strong>en</strong> door zorgprogramma’s te construer<strong>en</strong> voor jeugdig<strong>en</strong> met complexe<br />
hulpvrag<strong>en</strong>.<br />
• Sam<strong>en</strong>werking jeugdzorg <strong>en</strong> lokaal jeugdbeleid. Er moet e<strong>en</strong> betere sam<strong>en</strong>werking kom<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />
de jeugdzorg <strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>telijke voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>.<br />
Met name de vernieuwing<strong>en</strong> t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de vorming van zorgprogramma’s <strong>en</strong> de sam<strong>en</strong>werking<br />
tuss<strong>en</strong> jeugdzorg <strong>en</strong> lokaal jeugdbeleid sluit<strong>en</strong> goed aan bij wat door de Stichting NOV inhoudelijk op<br />
de rails is gezet. Landelijk wordt de prioriteit echter gegev<strong>en</strong> aan het verbeter<strong>en</strong> van de toegang tot de<br />
jeugdzorg. De concretisering van het beleid omtr<strong>en</strong>t de <strong>zorgprogrammering</strong> zal - zowel landelijk als in<br />
de provincie - niet eerder dan in 1997 van de grond kom<strong>en</strong>.<br />
9
De Groningse lijn in 1994-1995<br />
In het provinciaal plan 1994 wordt ge<strong>en</strong> verdere ombouw van het aanbod voorgesteld. Om de<br />
versterking van de ambulante jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing te realiser<strong>en</strong> wordt gekoz<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> opzet waarin<br />
de bestaande bureaus word<strong>en</strong> uitgebreid zonder inkrimping van de resid<strong>en</strong>tiële capaciteit (3A, pag 1-<br />
6). De organisaties voor jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing, de Stichting Jeugd <strong>en</strong> Gezin <strong>en</strong> de Stichting NOV sluit<strong>en</strong><br />
daarvoor per subregio e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>werkingsovere<strong>en</strong>komst om middel<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> te voeg<strong>en</strong> <strong>en</strong> om<br />
sam<strong>en</strong>hang te creër<strong>en</strong> in het aanbod van de subregio. Er word<strong>en</strong> hierbij twee e<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> onderscheid<strong>en</strong>:<br />
• Subregionale Bureaus Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing (JHV) voor opvoedingsondersteuning in e<strong>en</strong> vrijwillig<br />
kader <strong>en</strong> voor vrag<strong>en</strong> van person<strong>en</strong> die beroepshalve met jeugdig<strong>en</strong> in contact kom<strong>en</strong>.<br />
• E<strong>en</strong> c<strong>en</strong>trale e<strong>en</strong>heid voor int<strong>en</strong>sieve ambulante behandelfuncties <strong>en</strong> ondersteuning. Van hieruit<br />
word<strong>en</strong> di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> aan de subregionale e<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> verle<strong>en</strong>d, wordt e<strong>en</strong> medewerker aan de<br />
subregionale e<strong>en</strong>heid toegevoegd, of de cliënt<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> de int<strong>en</strong>sieve hulp aangebod<strong>en</strong>. De<br />
subregionale e<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> bepal<strong>en</strong> welke int<strong>en</strong>sieve hulp/ondersteuning nodig is.<br />
Het jaar 1995 wordt getek<strong>en</strong>d door de oprichting van de Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (JZG), e<strong>en</strong><br />
MFO waarin ti<strong>en</strong> organisaties voor jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> jeugdbescherming in 1996 moet<strong>en</strong> gaan<br />
fuser<strong>en</strong>. De bedoeling is dat alle plaatsers <strong>en</strong> opnemers onder één rechtspersoon word<strong>en</strong> gebracht t<strong>en</strong><br />
behoeve van e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>trale toegang met Diagnostiek, Indicatiestelling <strong>en</strong> Toewijzing (DIT) <strong>en</strong><br />
daarachter e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>de hulpverl<strong>en</strong>ing (5G, p. 1).<br />
De ontwikkeling van de Bureaus JHV, de MFO <strong>en</strong> het DIT zijn vooral organisatorische ingrep<strong>en</strong>. In<br />
deze periode vind<strong>en</strong> ook belangwekk<strong>en</strong>de inhoudelijke ontwikkeling<strong>en</strong> plaats: het Hulp-Op-Maatexperim<strong>en</strong>t<br />
<strong>en</strong> het project Hulp aan Huis.<br />
Zorgprogrammering van het eerste uur: het Hulp-Op-Maat-experim<strong>en</strong>t (HOM)<br />
Voor jeugdig<strong>en</strong> van 12 jaar <strong>en</strong> ouder met zware problematiek wordt in 1994 e<strong>en</strong> experim<strong>en</strong>t<br />
voorgesteld voor ‘Hulp Op Maat’ (HOM). Het gaat hier om e<strong>en</strong> proef waarin verblijf in e<strong>en</strong><br />
resid<strong>en</strong>tiële instelling <strong>en</strong> begeleiding als functies gescheid<strong>en</strong> word<strong>en</strong> om jeugdig<strong>en</strong> flexibel te kunn<strong>en</strong><br />
ondersteun<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> jaar later kampt de afdeling daghulp <strong>en</strong> 24-uurshulp voor jonger<strong>en</strong> vanaf twaalf jaar<br />
‘De Helperborg’ met e<strong>en</strong> structurele onderbezetting, hetge<strong>en</strong> leidt tot sluiting van één van de groep<strong>en</strong>.<br />
Hierdoor kom<strong>en</strong> middel<strong>en</strong> vrij om oplossing<strong>en</strong> te zoek<strong>en</strong> voor de groep van zogehet<strong>en</strong> ‘moeilijk<br />
plaatsbare jonger<strong>en</strong>’: jonger<strong>en</strong> die uitvall<strong>en</strong> na plaatsing in de bestaande dag- <strong>en</strong> 24-uurshulpgroep<strong>en</strong><br />
van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, danwel jonger<strong>en</strong> die vanwege de zwaarte van hun problematiek hier niet<br />
kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> <strong>en</strong> die ook elders buit<strong>en</strong> de boot vall<strong>en</strong>. 2 Deze middel<strong>en</strong> (ongeveer<br />
600.000 guld<strong>en</strong>) word<strong>en</strong> ingezet in het experim<strong>en</strong>t ‘Hulp Op Maat’ dat zich in 1995 <strong>en</strong> 1996 richt op<br />
het creër<strong>en</strong> van individuele op-maat <strong>en</strong> soms ad-hoc oplossing<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> sterk pragmatisch karakter<br />
voor deze qua hulpvraag zeer diverse groep jonger<strong>en</strong>. Dit experim<strong>en</strong>t wordt grot<strong>en</strong>deels uitgevoerd<br />
door het team <strong>en</strong> de staf van de Geprogrammeerde DagOpvang (GDO - onderdeel van ‘De<br />
Helperborg’). Mede als uitvloeisel van de ombouw van resid<strong>en</strong>tiële hulp naar daghulp vindt er<br />
uitbreiding plaats van de capaciteit van de GDO (4N, p. 23). De GDO ontwikkelt zich met name in<br />
1995 sterk tot e<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong>ing voor de meest problematische jonger<strong>en</strong> (4N, p. 40).<br />
Ontwikkeling intersectoraal aanbod: Hulp aan Huis<br />
Medio 1995 gev<strong>en</strong> de directies van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, RIAGG-afdeling Jeugd <strong>en</strong> het Universitair<br />
C<strong>en</strong>trum Kinder- <strong>en</strong> Jeugdpsychiatrie de opdracht om e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>d voorstel te formuler<strong>en</strong> voor<br />
de ontwikkeling van de functie Int<strong>en</strong>sieve Ambulante Gezinsbehandeling in de provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Dit vindt plaats binn<strong>en</strong> het kader van het Provinciaal Plan Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing Groning<strong>en</strong> 1996 –<br />
2000. De opdracht resulteert in het projectplan Hulp aan Huis Groning<strong>en</strong>. Hulp aan Huis wil het gat<br />
vull<strong>en</strong> dat valt tuss<strong>en</strong> de licht ambulante hulpverl<strong>en</strong>ingsvorm<strong>en</strong> van de basiszorg <strong>en</strong> de ambulante<br />
behandelvorm<strong>en</strong> van de RIAGG <strong>en</strong>erzijds <strong>en</strong> de meer ingrijp<strong>en</strong>de vorm<strong>en</strong> van daghulp <strong>en</strong> 24-uurshulp<br />
anderzijds. In de volg<strong>en</strong>de paragraaf kom<strong>en</strong> we op deze ontwikkeling<strong>en</strong> terug.<br />
2 Onder ‘moeilijk plaatsbar<strong>en</strong>’ wordt verstaan e<strong>en</strong> categorie jonger<strong>en</strong> vanaf 12 jaar, voor wie vanwege de zwaarte <strong>en</strong>/of aard<br />
van hun problematiek ge<strong>en</strong> pass<strong>en</strong>d antwoord binn<strong>en</strong> de traditionele hulpverl<strong>en</strong>ingsvorm<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de provincie te vind<strong>en</strong> is.<br />
In <strong>en</strong>kele gevall<strong>en</strong> is er wel sprake van de mogelijkheid van e<strong>en</strong> traditionele hulpverl<strong>en</strong>ingsvorm binn<strong>en</strong> of buit<strong>en</strong> de<br />
provincie, maar is vanwege het bestaan van wachtlijst<strong>en</strong> het creër<strong>en</strong> van tuss<strong>en</strong>tijdse oplossing<strong>en</strong> noodzakelijk. (4Q, p. 2)<br />
10
3.3 Eerste inhoudelijke operatie: <strong>zorgprogrammering</strong> voor e<strong>en</strong> beperkte<br />
doelgroep (1996-1998)<br />
Oprichting afdeling Inhoudelijke Ondersteuning<br />
In het fusie-ontwerpplan voor de MFO uit 1994 staat vermeld dat er binn<strong>en</strong> de MFO e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>oemde<br />
‘Projectafdeling Innovatie <strong>en</strong> Werkontwikkeling’ zou moet<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> (4F, p.1). Nadat in 1996 de<br />
MFO-vorming geresulteerd heeft in de Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> is mete<strong>en</strong> e<strong>en</strong> dergelijke<br />
afdeling opgericht <strong>en</strong> operationeel geword<strong>en</strong>. Deze overkoepel<strong>en</strong>de stafafdeling wordt ‘Inhoudelijke<br />
Ondersteuning’ (I.O.) g<strong>en</strong>oemd. Haar taak is onder meer de ombouw van het aanbod te ondersteun<strong>en</strong>,<br />
voortvloei<strong>en</strong>d uit vraaganalyses <strong>en</strong> flexibilisering van de zorg. Het is met name ook de bedoeling e<strong>en</strong><br />
cultuuromslag te help<strong>en</strong> bewerkstellig<strong>en</strong> in de nieuwe organisatiestructuur, waarvan inhoudelijke<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> de drager di<strong>en</strong><strong>en</strong> te zijn (4G, p. 10). De afdeling wordt e<strong>en</strong> belangrijke motor achter de<br />
inhoudelijke vernieuwing<strong>en</strong> (4F, p.1).<br />
Verloop van het experim<strong>en</strong>t Hulp Op Maat (HOM)<br />
Het Hulp-Op-Maat-experim<strong>en</strong>t verloopt in de jar<strong>en</strong> 1996-1998 succesvol. Uit het latere<br />
evaluatieonderzoek door het Provinciaal Ontwikkelingsinstituut uit 1999 blijkt dat het HOMexperim<strong>en</strong>t<br />
inderdaad e<strong>en</strong> zwaardere doelgroep bedi<strong>en</strong>t dan de int<strong>en</strong>sieve 24-uurshulpgroep<strong>en</strong> van<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> die deels als controlegroep in het onderzoek funger<strong>en</strong>. Veel jonger<strong>en</strong> uit de zeer<br />
diverse groep ‘moeilijk plaatsbar<strong>en</strong>’ kunn<strong>en</strong> via e<strong>en</strong> Hulp-Op-Maat-aanbod bereikt word<strong>en</strong> (4T, p. 30-<br />
40); de plaatserstevred<strong>en</strong>heid over wat er met de hulpverl<strong>en</strong>ing is bereikt is aanmerkelijk groter (70%<br />
van de plaatsers zegt tevred<strong>en</strong> te zijn, versus 33% van de plaatsers uit de controlegroep). De directie<br />
van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> meet het succes van het HOM-experim<strong>en</strong>t ook af aan het feit dat met het<br />
budget dat vanuit de 24-uurshulp is vrijgemaakt voor dit experim<strong>en</strong>t, e<strong>en</strong> duidelijk groter aantal<br />
jonger<strong>en</strong> geholp<strong>en</strong> is dan mogelijk zou zijn geweest als zij zoud<strong>en</strong> zijn opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> 24uurshulpgroep.<br />
Nadat dit financiële voordeel is geblek<strong>en</strong>, neemt <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> dit expliciet<br />
over als doelstelling voor verdere inhoudelijke <strong>en</strong> organisatorische ontwikkeling<strong>en</strong>: ‘Meer kinder<strong>en</strong><br />
help<strong>en</strong> voor hetzelfde geld’. (3A, p.7 <strong>en</strong> p.8)<br />
Van Hulp Op Maat naar Zorgprogrammering<br />
In 1997 vindt organisatorische verbreding plaats van het experim<strong>en</strong>t ‘Hulp Op Maat’ naar alle<br />
opnem<strong>en</strong>de afdeling<strong>en</strong> van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (4I, p.7) doordat het als project ondergebracht wordt<br />
bij afdeling Inhoudelijke Ondersteuning. In navolging van e<strong>en</strong> advies van de RVZ (zie ook paragraaf<br />
4.4) wordt het project omgedoopt tot ‘Zorgprogrammering’ (2B, p. 1-2). In dit project is het de inzet<br />
om de geïndiceerde hulp in zorgprogramma’s vorm te gev<strong>en</strong>. Gevoed vanuit de ervaring<strong>en</strong> uit de<br />
experim<strong>en</strong>tele periode richt het project Zorgprogrammering zich op jeugdig<strong>en</strong> vanaf twaalf jaar <strong>en</strong> hun<br />
ouders, aan wie <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> e<strong>en</strong> vraaggestuurd hulpaanbod wil kunn<strong>en</strong> bied<strong>en</strong>. Waar nodig,<br />
di<strong>en</strong>t zij hiertoe nieuw hulpaanbod te ontwikkel<strong>en</strong>. De doelgroep onder de twaalf jaar wordt om<br />
organisatorische red<strong>en</strong><strong>en</strong> buit<strong>en</strong> dit project gelat<strong>en</strong> (4Q, p. 3). In haar werkplan voor 1997-1998 (4I, p.<br />
7) stelt afdeling I.O. dat zij zich zeer bewust is van de etalagefunctie van dit project, maar dat zij niet<br />
sneller kan dan de organisatie toelaat. Het is de bedoeling om e<strong>en</strong> fasering aan te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> door de<br />
verschill<strong>en</strong>de afdeling<strong>en</strong> meer of minder sterk te belast<strong>en</strong> met flexibilisering. In april 1997 wordt de<br />
duur van het project Zorgprogrammering vooralsnog vastgesteld op twee jaar (4Q, p. 4).<br />
Project Zorgprogrammering: knelpunt<strong>en</strong> <strong>en</strong> doelstelling<strong>en</strong><br />
De motiev<strong>en</strong> voor het project Zorgprogrammering (2B, p. 2-3) zijn e<strong>en</strong> aantal constatering<strong>en</strong>. Er is<br />
meer differ<strong>en</strong>tiatie nodig om te kom<strong>en</strong> tot individueel maatwerk. Er di<strong>en</strong><strong>en</strong> ook meer mogelijkhed<strong>en</strong> te<br />
kom<strong>en</strong> om verschill<strong>en</strong>de elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van het aanbod aan elkaar te koppel<strong>en</strong>. Er is behoefte aan e<strong>en</strong><br />
meer integrale <strong>en</strong> longitudinale b<strong>en</strong>adering, in het bijzonder van die groep<strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> die gek<strong>en</strong>merkt<br />
word<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> combinatie van problem<strong>en</strong>. Er zal systematischer gewerkt moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
plan van aanpak waarin doel<strong>en</strong> <strong>en</strong> interv<strong>en</strong>ties concreet word<strong>en</strong> omschrev<strong>en</strong>, <strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> <strong>en</strong> opvoeders<br />
di<strong>en</strong><strong>en</strong> meer betrokk<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> bij de diverse fas<strong>en</strong> van het hulpverl<strong>en</strong>ingsproces. De toeleiding<br />
11
naar andere hulp- <strong>en</strong> di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing die nu nog grot<strong>en</strong>deels toevallig is, di<strong>en</strong>t doelgerichter <strong>en</strong><br />
doelmatiger te verlop<strong>en</strong>. T<strong>en</strong>slotte moet<strong>en</strong> er meer structurele mogelijkhed<strong>en</strong> voor intersectorale<br />
sam<strong>en</strong>werking word<strong>en</strong> ontwikkeld.<br />
Dit alles met als doel te beschikk<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> nieuw, integraal, intersectoraal (2B p. 1-4) <strong>en</strong> modulair<br />
sam<strong>en</strong>gesteld hulpaanbod voor cliënt<strong>en</strong> vanaf twaalf jaar (4I, p. 20). Het gaat dan zowel om de<br />
individuele, zog<strong>en</strong>aamde ‘moeilijk plaatsbare’ hulpvragers als om andere groep<strong>en</strong> hulpvragers (2B, p.<br />
1-4). Verwacht wordt dat e<strong>en</strong> dergelijk aanbod meer tegemoet zal kom<strong>en</strong> aan de hulpvaag van deze<br />
jonger<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun ouders. In dit nieuwe hulpaanbod di<strong>en</strong><strong>en</strong> toegankelijkheid, sam<strong>en</strong>hang, flexibiliteit <strong>en</strong><br />
continuïteit op micro- meso- <strong>en</strong> macroniveau in het belang van de hulpvrager c<strong>en</strong>traal te staan (2B, p.<br />
1-4). Als projectleider wordt e<strong>en</strong> gedragswet<strong>en</strong>schapper aangesteld die binn<strong>en</strong> de eerderg<strong>en</strong>oemde<br />
afdeling<strong>en</strong> e<strong>en</strong> voortrekkersrol had in het ‘Hulp Op Maat’-experim<strong>en</strong>t. Ondertuss<strong>en</strong> wordt opnieuw<br />
het Provinciaal Ontwikkelingsinstituut gevraagd om het onderzoek naar de effect<strong>en</strong> <strong>en</strong> de meest<br />
werkzame zorgprogramma’s voor haar rek<strong>en</strong>ing te nem<strong>en</strong> (4I, p. 7).<br />
Hoewel schijnbaar e<strong>en</strong> organisatorische kwestie, wordt van meet af aan het inhoudelijke vraagstuk als<br />
uitgangspunt g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>: d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> in term<strong>en</strong> van flexibilisering van het hulpaanbod door het modulair<br />
gestalte te gev<strong>en</strong>, vraagt om e<strong>en</strong> heroriëntatie op het gehele hulpaanbod (4I, p. 7). Bij het formuler<strong>en</strong><br />
van het aanbod in modules stelt m<strong>en</strong> zich opnieuw de vraag voor welke doelgroep de hulp<br />
georganiseerd moet word<strong>en</strong>. Daarbij probeert m<strong>en</strong> de dubbelslag te mak<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> pass<strong>en</strong>der aanbod:<br />
niet alle<strong>en</strong> wordt bestaand aanbod meer flexibel georganiseerd, er wordt ook e<strong>en</strong> ander (nieuw)<br />
aanbod gecreëerd. De insteek is de hulpvraag van de individuele cliënt: de term ‘zorgprogramma’<br />
wordt hier gebruikt voor stapeling <strong>en</strong>/of schakeling van modules voor e<strong>en</strong> individuele cliënt.<br />
Project Zorgprogrammering: het verloop<br />
Ter realisering van de doelstelling<strong>en</strong> van het project Zorgprogrammering word<strong>en</strong> twee<br />
organisatorische <strong>en</strong> financiële voorstell<strong>en</strong> gedaan. T<strong>en</strong> eerste, het opzett<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> outreach<strong>en</strong>d<br />
‘flexiteam’, dat in voorkom<strong>en</strong>de gevall<strong>en</strong> direct in sam<strong>en</strong>werking met ander<strong>en</strong> in de provincie die hulp<br />
kan bied<strong>en</strong> die nodig is. T<strong>en</strong> tweede, het creër<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> flexibel budget door de participer<strong>en</strong>de<br />
afdeling<strong>en</strong> waardoor het mogelijk wordt om het huidige hulpaanbod stapsgewijs om te vorm<strong>en</strong> naar<br />
zorgprogramma’s (bron: docum<strong>en</strong>t ‘Eindrapportage project Zorgprogrammering’, 1999, p. 8;<br />
docum<strong>en</strong>t 4S). De projectleiding stelt dat het w<strong>en</strong>selijk zou zijn om organisatie <strong>en</strong> financiën vanaf het<br />
begin van het project direct af te stemm<strong>en</strong> op de hulpvraag. Het is echter duidelijk dat de bestaande<br />
organisatievorm<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> <strong>en</strong> de financieringsnorm<strong>en</strong> dit niet toelat<strong>en</strong>. (4Q, p.<br />
8). 3 Voorlopig wordt gekoz<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> weergave van het huidige hulpaanbod in modules. Er wordt<br />
vervolg<strong>en</strong>s hard gewerkt aan het specificer<strong>en</strong> van het hulpaanbod in kleine specifieke e<strong>en</strong>hed<strong>en</strong>, het<br />
opnieuw combiner<strong>en</strong> van deze kleine e<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> in nieuwe modulepakkett<strong>en</strong> <strong>en</strong> het flexibiliser<strong>en</strong> van<br />
tak<strong>en</strong>, organisatie, financiën <strong>en</strong> medewerkers. Deze ervaring<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> in 1997 e<strong>en</strong> leidraad voor het<br />
uiteindelijk kunn<strong>en</strong> modulariser<strong>en</strong> van de product<strong>en</strong> (4R, p. 7). In de loop van dit jaar wordt ook het<br />
zogehet<strong>en</strong> ‘<strong>zorgprogrammering</strong>soverleg’ in het lev<strong>en</strong> geroep<strong>en</strong>. Verschill<strong>en</strong>de gedragswet<strong>en</strong>schappers<br />
van de opnem<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> regelmatig bij elkaar om te kom<strong>en</strong> tot beantwoording van<br />
individuele hulpvrag<strong>en</strong> van cliënt<strong>en</strong> voor wie ge<strong>en</strong> pasklaar antwoord te vind<strong>en</strong> is in het bestaande<br />
hulpaanbod.<br />
Begin 1998 zijn de opnem<strong>en</strong>de voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> voor jonger<strong>en</strong> vanaf twaalf jaar <strong>en</strong> hun ouders, na e<strong>en</strong><br />
uitgebreide productbeschrijving, in staat het huidige hulpaanbod uite<strong>en</strong> te legg<strong>en</strong> in basisprogramma’s<br />
(vaste sets van modules) met plus- <strong>en</strong> minvariant<strong>en</strong> (modules erbij of eraf). In <strong>en</strong>kele gevall<strong>en</strong> is m<strong>en</strong><br />
3 E<strong>en</strong> andere (mondelinge) bron (Agnes Wolbert) meldt echter dat er de mogelijkheid werd overwog<strong>en</strong> van twee andere<br />
manier<strong>en</strong> ter beantwoording van de vraag op welke wijze het beste flexibiliteit kon word<strong>en</strong> gerealiseerd. De eerste manier<br />
volg<strong>en</strong>s deze bron was: middels e<strong>en</strong> flexibel budget, dat werd geg<strong>en</strong>ereerd door bijvoorbeeld 10 % van elk afdelingsbudget af<br />
te rom<strong>en</strong>. De tweede manier was om, in plaats van budgett<strong>en</strong> aan de afdeling<strong>en</strong> te onttrekk<strong>en</strong>, gelijkvormige disciplines aan<br />
de afdeling<strong>en</strong> te onttrekk<strong>en</strong>, deze te bundel<strong>en</strong> <strong>en</strong> vervolg<strong>en</strong>s flexibel in te zett<strong>en</strong>. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> heeft gekoz<strong>en</strong> voor de<br />
laatste werkwijze vanwege de zorg over de beheersbaarheid van het flexbudget. Met het eerderg<strong>en</strong>oemde HOM-budget had<br />
m<strong>en</strong> hiermee namelijk niet zulke goede ervaring<strong>en</strong> opgedaan waar het de vertaling van de besteding in subsidietaal betrof,<br />
c.q. de verantwoording naar de subsidiegever, aldus deze bron.<br />
12
in staat om oorspronkelijk vast tot het basisprogramma behor<strong>en</strong>de modules los, d.w.z. ambulant, aan te<br />
bied<strong>en</strong>. Mogelijkhed<strong>en</strong> tot sam<strong>en</strong>werking, sam<strong>en</strong>voeging van afdeling<strong>en</strong> <strong>en</strong> verdere specialisering zijn<br />
hiermee dichterbij gekom<strong>en</strong> (4R, p.2). Nadat in januari 1998 het C<strong>en</strong>trale ToewijzingsOrgaan 4 (CTO)<br />
van start is gegaan, lop<strong>en</strong> de verwijzing<strong>en</strong> naar het <strong>zorgprogrammering</strong>soverleg via dit orgaan.<br />
Immers, het CTO kan beoordel<strong>en</strong> of er wel of niet e<strong>en</strong> pass<strong>en</strong>d antwoord op de hulpvraag is te<br />
formuler<strong>en</strong> vanuit het bestaande hulpaanbod. Het <strong>zorgprogrammering</strong>soverleg kan vervolg<strong>en</strong>s bij<br />
jeugdig<strong>en</strong> voor wie ge<strong>en</strong> pass<strong>en</strong>d aanbod bestaat e<strong>en</strong> oplossing zoek<strong>en</strong>. Verder wordt dit<br />
<strong>zorgprogrammering</strong>soverleg van groot belang geacht om te kom<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> verbeterde afstemming <strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>werking op inhoudelijk <strong>en</strong> organisatorisch gebied (4R, p. 7).<br />
Het verloop van de <strong>zorgprogrammering</strong> in deze periode k<strong>en</strong>merkt zich door twee ontwikkeling<strong>en</strong>. In<br />
de eerste plaats wordt tijd<strong>en</strong>s het project onderscheid aangebracht tuss<strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong> als<br />
concept voor e<strong>en</strong> verandering naar e<strong>en</strong> vraaggestuurde organisatie <strong>en</strong>erzijds, <strong>en</strong> de hulp aan ‘moeilijk<br />
plaatsbar<strong>en</strong>’ anderzijds (4R, p. 2). Dit heeft belangrijke consequ<strong>en</strong>ties. Bij de ‘moeilijk plaatsbar<strong>en</strong>’<br />
ging het om e<strong>en</strong> door de uitvoer<strong>en</strong>d hulpverl<strong>en</strong>ers gezam<strong>en</strong>lijk ervar<strong>en</strong> probleem. Zorgprogrammering<br />
will<strong>en</strong> toepass<strong>en</strong> voor jonger<strong>en</strong> die ook op de ‘oude manier’ in de groep<strong>en</strong> gehanteerd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>,<br />
blijkt e<strong>en</strong> heel ander, meer visionair verhaal. De belang<strong>en</strong> word<strong>en</strong> groter, het betreft e<strong>en</strong> grotere groep<br />
medewerkers <strong>en</strong> cliënt<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> tweede blijkt de afdeling IO in haar beleid steeds meer voorop te lop<strong>en</strong><br />
op de rest van de organisatie. De afdeling<strong>en</strong> die verantwoordelijk zijn voor de noodzakelijke<br />
randvoorwaard<strong>en</strong> - op het gebied van financieel beheer, personeelsbeleid <strong>en</strong> ICT - blijv<strong>en</strong> in de<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> achter.<br />
Project Zorgprogrammering: resultat<strong>en</strong><br />
In 1998 wordt het project Zorgprogrammering geëvalueerd. Begin 1999 verschijnt daarvan de<br />
rapportage. De eindconclusies <strong>en</strong> aanbeveling<strong>en</strong> zijn de volg<strong>en</strong>de: het <strong>zorgprogrammering</strong>soverleg<br />
wordt gezi<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> belangrijke factor <strong>en</strong> di<strong>en</strong>t gecontinueerd te word<strong>en</strong>. Het voor langere tijd<br />
koppel<strong>en</strong> van flexibel inzetbare medewerkers aan vaste teams is belemmer<strong>en</strong>d geblek<strong>en</strong> voor de<br />
flexibiliteit van de organisatie vanwege de onev<strong>en</strong>redig zware belasting van deze teams. In plaats<br />
daarvan zou elke uitvoer<strong>en</strong>d medewerker van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> in <strong>en</strong>igerlei mate flexibel ingezet<br />
moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Flexibilisering van het budget blijft van groot belang; als voorwaard<strong>en</strong><br />
hiervoor word<strong>en</strong> met name g<strong>en</strong>oemd e<strong>en</strong> helder registratiesysteem <strong>en</strong> e<strong>en</strong> heldere kost<strong>en</strong>berek<strong>en</strong>ing<br />
van de modules. Verder wordt geconcludeerd dat het aanbod weliswaar transparanter is geword<strong>en</strong><br />
maar nog steeds niet scherp g<strong>en</strong>oeg is geformuleerd om tot e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de specifieke toewijzing te<br />
kom<strong>en</strong>. Daarnaast is het van belang dat verblijfsfuncties (de ‘care’-functie van bed-bad-brood in de<br />
daghulp <strong>en</strong> de 24-uurshulp) meer losgemaakt word<strong>en</strong> van bepaalde behandel- <strong>en</strong> begeleidings- (‘cure’-<br />
) functies om elk breder inzetbaar <strong>en</strong> flexibeler beschikbaar te mak<strong>en</strong> (zonder vaste koppeling<strong>en</strong> van<br />
‘care’ <strong>en</strong> ‘cure’). Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t de afstemming tuss<strong>en</strong> de verschill<strong>en</strong>de afdeling<strong>en</strong> verbeterd te<br />
word<strong>en</strong> opdat modules gemakkelijker geclusterd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Vanuit het project<br />
Zorgprogrammering is ook duidelijk geword<strong>en</strong> dat het case-managem<strong>en</strong>t versterkt di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>.<br />
Voorts wordt aanbevol<strong>en</strong> de <strong>zorgprogrammering</strong> uit te breid<strong>en</strong> naar de afdeling<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> hulpaanbod<br />
organiser<strong>en</strong> voor kinder<strong>en</strong> onder de twaalf jaar.<br />
3.4 Verbreding van het traject naar alle hulpvorm<strong>en</strong> (1999 – 2000)<br />
Zorgprogrammering in e<strong>en</strong> masterplan: <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis<br />
De directie van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> ziet zich in 1999 gesteld voor de vraag: hoe kan de organisatie<br />
verander<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> traditionele, aanbodgerichte organisatie voor jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong><br />
jeugdbescherming in e<strong>en</strong> moderne, vraaggerichte organisatie? Eén die flexibel <strong>en</strong> professioneel is, met<br />
e<strong>en</strong> scherpe blik op de hulpvraag van de cliënt? Eén die recht zou kunn<strong>en</strong> do<strong>en</strong> aan het zo-zo-zo-zobeleid?<br />
Voor <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> is duidelijk dat <strong>zorgprogrammering</strong> de basis van de<br />
organisatieontwikkeling moet zijn. Door de Landelijke Projectgroep Zorgprogrammering 5 aangemerkt<br />
4 De oprichting <strong>en</strong> werking van het C<strong>en</strong>trale ToewijzingsOrgaan word<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong> in paragraaf 4.6 .<br />
5 Zie ook hoofdstuk 1 <strong>en</strong> docum<strong>en</strong>t 3B, p. 1.<br />
13
als ‘veldproject’ <strong>en</strong> door het ministerie van VWS gefinancierd, gaat e<strong>en</strong> project van start om e<strong>en</strong><br />
ontwerp van de nieuwe organisatie te mak<strong>en</strong>. Het hoofd van de afdeling I.O. schrijft e<strong>en</strong> Masterplan<br />
dat in mei 1999 gepres<strong>en</strong>teerd wordt als het beginpunt van e<strong>en</strong> veranderingsproces waar <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong> in totaal vier jaar voor uittrekt. (3A, p. 1)<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis: knelpunt<strong>en</strong> <strong>en</strong> doel<strong>en</strong><br />
In de bestaande organisatie word<strong>en</strong> belangrijke knelpunt<strong>en</strong> ervar<strong>en</strong>. De product<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong> te<br />
weinig of zijn te weinig herk<strong>en</strong>baar. Er is meer behoefte aan de ‘kale’ functies verblijf, opvoeding <strong>en</strong><br />
verzorging, c.q. er is minder behoefte aan 24-uurshulp <strong>en</strong> dagbehandeling met vast daaraan verbond<strong>en</strong><br />
behandel- <strong>en</strong> begeleidingsvorm<strong>en</strong>. Het aantal kinder<strong>en</strong> dat uit huis geplaatst wordt is, met name in de<br />
gezinsvoogdij, te groot. Groot knelpunt is dat losgemaakte modules niet zonder meer toegankelijk zijn<br />
voor alle cliënt<strong>en</strong>, inclusief deg<strong>en</strong><strong>en</strong> die ambulant geholp<strong>en</strong> zoud<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Ongew<strong>en</strong>st ‘overindicer<strong>en</strong>’<br />
wordt versterkt wanneer e<strong>en</strong> module alle<strong>en</strong> via plaatsing in de 24-uurshulp of daghulp<br />
beschikbaar is. Voor de beperkt beschikbare, direct toegankelijke ambulante hulp zijn er lange<br />
wachttijd<strong>en</strong>. Belangrijk knelpunt is ook geblek<strong>en</strong> uit de experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> met ambulante modules <strong>en</strong><br />
geleg<strong>en</strong>heidsprogramma’s: de financieringssystematiek van de Provincie blijkt het flexibel vormgev<strong>en</strong><br />
van de hulp te belemmer<strong>en</strong>. De financiering van de hulpverl<strong>en</strong>ing binn<strong>en</strong> de huidige organisatie blijkt<br />
niet toereik<strong>en</strong>d. De hulpverl<strong>en</strong>ing zal doelmatiger moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgevoerd op e<strong>en</strong> kwalitatief hoger<br />
niveau. De visie op hulpverl<strong>en</strong><strong>en</strong> bij de vormgeving van de MFO voldoet niet meer voor het zett<strong>en</strong> van<br />
de vervolgstapp<strong>en</strong>. Het zo-zo-zo-zo-beleid heeft niet tot ess<strong>en</strong>tiële wijziging<strong>en</strong> in het aanbod geleid.<br />
Voor uitwerking van e<strong>en</strong> vraaggestuurd <strong>en</strong> cliëntgericht aanbod is bezinning, actualisering <strong>en</strong><br />
aanscherping van de visie nodig. (3A, p. 6-8)<br />
Vervolg<strong>en</strong>s beschrijft het masterplan de w<strong>en</strong>selijke situatie. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> visie die<br />
krachtig g<strong>en</strong>oeg is om als basis voor de toekomstige verandering<strong>en</strong> te di<strong>en</strong><strong>en</strong>. Zij heeft haar aanbod<br />
overzichtelijk georganiseerd, inzichtelijk vormgegev<strong>en</strong> <strong>en</strong> glashelder beschrev<strong>en</strong>. Zij heeft haar<br />
aanbod zo georganiseerd, dat er flexibel <strong>en</strong> op maat voor elke cliënt e<strong>en</strong> antwoord op de hulpvraag kan<br />
word<strong>en</strong> geformuleerd; daartoe werkt ze sam<strong>en</strong> met andere sector<strong>en</strong>. In de organisatie van de hulp komt<br />
ge<strong>en</strong> onder- <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> overaanbod meer voor. Plaatsers hebb<strong>en</strong> de beschikking over e<strong>en</strong> breed scala aan<br />
ambulant in te zett<strong>en</strong> modules, die ook in programma’s zijn te organiser<strong>en</strong>. Er kan beschikt word<strong>en</strong><br />
over voldo<strong>en</strong>de capaciteit in de functies opvang, verzorging <strong>en</strong> opvoeding. De wachttijd voor alle<br />
modules <strong>en</strong> programma’s is teruggebracht tot e<strong>en</strong> voor de cliënt acceptabel niveau. Het aantal<br />
uithuisplaatsing<strong>en</strong> in de justitiële hulpverl<strong>en</strong>ing is minst<strong>en</strong>s gestabiliseerd maar liever nog afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
De financieringssystematiek is aangepast <strong>en</strong> maakt intersectorale programma’s <strong>en</strong> interne flexibiliteit<br />
mogelijk. De nieuwe vorm<strong>en</strong> zijn goedkoper, zodat voor hetzelfde geld meer cliënt<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
geholp<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis: de visie<br />
De nieuwe visie van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> wordt als volgt verwoord: ‘De medewerkers van Stichting<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> verl<strong>en</strong><strong>en</strong> hulp vanuit de overtuiging dat ouders, kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> <strong>en</strong>kel<br />
tijdelijk professionals nodig hebb<strong>en</strong> die: h<strong>en</strong> help<strong>en</strong> te zoek<strong>en</strong> naar oplossing<strong>en</strong> voor bepaalde<br />
probleemsituaties; weg<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> om dit sam<strong>en</strong> met h<strong>en</strong> te do<strong>en</strong>; h<strong>en</strong> hierin e<strong>en</strong> zo groot mogelijke<br />
mate van zelfstandigheid <strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong>heid garander<strong>en</strong>; de verantwoordelijkheid bij de cliënt<strong>en</strong> zelf<br />
lat<strong>en</strong>.<br />
Daarom moet de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing: zo goed mogelijk aansluit<strong>en</strong> bij de directe leefomgeving. In de<br />
thuissituatie, in of sam<strong>en</strong> met school, in de buurt wordt ze aangebod<strong>en</strong>; zo vroeg mogelijk word<strong>en</strong><br />
ingezet. Hoe jonger het kind, des te effectiever is de hulp; zo snel mogelijk word<strong>en</strong> aangebod<strong>en</strong>.<br />
Wanneer ouders <strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> bij professionals aanklopp<strong>en</strong>, hebb<strong>en</strong> ze al het nodig achter de rug,<br />
waardoor wacht<strong>en</strong> zwaar valt; van zo kort mogelijke duur zijn. Alle kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> word<strong>en</strong> in<br />
hun eig<strong>en</strong> gezin of op hun eig<strong>en</strong> woonlocatie geholp<strong>en</strong>. Kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> jonger<strong>en</strong>: die won<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> gezin<br />
waar, door verschill<strong>en</strong>de factor<strong>en</strong>, de draagkracht van de ouders (tijdelijk) niet toereik<strong>en</strong>d is om de<br />
(gedrags)problem<strong>en</strong> van het kind te beïnvloed<strong>en</strong>; bij wie de (ontwikkelings)stoornis dermate<br />
overheers<strong>en</strong>d is dat opgroei<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> gezin niet meer tot de mogelijkhed<strong>en</strong> hoort; die acuut in gevaar<br />
zijn; <strong>en</strong> kinder<strong>en</strong> die bloot staan aan psychische <strong>en</strong>/of fysieke mishandeling danwel aan chronische<br />
verwaarlozing, moet<strong>en</strong> buit<strong>en</strong> hun gezin (tijdelijk) opgevang<strong>en</strong>, opgevoed, behandeld of beschermd<br />
14
word<strong>en</strong>. Dit kan in e<strong>en</strong> justitieel kader moet<strong>en</strong> plaatsvind<strong>en</strong>. Voor alle hulpverl<strong>en</strong>ing geldt echter: licht<br />
waar het kan, zwaar als het moet’ (3B, p. 10-11).<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis: Plan van Aanpak <strong>en</strong> resultat<strong>en</strong><br />
In maart 2000 verschijnt het Plan van Aanpak voor <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis. Hierin wordt allereerst<br />
gesteld dat in de periode van 1999 tot aan maart 2000 hard gewerkt is om allerlei voorwaard<strong>en</strong> te<br />
bewerkstellig<strong>en</strong>. M<strong>en</strong> erk<strong>en</strong>t problem<strong>en</strong> op dit vlak <strong>en</strong> stelt in dit Plan van Aanpak dat <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong> nog weinig gew<strong>en</strong>d is om doel<strong>en</strong> op het gebied van bijvoorbeeld efficiëntie of<br />
bedrijfsvoering te stell<strong>en</strong>. Ook ontbreekt het op dit punt aan geschikte managem<strong>en</strong>tinformatie,<br />
waardoor het risicovol is om doel<strong>en</strong> te stell<strong>en</strong> die te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> met bedrijfsresultat<strong>en</strong>. De kom<strong>en</strong>de<br />
jar<strong>en</strong> zal er dan ook gewerkt moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> aan het expliciter<strong>en</strong>, het standaardiser<strong>en</strong> <strong>en</strong> het normer<strong>en</strong><br />
van de bedrijfsprocess<strong>en</strong> <strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong>, wil <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> op dit punt trefzekerheid<br />
ontwikkel<strong>en</strong> (2C, p. 14). Het Plan van Aanpak stelt verder dat het personeel op alle afdeling<strong>en</strong> brood<br />
in de plann<strong>en</strong> ziet. Tegelijkertijd echter blijkt uit e<strong>en</strong> organisatiebrede scan over<br />
medewerkerstevred<strong>en</strong>heid in 1999 dat de medewerkers nog ge<strong>en</strong> vertrouw<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> in de stabiliteit<br />
<strong>en</strong> de daadwerkelijke implem<strong>en</strong>tatie van het voorg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> beleid: ‘eerst zi<strong>en</strong>, dan gelov<strong>en</strong>’. In deze<br />
‘Quick Scan’ wordt e<strong>en</strong> ontwikkeling gesignaleerd waarin medewerkers zich terugtrekk<strong>en</strong> <strong>en</strong> zich<br />
vastbijt<strong>en</strong> in hun eig<strong>en</strong> werkzaamhed<strong>en</strong>. Zij zijn g<strong>en</strong>eigd zich af te sluit<strong>en</strong> voor de organisatie,<br />
wanneer deze h<strong>en</strong> teleurstelt. Medewerkers lijk<strong>en</strong> de huidige situatie te accepter<strong>en</strong>, de onrust in hun<br />
eig<strong>en</strong> team te besprek<strong>en</strong> <strong>en</strong> in de meeste gevall<strong>en</strong> pas als het echt erg is, aan de bel te trekk<strong>en</strong>. Het<br />
ziekteverzuim loopt in deze jar<strong>en</strong> snel op: van 8,9 % in 1997 naar 13,4 % in 1999. Avios Arbo<br />
concludeert over 1999 dat twee van de belangrijkste oorzak<strong>en</strong> van het verzuim zijn: de vele<br />
verandering<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> in de voorgaande periode, met de bijbehor<strong>en</strong>de<br />
onzekerhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> onduidelijkhed<strong>en</strong>, <strong>en</strong> onvrede met verandering<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (Eerst<br />
zi<strong>en</strong>, dan gelov<strong>en</strong>; rapportage Quick Scan <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, 1999). Medewerkers miss<strong>en</strong> de<br />
facilitering die noodzakelijk is voor hun dagelijkse werk, bijvoorbeeld de beschikbaarheid van<br />
computers <strong>en</strong> de juiste software. De financiële situatie is er één van tekort<strong>en</strong> <strong>en</strong> krapte. De<br />
voorg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> verandering<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> tegelijkertijd tot bezuiniging<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>. (2C, p. 3-4). Deze<br />
conclusie is niet bevorder<strong>en</strong>d voor het vertrouw<strong>en</strong> van de medewerkers.<br />
Het is de bedoeling om het plan <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis deel voor deel, project na project te realiser<strong>en</strong>.<br />
Het plann<strong>en</strong> verloopt volg<strong>en</strong>s de gewone cyclus van Planning & Control. De keuze voor de te nem<strong>en</strong><br />
stapp<strong>en</strong> of de te plann<strong>en</strong> project<strong>en</strong> wordt ingegev<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> aantal factor<strong>en</strong> (2C, p. 9-11). In de eerste<br />
plaats zijn dat bedrijfseconomische motiev<strong>en</strong>; bij het weg<strong>en</strong> van alternatiev<strong>en</strong> zull<strong>en</strong> te hal<strong>en</strong><br />
r<strong>en</strong>dem<strong>en</strong>t (meer cliënt<strong>en</strong> help<strong>en</strong> voor hetzelfde geld) danwel bezuiniging<strong>en</strong> steeds overwog<strong>en</strong> moet<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong>. In de tweede plaats wordt prioriteit gelegd bij die project<strong>en</strong> die als kernproject<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
aangemerkt; dit zijn project<strong>en</strong> die zull<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot verandering<strong>en</strong>, zonder welke de uitvoering van<br />
‘<strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis’ als niet geslaagd beschouwd moet word<strong>en</strong>. Dat zijn de volg<strong>en</strong>de verandering<strong>en</strong>:<br />
het modulariser<strong>en</strong> van het hulpaanbod; het creër<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> ambulant aanbod voor in ieder geval<br />
ouderbegeleiding <strong>en</strong> kindermishandeling; het wijzig<strong>en</strong> van de duur <strong>en</strong> frequ<strong>en</strong>tie van het groepsaanbod<br />
<strong>en</strong> de pleegzorg; <strong>en</strong> het verbeter<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitbreid<strong>en</strong> van het casemanagem<strong>en</strong>t. In de derde plaats word<strong>en</strong><br />
politiek-bestuurlijke motiev<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd. Mom<strong>en</strong>teel kunn<strong>en</strong> bijvoorbeeld initiatiev<strong>en</strong> die gericht zijn<br />
op het bevorder<strong>en</strong> van één Toegang in de jeugdzorg zonder meer rek<strong>en</strong><strong>en</strong> op instemming. Andere<br />
project<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong> gevoeliger, zoals het ontwikkel<strong>en</strong> van lichte daghulp omdat geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dat ook<br />
aanbied<strong>en</strong>. In de vierde plaats word<strong>en</strong> weerstand <strong>en</strong> <strong>en</strong>thousiasme vermeld; <strong>en</strong>thousiaste participatie<br />
van medewerkers leidt tot vertrouw<strong>en</strong>wekk<strong>en</strong>de projectresultat<strong>en</strong> terwijl er in het geval van veel<br />
weerstand eerst aandacht geschonk<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong> aan de red<strong>en</strong><strong>en</strong> daarvoor. Als vijfde <strong>en</strong> laatste<br />
beslissingsfactor word<strong>en</strong> voorwaard<strong>en</strong> <strong>en</strong> afhankelijkhed<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd; soms moet er eerst iets in de<br />
voorwaardelijke zin geregeld of ontwikkeld zijn, soms ook moet er gewacht word<strong>en</strong> op de resultat<strong>en</strong><br />
van andere project<strong>en</strong> (2C, p. 9-11).<br />
Vervolg<strong>en</strong>s word<strong>en</strong> in het Plan van Aanpak vier c<strong>en</strong>trale doelstelling<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong> voor het jaar 2000,<br />
met daaraan gekoppeld de project<strong>en</strong> om die doelstelling<strong>en</strong> te bereik<strong>en</strong>. Deze staan weergegev<strong>en</strong> in het<br />
hiernavolg<strong>en</strong>de schema. Ook staan in dit schema de gerapporteerde resultat<strong>en</strong> per project vermeld.<br />
15
Doel<strong>en</strong>, project<strong>en</strong> <strong>en</strong> resultat<strong>en</strong> van ‘<strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis’ in 2000<br />
De c<strong>en</strong>trale doel<strong>en</strong> voor<br />
2000<br />
(2C, p.9-11)<br />
1. Overzichtelijke<br />
organisatie van het<br />
aanbod, inzichtelijk<br />
vormgegev<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
glashelder beschrev<strong>en</strong>.<br />
2. Hulpaanbod zo<br />
georganiseerd dat er<br />
flexibel <strong>en</strong> op maat<br />
voor elke cliënt e<strong>en</strong><br />
antwoord op de<br />
hulpvraag kan word<strong>en</strong><br />
geformuleerd.<br />
3. Plaatsers hebb<strong>en</strong><br />
beschikking over breed<br />
scala int<strong>en</strong>sief<br />
ambulante modules<br />
die ook in<br />
programma’s zijn te<br />
organiser<strong>en</strong>.<br />
4. Capaciteit in de<br />
functies verblijf,<br />
verzorging <strong>en</strong><br />
opvoeding is<br />
voldo<strong>en</strong>de<br />
beschikbaar.<br />
De project<strong>en</strong> per doel<br />
(2C, p. 11-13)<br />
a. Verbeter<strong>en</strong> modulebeschrijving<strong>en</strong><br />
b. Vakgroep<strong>en</strong> organiser<strong>en</strong><br />
a. Verbeter<strong>en</strong> bedrijfsprocess<strong>en</strong><br />
bureaus jhv <strong>en</strong> pleegzorg<br />
b. Modulariser<strong>en</strong> daghulp<br />
c. Tuss<strong>en</strong> Wal <strong>en</strong> Schip project t.b.v.<br />
LVG-jeugdig<strong>en</strong><br />
d. ontwikkel<strong>en</strong> long-stay module<br />
e. onderzoek<strong>en</strong> of ontwikkeling<br />
zorgprogramma PDDnos/ADHD/extreem<br />
externaliser<strong>en</strong>d<br />
probleemgedrag is gew<strong>en</strong>st<br />
a. Vakgroep Ouderbegeleiding<br />
b. Vakgroep Kindermishandeling<br />
c. Onderwijshulpverl<strong>en</strong>ing / Daghulp<br />
op school<br />
d. Familiecirkel<br />
(Ge<strong>en</strong> aparte project<strong>en</strong>: dit doel wordt<br />
geacht ‘vanzelf’ gehaald te word<strong>en</strong> als<br />
resultaat van de modularisering die<br />
leidt tot e<strong>en</strong> uitzuivering van deze<br />
functies. Het in voldo<strong>en</strong>de mate<br />
beschikbaar zijn, moet gerealiseerd<br />
word<strong>en</strong> door wijziging in duur <strong>en</strong><br />
frequ<strong>en</strong>tie van deze modules)<br />
16<br />
De gerapporteerde resultat<strong>en</strong><br />
per project in 2000<br />
(3F,p.7-26)<br />
a. Gerealiseerd. De modulewijzer is hiervan het<br />
slotstuk.<br />
b. Vakgroep<strong>en</strong> Ouderbegeleiding <strong>en</strong> Seksueel Misbruik<br />
zijn gerealiseerd.<br />
a. Nieuw model hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning is belangrijkste.<br />
Is gerealiseerd; plaatsers <strong>en</strong> uitvoerders zijn<br />
begonn<strong>en</strong> met danwel treff<strong>en</strong> voorbereiding<strong>en</strong> voor<br />
aanpass<strong>en</strong> interne werkwijze.<br />
b. Daghulp gerealiseerd. 24-uurshulp deels<br />
gerealiseerd, deels in ontwerpfase. Pleegzorg<br />
ontwerpfase.<br />
c. Meerdere project<strong>en</strong> t.b.v. cliënt<strong>en</strong> voor wie ge<strong>en</strong><br />
modules beschikbaar lijk<strong>en</strong> te zijn: Tuss<strong>en</strong> Wal <strong>en</strong><br />
Schip (LVG-jeugdig<strong>en</strong>): ontwerpfase. Familieraad/Op<br />
Eig<strong>en</strong> Kracht: ontwerpfase <strong>en</strong> pilotsgewijze<br />
realisatie. Beide lop<strong>en</strong> door in 2001. Moeilijk<br />
plaatsbare jonger<strong>en</strong>: initiatieffase. Ervaringsler<strong>en</strong>:<br />
vergelijk<strong>en</strong>d onderzoek loopt, module is reeds extern<br />
beschikbaar.<br />
d. Startnotitie waarin de mogelijkheid voor opvang in<br />
e<strong>en</strong> groot pleeggezin (met speciale ondersteuning)<br />
wordt nagegaan.<br />
e. Besluit om de resultat<strong>en</strong> van de vernieuwing<strong>en</strong> in de<br />
24-uurshulp eerst af te wacht<strong>en</strong> (zie ook bij c)<br />
a. Projectontwerp gereed; kan uitgevoerd word<strong>en</strong><br />
zodra de adviez<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> zijn <strong>en</strong> er huisvesting<br />
geregeld is<br />
b. Vakgroep Seksueel Geweld is opgericht; wordt<br />
operationeel zodra de medewerkers zijn b<strong>en</strong>oemd.<br />
Het betreft ambulante modules.<br />
c. Onderzoek naar mogelijkhed<strong>en</strong> in stad Groning<strong>en</strong><br />
afgerond zonder werkbare resultat<strong>en</strong>. Onderzoek<br />
verlegd naar provincie. Zicht op sam<strong>en</strong>stelling<br />
intersectoraal zorgprogramma<br />
d. Familieraad: zie bij 2c.<br />
Variatie in duur <strong>en</strong> frequ<strong>en</strong>tie in de daghulp, pleegzorg<br />
<strong>en</strong> t.z.t. de 24-uurshulp. Concreet: frequ<strong>en</strong>tie daghulp<br />
van 5 naar 4 dgn met op 5 e dag pedagogische advisering<br />
in de thuissituatie; in 24-uurshulp kan ook minder dan<br />
7x24 uur geïndiceerd word<strong>en</strong>; in de pleegzorg<br />
deeltijdplaatsing mogelijk.<br />
In het algeme<strong>en</strong> wordt duidelijk dat er <strong>en</strong>orm veel veranderproject<strong>en</strong> tegelijkertijd in gang word<strong>en</strong> gezet.<br />
Het verbeter<strong>en</strong> van de modulebeschrijving<strong>en</strong> lijkt het e<strong>en</strong>voudigst maar blijkt het moeilijkst: eerst<br />
moet<strong>en</strong> de modules er zijn, ze moet<strong>en</strong> beschikbaar kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> plaatsers moet<strong>en</strong> ernaar indicer<strong>en</strong>. De<br />
dubbelslag die in het project Zorgprogrammering werd nagestreefd, krijgt hier e<strong>en</strong> vervolg: d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> in<br />
term<strong>en</strong> van flexibilisering van het hulpaanbod door het modulair gestalte te gev<strong>en</strong>, vraagt om e<strong>en</strong><br />
heroriëntatie op het gehele hulpaanbod – <strong>en</strong> dit is ge<strong>en</strong> e<strong>en</strong>voudige zaak. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> kiest er<br />
expliciet voor om bij het modulariser<strong>en</strong> niet te volstaan met het uite<strong>en</strong>legg<strong>en</strong> van het bestaande aanbod.<br />
Zij wil de <strong>zorgprogrammering</strong> aangrijp<strong>en</strong> als instrum<strong>en</strong>t om meer vraag- <strong>en</strong> cliëntgericht te kunn<strong>en</strong> gaan<br />
werk<strong>en</strong>.
De beschrev<strong>en</strong> modules word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de zogehet<strong>en</strong> ‘modulewijzer’. Het hoofd van de afdeling<br />
I.O. houdt bij het verschijn<strong>en</strong> van deze eerste modulewijzer op alle afdeling<strong>en</strong> van de organisatie <strong>en</strong> bij<br />
alle plaats<strong>en</strong>de instelling<strong>en</strong> (zoals de GGZ-jeugd, de AJL (Leger des Heils) <strong>en</strong> de SPD (Sociaal<br />
Pedagogische Di<strong>en</strong>st) e<strong>en</strong> pres<strong>en</strong>tatie. Hierin wordt b<strong>en</strong>adrukt dat er vanaf dat mom<strong>en</strong>t geïndiceerd moet<br />
gaan word<strong>en</strong> op modules <strong>en</strong> niet meer op (totale) voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>; het GTJ gaat immers toewijz<strong>en</strong> op<br />
modules. In de modulewijzer <strong>en</strong> in deze pres<strong>en</strong>taties wordt b<strong>en</strong>adrukt dat het voorstelbaar is dat e<strong>en</strong><br />
cliënt hulp nodig heeft die (nog) niet in e<strong>en</strong> module opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> is. In dergelijke gevall<strong>en</strong> kan e<strong>en</strong> beroep<br />
gedaan word<strong>en</strong> op het zog<strong>en</strong>aamde Hulp-op-Maat-budget. Bij de modulewijzer verschijnt periodiek e<strong>en</strong><br />
nieuwsbrief van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Verder wordt de modulewijzer jaarlijks up-to-date gemaakt.<br />
Daarnaast verschijn<strong>en</strong> van de hand van het GTJ ook met <strong>en</strong>ige regelmaat bulletins met tips voor<br />
plaatsers, hoe de indicatieformulier<strong>en</strong> in te vull<strong>en</strong> <strong>en</strong> antwoord<strong>en</strong> op ‘de meest gestelde vrag<strong>en</strong>’.<br />
Voor de groep ‘moeilijk plaatsbar<strong>en</strong>’ wordt e<strong>en</strong> onderzoek aangekondigd om zicht te krijg<strong>en</strong> op de<br />
doelgroepk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> <strong>en</strong> –omvang. Verder wil m<strong>en</strong> nagaan of voor deze groep bov<strong>en</strong>provinciaal <strong>en</strong><br />
intersectoraal e<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong>ing getroff<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> (3F, p. 13)<br />
Meer in het algeme<strong>en</strong> kan gesteld word<strong>en</strong> dat zich in het jaar 2000 grote registratieproblem<strong>en</strong> voordo<strong>en</strong>.<br />
De vertaalslag van de inhoudelijke ontwikkeling<strong>en</strong> naar de organisatorische uitwerking loopt achter. De<br />
provincie wil inzicht in de bedrijfsvoering <strong>en</strong> tegelijkertijd geldt er de verplichting om volg<strong>en</strong>s het<br />
SRJV-registratiesysteem te registrer<strong>en</strong>. Het lukt <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> nog onvoldo<strong>en</strong>de om aan deze<br />
verschill<strong>en</strong>de registratieverplichting<strong>en</strong> te voldo<strong>en</strong>. In e<strong>en</strong> intern rapport betreff<strong>en</strong>de de ICT (Bodewes,<br />
2000) wordt kritiek geleverd op de <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis plann<strong>en</strong>; de doel<strong>en</strong> zijn vooral inhoudelijk<br />
gesteld, terwijl de doelstelling<strong>en</strong> op het gebied van organisatie <strong>en</strong> bedrijfsvoering ontbrek<strong>en</strong>. Dit heeft tot<br />
gevolg dat er e<strong>en</strong> soort ‘dubbele boekhouding’ gevoerd moet word<strong>en</strong>.<br />
3.5 Consolidatie van de <strong>zorgprogrammering</strong> (2001-2002)<br />
Opbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong><br />
In 2001 krijgt de modularisering <strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong> inhoudelijk in belangrijke mate zijn beslag.<br />
De belangrijkste resultat<strong>en</strong> van <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis tek<strong>en</strong><strong>en</strong> zich in dat jaar als volgt af (3F, pag 7-<br />
26):<br />
- De modularisering <strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong> wordt sneller <strong>en</strong> breder in de organisatie doorgevoerd<br />
dan aanvankelijk de bedoeling was. Daghulp <strong>en</strong> ouderbegeleiding zoud<strong>en</strong> als proeftuin di<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
Maar door problem<strong>en</strong> in de 24-uurshulp werd m<strong>en</strong> gedwong<strong>en</strong> hier <strong>en</strong>kele groep<strong>en</strong> te sluit<strong>en</strong>,<br />
hetge<strong>en</strong> de bewustwording van de noodzaak tot vernieuwing versnelde. De 24-uurshulp liep<br />
hierdoor voorop. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> werkte de vernieuwing volg<strong>en</strong>s <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> als e<strong>en</strong><br />
vliegwiel: de ontwikkeling<strong>en</strong> versneld<strong>en</strong> zich. Dat gaf ge<strong>en</strong> langzame, fasegewijze verandering<br />
zoals oorspronkelijk beoogd (3F, pag 21).<br />
- T<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van het doel Aanbod overzichtelijk georganiseerd, inzichtelijk vormgegev<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
glashelder beschrev<strong>en</strong> gold als e<strong>en</strong> belangrijke mijlpaal dat de eerste modulewijzer werd<br />
opgeleverd. Daarin is praktisch al het geïndiceerde aanbod volg<strong>en</strong>s de richtlijn<strong>en</strong> van het NIZW<br />
beschrev<strong>en</strong>. Hierbij wordt in de stukk<strong>en</strong> opgemerkt dat het beschrijv<strong>en</strong> van modules <strong>en</strong><br />
programma’s e<strong>en</strong>voudig leek, maar het moeilijkst bleek te zijn. Immers, eerst moet<strong>en</strong> de modules<br />
er zijn, ze moet<strong>en</strong> beschikbaar kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> plaatsers moet<strong>en</strong> ernaar kunn<strong>en</strong> indicer<strong>en</strong>. De<br />
totstandkoming van de modulewijzer is daarvan het sluitstuk. In e<strong>en</strong> aantal onderdel<strong>en</strong> is<br />
verheldering van het aanbod nog verre van optimaal. Crisishulp is daar e<strong>en</strong> voorbeeld van. In<br />
pleegzorg verdi<strong>en</strong><strong>en</strong> in dat verband de netwerkplaatsing<strong>en</strong> extra aandacht.<br />
De geïndiceerde hulp is georganiseerd in vijf productgroep<strong>en</strong> of clusters: 1.int<strong>en</strong>sief ambulant<br />
(o.a. gebod<strong>en</strong> door de vakgroep Ouderbegeleiding, de vakgroep Hulp aan Huis <strong>en</strong> de vakgroep<br />
Seksueel Misbruik (3D); 2. Daghulp; 3. Pleegzorg; 4. 24-uurshulp; 5. Twee zorgprogramma’s.<br />
Van de eerste vier clusters zijn alle modules los verkrijgbaar. Bij de indeling is rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong><br />
met de herk<strong>en</strong>baarheid voor de afnemers (cliënt<strong>en</strong>, plaatsers). Elk cluster wordt aangestuurd door<br />
e<strong>en</strong> manager.<br />
17
Voorts zijn met behulp van BMC kostprijz<strong>en</strong> van modules in met name de daghulp berek<strong>en</strong>d.<br />
Uitgaand van de prijs van de hulp per cliënt blijkt in vergelijking met de oude prijs de hulp nu veel<br />
goedkoper aangebod<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> (3F).<br />
- Voor het doel Hulpaanbod op zodanige wijze georganiseerd dat er flexibel <strong>en</strong> op maat voor elke<br />
cliënt e<strong>en</strong> antwoord op e<strong>en</strong> hulpvraag kan word<strong>en</strong> geformuleerd is de inrichting van de werkprocess<strong>en</strong><br />
met de hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning (HVP) als rode draad in volle gang. Er is e<strong>en</strong> model<br />
HVP, alle plaatsers van de ambulante bureau’s Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing zijn getraind in het gebruik<br />
ervan, plaatsers van jeugdbescherming zijn geïnformeerd, de uitvoerders van <strong>Jeugdzorg</strong> zijn<br />
geïnformeerd <strong>en</strong> zijn begonn<strong>en</strong> met de aanpassing van de interne werkwijze, de uitvoerders van de<br />
jeugdbescherming hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> planning voor training <strong>en</strong> uitvoering HVP <strong>en</strong> er is budget voor de<br />
uitvoering. Er zijn voor het aanbod 37 modules <strong>en</strong> 2 programma’s beschikbaar – naast het Hulpop-Maat-budget.<br />
De modules kunn<strong>en</strong> all<strong>en</strong> gestapeld <strong>en</strong> geschakeld word<strong>en</strong>. Modulair werk<strong>en</strong> is<br />
op dat mom<strong>en</strong>t (maart 2001 – zie 3F) voor de daghulp volledig gerealiseerd, voor de 24-uurshulp<br />
deels, <strong>en</strong> voor de pleegzorg verkeert het in de ontwerpfase.<br />
- Voor het doel Plaatsers hebb<strong>en</strong> beschikking over e<strong>en</strong> breed scala aan ambulant in te zett<strong>en</strong><br />
modules die ook in programma’s zijn te organiser<strong>en</strong> geldt dat er e<strong>en</strong> ontwerp beschikbaar is voor<br />
de vakgroep Ouderbegeleiding. Alle ouderbegeleiders gaan vanuit deze vakgroep werk<strong>en</strong>. Voor<br />
deze opzet is draagvlak gecreëerd. Daarnaast is één van de specialistische 24-uurshulpgroep<strong>en</strong><br />
‘geambulantiseerd’; de resid<strong>en</strong>tiële Behandelingsgroep Seksueel Geweld werd begin 1999<br />
opgehev<strong>en</strong> <strong>en</strong> na e<strong>en</strong> ontwikkelperiode wordt sinds 2001de hulpverl<strong>en</strong>ing aan deze doelgroep<br />
aangebod<strong>en</strong> in de vorm van ambulante modules vanuit de nieuw opgerichte Vakgroep Seksueel<br />
Misbruik (3D).<br />
- Het doel Er kan beschikt word<strong>en</strong> over voldo<strong>en</strong>de capaciteit in de functies verblijf, verzorging <strong>en</strong><br />
opvoeding is voor het leeuw<strong>en</strong>deel bereikt. Voor alle modules is de duur nu vastgesteld op zes<br />
wek<strong>en</strong>, drie maand<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> half jaar. Daarna moet opnieuw word<strong>en</strong> geïndiceerd. In de daghulp is<br />
de verblijfsfrequ<strong>en</strong>tie in de groep van 5 dag<strong>en</strong> teruggebracht naar 4 <strong>en</strong> 1 dag is voor pedagogische<br />
advisering thuis door de groepsleiding. In de 24-uurshulp is het mogelijk om minder dan 7 keer<br />
e<strong>en</strong> etmaal te indicer<strong>en</strong>. In pleegzorg is deeltijdplaatsing mogelijk. Volg<strong>en</strong>s <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
gev<strong>en</strong> cijfers van het GTJ aan dat 80% van de indicatiestelling<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> twee wordt maand<strong>en</strong><br />
gerealiseerd <strong>en</strong> dat er voor de meeste groep<strong>en</strong> er amper e<strong>en</strong> wachtlijst is (3F). Uit andere<br />
docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> blijkt dat deze constatering <strong>en</strong>ige nuance behoeft. In hoofdstuk 7 kom<strong>en</strong> we hierop<br />
terug.<br />
De aandacht die is uitgegaan naar de arbeidsrechtelijke consequ<strong>en</strong>ties van de operatie laat zi<strong>en</strong> dat -<br />
hoewel gedacht werd dat deze consequ<strong>en</strong>ties fors zoud<strong>en</strong> zijn - deze blijk<strong>en</strong> mee te vall<strong>en</strong>. Op verzoek<br />
van de OndernemingsRaad is e<strong>en</strong> conv<strong>en</strong>ant gemaakt dat voorziet in afsprak<strong>en</strong> over voorwaard<strong>en</strong>,<br />
werkwijze <strong>en</strong> procedures in geval er sprake is van vernieuwing <strong>en</strong> verandering in hulpverl<strong>en</strong>ing die<br />
consequ<strong>en</strong>ties hebb<strong>en</strong> voor medewerkers. Er is daardoor bij de partij<strong>en</strong> meer vertrouw<strong>en</strong> ontstaan in<br />
de mogelijkhed<strong>en</strong> om het veranderproces op e<strong>en</strong> voor medewerkers aantrekkelijke danwel acceptabele<br />
manier vorm te gev<strong>en</strong>.<br />
Problem<strong>en</strong> bedrijfsvoering<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> ziet zich in deze periode gesteld voor de oplossing van <strong>en</strong>kele forse problem<strong>en</strong><br />
op het terrein van de bedrijfsvoering. Enerzijds hanteert de provincie de tariev<strong>en</strong> van de<br />
normharmonisatie <strong>en</strong> anderzijds hanteert <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> moduleprijz<strong>en</strong>. De provincie stelt in de<br />
interviews dat dit op zich ge<strong>en</strong> probleem vormde, omdat <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> e<strong>en</strong> goede<br />
omrek<strong>en</strong>ingssystematiek hanteerde. De voormalig directeur signaleert echter dat het niet mogelijk<br />
bleek om tot e<strong>en</strong> rek<strong>en</strong>schema te kom<strong>en</strong> dat paste bij de gehele organisatie. In de docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> wordt<br />
voorts gesteld dat berek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> er volg<strong>en</strong>s <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> op wijz<strong>en</strong> dat de normbedrag<strong>en</strong> van<br />
de provincie niet meer in verhouding staan tot dat wat ervoor geleverd wordt (3F). Inmiddels is er in<br />
deze fase overleg gestart tuss<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> <strong>en</strong> de provincie over de te preferer<strong>en</strong><br />
financieringssystematiek, met het oog op de ontwikkeling<strong>en</strong> rond de nieuwe Wet op de <strong>Jeugdzorg</strong> <strong>en</strong><br />
gezi<strong>en</strong> de modulaire organisatie van het aanbod. Ook wordt er gesprok<strong>en</strong> over het bijstell<strong>en</strong> van de<br />
modulaire kostprijsberek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> uit 2001 naar e<strong>en</strong> definitieve prijs op basis van onder meer<br />
tijdschrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> het opstell<strong>en</strong> van de begroting 2003 op basis van modules, productieafsprak<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
definitieve kostprijz<strong>en</strong> per module (5B).<br />
18
E<strong>en</strong> complicatie daarbij is dat de huidige organisatie van de registratie wanhopig wordt g<strong>en</strong>oemd (3F).<br />
Dat heeft niet zozeer te mak<strong>en</strong> met de <strong>zorgprogrammering</strong> als wel met de fusie. Als erf<strong>en</strong>is van die<br />
fusie bestaat de registratie uit “eilandjes”, e<strong>en</strong> serie van aparte system<strong>en</strong> die niet met elkaar te<br />
verbind<strong>en</strong> zijn. Daardoor is het niet mogelijk in de registratie te overzi<strong>en</strong> welke modules door e<strong>en</strong><br />
cliënt word<strong>en</strong> afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> als hij vanaf meerdere afdeling<strong>en</strong> e<strong>en</strong> module afneemt. Er is in deze periode<br />
e<strong>en</strong> 25-punt<strong>en</strong> tell<strong>en</strong>de actielijst opgesteld <strong>en</strong> er zijn afsprak<strong>en</strong> gemaakt voor e<strong>en</strong> noodsc<strong>en</strong>ario (3F).<br />
Voor de langere termijn wordt e<strong>en</strong> ontwikkeling in gang gezet waarin wordt toegewerkt naar e<strong>en</strong><br />
cliëntvolg<strong>en</strong>d systeem (4V).<br />
Vraagstukk<strong>en</strong><br />
Naast deze opbr<strong>en</strong>gst<strong>en</strong> do<strong>en</strong> zich e<strong>en</strong> aantal vraagstukk<strong>en</strong> voor die - mede op basis van ervaring<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
voortschrijd<strong>en</strong>d inzicht - de aandacht trekk<strong>en</strong>:<br />
- In de eerste plaats wordt de <strong>zorgprogrammering</strong> meer geplaatst in de context van de<br />
vraaggerichtheid <strong>en</strong> de effectiviteit van de hulp. Modulair aanbod voorkomt weliswaar dat e<strong>en</strong><br />
cliënt meer of minder hulp krijgt dan nodig. Maar of de cliënt de meest effectieve hulp heeft<br />
gehad, is dan nog niet helder (3F, pag 22-27). Tev<strong>en</strong>s komt duidelijk naar vor<strong>en</strong> dat<br />
<strong>zorgprogrammering</strong> maar één van de antwoord<strong>en</strong> is in het strev<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong> meer op de vraag<br />
gerichte organisatie van de hulp. Minst<strong>en</strong>s zo belangrijk is de informatie over de vraagzijde van de<br />
markt. Problem<strong>en</strong> zijn hier: (1) zicht op de vraag ontbreekt (e<strong>en</strong> plaatser indiceert nu e<strong>en</strong>maal<br />
zeld<strong>en</strong> e<strong>en</strong> module die niet bestaat); (2) hoewel aanbieders flexibeler zijn gaan werk<strong>en</strong>, volhard<strong>en</strong><br />
plaatsers langer in ‘oud’ gedrag dan voorzi<strong>en</strong>: m<strong>en</strong> indiceert naar het aanbod waar m<strong>en</strong> het snelst<br />
opname veronderstelt, niet op wat de specifieke behandelingsvraag nodig heeft; (3) het is niet<br />
mogelijk om snel op ontwikkeling<strong>en</strong> in het aanbod te reager<strong>en</strong>: op grond van gegev<strong>en</strong>s van jaar 1<br />
word<strong>en</strong> door de provincie in jaar 2 plann<strong>en</strong> gemaakt voor jaar 3. (3F)<br />
- Voorts is er e<strong>en</strong> coördinatievraagstuk. Het integrale model dat <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> hiervoor<br />
hanteert bestaat uit e<strong>en</strong> vaste cyclus van planning <strong>en</strong> evaluatie die bij elke cliënt wordt doorlop<strong>en</strong>.<br />
Bij de geïndiceerde zorg vloei<strong>en</strong> hieruit afsprak<strong>en</strong> voort tuss<strong>en</strong> casemanager <strong>en</strong> zorgaanbieder.<br />
Inmiddels hebb<strong>en</strong> alle afdeling<strong>en</strong> van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> de cyclus <strong>en</strong> de afsprak<strong>en</strong><br />
overg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> <strong>en</strong> vastgelegd in e<strong>en</strong> ‘afdelingsroute’. Ontvangt e<strong>en</strong> cliënt méér dan e<strong>en</strong> module, dan<br />
zijn niet alle<strong>en</strong> afsprak<strong>en</strong> met de casemanager nodig, maar ook tuss<strong>en</strong> de uitvoerders onderling.<br />
Het bleek nodig dergelijke afsprak<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> docum<strong>en</strong>t expliciet vast te legg<strong>en</strong>. Dat is inmiddels<br />
gebeurd. (4U, paragraaf 2). Niettemin do<strong>en</strong> zich nog <strong>en</strong>kele knelpunt<strong>en</strong> voor. Zo wordt in de<br />
interviews gemeld dat de gemaakte afsprak<strong>en</strong> in de praktijk nog niet goed werk<strong>en</strong>. Voorts blijkt er<br />
meer aandacht nodig te zijn voor de afstemming met externe plaatsers <strong>en</strong> zorgaanbieders <strong>en</strong> moet<br />
er efficiënter word<strong>en</strong> omgegaan met de overlegstructuur (5O, p. 2-6, 7).<br />
- Naast het coördinatievraagstuk is er ook e<strong>en</strong> probleem met wachtlijst<strong>en</strong>. Bij inzet van twee of<br />
meer modules komt het voor dat de <strong>en</strong>e module al lang gestart is terwijl de cliënt voor de andere<br />
module nog op de wachtlijst staat. Dit doet zich met name voor bij combinaties met<br />
ouderbegeleiding <strong>en</strong> Hulp aan Huis. (Bron: interviews)<br />
- Voorts is er e<strong>en</strong> aansturingsvraagstuk. Unithoofd<strong>en</strong> constater<strong>en</strong> dat er in <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
veel concept<strong>en</strong> top-down word<strong>en</strong> ingebracht. Het strev<strong>en</strong> naar e<strong>en</strong>duidigheid <strong>en</strong> helderheid in<br />
theorie (op papier) hoeft volg<strong>en</strong>s h<strong>en</strong> niet te betek<strong>en</strong><strong>en</strong> dat er in de dagelijkse praktijk ge<strong>en</strong> ruimte<br />
voor verschill<strong>en</strong> is of mag zijn. De unithoofd<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> verder aandacht voor e<strong>en</strong> betere inzet van<br />
voorwaard<strong>en</strong>schepp<strong>en</strong>de beleidsterrein<strong>en</strong> op het gebied van IT, P & O <strong>en</strong> FEZ. Ook constateert<br />
m<strong>en</strong> dat er veel aandacht nodig is voor de psychologische aspect<strong>en</strong> van de verandering<strong>en</strong>: “De<br />
psychische rek van m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> tot verandering nadert e<strong>en</strong> einde” <strong>en</strong> “de discrepantie tuss<strong>en</strong> het<br />
(abstractie)niveau van de c<strong>en</strong>trale <strong>en</strong> dec<strong>en</strong>trale staf is in de loop der tijd vergroot (of steeds meer<br />
opgevall<strong>en</strong>)” (5U, p. 2).<br />
- Tot slot wordt opgemerkt dat er e<strong>en</strong> groep jonger<strong>en</strong> is, met name bij de jeugdbescherming, waarbij<br />
plaatsers grote problem<strong>en</strong> ondervind<strong>en</strong> bij het zoek<strong>en</strong> naar opvang of e<strong>en</strong> vervang<strong>en</strong>de<br />
opvoedingssituatie. Er is nog steeds ge<strong>en</strong> sluit<strong>en</strong>de oplossing voor de groep die in 1995 ‘moeilijk<br />
plaatsbar<strong>en</strong>’ werd g<strong>en</strong>oemd. Met name de groep jonger<strong>en</strong> met sterk externaliser<strong>en</strong>d, zeer<br />
problematisch gedrag die in de bestaande groep<strong>en</strong> niet gehanteerd kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>, vind<strong>en</strong><br />
moeilijk e<strong>en</strong> plek. In dat kader is er e<strong>en</strong> roep om meer capaciteit voor lang-verblijf <strong>en</strong> voor<br />
verblijfsvoorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> met alle<strong>en</strong> bed-bad-brood (zie ook paragraaf 3.3).<br />
19
4. Andere ontwikkeling<strong>en</strong><br />
4.1 Inleiding<br />
De <strong>zorgprogrammering</strong> in <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> viel sam<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> aantal ontwikkeling<strong>en</strong> die in de<br />
provincie of landelijk in gang werd<strong>en</strong> gezet. Hier zett<strong>en</strong> we de belangrijkste kort op e<strong>en</strong> rij.<br />
4.2 Fusies <strong>en</strong> reorganisaties<br />
Eind jar<strong>en</strong> tachtig was in de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing de schaalvergroting op gang gekom<strong>en</strong>. De vele, vaak<br />
kleine, hulpverl<strong>en</strong>ingsorganisaties moest<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>gaan in Multi Functionele Organisaties (MFO´s).<br />
Zo ook in Groning<strong>en</strong>. In 1996 werd in dit traject bereikt dat vrijwel alle organisaties war<strong>en</strong> opgegaan<br />
in één MFO. Voor de <strong>zorgprogrammering</strong> betek<strong>en</strong>de dit vier ding<strong>en</strong> (bron: docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
interviews).<br />
- In de eerste plaats kon in de organisatie één afdeling voor Inhoudelijke Ontwikkeling (I.O.)<br />
gepositioneerd word<strong>en</strong>. Deze afdeling werd de drijv<strong>en</strong>de kracht achter de modularisering.<br />
- T<strong>en</strong> tweede kon door de bundeling van instelling<strong>en</strong> in één organisatie de e<strong>en</strong>heid in het<br />
modulariseringstraject word<strong>en</strong> gerealiseerd door e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>duidige sturing <strong>en</strong> uniforme uitwerking.<br />
- T<strong>en</strong> derde bood de fusie de kans om met personele verschuiving<strong>en</strong> twee vlieg<strong>en</strong> in één klap te<br />
slaan: e<strong>en</strong> reorganisatie die vanwege de fusie sowieso noodzakelijk was, <strong>en</strong> het doorvoer<strong>en</strong> van<br />
verandering<strong>en</strong> die t<strong>en</strong> gunste kwam<strong>en</strong> aan de flexibilisering van de zorg.<br />
- T<strong>en</strong> vierde vormde de fusie ook e<strong>en</strong> forse belasting van het modulariseringstraject. Immers, de<br />
normale last die e<strong>en</strong> fusie <strong>en</strong> de daarbij behor<strong>en</strong>de reorganisaties altijd al voor het personeel met<br />
zich meebr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, werd door de ombouw van het aanbod t<strong>en</strong> behoeve van de modularisering nog<br />
e<strong>en</strong>s verzwaard. Daar kwam nog bij dat door het gebrek aan integratiemogelijkhed<strong>en</strong> van de<br />
registratiesystem<strong>en</strong> van de gefuseerde organisaties het zicht op het sterk verander<strong>en</strong>de aanbod op<br />
d<strong>en</strong> duur verlor<strong>en</strong> dreigde te gaan.<br />
Al met al lijkt de fusie zowel e<strong>en</strong> bevorder<strong>en</strong>de als e<strong>en</strong> bezwar<strong>en</strong>de factor voor de<br />
<strong>zorgprogrammering</strong> te zijn geweest.<br />
De reorganisaties die e<strong>en</strong> direct gevolg war<strong>en</strong> van de fusie betroff<strong>en</strong> met name het leidinggev<strong>en</strong>d<br />
kader van de organisatie: respectievelijk de Raad van Toezicht, de directie, het managem<strong>en</strong>t <strong>en</strong> het<br />
midd<strong>en</strong>-managem<strong>en</strong>t. Daarnaast zijn er reorganisaties geweest die niet-lijnfunctionariss<strong>en</strong> betroff<strong>en</strong>.<br />
Deze hadd<strong>en</strong> als doel de deskundigheid te bundel<strong>en</strong>, te versterk<strong>en</strong>, te flexibiliser<strong>en</strong> <strong>en</strong> vandaaruit<br />
efficiënter in de organisatie in te zett<strong>en</strong>. De reorganisatie van de gedragswet<strong>en</strong>schappers in 2000 is<br />
hiervan e<strong>en</strong> duidelijk voorbeeld. De gedragswet<strong>en</strong>schappers war<strong>en</strong> vóór hun reorganisatie gebond<strong>en</strong><br />
aan vaste afdeling<strong>en</strong> <strong>en</strong> werd<strong>en</strong> integraal aangestuurd door hun afdelingsmanagers. Na de<br />
reorganisatie maakt<strong>en</strong> zij deel uit van e<strong>en</strong> ’pool’ van waaruit zij voor kortere of langere tijd werd<strong>en</strong><br />
gedetacheerd naar afdeling<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of project<strong>en</strong>. Deze pool werd c<strong>en</strong>traal aangestuurd door de adjunctdirecteur<br />
Zorgontwikkeling. Verder is er expertise gebundeld (zonder formele reorganisaties) in de<br />
vorm van vakgroep<strong>en</strong> die int<strong>en</strong>sief ambulante modules aanbied<strong>en</strong>: de vakgroep ouderbegeleiding, de<br />
vakgroep seksueel misbruik <strong>en</strong> de vakgroep Hulp aan Huis. De ouderbegeleiders werd<strong>en</strong> hiertoe<br />
‘losgeweekt’ van de afdeling<strong>en</strong> 24-uurshulp <strong>en</strong> daghulp opdat de ouderbegeleiding ook als losse<br />
module ingezet kon word<strong>en</strong>. De vakgroep seksueel misbruik werd opgericht na sluiting van e<strong>en</strong><br />
specialistische 24-uurshulpgroep. Deze laatste vakgroep biedt meerdere ambulante modules in e<strong>en</strong><br />
interne sam<strong>en</strong>hang die desgew<strong>en</strong>st e<strong>en</strong>voudig gestapeld <strong>en</strong>/of geschakeld kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> met elkaar<br />
<strong>en</strong>/of met andere modules. Deze flexibilisering<strong>en</strong> van de inzet <strong>en</strong> posities van medewerkers hebb<strong>en</strong><br />
destijds de nodige onrust in de organisatie gecreëerd, maar zij past<strong>en</strong> duidelijk in de doelstelling<strong>en</strong> die<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> had met haar traject <strong>zorgprogrammering</strong> zoals verwoord in het masterplan<br />
‘<strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis’.<br />
20
4.3 Ambulantisering van het aanbod<br />
Reeds in de tijd van de invoering van de Wet op de Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing in 1989 gold het strev<strong>en</strong> dat<br />
de hulp aan jeugdig<strong>en</strong> zo dicht mogelijk bij huis <strong>en</strong> zo licht mogelijk moest zijn (zie ook paragraaf<br />
3.2). In dat kader schrijft de regelgeving voor dat ambulante hulpverl<strong>en</strong>ing de voorkeur heeft bov<strong>en</strong><br />
resid<strong>en</strong>tiële jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing. Als ambulante hulp niet leidt of kan leid<strong>en</strong> tot oplossing van de<br />
problem<strong>en</strong> van de jeugdige, g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> pleegzorg <strong>en</strong> dagbehandeling de voorkeur bov<strong>en</strong> plaatsing in<br />
e<strong>en</strong> internaat (zie Jeugdbeleid, Supplem<strong>en</strong>t 4, juli 1991). Verschill<strong>en</strong>de provincies hebb<strong>en</strong> dan ook<br />
sinds het begin van de jar<strong>en</strong> neg<strong>en</strong>tig actief beleid gevoerd om de capaciteit van ambulante<br />
voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> te vergrot<strong>en</strong> (onder meer door ombuiging van resid<strong>en</strong>tiële capaciteit) <strong>en</strong> de<br />
voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> voor daghulp <strong>en</strong> pleegzorg uit te breid<strong>en</strong>. In Groning<strong>en</strong> stelde de provincie in dat kader<br />
expliciet e<strong>en</strong> ombuiging voor van resid<strong>en</strong>tiële capaciteit naar ambulante zorg (1992-1993). De<br />
voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> dit beleid later op eig<strong>en</strong> kracht voortgezet. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> heeft dit<br />
gedaan in combinatie met het traject <strong>zorgprogrammering</strong>. Deze combinatie vervat zij in haar beleid<br />
‘<strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis’ (1999-2002).<br />
De ambulantisering in Groning<strong>en</strong> was echter niet uniek. Vele provincies <strong>en</strong> jeugdhulpverl<strong>en</strong>ingsinstelling<strong>en</strong><br />
hebb<strong>en</strong> de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> getracht hand<strong>en</strong> <strong>en</strong> voet<strong>en</strong> te gev<strong>en</strong> aan dit beleid. Wat voor<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> wel uniek is, is dat zij het beleid niet alle<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> gerealiseerd door e<strong>en</strong><br />
afbouw van resid<strong>en</strong>tiële capaciteit t<strong>en</strong> gunste van de ambulante voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
zette tev<strong>en</strong>s de modularisering in als instrum<strong>en</strong>t om de vorming van ambulante hulpvorm<strong>en</strong> te<br />
stimuler<strong>en</strong>. Dat gebeurde onder meer door de begeleidingsfuncties los te mak<strong>en</strong> van de verblijfsfuncties,<br />
zodat beide flexibeler inzetbaar werd<strong>en</strong>. Daarbij moet word<strong>en</strong> opgemerkt dat deze beweging<br />
vooral werd ingegev<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> wettelijk voorgeschrev<strong>en</strong> ideologie. Aan deze ideologie lag ge<strong>en</strong><br />
vraaganalyse of vergelijk<strong>en</strong>d onderzoek naar de effect<strong>en</strong> van uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de hulpvorm<strong>en</strong> t<strong>en</strong><br />
grondslag.<br />
4.4 Regie in de <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Het regeringsstandpunt Regie in de jeugdzorg (1994) gaf aan het concept van de <strong>zorgprogrammering</strong><br />
landelijk gewicht. De Raad voor de Volksgezondheid & Zorggerelateerde di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing (RVZ) geeft<br />
op verzoek van het rijk advies over de invulling van de <strong>zorgprogrammering</strong> in de jeugdzorg (Raad<br />
voor de Volksgezondheid, 1996). De RVZ stelt voor de hulpvorm<strong>en</strong> waaruit programma’s bestaan te<br />
beschrijv<strong>en</strong> in term<strong>en</strong> van modules. De Raad adviseert tev<strong>en</strong>s de modules als e<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> te beschouw<strong>en</strong><br />
voor de financiering van de zorg. De landelijke overheid stelt daarop per 1 oktober 1997 de<br />
projectgroep Zorgprogrammering in. Deze groep geeft advies aan de bewindslied<strong>en</strong> op basis van<br />
studie, gesprekk<strong>en</strong> met veldpartij<strong>en</strong> <strong>en</strong> experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in het veld <strong>en</strong> op basis van studie. Het project<br />
´<strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis´ van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> wordt in 1999 één van de derti<strong>en</strong> veldexperim<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
die door de projectgroep ondersteund word<strong>en</strong>. In 2000 br<strong>en</strong>gt de projectgroep e<strong>en</strong> boekje uit met<br />
daarin de landelijke richtlijn<strong>en</strong> voor het omschrijv<strong>en</strong> van modules. Kern van de koers die de<br />
projectgroep daarin vaart is:<br />
- Omwille van de flexibiliteit van de zorg word<strong>en</strong> de functies verblijf <strong>en</strong> behandeling/begeleiding<br />
gescheid<strong>en</strong>; deze functies mog<strong>en</strong> niet in één module gecombineerd word<strong>en</strong>. Uitzondering daarop<br />
vorm<strong>en</strong> die begeleidingsvorm<strong>en</strong> die in e<strong>en</strong> verblijfsmodule door e<strong>en</strong> groepsopvoeder of<br />
pleegouder zelf word<strong>en</strong> uitgevoerd <strong>en</strong> onlosmakelijk deel vorm<strong>en</strong> van het pedagogisch of<br />
orthopedagogisch klimaat dat gebod<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>.<br />
- Het gehele aanbod van de jeugdzorg wordt in modules ondergebracht. Alle<strong>en</strong> voor doelgroep<strong>en</strong><br />
die er duidelijk baat bij hebb<strong>en</strong> word<strong>en</strong> modules geschakeld in programma´s.<br />
- Basismodules (globale modules waarbinn<strong>en</strong> modules van e<strong>en</strong> zelfde type <strong>en</strong> kostprijs vall<strong>en</strong>)<br />
vorm<strong>en</strong> de e<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> van de financiering van de zorg.<br />
Deze koers is in wisselwerking met de veldexperim<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, waaronder dat van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, tot<br />
stand gekom<strong>en</strong>. In 2001 rondt de projectgroep haar werk met e<strong>en</strong> eindadvies af. In diezelfde tijd komt<br />
21
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> met haar eerste modulewijzer. Bij de berek<strong>en</strong>ing van de kostprijz<strong>en</strong> van de<br />
modules baseert de stichting zich op de rek<strong>en</strong>modell<strong>en</strong> die de projectgroep daarvoor heeft aangereikt.<br />
Het Beleidskader Wet op de <strong>Jeugdzorg</strong> (Taskforce Wet op de <strong>Jeugdzorg</strong>, 2000) volgt de lijn van de<br />
projectgroep. Daarna ontstaat er echter discussie over de e<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> van financiering in de jeugdzorg.<br />
Het concept van modules komt daarmee zwaar onder druk te staan. In het Concept Wet op de<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> (2003) <strong>en</strong> de daarmee sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong>de Algem<strong>en</strong>e Maatregel<strong>en</strong> van Bestuur komt het woord<br />
´module´ dan ook niet meer voor. Het rijk vraagt aan Deloitte & Touche advies over de te hanter<strong>en</strong><br />
bekostigingse<strong>en</strong>hed<strong>en</strong> in de jeugdzorg. In het Concept-bekostigingse<strong>en</strong>hed<strong>en</strong>-boek (Deloitte &<br />
Touche, 2003) van het bureau wordt e<strong>en</strong> systematiek voorgesteld die in veel opzicht<strong>en</strong> lijkt op het<br />
eerdere voorstel van de projectgroep omtr<strong>en</strong>t de basismodules. Voor <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> betek<strong>en</strong>t dit<br />
dat de door haar ingezette lijn kan word<strong>en</strong> voortgezet.<br />
4.5 Kerntak<strong>en</strong>discussie<br />
In 1997 <strong>en</strong> 1998 verschijn<strong>en</strong> van de hand van afdeling Inhoudelijke Ondersteuning twee notities<br />
waarin verslag gedaan wordt van de gevoerde kerntak<strong>en</strong>discussie binn<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.(5V,5W). Begonn<strong>en</strong> wordt met de legitimering <strong>en</strong> afbak<strong>en</strong>ing van de functies van de<br />
ambulante bureaus; in 1997 gaat het om de doelgroep 0-12-jarig<strong>en</strong> <strong>en</strong> in 1998 betreft het de cliënt<strong>en</strong><br />
van 12 tot 23 jaar. In beide notities is de uitkomst betreff<strong>en</strong>de de kerntak<strong>en</strong> gelijk. <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong> vermeldt in deze notities drie kerntak<strong>en</strong> voor haar ambulante bureaus jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing,<br />
<strong>en</strong> wel: signalering, pedagogische advisering <strong>en</strong> basishulp. Hierbij moet aangetek<strong>en</strong>d word<strong>en</strong> dat de<br />
functies aanmelding <strong>en</strong> scre<strong>en</strong>ing ook door de ambulante bureaus word<strong>en</strong> uitgevoerd, maar deze<br />
word<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> als vanzelfsprek<strong>en</strong>de ‘organisatie’functies <strong>en</strong> word<strong>en</strong> daarom niet apart gelegitimeerd<br />
of afgebak<strong>en</strong>d in de kerntak<strong>en</strong>notities. De functies die voor de ambulante bureaus - volg<strong>en</strong>s deze<br />
notities - uit beeld verdwijn<strong>en</strong> zijn: informatie <strong>en</strong> voorlichting, netwerkontwikkeling <strong>en</strong> consultatie<br />
danwel deskundigheidsbevordering t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van beroepskracht<strong>en</strong>. Voor deze drie laatste functies<br />
komt de provinciale prev<strong>en</strong>tie-afdeling van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> nadrukkelijker in beeld. Achteraf<br />
blijkt hierover onduidelijkheid te bestaan. Eén van de betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> (Agnes Wolbert) weet te meld<strong>en</strong><br />
dat de conclusie van de kerntak<strong>en</strong>discussie is geweest dat de kerntak<strong>en</strong> bij <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
blev<strong>en</strong>, maar dat de uitvoering ervan anders is georganiseerd. Meer in het algeme<strong>en</strong> merk<strong>en</strong> we op dat<br />
de inhoud <strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> van de kerntak<strong>en</strong>discussie moeilijk uit de docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zijn te reconstruer<strong>en</strong>.<br />
Weinig helder is met welk doel de discussie is gevoerd <strong>en</strong> wat de ‘impact’ ervan is. In dat kader is het<br />
ook moeilijk om de relevantie van deze discussie voor de <strong>zorgprogrammering</strong> in te schatt<strong>en</strong>.<br />
4.6 Groninger Toewijzigsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (GTJ)<br />
Afdeling Inhoudelijke Ondersteuning gaat mete<strong>en</strong> na haar oprichting in 1996 voortvar<strong>en</strong>d aan de slag<br />
met de vraagstukk<strong>en</strong> betreff<strong>en</strong>de de diagnostiek, indicatiestelling <strong>en</strong> zorgtoewijzing. Inhoudelijke<br />
Ondersteuning maakt hier e<strong>en</strong> project van <strong>en</strong> nog in december van datzelfde jaar valt het besluit tot het<br />
installer<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> C<strong>en</strong>traal ToewijzingsOrgaan (CTO; 4I, p. 6). Dit orgaan moet de<br />
plaatsingsbeslissing<strong>en</strong> over alle beschikbare modules <strong>en</strong> programma’s c<strong>en</strong>traliser<strong>en</strong>. Voor deze<br />
beslissing<strong>en</strong> geldt e<strong>en</strong> acceptatieplicht: e<strong>en</strong> aanbieder van e<strong>en</strong> module moet e<strong>en</strong> cliënt opnem<strong>en</strong> als het<br />
CTO voor deze voorzi<strong>en</strong>ing e<strong>en</strong> toewijzing heeft afgegev<strong>en</strong>. Ook al is er de overtuiging van de<br />
voordel<strong>en</strong> die e<strong>en</strong> CTO op termijn kan hebb<strong>en</strong>, voor individuele plaatsers <strong>en</strong> opnemers betek<strong>en</strong>t e<strong>en</strong><br />
toewijzingsorgaan e<strong>en</strong> fundam<strong>en</strong>tele verandering van de werkwijze die zich in alle facett<strong>en</strong> van het<br />
werk zal lat<strong>en</strong> geld<strong>en</strong>.<br />
Het CTO wordt in 1997 fasegewijs ingevoerd <strong>en</strong> vanaf januari 1998 wordt het CTO actief voor alle<br />
vorm<strong>en</strong> van geïndiceerde hulp van zowel Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> als van de Groninger<br />
Jeugdhuiz<strong>en</strong> van het Leger des Heils (G.J.L.). E<strong>en</strong> onafhankelijk voorzitter <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
22
egeleidingscommissie word<strong>en</strong> verantwoordelijk. Vlak na de start wijzigt de naam in ‘Groninger<br />
Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>’ (GTJ).<br />
In januari 1998 begint <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> mete<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> intern evaluatieonderzoek in de vorm van<br />
e<strong>en</strong> tevred<strong>en</strong>heidsonderzoek onder haar medewerkers. Bij de start van het GTJ wordt gevraagd naar<br />
de verwachting<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> half jaar later wordt gevraagd hoe tevred<strong>en</strong> m<strong>en</strong> werkelijk is. Het verloop<br />
van de implem<strong>en</strong>tatie van het GTJ wordt in dit onderzoek redelijk succesvol g<strong>en</strong>oemd <strong>en</strong> er is na e<strong>en</strong><br />
half jaar e<strong>en</strong> redelijk draagvlak t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de functie <strong>en</strong> de werkwijze van het GTJ. Zowel<br />
plaatsers als opnemers zijn licht tevred<strong>en</strong> met het GTJ, hoewel er onder plaatsers meer tevred<strong>en</strong>heid is<br />
dan onder opnemers. In de interviews in voorligg<strong>en</strong>d onderzoek meld<strong>en</strong> alle respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>,<br />
terugkijk<strong>en</strong>d, tevred<strong>en</strong> te zijn met het feit dat het GTJ als onafhankelijk orgaan in het kracht<strong>en</strong>veld kon<br />
operer<strong>en</strong> (zie hoofdstuk 6).<br />
4.7 Hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning<br />
In 1998 start binn<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ‘werkgroep hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning’. Deze werkgroep<br />
stelt zich t<strong>en</strong> doel e<strong>en</strong> instrum<strong>en</strong>t te ontwikkel<strong>en</strong> waarmee het hulpverl<strong>en</strong>ingsproces zich<br />
daadwerkelijk vraaggericht <strong>en</strong> cliëntvri<strong>en</strong>delijk liet plann<strong>en</strong>. Tev<strong>en</strong>s di<strong>en</strong>t het te pass<strong>en</strong> in de nieuwe<br />
structuur van de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing; hierin is het Bureau <strong>Jeugdzorg</strong> verantwoordelijk voor de toegang<br />
tot de geïndiceerde zorg <strong>en</strong> wordt die zorg in modules <strong>en</strong> zorgprogramma’s uitgevoerd. Het nieuwe<br />
instrum<strong>en</strong>t di<strong>en</strong>t voorts zoveel reikwijdte te hebb<strong>en</strong> dat het over de volle breedte van de organisatie<br />
inzetbaar is.<br />
In het systeem van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> tek<strong>en</strong><strong>en</strong> zich twee niveaus af. Niveau 1 is dat van het eerste<br />
plan van de plaatser: het raamhulpverl<strong>en</strong>ingsplan, met lange-termijndoel<strong>en</strong> <strong>en</strong> in te zett<strong>en</strong> modules (of<br />
andere hulp op maat). Niveau 2 is het specifieke hulpverl<strong>en</strong>ingsplan met concrete korte-termijndoel<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> –middel<strong>en</strong>, geschrev<strong>en</strong> door de uitvoerder(s) van de module(s) of het zorgprogramma. De plaatser<br />
bewaakt beide plann<strong>en</strong>. Hij toetst of het specifieke hulpverl<strong>en</strong>ingsplan binn<strong>en</strong> de marges van het<br />
raamhulpverl<strong>en</strong>ingsplan blijft <strong>en</strong> of dit in voldo<strong>en</strong>de mate het raamhulpverl<strong>en</strong>ingsplan vertaalt <strong>en</strong><br />
concretiseert. Door middel van het evaluatieformulier evalueert de uitvoerder van de module met de<br />
cliënt de doel<strong>en</strong> van het specifieke hulpverl<strong>en</strong>ingsplan <strong>en</strong> br<strong>en</strong>gt hij aan de casemanager advies uit<br />
over het ev<strong>en</strong>tuele vervolgtraject. Het formulier is zo opgebouwd dat de plaatser zich logischerwijs<br />
e<strong>en</strong> oordeel kan vorm<strong>en</strong> over de al dan niet gehaalde doel<strong>en</strong> voor de korte <strong>en</strong> de lange termijn, kortom<br />
voor de herindicatie. Het vervolg-raamhulpverl<strong>en</strong>ingsplan heeft t<strong>en</strong>slotte weer hetzelfde niveau <strong>en</strong><br />
dezelfde structuur als het eerste raamhulpverl<strong>en</strong>ingsplan (Wijn<strong>en</strong>, 1999).<br />
Dit nieuwe model moet de <strong>zorgprogrammering</strong> op individueel niveau faciliter<strong>en</strong>. De systematiek, die<br />
door zowel plaatsers als opnemers binn<strong>en</strong> de hele organisatie wordt gebruikt, is op dat mom<strong>en</strong>t uniek<br />
te noem<strong>en</strong> voor jeugdzorginstelling<strong>en</strong> in Nederland. Over de zorgcoördinatie wordt in e<strong>en</strong> apart<br />
docum<strong>en</strong>t afsprak<strong>en</strong> gemaakt.<br />
4.8 Hulp aan Huis<br />
Het eerder g<strong>en</strong>oemde Hulp aan Huis gaat in 1996 van start in de vorm van e<strong>en</strong> project met e<strong>en</strong> looptijd<br />
van drie jaar. In het projectplan word<strong>en</strong> vijf behandelvariant<strong>en</strong> voorgesteld: Families First, Int<strong>en</strong>sieve<br />
Orthopedagogische Gezinsbehandeling, Video Gezinsbehandeling, Int<strong>en</strong>sieve Psychiatrische<br />
Gezinsbehandeling <strong>en</strong> Int<strong>en</strong>sieve Justitiële Gezinsbehandeling. Alle variant<strong>en</strong> word<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong> in<br />
term<strong>en</strong> van modules. Hulp aan Huis wordt intersectoraal opgezet; de verantwoordelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
financieringskanal<strong>en</strong> variër<strong>en</strong> per projectactiviteit. De module Int<strong>en</strong>sieve Psychiatrische<br />
Gezinsbehandeling stopt per 1 januari 1999; vanwege e<strong>en</strong> wijziging in de beschikbaarheid van de<br />
zorgvernieuwingsgeld<strong>en</strong> via het zorgkantoor RZG vervalt de financiële basis. De module Int<strong>en</strong>sieve<br />
23
Justitiële Gezinsbehandeling komt helemaal niet van de grond omdat het projectvoorstel dat is<br />
ingedi<strong>en</strong>d bij het Ministerie van Justitie niet wordt gehonoreerd.<br />
24
5. Ontwikkeling<strong>en</strong> in vraag <strong>en</strong> aanbod<br />
5.1 Inleiding<br />
De <strong>zorgprogrammering</strong> bij <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> had volg<strong>en</strong>s de stichting onder meer tot doel bij te<br />
drag<strong>en</strong> tot minder uithuisplaatsing<strong>en</strong> <strong>en</strong> meer ambulante zorg. Flexibilisering van het aanbod door de<br />
functies verblijf <strong>en</strong> begeleiding te scheid<strong>en</strong> zou moet<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> efficiëntere b<strong>en</strong>utting van<br />
hulpvorm<strong>en</strong> <strong>en</strong> meer ruimte om het ambulante aanbod te versterk<strong>en</strong>. Ook stond het voorkom<strong>en</strong> van<br />
over- <strong>en</strong> onderaanbod hoog op de ag<strong>en</strong>da. Is er nu e<strong>en</strong> verband aan te ton<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de doorgevoerde<br />
<strong>zorgprogrammering</strong> <strong>en</strong> de ontwikkeling van het aanbod?<br />
In deze studie is op basis van docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> e<strong>en</strong> reconstructie gemaakt van de ontwikkeling<strong>en</strong> van de<br />
vraag <strong>en</strong> het aanbod. De focus van de analyse is gericht op de vraag of er teg<strong>en</strong> het jaar 2001 - het jaar<br />
waarin de resultat<strong>en</strong> van het beleid inzake de <strong>zorgprogrammering</strong> in Groning<strong>en</strong> hun beslag kreg<strong>en</strong> -<br />
e<strong>en</strong> tr<strong>en</strong>dbreuk te zi<strong>en</strong> is in:<br />
- Het aantal toewijzing<strong>en</strong> over de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> naar de verschill<strong>en</strong>de hulpvariant<strong>en</strong> (meer toewijzing<strong>en</strong><br />
naar int<strong>en</strong>sief ambulante zorg <strong>en</strong> minder naar resid<strong>en</strong>tiële zorg).<br />
- De ontwikkeling van de capaciteit van het aanbod. Te verwacht<strong>en</strong> is dat het capaciteitsbeleid de<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> in de toewijzing<strong>en</strong> volgt of daar anticiper<strong>en</strong>d ruimte voor schept.<br />
- De ontwikkeling<strong>en</strong> in het daadwerkelijke zorggebruik. Aan te nem<strong>en</strong> is dat bij e<strong>en</strong> succesvol<br />
beleid het zorggebruik de tr<strong>en</strong>ds in de zorgtoewijzing<strong>en</strong> volgt. Verkorting van de duur zou<br />
daarnaast capaciteitswinst kunn<strong>en</strong> oplever<strong>en</strong> (2C; zie ook het schema in pararaaf 3.4).<br />
- Ontwikkeling van discrepanties tuss<strong>en</strong> vraag <strong>en</strong> aanbod in term<strong>en</strong> van de wachttijd<strong>en</strong> <strong>en</strong> het aantal<br />
wacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> voor de verschill<strong>en</strong>de hulpvariant<strong>en</strong>. Te verwacht<strong>en</strong> is dat de flexibilisering van het<br />
aanbod - bij e<strong>en</strong> gelijkblijv<strong>en</strong>de of verminder<strong>en</strong>de vraag <strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> gelijkblijv<strong>en</strong>de capaciteit - e<strong>en</strong><br />
gunstig effect heeft op de wachtlijst<strong>en</strong>. De druk op het resid<strong>en</strong>tiële aanbod zou moet<strong>en</strong> afnem<strong>en</strong>.<br />
In retrospectief onderzoek lat<strong>en</strong> dit soort tr<strong>en</strong>ds zich moeilijk toets<strong>en</strong>. Vier problem<strong>en</strong> spel<strong>en</strong> in ons<br />
geval daarbij e<strong>en</strong> rol. T<strong>en</strong> eerste is het achteraf vaak niet mogelijk om indicator<strong>en</strong> te selecter<strong>en</strong> die<br />
gevoelig g<strong>en</strong>oeg zijn om de specifieke tr<strong>en</strong>ds te observer<strong>en</strong>. Meestal zal m<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oeg<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> nem<strong>en</strong><br />
met globale of indirecte informatie. T<strong>en</strong> tweede is het aantal invloed<strong>en</strong> dat er bij de ontwikkeling<strong>en</strong><br />
van het aanbod in het spel is groot. E<strong>en</strong> geobserveerde tr<strong>en</strong>d is daardoor vaak niet aan één specifieke<br />
oorzaak - in dit geval de <strong>zorgprogrammering</strong> - toe te schrijv<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> derde complicatie is de stand van<br />
de registratie in de jeugdzorg: het is buit<strong>en</strong>gewoon moeilijk om betrouwbare cijfers over de<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> in vraag <strong>en</strong> aanbod bov<strong>en</strong> water te krijg<strong>en</strong>. Dat geldt voor de jeugdzorg in Nederland<br />
in het algeme<strong>en</strong>, alsook voor Groning<strong>en</strong>. De laatste jar<strong>en</strong> is deze situatie aanmerkelijk aan het<br />
verbeter<strong>en</strong>. Langjarige tr<strong>en</strong>ds lat<strong>en</strong> zich echter moeilijk opmak<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> vierde probleem is dat<br />
gegev<strong>en</strong>s uit verschill<strong>en</strong>de bronn<strong>en</strong> vaak niet met elkaar in overe<strong>en</strong>stemming zijn. In ons geval was<br />
e<strong>en</strong> lastig verschijnsel dat <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> haar aanbod gaandeweg is gaan beschrijv<strong>en</strong> in term<strong>en</strong><br />
van modules, terwijl de provinciale <strong>en</strong> landelijke registratie nog is ingericht op de registratie van<br />
variant<strong>en</strong> van de normharmonisatie. Het risico bestaat dan dat bij het hanter<strong>en</strong> van verschill<strong>en</strong>de<br />
bronn<strong>en</strong> er appels met per<strong>en</strong> word<strong>en</strong> vergelek<strong>en</strong>.<br />
Om de tr<strong>en</strong>ds te onderzoek<strong>en</strong> is gebruik gemaakt van indicator<strong>en</strong> die beschikbaar blek<strong>en</strong> in provinciale<br />
beschikking<strong>en</strong> <strong>en</strong> verslag<strong>en</strong>, jaarverslag<strong>en</strong> van het Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>,<br />
rapportages van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> <strong>en</strong> cijfers van de Stichting Registratie Jeugd Voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
(SRJV). Bij de analyse is volstaan met visuele inspectie van de cijfers. In verband met de beperkt<br />
beschikbare tijd in de studie <strong>en</strong> de gebrekkige trefzekerheid van de indicator<strong>en</strong> is afgezi<strong>en</strong> van de<br />
toepassing van geavanceerde tr<strong>en</strong>danalyses. De gebrekkige trefzekerheid is ook e<strong>en</strong> red<strong>en</strong> om de<br />
geobserveerde tr<strong>en</strong>ds met de nodige armslag te beschouw<strong>en</strong>.<br />
In de volg<strong>en</strong>de paragraf<strong>en</strong> word<strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> op hoofdlijn<strong>en</strong> gepres<strong>en</strong>teerd. Zie bijlage 3 voor meer<br />
gedetailleerde cijfers <strong>en</strong> bronvermelding<strong>en</strong>.<br />
25
5.2 Tr<strong>en</strong>ds in de toewijzing<strong>en</strong><br />
Cijfers over de zorgtoewijzing zijn beschikbaar vanaf 1998. Het totaal aantal zorgtoewijzing<strong>en</strong> in de<br />
periode 1998-2002 is in de Groningse <strong>Jeugdzorg</strong> sterk is gesteg<strong>en</strong>: van 663 naar 1188. Dat is e<strong>en</strong><br />
to<strong>en</strong>ame van bijna 80% t<strong>en</strong> opzichte van 1998. Figuur 1 toont het aantal toewijzing<strong>en</strong> in <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong> naar de verschill<strong>en</strong>de hulpvariant<strong>en</strong> (geïndiceerd ambulant, daghulp, pleegzorg, 24uurshulp).<br />
Aantal<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
Figuur 1. Zorgtoewijzing<strong>en</strong><br />
1998 1999 2000 2001 2002<br />
De figuur laat e<strong>en</strong> stijging zi<strong>en</strong> van toewijzing<strong>en</strong> naar ambulante hulp, daghulp <strong>en</strong> pleegzorg. De 24uurszorg<br />
toont na e<strong>en</strong> aanvankelijke daling weer e<strong>en</strong> lichte stijging. In relatieve zin (zie bijlage 3) blijkt<br />
het aantal verwijzing<strong>en</strong> naar de ambulante hulp gesteg<strong>en</strong> van 28 naar 38 proc<strong>en</strong>t van het totaal aantal<br />
toewijzing<strong>en</strong>, terwijl die over daghulp <strong>en</strong> pleegzorg schommelt rond de 22-23 proc<strong>en</strong>t. Het relatieve<br />
aandeel van 24-uurshulp laat e<strong>en</strong> halvering zi<strong>en</strong> van grofweg 30 naar 15 proc<strong>en</strong>t.<br />
Te zi<strong>en</strong> is dat het aandeel van de ambulante hulp sterk stijgt in de overgang van 2000 naar 2001. In de<br />
eerdere paragraf<strong>en</strong> is die periode door ons geduid als de tijd waarin geoogst wordt uit het gevoerde<br />
beleid waarin e<strong>en</strong> ambulantisering van de zorg werd nagestreefd. De cijfers lijk<strong>en</strong> aan te gev<strong>en</strong> dat het<br />
beleid zich heeft vertaald in de toewijzing<strong>en</strong> van de zorg. 6<br />
5.3 Groei <strong>en</strong> krimp in subsidie <strong>en</strong> capaciteit<br />
In deze paragraaf br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> we de ontwikkeling van de capaciteit van het aanbod in beeld in term<strong>en</strong> van<br />
de subsidie voor de verschill<strong>en</strong>de hulpvariant<strong>en</strong> <strong>en</strong> het aantal beschikbare plaats<strong>en</strong>. Te verwacht<strong>en</strong> is<br />
dat het capaciteitsbeleid de ontwikkeling<strong>en</strong> in de toewijzing<strong>en</strong> volgt of daar anticiper<strong>en</strong>d ruimte voor<br />
schept.<br />
Figuur 2 laat zi<strong>en</strong> dat het budget voor de verschill<strong>en</strong>de hulpvorm<strong>en</strong> over de periode 1998-2002 e<strong>en</strong><br />
stijg<strong>en</strong>de tr<strong>en</strong>d laat zi<strong>en</strong>. Alle<strong>en</strong> het budget voor Hulp-op-Maat (Flex/HOM) krimpt over de jar<strong>en</strong>.<br />
Mogelijk is dit e<strong>en</strong> gevolg van e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de flexibilisering van het overige aanbod. De sterkste<br />
stijging doet zich voor bij de ambulante hulp; hier zi<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> flinke groei in de periode 2000-2001. De<br />
pleegzorg laat e<strong>en</strong> lichte groei zi<strong>en</strong>. De subsidie voor de daghulp blijft ongeveer constant. Het budget<br />
voor de resid<strong>en</strong>tiële hulp blijft in de jar<strong>en</strong> daarna vrijwel constant, maar stijgt in het laatste jaar. Als we<br />
verder in de tijd teruggaan (zie bijlage 3), dan blijkt dat er zich bij deze hulpvorm in 1996 <strong>en</strong> 1997 e<strong>en</strong><br />
sterke daling van de subsidie heeft voorgedaan.<br />
6<br />
Tot e<strong>en</strong> zelfde constatering komt het Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> in haar nota Wat er om ging <strong>en</strong> waar het om<br />
ging (Jaarrapportage 2002).<br />
26<br />
Ambul.<br />
Dag<br />
Pleeg<br />
24-uurs
De subsidies volg<strong>en</strong> met deze tr<strong>en</strong>ds grofweg de ontwikkeling van de zorgtoewijzing<strong>en</strong>. Er is echter<br />
één verschil: hoewel het aantal toewijzing<strong>en</strong> in de periode 1998-2002 met bijna 80% is toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong><br />
(zie de vorige paragraaf) is het totale budget over die jar<strong>en</strong> ‘slechts’ gesteg<strong>en</strong> van 26 miljo<strong>en</strong> guld<strong>en</strong><br />
(ongeveer 12 miljo<strong>en</strong> euro) in 1998 naar 30 miljo<strong>en</strong> guld<strong>en</strong> (bijna 14 miljo<strong>en</strong> euro) in 2002. Dat is e<strong>en</strong><br />
to<strong>en</strong>ame van 14%. Dit betek<strong>en</strong>t nog niet dat er meer cliënt<strong>en</strong> zijn geholp<strong>en</strong> voor hetzelfde geld. Dat is<br />
pas te zegg<strong>en</strong> als het zorggebruik <strong>en</strong> de wachtlijst<strong>en</strong> in beschouwing word<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. In de<br />
paragraf<strong>en</strong> 5.4, 5.5 <strong>en</strong> 5.6 kom<strong>en</strong> we daarop terug.<br />
Figuur 3 toont de ontwikkeling van het aantal beschikbare plaats<strong>en</strong> in de verschill<strong>en</strong>de hulpvorm<strong>en</strong>,<br />
volg<strong>en</strong>s de cijfers van de SRJV. Bij deze cijfers moet word<strong>en</strong> opgemerkt dat deze voor e<strong>en</strong> deel<br />
gebaseerd zijn op schatting<strong>en</strong> van de capaciteit. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> zijn er ge<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong>s beschikbaar over het<br />
aantal plaats<strong>en</strong> ambulant, omdat deze hulpvorm niet in die capaciteitsmaat is uit te drukk<strong>en</strong>.<br />
Aantal plaats<strong>en</strong><br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
De figuur laat zi<strong>en</strong> dat er in de capaciteit van het niet-ambulante aanbod e<strong>en</strong> licht-dal<strong>en</strong>de tr<strong>en</strong>d is te<br />
zi<strong>en</strong>. Bij de 24-uurszorg doet die daling zich duidelijk vanaf 1998 voor. Sinds die tijd zijn er ruwweg e<strong>en</strong><br />
kwart van de plaats<strong>en</strong> afgebouwd (zie ook bijlage 3). De daghulp laat na e<strong>en</strong> aanvankelijk stijg<strong>en</strong>de tr<strong>en</strong>d<br />
weer e<strong>en</strong> daling in de capaciteit zi<strong>en</strong>. De capaciteit van de pleegzorg laat na 1998 e<strong>en</strong> kleine daling zi<strong>en</strong>,<br />
om daarna constant te blijv<strong>en</strong>.<br />
Bij deze gegev<strong>en</strong>s hoort nog wel e<strong>en</strong> kanttek<strong>en</strong>ing. De budgett<strong>en</strong> <strong>en</strong> capaciteit van de int<strong>en</strong>sief<br />
ambulante modules van ‘Won<strong>en</strong> met Begeleiding’ - die in de loop der jar<strong>en</strong> verder zijn ontwikkeld -<br />
zijn door de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> consequ<strong>en</strong>t onder de 24-uurshulp geregistreerd geblev<strong>en</strong>, zoals dat voorhe<strong>en</strong><br />
ook altijd het geval was. Vanuit dit perspectief zou m<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> stell<strong>en</strong> dat er meer is<br />
‘geambulantiseerd’ vanuit de 24-uurshulp dan uit de beschikbare cijfers blijkt.<br />
5.4 Daadwerkelijk zorggebruik<br />
0<br />
Guld<strong>en</strong>s (x 1000)<br />
14000<br />
12000<br />
10000<br />
8000<br />
6000<br />
4000<br />
2000<br />
0<br />
Figuur 2. Subsidies<br />
1998 1999 2000 2001 2002<br />
Figuur 3. Capaciteit<br />
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002<br />
De ontwikkeling<strong>en</strong> in het daadwerkelijke zorggebruik is nagegaan door het totaal aantal jeugdig<strong>en</strong> dat<br />
wordt geholp<strong>en</strong> <strong>en</strong> de gemiddelde duur van de hulpverl<strong>en</strong>ing op e<strong>en</strong> rij te zett<strong>en</strong>. De veronderstelling is<br />
27<br />
Flex/HOM<br />
Ambul<br />
Dag<br />
Pleeg<br />
24-uurs<br />
Dag<br />
Pleeg<br />
24-uurs
dat bij e<strong>en</strong> succesvol beleid het zorggebruik de tr<strong>en</strong>ds in de zorgtoewijzing<strong>en</strong> volgt. Daarnaast zou e<strong>en</strong><br />
verkorting van de duur van de hulpverl<strong>en</strong>ing het zorggebruik kunn<strong>en</strong> verhog<strong>en</strong>. Om e<strong>en</strong> vergelijking met<br />
landelijke tr<strong>en</strong>ds te kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> is uitgegaan van de definities <strong>en</strong> de cijfers van de SRJV. Aan de hand<br />
daarvan is te bepal<strong>en</strong> of de provincie Groning<strong>en</strong> zich door haar gevoerde beleid gunstig afsteekt teg<strong>en</strong><br />
het landelijke beeld. De cijfers kunn<strong>en</strong> afwijk<strong>en</strong> van de gegev<strong>en</strong>s die binn<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
gehanteerd word<strong>en</strong>.<br />
Het totale zorggebruik neemt zowel provinciaal als landelijk duidelijk toe (bijlage 3). Figuur 4 geeft<br />
e<strong>en</strong> overzicht van de ontwikkeling<strong>en</strong> in zorggebruik per zorgsoort, uitgedrukt in het perc<strong>en</strong>tage van<br />
het gebruik van deze zorgsoort t<strong>en</strong> opzichte van het totale zorggebruik (van alle zorgsoort<strong>en</strong> bij<br />
elkaar). Gegev<strong>en</strong>s over geïndiceerde ambulante zorg zijn bij de SRJV met ingang van 1999<br />
beschikbaar. Om die red<strong>en</strong> zijn de relatieve aantall<strong>en</strong> slechts over de jar<strong>en</strong> 1999-2002 berek<strong>en</strong>d.<br />
Figuur 4. Zorggebruik JZGR (O) <strong>en</strong> landelijk ()<br />
% van totaal zorggebruik<br />
% van totaal zorggebruik<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Ambulant<br />
1999 2000 2001 2002<br />
Pleegzorg<br />
1999 2000 2001 2002<br />
De grootste stijging doet zich voor bij het geïndiceerd-ambulante aanbod. In de provincie Groning<strong>en</strong><br />
blijkt het gebruik van het ambulante aanbod in 1999 relatief laag t<strong>en</strong> opzichte van het landelijke beeld.<br />
In 2001 is dit verschil weggewerkt door e<strong>en</strong> relatief snelle stijging van het gebruik van deze hulpvorm<br />
in de provincie. In 2002 stijgt het gebruik van ambulante zorg in de provincie verder, maar minder<br />
sterk dan landelijk. Het zorggebruik van daghulp is in 1999 in Groning<strong>en</strong> vergelijkbaar met het<br />
landelijke beeld, maar later neemt dit in de provincie verhoudingsgewijs af terwijl het landelijke<br />
gebruik betrekkelijk constant blijft. Het pleegzorggebruik laat over de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> in absolute zin e<strong>en</strong><br />
stijging zi<strong>en</strong> (bijlage 3). In Groning<strong>en</strong> is die stijging vrij groot. In relatieve zijn lijkt de<br />
zorgconsumptie bij deze hulpvorm zowel in de provincie als landelijk grofweg hetzelfde te blijv<strong>en</strong>, zij<br />
het dat dat gebruik in de provincie vergelek<strong>en</strong> met het landelijke beeld vrij hoog ligt. De 24-uurszorg<br />
laat landelijk over de jar<strong>en</strong> e<strong>en</strong> licht dal<strong>en</strong>de tr<strong>en</strong>d zi<strong>en</strong>. In Groning<strong>en</strong> is het beeld wissel<strong>en</strong>d (in de<br />
periode 1996-1998 is er eerst e<strong>en</strong> daling) maar het aandeel van deze hulpvorm in het totale<br />
zorggebruik is wel consequ<strong>en</strong>t onder het landelijke gemiddelde.<br />
28<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Daghulp<br />
1999 2000 2001 2002<br />
24-uurs<br />
1999 2000 2001 2002
Figuur 5 geeft e<strong>en</strong> indruk van de duur van de hulp die is gebod<strong>en</strong>, uitgedrukt in het aantal maand<strong>en</strong> dat -<br />
de hulp in beslag heeft g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Ook hier is weer uitgegaan van de SRJV-cijfers om landelijke<br />
vergelijking mogelijk te mak<strong>en</strong>.<br />
Figuur 5. Gemiddelde duur van de hulp JZGR (O) <strong>en</strong> landelijk ()*<br />
Gemiddeld aantal maand<strong>en</strong><br />
Gemiddeld aantal maand<strong>en</strong><br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Ambulant<br />
1999 2000 2001 2002<br />
Pleegzorg*<br />
1999 2000 2001 2002<br />
* Gemiddelde duur pleegzorg 1996-1998 is +/- 20 maand<strong>en</strong><br />
De duur van de ambulante hulp blijkt in <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> over de periode 1999-2002<br />
teruggelop<strong>en</strong> te zijn van gemiddeld zev<strong>en</strong> naar vijf maand<strong>en</strong>, terwijl landelijk over dezelfde periode er<br />
e<strong>en</strong> terugloop is van acht naar zev<strong>en</strong> maand<strong>en</strong>. De daghulp schommelt over de jar<strong>en</strong> rond de elf<br />
maand<strong>en</strong>; landelijk is dat 14 maand<strong>en</strong>. Pleegzorg neemt in de periode 1996-1998 ongeveer twintig<br />
maand<strong>en</strong> in beslag (zie bijlage 3). In 1999 is er e<strong>en</strong> vreemde uitschieter naar 49 maand<strong>en</strong>. Met ingang<br />
van 2001 is er in Groning<strong>en</strong> plotseling e<strong>en</strong> daling naar rond de zev<strong>en</strong> maand<strong>en</strong>. De 24-uurszorg laat<br />
zowel landelijk als provinciaal e<strong>en</strong> daling van de duur zi<strong>en</strong>. In Groning<strong>en</strong> is de duur in 2000-2001<br />
teruggelop<strong>en</strong> tot drie tot vier maand<strong>en</strong>, terwijl dat landelijk zev<strong>en</strong> maand<strong>en</strong> is. In 2002 komt het<br />
Groningse <strong>en</strong> het landelijke beeld weer wat dichter bij elkaar.<br />
5.5 Wacht<strong>en</strong> op zorg<br />
Afname van het aantal toewijzing<strong>en</strong>, to<strong>en</strong>ame van budget <strong>en</strong> capaciteit, of e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>ame van het<br />
zorggebruik betek<strong>en</strong><strong>en</strong> op zich niet zoveel. De vraag is of deze beweging<strong>en</strong> gepaard gaan met e<strong>en</strong><br />
afname of to<strong>en</strong>ame van de wachtlijst<strong>en</strong> voor de verschill<strong>en</strong>de hulpvariant<strong>en</strong>. Dat zegt namelijk iets over<br />
de afstemming tuss<strong>en</strong> de vraag <strong>en</strong> het aanbod. De verwachting in Groning<strong>en</strong> was dat de flexibilisering<br />
van het aanbod in die provincie e<strong>en</strong> gunstig effect zou hebb<strong>en</strong> op de wachtlijst<strong>en</strong>. De druk op het<br />
resid<strong>en</strong>tiële aanbod zou - bij e<strong>en</strong> gelijkblijv<strong>en</strong>de of verminder<strong>en</strong>de vraag <strong>en</strong> e<strong>en</strong> gelijkblijv<strong>en</strong>de capaciteit<br />
- moet<strong>en</strong> afnem<strong>en</strong>. Ook wachtlijst<strong>en</strong> voor het ambulante aanbod zoud<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> uitbereiding van de<br />
capaciteit kunn<strong>en</strong> afnem<strong>en</strong>. Figuur 6 werpt e<strong>en</strong> blik op de ontwikkeling<strong>en</strong> van de gemiddelde wachttijd<br />
voor de verschill<strong>en</strong>de hulpvorm<strong>en</strong>, zoals gerapporteerd door de SRJV.<br />
29<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
Daghulp<br />
1999 2000 2001 2002<br />
24-uurs<br />
1999 2000 2001 2002
Figuur 6. Gemiddelde wachttijd voor hulp JZGR (O) <strong>en</strong> landelijk ()<br />
Gemiddeld aantal wek<strong>en</strong><br />
Gemiddeld aantal wek<strong>en</strong><br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Ambulant<br />
1999 2001 2002 2003<br />
Pleegzorg<br />
1999 2000 2001 2002<br />
Te zi<strong>en</strong> is dat de gemiddelde wachttijd (in wek<strong>en</strong>) voor het int<strong>en</strong>sief ambulante aanbod ongeveer<br />
constant blijft <strong>en</strong> dicht bij de landelijke tr<strong>en</strong>d blijft. Voor de daghulp is die situatie duidelijk anders. In<br />
de periode van 1996-1998 is de gemiddelde wachttijd in Groning<strong>en</strong> hier 13-15 wek<strong>en</strong> (landelijk 18-16<br />
wek<strong>en</strong>; zie bijlage 3). Met ingang van 1999 is er sprake van e<strong>en</strong> forse afname van de wachttijd, maar<br />
die afname is in Groning<strong>en</strong> niet constant. In 1999 <strong>en</strong> 2000 daalt het aantal wek<strong>en</strong>, in 2001 is er sprake<br />
van e<strong>en</strong> forse stijging <strong>en</strong> in 2002 weer e<strong>en</strong> daling. Landelijk is er e<strong>en</strong> duidelijk afnem<strong>en</strong>de tr<strong>en</strong>d<br />
waarneembaar, zij het dat deze minder sterk lijkt. De wachttijd<strong>en</strong> voor de pleegzorg zijn in Groning<strong>en</strong><br />
in de periode 1996-1998 veel hoger dan landelijk (bijlage 3). Dan ligg<strong>en</strong> ze in 1999 ongeveer op het<br />
landelijke niveau, maar zijn daarna weer aanzi<strong>en</strong>lijk hoger. De piek van de wachttijd in 2001 leidde tot<br />
e<strong>en</strong> opnamestop <strong>en</strong> e<strong>en</strong> verkorting van de duur van deze hulpvorm in Groning<strong>en</strong>, waardoor in het jaar<br />
daarna de wachttijd weer kon dal<strong>en</strong>. De 24-uurszorg in de provincie k<strong>en</strong>merkt zich in 1996-1997 door<br />
e<strong>en</strong> - landelijk gezi<strong>en</strong> - hoge wachttijd (bijlage 3). Deze daalt vanaf 1998 sterk tot ver onder het<br />
landelijk gemiddelde. In 2001 <strong>en</strong> 2002 is er weer sprake van e<strong>en</strong> lichte stijging; de wachttijd nadert<br />
dan het landelijke beeld.<br />
Kijk<strong>en</strong> we naar het aantal cliënt<strong>en</strong> dat lang op zorg moet wacht<strong>en</strong> (meer dan 2 maand<strong>en</strong>), dan ontstaat<br />
het volg<strong>en</strong>de beeld. In de gehele periode waarover cijfers beschikbaar war<strong>en</strong> (1999-2002), is er sprake<br />
van meer dan e<strong>en</strong> verdubbeling van het aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> opzichte van het totaal aantal<br />
gerealiseerde zorgtoewijzing<strong>en</strong> lijkt 2001 e<strong>en</strong> piekjaar te zijn: bij alle hulpvorm<strong>en</strong> is er e<strong>en</strong> forse<br />
overvraging van het beschikbare aanbod (zie ook bijlage 3). Figuur 7 laat voor de provincie Groning<strong>en</strong><br />
zi<strong>en</strong> hoeveel cliënt<strong>en</strong> langer dan twee maand<strong>en</strong> op de zorg hebb<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> wacht<strong>en</strong>.<br />
30<br />
20<br />
15<br />
10<br />
8<br />
6<br />
4<br />
2<br />
0<br />
5<br />
0<br />
Daghulp<br />
1999 2000 2001 2002<br />
24-uurs<br />
1999 2000 2001 2002
Aantal cliënt<strong>en</strong><br />
140<br />
120<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
Te zi<strong>en</strong> is dat de int<strong>en</strong>sief-ambulante zorg over de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> steeds koploper in de wachtlijst<strong>en</strong> is. Het<br />
aantal cliënt<strong>en</strong> dat daar lang op hulp moet wacht<strong>en</strong> is over het algeme<strong>en</strong> het hoogst, zowel absoluut als<br />
relatief t<strong>en</strong> opzichte van het aantal zorgtoewijzing<strong>en</strong> (bijlage 3). Over de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> is er in absolute<br />
zin sprake van meer dan e<strong>en</strong> verdrievoudiging; de sterkste stijging doet zich voor tuss<strong>en</strong> 2000 <strong>en</strong> 2001.<br />
In 2002 is het absolute aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> in deze hulpvariant tot e<strong>en</strong> record gesteg<strong>en</strong>. Bij nadere<br />
bestudering van de cijfers blijkt echter dat het relatieve aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> t<strong>en</strong> opzichte van het<br />
totaal aan gerealiseerde zorgtoewijzing<strong>en</strong> in deze hulpvariant sterk is gedaald (bijlage 3). Mogelijk<br />
wijst dat erop dat de opnamecapaciteit van de int<strong>en</strong>sieve ambulante zorg - mede door de gemiddelde<br />
korte duur van de hulp - groot g<strong>en</strong>oeg is om de steeds maar groei<strong>en</strong>de stroom van cliënt<strong>en</strong> te help<strong>en</strong>,<br />
maar lang niet groot g<strong>en</strong>oeg is om de wachttijd <strong>en</strong> het absolute aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> weg te werk<strong>en</strong>.<br />
Voor de daghulp <strong>en</strong> de pleegzorg zi<strong>en</strong> we over de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> e<strong>en</strong> sterk wissel<strong>en</strong>d beeld. De 24uurszorg<br />
laat in absolute zin over de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> e<strong>en</strong> stijging zi<strong>en</strong>.<br />
5.6 Tr<strong>en</strong>ds <strong>en</strong> tr<strong>en</strong>dbreuk<br />
Figuur 7. Cliënt<strong>en</strong> die > 2 mnd wacht<strong>en</strong><br />
1998 1999 2000 2001 2002<br />
Sam<strong>en</strong>vatt<strong>en</strong>d overzicht van krimp <strong>en</strong> groei<br />
C<strong>en</strong>trale vraag bij de bestudering van de cijfers was of er teg<strong>en</strong> het jaar 2001 - het jaar waarin de<br />
resultat<strong>en</strong> van het beleid inzake de <strong>zorgprogrammering</strong> in Groning<strong>en</strong> hun beslag kreg<strong>en</strong> - e<strong>en</strong><br />
tr<strong>en</strong>dbreuk te zi<strong>en</strong> is in de toewijzing<strong>en</strong>, de ontwikkeling van de capaciteit <strong>en</strong> het zorggebruik <strong>en</strong> de<br />
wachttijd<strong>en</strong>. Om dat te besprek<strong>en</strong>, zett<strong>en</strong> we eerst de globale tr<strong>en</strong>ds over de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> rij.<br />
Daarna gaan we in op de vraag wat de periode rond 2001 in deze ontwikkeling betek<strong>en</strong>de.<br />
Omdat over het zorggebruik bij int<strong>en</strong>sief ambulant alle<strong>en</strong> over 1999-2002 gegev<strong>en</strong>s beschikbaar zijn,<br />
beperkt onze sam<strong>en</strong>vatt<strong>en</strong>de vergelijking van tr<strong>en</strong>ds zich tot dit tijdvak. Figuur 8 toont het resultaat.<br />
% Krimp of groei<br />
200<br />
150<br />
100<br />
50<br />
0<br />
-50<br />
Figuur 8. Krimp <strong>en</strong> groei 1999-2002*<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Ambul. Dag Pleeg 24uurs<br />
<br />
* Aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> pleegzorg toont over zowel 1998-2002 als 2000-2002 groei van +/- 175%<br />
31<br />
<br />
Ambul.<br />
Dag<br />
Pleeg<br />
24-uurs<br />
<br />
Toewijzing<br />
Subsidie<br />
<br />
Zorggebruik<br />
<br />
<br />
Lang wacht<strong>en</strong>
De figuur laat zi<strong>en</strong> met hoeveel proc<strong>en</strong>t het aantal toewijzing<strong>en</strong> naar de verschill<strong>en</strong>de hulpvorm<strong>en</strong>, de<br />
hoogte van de subsidie, het zorggebruik <strong>en</strong> het aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> in de periode 1999-2002 is<br />
gedaald of gesteg<strong>en</strong>.<br />
Te zi<strong>en</strong> is dat het aantal toewijzing<strong>en</strong> naar int<strong>en</strong>sief ambulant over de periode 1999-2002 met 134% is<br />
gesteg<strong>en</strong> (van 190 in 1999 naar 445 in 2002 - zie figuur 1 in paragraaf 5.2 <strong>en</strong> tabel 1 in bijlage 3). De<br />
subsidie stijgt met ongeveer e<strong>en</strong> zelfde perc<strong>en</strong>tage. De stijging van het absolute aantal zorggebruik<br />
(het aantal cliënt<strong>en</strong> dat op 1 januari hulp ontvangt + het aantal nieuwe cliënt<strong>en</strong> in dat jaar) is echter e<strong>en</strong><br />
stuk hoger (van 160 naar 428, ofwel 167% - zie tabel 4 in bijlage 3). Dat laat zi<strong>en</strong> dat de doorstroming<br />
niet snel g<strong>en</strong>oeg gaat om het stijg<strong>en</strong>d aantal cliënt<strong>en</strong> dat via de zorgtoewijzing<strong>en</strong> instroomt op te<br />
vang<strong>en</strong>. Het resultaat is e<strong>en</strong> groei van het aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> van 138%. Bij daghulp is er sprake<br />
van e<strong>en</strong> forse groei in het aantal toewijzing<strong>en</strong>. Dit leidt bij e<strong>en</strong> nag<strong>en</strong>oeg gelijkblijv<strong>en</strong>de subsidie <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> licht dal<strong>en</strong>d zorggebruik echter ook tot e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>ame van het aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. De cijfers<br />
over de pleegzorg lat<strong>en</strong> steeds grote fluctuaties zi<strong>en</strong> (zoals de daling van het aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> in<br />
de figuur, terwijl gemet<strong>en</strong> over andere jar<strong>en</strong> er juist sprake is van e<strong>en</strong> zeer grote stijging). Voor deze<br />
zorgvorm is ge<strong>en</strong> consist<strong>en</strong>te tr<strong>en</strong>d over de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> te duid<strong>en</strong>. De 24-uurshulp laat over de jar<strong>en</strong><br />
he<strong>en</strong> e<strong>en</strong> lichte daling van het aantal zorgtoewijzing<strong>en</strong> zi<strong>en</strong>, maar door e<strong>en</strong> stijging van het<br />
zorggebruik ontstaat ook hier e<strong>en</strong> (lichte) to<strong>en</strong>ame van het aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong>.<br />
Is 2001 e<strong>en</strong> keerpunt?<br />
De vraag is nu of in deze tr<strong>en</strong>ds resultat<strong>en</strong> herk<strong>en</strong>baar zijn van het beleid inzake de<br />
<strong>zorgprogrammering</strong>. Kortweg is het volg<strong>en</strong>de te constater<strong>en</strong>:<br />
• De stijging van het aantal zorgtoewijzing<strong>en</strong> naar ambulante hulpvorm<strong>en</strong> vindt vooral in de periode<br />
2000-2001 plaats. Voorafgaand aan die periode zi<strong>en</strong> we e<strong>en</strong> ombouw van de capaciteit t<strong>en</strong> gunste<br />
van de ambulante hulp.<br />
• De to<strong>en</strong>ame van de ambulante zorg lijkt t<strong>en</strong> opzichte van de landelijke tr<strong>en</strong>d e<strong>en</strong> inhaalslag: in<br />
Groning<strong>en</strong> was eerst sprake van e<strong>en</strong> betrekkelijk laag aandeel van dit hulpaanbod. In 2001 is dit<br />
op e<strong>en</strong> met het landelijk beeld vergelijkbaar niveau.<br />
• De duur van de hulp is door de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> bij de meeste hulpvorm<strong>en</strong> in Groning<strong>en</strong> aanmerkelijk<br />
korter dan landelijk. In de periode rond 2001 zi<strong>en</strong> we wat dat aangaat ge<strong>en</strong> duidelijke k<strong>en</strong>tering.<br />
Wel zi<strong>en</strong> we dat vanaf 2001 de duur van de ambulante hulp in Groning<strong>en</strong> verder afneemt, terwijl<br />
e<strong>en</strong> gestage daling van de duur van de resid<strong>en</strong>tiële hulp vanaf 2001 omslaat in e<strong>en</strong> stijging.<br />
• De wachttijd verkort door de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> niet wez<strong>en</strong>lijk. In de periode rond 2001 zi<strong>en</strong> we zelfs e<strong>en</strong><br />
stijging van de wachttijd<strong>en</strong>. Ook het aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> neemt toe.<br />
Al met al blijkt 2001 e<strong>en</strong> tr<strong>en</strong>dbreuk te marker<strong>en</strong>, waar het gaat om e<strong>en</strong> sterke to<strong>en</strong>ame rond dat jaar<br />
van de vraag naar ambulante zorg. Dat kan het resultaat zijn van de ambulantisering <strong>en</strong> flexibilisering<br />
van de zorg. Ook zijn er aanwijzing<strong>en</strong> dat er e<strong>en</strong> versnelling is van de doorstroom, gezi<strong>en</strong> de<br />
verkorting van de gemiddelde duur van de hulp in e<strong>en</strong> aantal zorgvariant<strong>en</strong>. Het aanbod blijkt de totale<br />
toestroom echter niet te kunn<strong>en</strong> absorber<strong>en</strong>, getuige de aanhoud<strong>en</strong>de wachtlijst<strong>en</strong> rond datzelfde jaar<br />
2001 <strong>en</strong> e<strong>en</strong> to<strong>en</strong>ame van het aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. Het lijkt erop dat daardoor e<strong>en</strong> positief effect<br />
van de ambulantisering, de flexibilisering <strong>en</strong> de verkorting van de duur van de hulp wordt gesmoord in<br />
de steeds maar to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de vraag naar hulp.<br />
32
6. En dit vindt m<strong>en</strong> ervan<br />
6.1 Inleiding<br />
Aan het einde van de gegev<strong>en</strong>sverzameling uit de docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is bij verschill<strong>en</strong>de person<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
interview afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> om <strong>en</strong>erzijds nog ontbrek<strong>en</strong>de informatie te verzamel<strong>en</strong> <strong>en</strong> anderzijds onze<br />
indrukk<strong>en</strong> uit het docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>materiaal te toets<strong>en</strong>. De interviews zijn deels telefonisch <strong>en</strong> deels faceto-face<br />
verricht. De schriftelijke verslag<strong>en</strong> zijn door de geïnterviewd<strong>en</strong> becomm<strong>en</strong>tarieerd alvor<strong>en</strong>s ze<br />
werd<strong>en</strong> vastgesteld. In totaal zijn acht person<strong>en</strong> bevraagd: e<strong>en</strong> verteg<strong>en</strong>woordiger van de provincie,<br />
e<strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong>d hulpverl<strong>en</strong>er, e<strong>en</strong> unithoofd, e<strong>en</strong> gedragswet<strong>en</strong>schapper, e<strong>en</strong> projectleider, het hoofd<br />
van de afdeling Inhoudelijke Ondersteuning (later adjunct-directeur Zorgontwikkeling), de voorzitter<br />
van het GTJ <strong>en</strong> e<strong>en</strong> oud-directeur. Bijlage 2 geeft van de geïnterviewd<strong>en</strong> e<strong>en</strong> overzicht.<br />
Voor de verslaggeving volstaan we met e<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>vatting van het materiaal, geord<strong>en</strong>d op drie thema´s:<br />
- welke doel<strong>en</strong> er in het traject c<strong>en</strong>traal hebb<strong>en</strong> gestaan <strong>en</strong> wat de belangrijkste success<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
mislukking<strong>en</strong> zijn;<br />
- door welke succes- <strong>en</strong> mazzelfactor<strong>en</strong> <strong>en</strong>erzijds <strong>en</strong> welke faal- <strong>en</strong> risicofactor<strong>en</strong> anderzijds de<br />
aanpak te k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> is;<br />
- wat de rol is geweest van <strong>en</strong>kele belangrijke partners <strong>en</strong> of volg<strong>en</strong>s de geïnterviewd<strong>en</strong> de<br />
belangrijkste betrokk<strong>en</strong><strong>en</strong> tevred<strong>en</strong> zijn over het verloop <strong>en</strong> het resultaat.<br />
We wijz<strong>en</strong> erop dat deze verslaglegging kwalitatief <strong>en</strong> globaal van aard is. Gezi<strong>en</strong> het gering aantal<br />
geïnterviewd<strong>en</strong> heeft het ge<strong>en</strong> zin met aantall<strong>en</strong> <strong>en</strong> details te werk te gaan. Het gaat hier om de<br />
duidelijk herk<strong>en</strong>bare hoofdlijn<strong>en</strong>.<br />
6.2 Doel<strong>en</strong>: success<strong>en</strong> <strong>en</strong> mislukking<strong>en</strong><br />
Vindt m<strong>en</strong> dat het <strong>zorgprogrammering</strong>straject geslaagd is? Om dat te bepal<strong>en</strong>, moet de aandacht<br />
uitgaan naar twee zak<strong>en</strong>. In de eerste plaats is het van belang te bepal<strong>en</strong> of er onhelderheid of verschil<br />
van idee bestaat over de doel<strong>en</strong> die in het <strong>zorgprogrammering</strong>straject c<strong>en</strong>traal hebb<strong>en</strong> gestaan. Die<br />
doel<strong>en</strong> zijn op papier wel te vind<strong>en</strong>. De vraag is echter of ze ook ‘in de hoofd<strong>en</strong>’ van de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zitt<strong>en</strong>.<br />
Gebrek aan cons<strong>en</strong>sus over de doel<strong>en</strong> kan e<strong>en</strong> remm<strong>en</strong>de werking hebb<strong>en</strong> op het slag<strong>en</strong> van het traject<br />
<strong>en</strong> het zicht op het succes van het traject vertroebel<strong>en</strong>. Omgekeerd geldt dat helderheid <strong>en</strong> cons<strong>en</strong>sus<br />
over dit onderdeel e<strong>en</strong> belangrijk ingrediënt kan zijn voor succes: iedere<strong>en</strong> weet waar het om draait <strong>en</strong><br />
zal scherper in de gat<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> houd<strong>en</strong> of success<strong>en</strong> word<strong>en</strong> bereikt. Hoe was dat bij de<br />
geïnterviewd<strong>en</strong>?<br />
Er kom<strong>en</strong> twee doel<strong>en</strong> naar vor<strong>en</strong> die door vijf van de acht respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, verspreid over de<br />
verschill<strong>en</strong>de categorieën bevraagd<strong>en</strong>, word<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd:<br />
- transparantie van het aanbod (expliciter<strong>en</strong> aanbod, helderheid verschaff<strong>en</strong> aan de cliënt <strong>en</strong> de<br />
hulpverl<strong>en</strong>ers, meer helderheid bied<strong>en</strong> over waar de cliënt terecht kan);<br />
- meer vraaggerichtheid (vraaggericht werk<strong>en</strong>, meer inzicht in de vraag <strong>en</strong> wat ontbreekt; betere<br />
afstemming vraag-aanbod vanuit de vraag van de cliënt, hulp op maat bied<strong>en</strong>).<br />
Drie respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> noem<strong>en</strong> ook nog:<br />
- met dezelfde middel<strong>en</strong> meer hulp bied<strong>en</strong> (voor hetzelfde geld meer do<strong>en</strong>; meer jeugdig<strong>en</strong> help<strong>en</strong><br />
voor hetzelfde geld; kortere duur van de hulp realiser<strong>en</strong>).<br />
Daarnaast wordt er e<strong>en</strong> variëteit aan doel<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd, zoals: meer tevred<strong>en</strong> cliënt<strong>en</strong>; efficiënter<br />
werk<strong>en</strong> door op elkaar ingrijp<strong>en</strong> van de modules; dubbeling<strong>en</strong> uit het aanbod hal<strong>en</strong>; doelgerichter<br />
gebruik mak<strong>en</strong> van ‘best practices’; cliënt<strong>en</strong> voel<strong>en</strong> zich beter gehoord <strong>en</strong> beter behandeld;<br />
ambulantiser<strong>en</strong>; intersectorale sam<strong>en</strong>werking realiser<strong>en</strong>.<br />
33
Of deze doel<strong>en</strong> ook daadwerkelijk zijn gehaald, laat zich volg<strong>en</strong>s de geïnterviewd<strong>en</strong> moeilijk bepal<strong>en</strong>.<br />
Op de modulewijzers na zijn er ge<strong>en</strong> concrete ijkpunt<strong>en</strong> door de geïnterviewd<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd. Zij zijn het<br />
voorts unaniem e<strong>en</strong>s over de stelling dat er tot nu toe ook ge<strong>en</strong> concrete evaluaties hebb<strong>en</strong><br />
plaatsgevond<strong>en</strong>. Wel kunn<strong>en</strong> zij e<strong>en</strong> aantal success<strong>en</strong> <strong>en</strong> mislukking<strong>en</strong> in het traject b<strong>en</strong>oem<strong>en</strong>. Figuur<br />
9 zet deze naast elkaar.<br />
Figuur 9. Doel<strong>en</strong>: door geïnterviewd<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemde success<strong>en</strong> <strong>en</strong> mislukking<strong>en</strong><br />
G<strong>en</strong>oemde success<strong>en</strong> G<strong>en</strong>oemde mislukking<strong>en</strong><br />
• Transparantie (transparante omschrijving aanbod,<br />
zichtbaarheid/herk<strong>en</strong>baarheid; inzichtelijker<br />
hulpaanbod; helder <strong>en</strong> gediffer<strong>en</strong>tieerd aanbod);<br />
• Vraaggerichtheid (vraaggerichter aankijk<strong>en</strong> teg<strong>en</strong><br />
‘moeilijk plaatsbar<strong>en</strong>’; hulp op maat <strong>en</strong> vraaggericht<br />
werk<strong>en</strong> als uitgangspunt; indicer<strong>en</strong> nu op modules<br />
in plaats van op setting<strong>en</strong>; er wordt nu meer<br />
onafhankelijk van person<strong>en</strong> geplaatst;<br />
acceptatieplicht doorgevoerd)<br />
• Ambulantisering (meer ambulante hulp; ombuiging<br />
resid<strong>en</strong>tieel naar ambulant; ombouw resid<strong>en</strong>tieel);<br />
• Uniformiteit (standaardisering; uniformiteit <strong>en</strong><br />
geme<strong>en</strong>schappelijke visie; betere hulpverl<strong>en</strong>ingsplann<strong>en</strong>);<br />
• Overig (<strong>en</strong>thousiasme voor modularisering; steun<br />
voor spreiding gedragswet<strong>en</strong>schappers uit het<br />
resid<strong>en</strong>tiële aanbod over ook andere hulpvorm<strong>en</strong>)<br />
• Versnippering (modules elk vanuit eig<strong>en</strong> optiek opgezet zodat<br />
verschill<strong>en</strong>de modules te dicht bij elkaar ligg<strong>en</strong> <strong>en</strong> te weinig op<br />
elkaar afgestemd zijn; modularisering te ver doorgevoerd, elk<br />
onderdeeltje apart);<br />
• Vraaggerichtheid (risico ontstaan op aanbodgericht – van<br />
bestaande modules uitgaand – indicer<strong>en</strong>; modulebeschrijving<strong>en</strong><br />
oneig<strong>en</strong>lijk gebruikt om jonger<strong>en</strong> te wer<strong>en</strong> of voortijdig uit de<br />
groep te plaats<strong>en</strong>; er wordt nog te weinig op doel<strong>en</strong><br />
geëvalueerd)<br />
• Ambulantisering (ombouw 24-uurshulp naar int<strong>en</strong>sief ambulant<br />
is in onvoldo<strong>en</strong>de mate gelukt);<br />
• Beperkte combinatiemogelijkhed<strong>en</strong> (modularisering heeft<br />
afstand gecreëerd <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> geheel; weinig mogelijkhed<strong>en</strong> tot<br />
stapel<strong>en</strong> modules; te weinig intersectoraal werk<strong>en</strong>; combiner<strong>en</strong><br />
LVG/CGG lastig; aansluiting bij geme<strong>en</strong>tes niet gelukt;<br />
gemaakte afsprak<strong>en</strong> rond zorgcoördinatie blijk<strong>en</strong> onduidelijk,<br />
slecht uitvoerbaar <strong>en</strong> dit gaat t<strong>en</strong> koste van de<br />
cliëntvri<strong>en</strong>delijkheid);<br />
• Randvoorwaard<strong>en</strong> (te snel focus op organisatie <strong>en</strong> financiering;<br />
aanpassing van bestaande financieringsstructuur aan de<br />
vraaggerichte werkwijze is niet bewerkstelligd; in de<br />
randvoorwaard<strong>en</strong> is onvoldo<strong>en</strong>de geïnvesteerd);<br />
• Overig (alle vernieuwingstraject<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> vormd<strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
onoverzichtelijk geheel; minder uithuisplaatsing<strong>en</strong> niet gelukt;<br />
de hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning leidt tot teveel bureauwerk; ge<strong>en</strong><br />
wachtlijst<strong>en</strong> meer is niet gelukt)<br />
Te zi<strong>en</strong> is dat het schepp<strong>en</strong> van transparantie in het aanbod als succes is g<strong>en</strong>oemd, alsook<br />
vraaggerichtheid, ambulantisering van het aanbod <strong>en</strong> het schepp<strong>en</strong> van uniformiteit in de werkwijze.<br />
Zowel de vraaggerichtheid als de ambulantisering zijn echter ook bij de mislukking<strong>en</strong> aangegev<strong>en</strong>. Dit<br />
wijst er op dat er mogelijk ge<strong>en</strong> overe<strong>en</strong>stemming is over de mate <strong>en</strong> de vorm waarin de<br />
vraaggerichtheid <strong>en</strong> de ambulantisering moet<strong>en</strong> zijn doorgevoerd om van e<strong>en</strong> succes te sprek<strong>en</strong>. E<strong>en</strong><br />
aantal ker<strong>en</strong> werd gezegd dat het nu weliswaar beter is dan vóór het hele <strong>zorgprogrammering</strong>straject,<br />
maar dat deze doel<strong>en</strong> nog onvoldo<strong>en</strong>de zijn bereikt. Ook wijz<strong>en</strong> respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in dit verband op<br />
ongew<strong>en</strong>ste nev<strong>en</strong>effect<strong>en</strong> van de modularisering: verschill<strong>en</strong>de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> dat het indicer<strong>en</strong><br />
op modules aanbodgericht d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> in de hand werkt. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> loopt daarmee het risico dat<br />
de <strong>zorgprogrammering</strong> in de praktijk verwordt tot e<strong>en</strong> organisatieprincipe in plaats van e<strong>en</strong> instrum<strong>en</strong>t<br />
dat uitnodigt om bij uitstek vraaggericht te gaan werk<strong>en</strong>, aldus de critici. Daarnaast zijn de<br />
versnippering van het aanbod, de beperking in het mak<strong>en</strong> van (sectorale <strong>en</strong> intersectorale) combinaties<br />
<strong>en</strong> het te snel of juist te weinig aandacht sch<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan de randvoorwaard<strong>en</strong> als mislukking<strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>oemd. In het kader van het laatstg<strong>en</strong>oemde punt (de randvoorwaard<strong>en</strong>) merkt e<strong>en</strong> respond<strong>en</strong>t op<br />
dat de focus vrij snel werd gericht op het met minder geld meer m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> help<strong>en</strong>, t<strong>en</strong> koste van de<br />
oorspronkelijk inhoudelijke doelstelling (hulp op maat bied<strong>en</strong>). Ook wijst deze persoon op het feit dat<br />
e<strong>en</strong> focus op de organisatorische kwestie als de kerntak<strong>en</strong>discussie de aandacht van de inhoudelijke<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> heeft afgeleid. Verder wijz<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> erop dat de afdeling IO<br />
inhoudelijk ver voorop liep <strong>en</strong> dat de aandacht voor de randvoorwaard<strong>en</strong> daarmee tekortschoot.<br />
34
Bij de categorie ‘vraaggerichtheid’ verdi<strong>en</strong>t één constatering nadere aandacht: modulebeschrijving<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> oneig<strong>en</strong>lijk gebruikt om jonger<strong>en</strong> te wer<strong>en</strong>. De respond<strong>en</strong>t die dit punt naar vor<strong>en</strong> bracht, stelt<br />
dat als e<strong>en</strong> team, unithoofd <strong>en</strong>/of gedragswet<strong>en</strong>schapper de opname van e<strong>en</strong> jongere niet zag zitt<strong>en</strong>,<br />
soms de modulebeschrijving erbij gezocht werd om zwart-op-wit ‘aan te ton<strong>en</strong>’ dat die jongere er niet<br />
thuis zou hor<strong>en</strong>. Dit zou volg<strong>en</strong>s ons deels kunn<strong>en</strong> verklar<strong>en</strong> waarom het vraagstuk van de moeilijk<br />
plaatsbar<strong>en</strong> niet afdo<strong>en</strong>de kon word<strong>en</strong> opgelost (zie ook paragraaf 3.5).<br />
6.3 Aanpak: succesfacor<strong>en</strong>, mazzelpunt<strong>en</strong>, faalfactor<strong>en</strong> <strong>en</strong> risico’s<br />
Naast de doel<strong>en</strong> <strong>en</strong> de geboekte success<strong>en</strong> <strong>en</strong> mislukking<strong>en</strong> is in de interviews ook nagegaan welke<br />
succes-/mazzelfactor<strong>en</strong> <strong>en</strong> faal-/risicofactor<strong>en</strong> er bij de aanpak van het <strong>zorgprogrammering</strong>straject in<br />
het spel war<strong>en</strong>. Figuur 10 geeft daarvan e<strong>en</strong> overzicht.<br />
Figuur 10. Aanpak: door geïnterviewd<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemde succes-/mazzelfactor<strong>en</strong> <strong>en</strong> faal-/risicofactor<strong>en</strong><br />
G<strong>en</strong>oemde succesfactor<strong>en</strong> / mazzelfactor<strong>en</strong> G<strong>en</strong>oemde faalfactor<strong>en</strong> / risicofactor<strong>en</strong><br />
Aansturing (Fusie gaf mogelijkheid tot overkoepel<strong>en</strong>de<br />
stafafdeling I.O., tot e<strong>en</strong>duidige sturing <strong>en</strong> uniforme<br />
inhoudelijke uitwerking <strong>en</strong> tot personele verschuiving<strong>en</strong> die<br />
t<strong>en</strong> gunste kwam<strong>en</strong> aan de flexibilisering van de zorg;<br />
duidelijke blauwdruk, daarna invull<strong>en</strong> <strong>en</strong> uitwerk<strong>en</strong>; heldere<br />
uitgangspunt<strong>en</strong>; duidelijke afsprak<strong>en</strong>; directie <strong>en</strong> afdeling<br />
I.O. op één lijn zorgde voor e<strong>en</strong> coher<strong>en</strong>te <strong>en</strong> consist<strong>en</strong>te<br />
boodschap op de juiste plek in de hiërarchie; m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> gav<strong>en</strong><br />
leiding met visie; <strong>en</strong>thousiaste trekkers; er was e<strong>en</strong><br />
duidelijke trekker; gedrev<strong>en</strong> <strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> managem<strong>en</strong>t);<br />
Personeel (loyaliteit <strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong>heid van uitvoer<strong>en</strong>d<br />
medewerkers met <strong>en</strong> op cliënt<strong>en</strong> <strong>en</strong> elkaar; dat iedere<strong>en</strong> het<br />
pikte; OR gaf statem<strong>en</strong>t af dat de ombouw op e<strong>en</strong><br />
fatso<strong>en</strong>lijke manier onder afsprak<strong>en</strong> kon gebeur<strong>en</strong> door<br />
conv<strong>en</strong>ant met directie te sluit<strong>en</strong>; sterke aansturing);<br />
Organisatie (model HVP werkte goed; GTJ zorgde voor e<strong>en</strong><br />
onafhankelijke inbr<strong>en</strong>g; GTJ kon acceptatieplicht afdwing<strong>en</strong>;<br />
GTJ zorgde voor onafhankelijke cijfers; experts ‘loswek<strong>en</strong>’<br />
van de verblijfsvorm<strong>en</strong>);<br />
Overig (person<strong>en</strong> die ging<strong>en</strong> pionier<strong>en</strong>; door noodzakelijke<br />
sluiting van groep<strong>en</strong> kwam<strong>en</strong> er middel<strong>en</strong> vrij voor de<br />
ambulantisering; HoM bleek sam<strong>en</strong> te gaan met landelijke<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong>; andere manier van<br />
d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> die ontstond; dat in de resid<strong>en</strong>tiële zorg het inzicht<br />
post vatte dat je vraaggericht moet werk<strong>en</strong>)<br />
Aansturing (Fusie belastte personeel door reorganisaties;<br />
noodzakelijke randvoorwaard<strong>en</strong> – m.n. beleid op gebied van<br />
financiën, personeel, ICT - blev<strong>en</strong> achter bij de inhoudelijke<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> hetge<strong>en</strong> spanning opriep binn<strong>en</strong> de organisatie;<br />
onoverzichtelijke aanpak waardoor ook de provincie de<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> niet duidelijk kon volg<strong>en</strong>; onduidelijkheid over<br />
resultat<strong>en</strong> <strong>en</strong> (bedoelde) impact van de kerntak<strong>en</strong>discussie;<br />
timing van kerntak<strong>en</strong>discussie belemmerde de inhoudelijke<br />
ontwikkeling<strong>en</strong>;verschill<strong>en</strong>de stijl<strong>en</strong> van werk<strong>en</strong> van de leiding;<br />
top-down aanpak; manier van overgang van bottom-up naar<br />
top-down; afstand papier - uitvoering in praktijk; proces<br />
<strong>zorgprogrammering</strong> in combinatie met MFO-vorming zorgde voor<br />
top-down-tijd die veel van m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> vroeg <strong>en</strong> tot bijna-staking<strong>en</strong><br />
leidde);<br />
Personeel (over personeel werd te gemakkelijk gedacht; m<strong>en</strong>s<strong>en</strong><br />
kreg<strong>en</strong> veel op hun nek, maar daar werd weinig beleid op<br />
gevoerd / ondersteuning bij gebod<strong>en</strong>; fusie <strong>en</strong> ombouw vergde<br />
veel zonder dat de zekerheid er was dat het midd<strong>en</strong>managem<strong>en</strong>t<br />
dit allemaal kon hanter<strong>en</strong>; m<strong>en</strong> investeerde te<br />
weinig in loyaliteit; heeft allemaal erg veel <strong>en</strong>ergie gekost;<br />
herplaatsing van m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> i.p.v. de meest gekwalificeerde /<br />
nieuwe m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> aantrekk<strong>en</strong>; sterke wisseling<strong>en</strong> in teams; angst<br />
m.n. in 24-uurshulp dat alles ambulant zou moet<strong>en</strong>)<br />
Organisatie (beroepsgroep<strong>en</strong> bij elkaar hindert uitwisseling; de<br />
ouderbegeleiders in één vakgroep; bureaucratie GTJ; gebrekkige<br />
registratie)<br />
Bestuurlijke context (op modules <strong>en</strong> ambulantisering overgaan<br />
zonder e<strong>en</strong> met de provincie overe<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong> basis voor<br />
financiering; besteding overschot van resid<strong>en</strong>tieel budget aan<br />
ambulantisering c.q. experim<strong>en</strong>t Hulp op Maat, zonder weet of<br />
dit zou lukk<strong>en</strong> <strong>en</strong> met het risico dat dit terugbetaald zou moet<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong>; ge<strong>en</strong> proactieve <strong>en</strong> steun<strong>en</strong>de subsidiënt;<br />
dec<strong>en</strong>tralisatie zorgde voor afhankelijkheid ad hoc prioriteit<strong>en</strong><br />
van rijk, provincie én geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>; afstoting van tak<strong>en</strong> naar<br />
geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in het kader van de kerntak<strong>en</strong>discussie leidde tot<br />
verlies van vertrouw<strong>en</strong> van geme<strong>en</strong>telijke hulpverl<strong>en</strong><strong>en</strong>de<br />
di<strong>en</strong>st<strong>en</strong> in JZG dat later met veel moeite door medewerkers van<br />
JZG hersteld di<strong>en</strong>de te word<strong>en</strong>);<br />
Feedback (weinig externe input; te weinig feedback op de<br />
vernieuwing<strong>en</strong>, weinig evaluatie-onderzoek)<br />
35
Net als in de vorige paragraaf valt ook hier op dat het aantal g<strong>en</strong>oemde succesfactor<strong>en</strong> kleiner is dan<br />
het aantal g<strong>en</strong>oemde faalfactor<strong>en</strong>. We staan hier kort stil bij de factor<strong>en</strong> die het meest in één of beide<br />
kolomm<strong>en</strong> zijn g<strong>en</strong>oemd. Bij de succesfactor<strong>en</strong> komt duidelijk het bestaan van e<strong>en</strong> helder kader <strong>en</strong> de<br />
aanwezigheid van (e<strong>en</strong>) <strong>en</strong>thousiaste trekker(s) naar vor<strong>en</strong>. Dat heeft k<strong>en</strong>nelijk wel e<strong>en</strong> schaduwzijde,<br />
als we zi<strong>en</strong> dat bij de faalfactor<strong>en</strong> e<strong>en</strong> soort top-down-beleving wordt gesignaleerd. Als tweede factor<br />
is het personele aspect duidelijk aanwezig. Het traject blijkt getek<strong>en</strong>d te word<strong>en</strong> door veel onzekerheid<br />
<strong>en</strong> belasting. Dit beeld kan echter vertroebeld zijn door het feit dat - zoals e<strong>en</strong> respond<strong>en</strong>t opmerkte -<br />
het traject van de <strong>zorgprogrammering</strong> sam<strong>en</strong>viel met allerlei process<strong>en</strong> die verband hield<strong>en</strong> met de<br />
uitwerking van de fusie. Tegelijk zal juist deze combinatie e<strong>en</strong> belangrijke risicofactor gevormd<br />
hebb<strong>en</strong>. Dat deze factor niet tot mislukking van het traject heeft geleid kwam - zoals e<strong>en</strong> andere<br />
respond<strong>en</strong>t aangaf - door het feit “dat iedere<strong>en</strong> het toch maar pikte”. De derde factor die zowel als<br />
succes- als faalfactor g<strong>en</strong>oemd wordt, is de organisatie. De ontwikkeling van e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>duidige<br />
systematiek voor hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning wordt gezi<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> succesfactor. Hetzelfde geldt voor het<br />
GTJ; de onafhankelijke positie <strong>en</strong> daaruit voortvloei<strong>en</strong>de functies van dit orgaan (afdwing<strong>en</strong><br />
acceptatieplicht; onafhankelijke registratie) wordt positief gewaardeerd. Anderzijds is ook door <strong>en</strong>kele<br />
respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> gezegd dat het GTJ onnodige bureaucratie met zich mee heeft gebracht. Het organiser<strong>en</strong><br />
van verschill<strong>en</strong>de experts bij elkaar (gedragswet<strong>en</strong>schappers in e<strong>en</strong> pool, ouderbegeleiders in e<strong>en</strong><br />
vakgroep) wordt door één van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> als faalfactor g<strong>en</strong>oemd omdat dit de onderlinge<br />
uitwisseling <strong>en</strong> afstemming tuss<strong>en</strong> de verschill<strong>en</strong>de beroepsgroep<strong>en</strong> zou belemmer<strong>en</strong>. De respond<strong>en</strong>t<br />
tek<strong>en</strong>t daar echter bij aan dat het ‘loswek<strong>en</strong>’ van de experts van de daghulp <strong>en</strong> de resid<strong>en</strong>tiële zorg ook<br />
e<strong>en</strong> kritische succesfactor was. Langs deze weg kon met name de ouderbegeleiding veel flexibeler<br />
gecombineerd word<strong>en</strong> met verblijfsvorm<strong>en</strong> van de jeugdig<strong>en</strong> <strong>en</strong> werd ook duidelijker welke<br />
meerwaarde deze combinatie moest bied<strong>en</strong> bov<strong>en</strong> op de contact<strong>en</strong> die de groepsleiding reeds met<br />
ouders moest (gaan) onderhoud<strong>en</strong>. De vierde factor die duidelijk herk<strong>en</strong>baar is, betreft de bestuurlijke<br />
context. In dat kader zijn vooral twee risicofactor<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd: het ontbrek<strong>en</strong> van heldere afsprak<strong>en</strong><br />
over de financiële inbedding van de operatie <strong>en</strong> de gebrekkige afstemming van de beleidsvoering door<br />
de verschill<strong>en</strong>de overhed<strong>en</strong>.<br />
In de spreiding van het type g<strong>en</strong>oemde factor<strong>en</strong> over de verschill<strong>en</strong>de informant<strong>en</strong> kond<strong>en</strong> wij ge<strong>en</strong><br />
duidelijke structuur ontdekk<strong>en</strong>. Eén geïnterviewde was van m<strong>en</strong>ing dat er ge<strong>en</strong> risico’s g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> zijn.<br />
6.4 De rol van <strong>en</strong>kele partners<br />
Aan de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is gevraagd aan te gev<strong>en</strong> welke rol het zorgtoewijzingsorgaan, de cliënt<strong>en</strong> <strong>en</strong> de<br />
provincie in het traject hebb<strong>en</strong> gespeeld. Het Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (GTJ) wordt<br />
door iedere<strong>en</strong> e<strong>en</strong> belangrijke rol toegedicht. Hoewel e<strong>en</strong> aantal respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> aangeeft dat in het begin<br />
het orgaan vertrag<strong>en</strong>d, bureaucratiser<strong>en</strong>d of bemoeizuchtig was, is uiteindelijk het oordeel positief.<br />
M<strong>en</strong> geeft aan dat het GTJ belangrijk was om onafhankelijke cijfers bov<strong>en</strong> water te krijg<strong>en</strong>, om de<br />
vraaggerichte inzet van aanbod te stimuler<strong>en</strong>, <strong>en</strong> om de acceptatieplicht van zorgaanbieders te<br />
realiser<strong>en</strong>. De directe rol van de cliënt<strong>en</strong> wordt over het algeme<strong>en</strong> als onzichtbaar gekwalificeerd.<br />
Enkele geïnterviewd<strong>en</strong> wijz<strong>en</strong> er hierbij op dat de instelling<strong>en</strong> er ook weinig aan hebb<strong>en</strong> gedaan om de<br />
inbr<strong>en</strong>g van de cliënt<strong>en</strong> te versterk<strong>en</strong>. Ook wijz<strong>en</strong> <strong>en</strong>kel<strong>en</strong> erop dat het de taak van de plaats<strong>en</strong>de<br />
instanties was om de inbr<strong>en</strong>g c.q. de vraag van cliënt<strong>en</strong> onder de aandacht te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>. De rol van de<br />
provincie is in weinig interviews expliciet aan de orde gekom<strong>en</strong>. Vanuit de directie wordt de provincie<br />
aangeduid als e<strong>en</strong> weinig steun<strong>en</strong>de <strong>en</strong> e<strong>en</strong> eerder teg<strong>en</strong>werk<strong>en</strong>de factor. E<strong>en</strong> projectleider <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />
hulpverl<strong>en</strong>er gev<strong>en</strong> aan dat de provincie weliswaar e<strong>en</strong> lastige partner was, maar ook sturing bood <strong>en</strong><br />
verantwoordelijkheid nam. De provincie geeft zelf aan dat ze bij e<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>de keer veel sterker zou<br />
aanstur<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> overzichtelijker <strong>en</strong> voor iedere<strong>en</strong> behapbaarder traject. Tev<strong>en</strong>s zou zij veel meer<br />
vasthoud<strong>en</strong> aan de noodzaak om aan het begin e<strong>en</strong> nulmeting uit te voer<strong>en</strong> <strong>en</strong> veel systematischer te<br />
evaluer<strong>en</strong>.<br />
Aan het einde van de interviews is gevraagd hoe m<strong>en</strong> de tevred<strong>en</strong>heid van de verschill<strong>en</strong>de partij<strong>en</strong><br />
inschat. De meest duidelijke tr<strong>en</strong>ds die uit het materiaal naar vor<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> zijn als volgt te typer<strong>en</strong>.<br />
36
• De meerderheid van de partij<strong>en</strong> zal tevred<strong>en</strong> zijn over met name de helderheid van de<br />
aanbodbeschrijving<strong>en</strong>.<br />
• De ontevred<strong>en</strong>heid zal voornamelijk schuil<strong>en</strong> in het verloop van het proces, in het tekort aan<br />
verschill<strong>en</strong>de vorm<strong>en</strong> van aanbod <strong>en</strong> in verkeerd gebruik van modulebeschrijving<strong>en</strong> door ze zo te<br />
schrijv<strong>en</strong> (aanvankelijk) danwel te gebruik<strong>en</strong> (later) dat m<strong>en</strong> dat stukje hulpaanbod afschermt voor<br />
‘ongew<strong>en</strong>ste’ cliënt<strong>en</strong> (veelal de zog<strong>en</strong>oemde ‘moeilijk plaatsbar<strong>en</strong>’).<br />
37
7. Sam<strong>en</strong>vatting <strong>en</strong> discussie<br />
7.1 Inleiding<br />
C<strong>en</strong>traal doel van de evaluatie was e<strong>en</strong> antwoord op de vraag in hoeverre het<br />
<strong>zorgprogrammering</strong>straject geleid heeft tot beoogde verandering<strong>en</strong> in de <strong>Jeugdzorg</strong> in Groning<strong>en</strong>.<br />
Daarvan afgeleid geld<strong>en</strong> vier meer specifieke doel<strong>en</strong>:<br />
1. Het biedt e<strong>en</strong> feitelijke reconstructie van het <strong>zorgprogrammering</strong>straject.<br />
2. Het biedt e<strong>en</strong> feitelijke reconstructie van de ontwikkeling<strong>en</strong> in de vraag <strong>en</strong> het aanbod van de<br />
jeugdzorg, intern <strong>en</strong> in vergelijking met andere regio´s.<br />
3. Het biedt e<strong>en</strong> kort overzicht van andere ontwikkeling<strong>en</strong> die gedur<strong>en</strong>de de <strong>zorgprogrammering</strong> aan<br />
de orde zijn geweest.<br />
4. Het biedt e<strong>en</strong> impressie van de waardering van de <strong>zorgprogrammering</strong> (uitgangspunt<strong>en</strong>, proces<br />
<strong>en</strong> uitkomst<strong>en</strong>) door de werkers in de organisatie.<br />
T<strong>en</strong> behoeve van het onderzoek is in de periode april-oktober 2003 e<strong>en</strong> studie verricht van<br />
docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die in het kader van de zorgvernieuwing bij danwel over <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> zijn<br />
versch<strong>en</strong><strong>en</strong>. Daarnaast zijn er interviews afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> bij <strong>en</strong>kele belangrijke informant<strong>en</strong>. De informatie<br />
die is verzameld strekt van 1992 tot einde 2002.<br />
7.2 Reconstructie van het <strong>zorgprogrammering</strong>straject<br />
Bij de reconstructie van het traject hebb<strong>en</strong> we het verloop grofweg ingedeeld in vier fas<strong>en</strong>.<br />
• Aanloop (1992-1995). In deze periode wordt gewerkt aan de fusering van de<br />
jeugdhulpverl<strong>en</strong>ingsinstelling<strong>en</strong> in de provincie naar één Multi Functionele Organisatie (MFO).<br />
Dit schept de mogelijkheid om flexibeler met het hulpaanbod om te gaan. In dat kader wordt reeds<br />
gesprok<strong>en</strong> over vraaggerichte zorgprogramma’s, maar het acc<strong>en</strong>t van de vernieuwing ligt nog op<br />
de versterking van het ambulante aanbod <strong>en</strong> op de meer c<strong>en</strong>trale positionering van de toegang tot<br />
de uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de hulpvorm<strong>en</strong>. De programmatische aanpak van de hulpverl<strong>en</strong>ing krijgt voor één<br />
doelgroep wel gestalte, zij het nog niet onder de naam van e<strong>en</strong> zorgprogramma: het Hulp-op-<br />
Maat-experim<strong>en</strong>t (HOM) voor de zogehet<strong>en</strong> ‘moeilijk plaatsbare jonger<strong>en</strong>’.<br />
• Eerste inhoudelijke operatie: <strong>zorgprogrammering</strong> voor e<strong>en</strong> beperkte doelgroep (1996-1998). Het<br />
HOM-experim<strong>en</strong>t verloopt succesvol. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> meet dat onder meer af aan het feit<br />
dat meer kinder<strong>en</strong> voor hetzelfde geld geholp<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Dit wordt tot e<strong>en</strong> van de doel<strong>en</strong><br />
van de zorgvernieuwing gemaakt. De term ‘zorgprogramma’ wordt aanvankelijk gebruikt voor<br />
schakeling van modules voor e<strong>en</strong> individuele cliënt. Later wordt de term binn<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong> gereserveerd voor de schakeling van modules voor e<strong>en</strong> bepaalde doelgroep. In de loop<br />
van het ‘project Zorgprogrammering’ wordt het neergezet als concept voor e<strong>en</strong> verandering naar<br />
e<strong>en</strong> vraaggestuurde organisatie voor alle cliënt<strong>en</strong> vanaf twaalf jaar, <strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong> voor de moeilijk<br />
plaatsbar<strong>en</strong>. Ook hulpverl<strong>en</strong>ers die te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> met jeugdig<strong>en</strong> die wel goed plaatsbaar zijn,<br />
krijg<strong>en</strong> nu met de vernieuwing te mak<strong>en</strong>. Niet iedere<strong>en</strong> ziet dat zitt<strong>en</strong>. De afdeling<strong>en</strong> die<br />
verantwoordelijk zijn voor de randvoorwaard<strong>en</strong> (personeel, financieel beheersmatig) kunn<strong>en</strong> de<br />
inhoudelijke ontwikkeling<strong>en</strong> niet goed bijb<strong>en</strong><strong>en</strong>. De provincie constateert dat er verschill<strong>en</strong>de<br />
vernieuwingstraject<strong>en</strong> lop<strong>en</strong>, terwijl voor haar niet helder is welke vernieuwing nu precies tot wat<br />
zou moet<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>. Omdat de eindterm<strong>en</strong> van het project indertijd niet expliciet zijn<br />
geoperationaliseerd, is het moeilijk de success<strong>en</strong> ‘hard’ af te met<strong>en</strong>. Als aan het einde van deze<br />
periode de <strong>zorgprogrammering</strong> wordt geëvalueerd, gebeurt dat dan ook voornamelijk in<br />
kwalitatieve term<strong>en</strong>. Aanbevol<strong>en</strong> wordt de <strong>zorgprogrammering</strong> uit te breid<strong>en</strong> naar de afdeling<strong>en</strong><br />
die e<strong>en</strong> hulpaanbod organiser<strong>en</strong> voor kinder<strong>en</strong> onder de twaalf jaar.<br />
38
• Verbreding van het traject naar alle hulpvorm<strong>en</strong> (1999-2000). In deze fase vindt er op twee<br />
manier<strong>en</strong> e<strong>en</strong> verbreding van de <strong>zorgprogrammering</strong> plaats, vervat in het masterplan ‘<strong>Jeugdzorg</strong><br />
naar Huis’ - e<strong>en</strong> visionair plan waarin de inhoud c<strong>en</strong>traal staat. In de eerste plaats wordt de<br />
operatie uitgebreid naar het aanbod voor alle leeftijd<strong>en</strong>. T<strong>en</strong> tweede leidt de <strong>zorgprogrammering</strong><br />
niet alle<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> inhoudelijke ombouw, maar ook tot e<strong>en</strong> ingrijp<strong>en</strong>de ombouw van de<br />
organisatie. De vier doel<strong>en</strong> die voor het jaar 2000 c<strong>en</strong>traal word<strong>en</strong> gesteld zijn: e<strong>en</strong> inzichtelijk<br />
vormgegev<strong>en</strong> <strong>en</strong> glashelder beschrev<strong>en</strong> hulpaanbod; e<strong>en</strong> zodanige organisatie van het hulpaanbod<br />
dat er flexibel <strong>en</strong> op maat voor elke cliënt e<strong>en</strong> antwoord op de hulpvraag kan word<strong>en</strong><br />
geformuleerd; het creër<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> breed scala aan int<strong>en</strong>sief ambulante modules die ook in<br />
programma’s zijn te organiser<strong>en</strong>; <strong>en</strong> t<strong>en</strong>slotte het terugdring<strong>en</strong> van de wachtlijst<strong>en</strong> voor de<br />
modules met de functies verblijf, verzorging <strong>en</strong> opvoeding. Elk doel wordt uite<strong>en</strong>gelegd in<br />
meerdere deelproject<strong>en</strong>. In eerste instantie is het de bedoeling om de daghulp <strong>en</strong> de<br />
ouderbegeleiding als proeftuin te lat<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong>. Maar de vernieuwing versnelt zich, onder meer<br />
omdat de 24-uurshulp gedwong<strong>en</strong> wordt om te bouw<strong>en</strong> vanwege onderbezetting van e<strong>en</strong> aantal<br />
leefgroep<strong>en</strong>. In het algeme<strong>en</strong> kan geconcludeerd word<strong>en</strong> dat er <strong>en</strong>orm veel veranderproject<strong>en</strong><br />
tegelijkertijd in gang word<strong>en</strong> gezet. Ondertuss<strong>en</strong> kampt de organisatie nog steeds met het<br />
probleem van de ‘moeilijk plaatsbar<strong>en</strong>’; er wordt e<strong>en</strong> onderzoek aangekondigd om zicht te krijg<strong>en</strong><br />
op de doelgroepk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> <strong>en</strong> –omvang, <strong>en</strong> om na te gaan of voor deze groep bov<strong>en</strong>provinciaal <strong>en</strong><br />
intersectoraal e<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong>ing getroff<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong>. De vertaalslag van de inhoudelijke<br />
ontwikkeling<strong>en</strong> naar de organisatorische uitwerking loopt achter, waarmee de organisatie zowel<br />
intern als extern kritiek over zich afroept. Problem<strong>en</strong> met registratie t<strong>en</strong> behoeve van de<br />
bedrijfsvoering <strong>en</strong> de verantwoording naar de provincie stapel<strong>en</strong> zich inmiddels op.<br />
• Consolidatie van de <strong>zorgprogrammering</strong> (2001-2002). In de laatste periode lijkt de inhoudelijke<br />
<strong>en</strong> organisatorische ombouw zich te consolider<strong>en</strong>. Het oplever<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> overzicht van<br />
beschikbare modules in 2001 is daarbij e<strong>en</strong> belangrijk resultaat. De problem<strong>en</strong> met de<br />
bedrijfsvoering word<strong>en</strong> nu meer substantieel aangepakt. In deze periode zi<strong>en</strong> we dat de<br />
modularisering in het tek<strong>en</strong> komt te staan van de marktsturing in het aanbod. Helder wordt dat die<br />
‘markt’ eig<strong>en</strong>lijk nog slecht zichtbaar is, mede door e<strong>en</strong> conservatief verwijsbeleid van de<br />
plaatsers. Daarnaast rijst de vraag of met alle verandering<strong>en</strong> de effectiviteit van het aanbod ook is<br />
verbeterd. Duidelijk is daarmee dat in het voorgaande traject de effectiviteit niet als e<strong>en</strong> van de<br />
succescriteria is gehanteerd. Het acc<strong>en</strong>t heeft geleg<strong>en</strong> op ombouw van de hulpverl<strong>en</strong>ingsmiddel<strong>en</strong>,<br />
niet op de verbetering van de resultat<strong>en</strong> van de hulpverl<strong>en</strong>ing.<br />
7.3 Andere ontwikkeling<strong>en</strong><br />
In de periode die voorligg<strong>en</strong>d onderzoek beslaat (1992 tot <strong>en</strong> met 2002) werd<strong>en</strong> in de provincie <strong>en</strong><br />
landelijk – naast de <strong>zorgprogrammering</strong> - nog e<strong>en</strong> aantal andere ontwikkeling<strong>en</strong> in gang gezet.<br />
• De schaalvergroting in de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing leidde tot de vorming van MFO’s. In Groning<strong>en</strong><br />
resulteerde dat in 1996 in Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. De fusie bracht allerlei reorganisaties<br />
met zich mee. Constater<strong>en</strong>d kan gezegd word<strong>en</strong> dat de fusie <strong>en</strong>erzijds mogelijkhed<strong>en</strong> creëerde<br />
voor het proces van de <strong>zorgprogrammering</strong> maar anderzijds e<strong>en</strong> belast<strong>en</strong>de factor is geweest, met<br />
name in personeel opzicht. Vervolg<strong>en</strong>s werd<strong>en</strong> ook op andere manier<strong>en</strong> beroepsgroep<strong>en</strong> opnieuw<br />
gegroepeerd met als doel deze flexibeler <strong>en</strong> efficiënter in te kunn<strong>en</strong> zett<strong>en</strong>. Dit bracht onrust met<br />
zich mee. De vorming van vakgroep<strong>en</strong>, bijvoorbeeld de vakgroep ouderbegeleiding, kunn<strong>en</strong> we<br />
zi<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> noodzakelijke voorwaarde voor het modulariser<strong>en</strong> <strong>en</strong> ambulantiser<strong>en</strong> van bepaald<br />
hulpaanbod.<br />
• De Wet op de Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing schreef voor dat de hulp aan jeugdig<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> zo vroeg<br />
mogelijk stadium van de probleemontwikkeling moet word<strong>en</strong> ingezet, zo kort mogelijk moet<br />
dur<strong>en</strong>, zo dicht mogelijk bij huis gebod<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong> <strong>en</strong> zo licht mogelijk van karakter moet<br />
zijn: het zogehet<strong>en</strong> zo-zo-zo-zo-beleid. Dit leidde tot e<strong>en</strong> beleid gericht op de versterking van de<br />
39
ambulante hulp. Deze beweging werd vooral ingegev<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> wettelijk voorgeschrev<strong>en</strong><br />
ideologie; er lag ge<strong>en</strong> vraaganalyse of vergelijk<strong>en</strong>d onderzoek naar de effect<strong>en</strong> van uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong>de<br />
hulpvorm<strong>en</strong> aan t<strong>en</strong> grondslag.<br />
• Het in 1994 versch<strong>en</strong><strong>en</strong> regeringsstandpunt ‘Regie in de jeugdzorg’ speelde de ontwikkeling<strong>en</strong> in<br />
Groning<strong>en</strong> duidelijk in de kaart. Omwille van de flexibiliteit van de zorg word<strong>en</strong> de functies<br />
verblijf <strong>en</strong> behandeling/begeleiding gescheid<strong>en</strong>; deze functies mog<strong>en</strong> niet in één module g<strong>en</strong>oemd<br />
word<strong>en</strong>. Dit is e<strong>en</strong> belangrijke impuls voor de ambulantisering van het hulpaanbod. Immers, het<br />
‘uitzuiver<strong>en</strong>’ van de functies behandeling <strong>en</strong> begeleiding uit de 24-uurshulp <strong>en</strong> de daghulp leidt<br />
direct tot het ontstaan van ambulante modules. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> gebruikt de modularisering<br />
zo als instrum<strong>en</strong>t om de vorming van ambulante hulpvorm<strong>en</strong> te stimuler<strong>en</strong>.<br />
• <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> besluit in 1997 <strong>en</strong> 1998 e<strong>en</strong> kerntak<strong>en</strong>discussie te voer<strong>en</strong> over de legitimatie<br />
<strong>en</strong> afbak<strong>en</strong>ing van de functies van de ambulante bureaus. Deze resulteert erin dat e<strong>en</strong> drietal<br />
‘lichte’ ambulante functies word<strong>en</strong> afgestot<strong>en</strong> naar de provinciale prev<strong>en</strong>tie-afdeling van<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Uit de docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is echter moeilijk te reconstruer<strong>en</strong> wat de concrete<br />
betek<strong>en</strong>is van deze discussie is geweest.<br />
• Vanaf 1998 gaat de c<strong>en</strong>trale <strong>en</strong> onafhankelijke zorgtoewijzing door het GTJ van start. Na <strong>en</strong>kele<br />
aanloopproblem<strong>en</strong> – onduidelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> irritaties over de tak<strong>en</strong> <strong>en</strong> bevoegdhed<strong>en</strong> van dit orgaan<br />
– ontstaat er e<strong>en</strong> redelijk draagvlak t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de functie <strong>en</strong> de werkwijze van het GTJ. In<br />
voorligg<strong>en</strong>d onderzoek meld<strong>en</strong> alle respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, terugkijk<strong>en</strong>d, met name tevred<strong>en</strong> te zijn met het<br />
feit dat het GTJ als onafhankelijk orgaan de acceptatieplicht kon doorvoer<strong>en</strong>. Dit is e<strong>en</strong><br />
belangrijke stap geweest in het veranderproces van aanbodgericht naar meer vraaggericht werk<strong>en</strong>.<br />
• Vanaf 1998 gaat <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> van start met het ontwikkel<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>duidige<br />
systematiek voor hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning voor zowel plaatsers als opnemers binn<strong>en</strong> de hele<br />
organisatie. Het vraaggericht werk<strong>en</strong> <strong>en</strong> de <strong>zorgprogrammering</strong> word<strong>en</strong> als uitgangspunt<br />
g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. De ontwikkelde e<strong>en</strong>duidige systematiek is op dat mom<strong>en</strong>t uniek te noem<strong>en</strong> voor<br />
jeugdzorginstelling<strong>en</strong> in Nederland. Het br<strong>en</strong>gt met zich mee dat tak<strong>en</strong> <strong>en</strong> verantwoordelijkhed<strong>en</strong><br />
duidelijk op elkaar aansluit<strong>en</strong> <strong>en</strong> word<strong>en</strong> afgebak<strong>en</strong>d. Hierover word<strong>en</strong> afsprak<strong>en</strong> gemaakt die in<br />
e<strong>en</strong> apart docum<strong>en</strong>t over zorgcoördinatie word<strong>en</strong> vastgelegd. Desondanks blijk<strong>en</strong> deze afsprak<strong>en</strong><br />
over de coördinatie in de praktijk onduidelijkhed<strong>en</strong> op te lever<strong>en</strong>. Sommige medewerkers ervar<strong>en</strong><br />
ze als slecht uitvoerbaar; de problem<strong>en</strong> met de zorgcoördinatie dreig<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s h<strong>en</strong> t<strong>en</strong> koste te<br />
gaan van de cliëntvri<strong>en</strong>delijkheid. Eind 2002 wordt e<strong>en</strong> grondige aanpak van dit vraagstuk op<br />
organisatiebreed niveau aangekondigd. In het systeem van hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning wordt de<br />
plaatser uitg<strong>en</strong>odigd op module-niveau te indicer<strong>en</strong>: de modules geld<strong>en</strong> als de lange-termijn<br />
middel<strong>en</strong> (zie ook paragraaf 3.4). Dit roept weer nieuwe discussie op: critici gev<strong>en</strong> aan dat het<br />
indicer<strong>en</strong> op modules aanbodgericht d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> in de hand werkt, in plaats van e<strong>en</strong> vraaggericht<br />
werk<strong>en</strong>.<br />
• In 1996 gaat er e<strong>en</strong> intersectoriaal initiatief van start, te wet<strong>en</strong> Hulp aan Huis; e<strong>en</strong> int<strong>en</strong>sief<br />
ambulante vorm van gezinshulpverl<strong>en</strong>ing. Het project krijgt e<strong>en</strong> looptijd van drie jaar. Al snel<br />
blijkt er veel vraag naar deze hulpvorm. Het project bewijst zichzelf <strong>en</strong> Hulp aan Huis wordt<br />
onderdeel van het reguliere hulpaanbod van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> – deels intersectoraal met de<br />
GGZ-jeugd.<br />
7.4 Ontwikkeling<strong>en</strong> in vraag <strong>en</strong> aanbod<br />
Bij de bestudering van de ontwikkeling<strong>en</strong> van de vraag <strong>en</strong> het aanbod in de regio is de vraag c<strong>en</strong>traal<br />
gesteld of er rond het jaar 2001 - het jaar waarin de resultat<strong>en</strong> van het beleid inzake de<br />
<strong>zorgprogrammering</strong> in Groning<strong>en</strong> hun beslag kreg<strong>en</strong> - e<strong>en</strong> tr<strong>en</strong>dbreuk is te zi<strong>en</strong> in de ontwikkeling van<br />
vraag <strong>en</strong> aanbod. Om daar antwoord op te krijg<strong>en</strong>, zijn k<strong>en</strong>getall<strong>en</strong> over de ontwikkeling<strong>en</strong> van de<br />
40
jeugdzorg in de regio over de periode 1996-2002 geanalyseerd. Analyse van die k<strong>en</strong>getall<strong>en</strong> laat zi<strong>en</strong> dat<br />
er rond het jaar 2001 inderdaad e<strong>en</strong> tr<strong>en</strong>dbreuk is te zi<strong>en</strong>.<br />
• Het lijkt erop dat het gevoerde beleid sinds dat jaar e<strong>en</strong> sterke toestroom naar de int<strong>en</strong>sief-ambulante<br />
hulpvorm<strong>en</strong> tot gevolg heeft gehad. Vergelek<strong>en</strong> met het landelijk beeld lijkt er echter sprake van e<strong>en</strong><br />
inhaalslag: het zorggebruik in deze hulpvariant was aanvankelijk in de provincie relatief laag. In<br />
2001 is die achterstand weggewerkt. Volg<strong>en</strong>s het Groninger zorgtoewijzingsorgaan is deze<br />
inhaalslag vooral te dank<strong>en</strong> aan het gevoerde beleid in de provincie. In 2002 valt Groning<strong>en</strong> echter<br />
t<strong>en</strong> opzichte van de landelijke cijfers weer wat terug.<br />
• De ontwikkeling<strong>en</strong> in de daghulp lat<strong>en</strong> e<strong>en</strong> wissel<strong>en</strong>d beeld zi<strong>en</strong>. Het aantal toewijzing<strong>en</strong> naar deze<br />
hulpvorm neemt toe, de capaciteit neemt iets af <strong>en</strong> de subsidie <strong>en</strong> de behandelingsduur blijv<strong>en</strong> gelijk.<br />
De wachttijd<strong>en</strong> zijn wissel<strong>en</strong>d, maar in 2000 <strong>en</strong> 2002 betrekkelijk kort. Het aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> is<br />
vooral in 2001 hoog, maar neemt daarna iets af. Er kan hier ge<strong>en</strong> duidelijk tr<strong>en</strong>d ontdekt word<strong>en</strong> die<br />
met de <strong>zorgprogrammering</strong> te mak<strong>en</strong> zou hebb<strong>en</strong>, anders dan dat wellicht wachttijd<strong>en</strong> langer zoud<strong>en</strong><br />
zijn als er ge<strong>en</strong> stimulering van de ambulante zorg <strong>en</strong> flexibilisering van het aanbod had<br />
plaatsgevond<strong>en</strong>.<br />
• Voor de pleegzorg geldt dat het aantal toewijzing<strong>en</strong> naar deze zorgvorm stijgt. De subsidie <strong>en</strong> de<br />
capaciteit blijv<strong>en</strong> echter gelijk. Het zorggebruik neemt daar<strong>en</strong>teg<strong>en</strong> sterk toe. Het lijkt erop dat dit in<br />
2001 geleid heeft tot e<strong>en</strong> forse wachtlijst die daarna snel is weggewerkt. Dit is mogelijk gemaakt<br />
door e<strong>en</strong> opnamestop <strong>en</strong> door beleid dat gericht was op e<strong>en</strong> sterke afname van de duur.<br />
• Het resid<strong>en</strong>tiële aanbod laat eerst e<strong>en</strong> duidelijke afname zi<strong>en</strong>. In het jaar 2002 is er echter in absolute<br />
zin weer sprake van e<strong>en</strong> stijging. De subsidie is over de jar<strong>en</strong> he<strong>en</strong> ongeveer gelijk geblev<strong>en</strong>. De<br />
capaciteit is met name in de periode 2001-2002 duidelijk gedaald. De duur laat e<strong>en</strong> sterke afname na<br />
1998 zi<strong>en</strong>. In de jar<strong>en</strong> 2000-2001 is de duur van de opname zeer kort. De wachttijd is sinds 1998<br />
sterk verkort <strong>en</strong> t<strong>en</strong> opzichte van het landelijk beeld zeer laag. Opmerkelijk is wel dat er vanaf 2001,<br />
to<strong>en</strong> de duur van de wachttijd bij de pleegzorg sterk opliep <strong>en</strong> daarna weer afnam, er tegelijk e<strong>en</strong><br />
to<strong>en</strong>ame van de toewijzing<strong>en</strong> <strong>en</strong> de duur van de wachttijd bij het resid<strong>en</strong>tiële aanbod is waar te<br />
nem<strong>en</strong>. Mogelijk wijst dit op e<strong>en</strong> verschuiving van capaciteitsproblem<strong>en</strong> van de pleegzorg naar de<br />
resid<strong>en</strong>tiële zorg. Bij de resid<strong>en</strong>tiële zorg blijkt voorts de problematiek van de langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong><br />
hardnekkig: steeds is er e<strong>en</strong> kwart tot e<strong>en</strong> derde van de toewijzing<strong>en</strong> naar deze zorgvariant niet<br />
binn<strong>en</strong> twee maand<strong>en</strong> te plaats<strong>en</strong>.<br />
Al met al blijkt 2001 e<strong>en</strong> tr<strong>en</strong>dbreuk te marker<strong>en</strong>, als het gaat om e<strong>en</strong> sterke to<strong>en</strong>ame rond dat jaar van<br />
de vraag naar ambulante zorg. Dat kan het resultaat zijn van de ambulantisering <strong>en</strong> flexibilisering van<br />
de zorg. Daarnaast zi<strong>en</strong> we rond die tijd e<strong>en</strong> versnelling van de doorstroom door e<strong>en</strong> verkorting van de<br />
duur van e<strong>en</strong> aantal hulpvorm<strong>en</strong>. De vraag naar jeugdzorg neemt over de jar<strong>en</strong> echter ook fors toe. Het<br />
resultaat is dat er aanhoud<strong>en</strong>de wachtlijst<strong>en</strong> zijn <strong>en</strong> dat e<strong>en</strong> sterke to<strong>en</strong>ame te constater<strong>en</strong> valt van het<br />
aantal langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong>. Aannemelijk is dat deze situatie zonder de ambulantisering, flexibilisering <strong>en</strong><br />
verkorting van de duur nog problematischer zou zijn geweest.<br />
7.5 Waardering<br />
Om de waardering in kaart te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, zijn <strong>en</strong>kele interviews gehoud<strong>en</strong> met sleutelinformant<strong>en</strong>. De<br />
geïnterviewd<strong>en</strong> zijn het erover e<strong>en</strong>s dat moeilijk is te bepal<strong>en</strong> of de doel<strong>en</strong> ook daadwerkelijk zijn<br />
gehaald, onder meer omdat er - op de modulewijzer na - ge<strong>en</strong> concrete ijkpunt<strong>en</strong> zijn <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> concrete<br />
evaluaties hebb<strong>en</strong> plaatsgevond<strong>en</strong>. Als we vrag<strong>en</strong> welke success<strong>en</strong> <strong>en</strong> mislukking<strong>en</strong> de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
zi<strong>en</strong>, dan kom<strong>en</strong> als belangrijkste success<strong>en</strong> naar vor<strong>en</strong>:<br />
• het schepp<strong>en</strong> van transparantie;<br />
• meer vraaggerichtheid;<br />
• ambulantisering van het aanbod;<br />
41
• het schepp<strong>en</strong> van uniformiteit in de werkwijze.<br />
Als mislukking<strong>en</strong> word<strong>en</strong> met name g<strong>en</strong>oemd<br />
• de versnippering van het aanbod door te <strong>en</strong>g omschrev<strong>en</strong> modules (d.w.z. te uitvoerige<br />
opsomming van contra-indicaties) <strong>en</strong> te weinig op elkaar afgestemde modulebeschrijving<strong>en</strong>;<br />
• de beperkte mogelijkhed<strong>en</strong> om met de modules (sectorale <strong>en</strong> intersectorale) te stapel<strong>en</strong> of te<br />
schakel<strong>en</strong>;<br />
• het te snel focuss<strong>en</strong> op kwesties als ‘meer hulp bied<strong>en</strong> voor minder geld’ <strong>en</strong> het te weinig aandacht<br />
sch<strong>en</strong>k<strong>en</strong> aan de randvoorwaard<strong>en</strong>.<br />
In de aanpak kom<strong>en</strong> het bestaan van e<strong>en</strong> helder kader <strong>en</strong> de aanwezigheid van <strong>en</strong>thousiaste trekkers<br />
(medewerkers van de afdeling IO) als belangrijke succesfactor<strong>en</strong> naar vor<strong>en</strong>. Tegelijk wordt als<br />
faalfactor het top-down-karakter van het proces gesignaleerd. E<strong>en</strong> andere faalfactor is de onzekerheid<br />
<strong>en</strong> belasting voor het personeel die mogelijk door de combinatie van het <strong>zorgprogrammering</strong>straject<br />
met de fusie is verergerd. T<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de bestuurlijke context zijn vooral twee risicofactor<strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>oemd: het ontbrek<strong>en</strong> van heldere afsprak<strong>en</strong> over de financiële inbedding van de operatie <strong>en</strong> de<br />
gebrekkige afstemming van de beleidsvoering door de verschill<strong>en</strong>de overhed<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> belangrijke rol in het proces werd vervuld door het Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong><br />
(GTJ). M<strong>en</strong> geeft aan dat het GTJ belangrijk was om onafhankelijke cijfers bov<strong>en</strong> water te krijg<strong>en</strong>, om<br />
de vraaggerichte inzet van aanbod te stimuler<strong>en</strong>, <strong>en</strong> om de acceptatieplicht van zorgaanbieders te<br />
realiser<strong>en</strong>. De (directe) rol van de cliënt<strong>en</strong> wordt over het algeme<strong>en</strong> als onzichtbaar gekwalificeerd. De<br />
rol van de provincie is door <strong>en</strong>kel<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>werk<strong>en</strong>de factor getypeerd, maar door ander<strong>en</strong> ook<br />
als e<strong>en</strong> partij die sturing bood <strong>en</strong> verantwoordelijkheid nam. De provincie zelf zegt te will<strong>en</strong> dat het<br />
traject overzichtelijker zou zijn verlop<strong>en</strong> <strong>en</strong> veel systematischer geëvalueerd zou zijn.<br />
7.6 Reconstructie van e<strong>en</strong> proces: succes- <strong>en</strong> risicofactor<strong>en</strong><br />
Kijk<strong>en</strong> we terug op het traject, dan is e<strong>en</strong> aantal factor<strong>en</strong> aan te wijz<strong>en</strong> dat het verloop van de<br />
<strong>zorgprogrammering</strong> in Groning<strong>en</strong> kan hebb<strong>en</strong> bevorderd of bemoeilijkt.<br />
• De fusie van de instelling<strong>en</strong> tot de Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> vormde voor e<strong>en</strong> deel e<strong>en</strong><br />
succesfactor. Binn<strong>en</strong> het complex van jeugdzorginstelling<strong>en</strong> ontstond er één aansturing op de<br />
inhoud <strong>en</strong> de mogelijkheid om onder die <strong>en</strong>e aansturing de <strong>en</strong>e hulpvorm voor de andere in te<br />
wissel<strong>en</strong> <strong>en</strong> te reorganiser<strong>en</strong>. De afdeling IO van de nieuwe organisatie conc<strong>en</strong>treerde de<br />
inhoudelijke stuwkracht. De c<strong>en</strong>trale directie ondersteunde de inhoud in belangrijke mate.<br />
Daardoor werd het mogelijk om e<strong>en</strong> sterke inhoudelijke lijn door te vertal<strong>en</strong> naar de organisatie.<br />
De fusie vormde tegelijk e<strong>en</strong> risicofactor. Personele consequ<strong>en</strong>ties van verschill<strong>en</strong>de traject<strong>en</strong><br />
liep<strong>en</strong> door elkaar: fusie, <strong>zorgprogrammering</strong>, ambulantisering, invoering nieuw model voor<br />
hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning, kerntak<strong>en</strong>discussie, terugdring<strong>en</strong> wachtlijst<strong>en</strong> etc. Dit vormde e<strong>en</strong> <strong>en</strong>orme<br />
belasting voor het personeel. Dit werd deels gecomp<strong>en</strong>seerd door de sterke regie vanuit e<strong>en</strong><br />
inhoudelijke visie <strong>en</strong> het optred<strong>en</strong> van partij<strong>en</strong> als de OR. Die comp<strong>en</strong>satie kan ess<strong>en</strong>tieel zijn<br />
geweest om te voorkom<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong> dergelijk ingewikkeld traject strandt.<br />
• E<strong>en</strong> andere duidelijke succesfactor was het feit dat de ontwikkeling<strong>en</strong> in Groning<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>viel<strong>en</strong><br />
met landelijke ontwikkeling<strong>en</strong>. De organisatie kon de <strong>zorgprogrammering</strong> <strong>en</strong> de modularisering<br />
legitimer<strong>en</strong> met de adviez<strong>en</strong> die over dit onderwerp van de Raad voor de Volksgezondheid <strong>en</strong> de<br />
Projectgroep Zorgprogrammering versch<strong>en</strong><strong>en</strong>. De ambulantisering van de zorg kon word<strong>en</strong><br />
verdedigd door de vereist<strong>en</strong> die op dit punt gold<strong>en</strong> in de Wet op de Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing.<br />
• Risicofactor was dat er erg veel ontwikkeling<strong>en</strong> tegelijkertijd in gang zijn gezet; deels direct<br />
voortvloei<strong>en</strong>d uit de ontwikkeling van de <strong>zorgprogrammering</strong>, deels daaraan parallel lop<strong>en</strong>d. Voor<br />
het leeuw<strong>en</strong>deel zal deze combinatie van verandering<strong>en</strong> onvermijdelijk <strong>en</strong> noodzakelijk zijn<br />
geweest. Modulariser<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>zorgprogrammering</strong> vergt nu e<strong>en</strong>maal e<strong>en</strong> fundam<strong>en</strong>tele ombouw van<br />
42
het aanbod. Het is niet alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> herzi<strong>en</strong>ing op papier of op inhoud, maar raakt tev<strong>en</strong>s vele<br />
aspect<strong>en</strong> van de organisatie (zie ook Projectgroep Zorgprogrammering, 2000). Het geeft blijk van<br />
durf dat <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> deze ombouw in de volle breedte heeft aangepakt. Probleem daarbij<br />
was wel dat niet goed te scheid<strong>en</strong> was welke ontwikkeling nu precies welk resultaat moest<br />
oplever<strong>en</strong>. Dat dit heeft geleid tot verwarring bij deelnem<strong>en</strong>de partij<strong>en</strong> – in het bijzonder bij de<br />
uitvoer<strong>en</strong>d hulpverl<strong>en</strong>ers <strong>en</strong> bij de subsidiegever – mag niet verwonderlijk g<strong>en</strong>oemd word<strong>en</strong>.<br />
• Risicofactor was voorts dat de inhoudelijke <strong>en</strong> organisatorische verandering<strong>en</strong> niet gepaard zijn<br />
gegaan met e<strong>en</strong> planmatige aanpak van de bedrijfsvoering <strong>en</strong> de verantwoordingssystematiek. Twee<br />
kernproblem<strong>en</strong> ded<strong>en</strong> hier zich voor. T<strong>en</strong> eerste: de modulaire invalshoek <strong>en</strong> de scheiding van de<br />
functies verblijf <strong>en</strong> begeleiding verhoud<strong>en</strong> zich niet goed met de financieringsgrondslag <strong>en</strong> de<br />
externe verantwoordingssystematiek. T<strong>en</strong> tweede: de versnipperde ICT in de fusie-organisatie is niet<br />
adequaat aangepakt. De registratieproblematiek was ge<strong>en</strong> gevolg van de <strong>zorgprogrammering</strong> maar<br />
van de gebrekkige uitwerking van de fusie op dit punt. Zorgprogrammering maakte de<br />
registratieproblematiek wel erger omdat de relatie tuss<strong>en</strong> de inhoudelijke <strong>en</strong> de beheersmatige<br />
bedrijfsvoering steeds zwakker werd.<br />
• Er was spanning met de provincie. Dit werd niet door iedere partij als negatief ervar<strong>en</strong>. Sommig<strong>en</strong><br />
zag<strong>en</strong> de rol van de provincie als ‘de grote teg<strong>en</strong>gasser’ zoals e<strong>en</strong> geïnterviewde dat uitdrukte.<br />
Ander<strong>en</strong> vond<strong>en</strong> dat deze partij duidelijk haar verantwoordelijkheid nam. De<br />
vernieuwingstraject<strong>en</strong> in <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> war<strong>en</strong> vaak niet goed te scheid<strong>en</strong>, er ontbrak<strong>en</strong><br />
concrete ijkpunt<strong>en</strong> om de voortgang te volg<strong>en</strong>, er werd niet systematisch <strong>en</strong> op gezette tijd<strong>en</strong><br />
concreet geëvalueerd <strong>en</strong> er ontbrak e<strong>en</strong> goede registratie om de bedrijfsvoering te verantwoord<strong>en</strong>.<br />
Dat dit de nodige spanning opleverde met de subsidiegever wekt dan ge<strong>en</strong> verbazing. In dat<br />
perspectief bezi<strong>en</strong> is deze spanning alle<strong>en</strong> maar gezond te noem<strong>en</strong>.<br />
7.7 Conclusies<br />
In de docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is in de loop der jar<strong>en</strong> e<strong>en</strong> grote hoeveelheid doel<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd die gedi<strong>en</strong>d moest<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> met de ombouw van het aanbod. In de interviews kom<strong>en</strong> er met name drie naar vor<strong>en</strong>:<br />
transparantie van het aanbod, meer vraaggericht hulp op maat bied<strong>en</strong> <strong>en</strong> met dezelfde middel<strong>en</strong> meer<br />
cliënt<strong>en</strong> help<strong>en</strong>. In de docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> we nog e<strong>en</strong> vierde: meer ambulant aanbod. Aan de hand van<br />
deze doel<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> we hier kort de resultat<strong>en</strong> van het <strong>zorgprogrammering</strong>straject.<br />
• Aanbod overzichtelijk georganiseerd, inzichtelijk vormgegev<strong>en</strong> <strong>en</strong> glashelder beschrev<strong>en</strong>. Dit doel<br />
komt in de docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> de interviews consist<strong>en</strong>t als e<strong>en</strong> van de kerndoel<strong>en</strong> naar vor<strong>en</strong>. De<br />
resultat<strong>en</strong> zijn op dit punt belangwekk<strong>en</strong>d. Er is e<strong>en</strong> modulewijzer geproduceerd die e<strong>en</strong> afspiegeling<br />
vormt van e<strong>en</strong> heldere indeling van het aanbod.<br />
• Flexibele <strong>en</strong> vraaggerichte hulp op maat, ge<strong>en</strong> over- <strong>en</strong> onderaanbod. De ombouw van het aanbod<br />
is sterk gestuurd door het zo-zo-zo-zo-beleid. De werkelijke vraag is daarin niet bepal<strong>en</strong>d geweest,<br />
getuige het feit dat pas in de laatste fase van het proces (2001-2002) de aandacht voor de vraag in<br />
de regio nadrukkelijk op tafel is gekom<strong>en</strong>. Wel geldt dat <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> erin geslaagd is de<br />
functies verblijf <strong>en</strong> behandeling/begeleiding los te koppel<strong>en</strong> <strong>en</strong> in afzonderlijk in te zett<strong>en</strong> modules<br />
op te nem<strong>en</strong>. Dat heeft er mede toe geleid dat er flexibeler aanbod te realiser<strong>en</strong> is. <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong> is er bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> in geslaagd deze flexibiliteit zowel inhoudelijk als organisatorisch<br />
vorm te gev<strong>en</strong>. Die flexibiliteit wordt aan de andere kant weer beperkt door gebrek aan capaciteit.<br />
Met name de laatste jar<strong>en</strong> is de druk op alle hulpvorm<strong>en</strong> in het aanbod groot geword<strong>en</strong>. Dat heeft<br />
ertoe geleid dat het expliciter<strong>en</strong> van de vraag nog nadrukkelijker op de ag<strong>en</strong>da is gekom<strong>en</strong>. Eén<br />
kwestie is daarbij van bijzonder belang: het feit dat er nog steeds e<strong>en</strong> groep bestaat (met name uit<br />
de jeugdbescherming) waarvoor het moeilijk blijkt opvang of vervang<strong>en</strong>de opvoeding te vind<strong>en</strong>.<br />
Dit is opmerkelijk omdat aan de start van het hele traject in 1995 de problematiek van de ‘moeilijk<br />
plaatsbar<strong>en</strong>’ e<strong>en</strong> van de aanleiding<strong>en</strong> vormde. Moeilijk plaatsbar<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong> nog steeds moeilijk<br />
43
plaatsbaar. Dit aandachtspunt lijkt in de in de toepassing van de <strong>zorgprogrammering</strong> in de hele<br />
organisatie - voor alle doelgroep<strong>en</strong> - te zijn ondergesneeuwd.<br />
• Er is e<strong>en</strong> breed scala aan ambulante modules die ook in programma’s zijn te organiser<strong>en</strong>. Dit is<br />
strikt g<strong>en</strong>om<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> onderdeel van de <strong>zorgprogrammering</strong>. De <strong>zorgprogrammering</strong> maakte dit wel<br />
gemakkelijker door de scheiding van de functies verblijf <strong>en</strong> behandeling/begeleiding. De<br />
ambulantisering heeft met de traject<strong>en</strong> ‘Hulp-op-Maat’ <strong>en</strong> ‘<strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis’ duidelijk haar<br />
vrucht<strong>en</strong> afgeworp<strong>en</strong>. Er zijn drie aparte vakgroep<strong>en</strong> opgericht voor int<strong>en</strong>sief ambulante vorm<strong>en</strong><br />
van hulp: de vakgroep Ouderbegeleiding, de vakgroep Hulp aan Huis <strong>en</strong> de vakgroep Seksueel<br />
Misbruik. De groei van de ambulante zorg was echter e<strong>en</strong> inhaalslag t<strong>en</strong> opzichte van de<br />
landelijke situatie: t<strong>en</strong> opzichte van het landelijke beeld k<strong>en</strong>merkte Groning<strong>en</strong> zich vroeger door<br />
e<strong>en</strong> relatief gering aandeel van de ambulante hulpvorm<strong>en</strong>. Dat is door de ombouw op e<strong>en</strong><br />
gemiddeld niveau uitgekom<strong>en</strong>.<br />
• Betere b<strong>en</strong>utting collectieve middel<strong>en</strong>. Of de nieuwe inrichting van het aanbod leidt tot e<strong>en</strong> betere<br />
b<strong>en</strong>utting van de collectieve middel<strong>en</strong> is nog niet te zegg<strong>en</strong>. In de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> zijn er<br />
verschill<strong>en</strong>de ingrep<strong>en</strong> gepleegd die het mogelijk mak<strong>en</strong> om meer cliënt<strong>en</strong> voor hetzelfde geld te<br />
help<strong>en</strong>: ambulantisering <strong>en</strong> flexibilisering van het aanbod <strong>en</strong> verkorting van de duur van de hulp.<br />
Logischerwijs volgt uit de ambulantisering van het aanbod dat toepassing van e<strong>en</strong> dergelijke<br />
hulpvorm het mogelijk maakt om met dezelfde middel<strong>en</strong> meer cliënt<strong>en</strong> te help<strong>en</strong>, aangezi<strong>en</strong><br />
ambulante hulp goedkoper is dan resid<strong>en</strong>tiële vorm<strong>en</strong> van hulp. De flexibilisering zorgt ervoor dat<br />
behandelcapaciteit niet onnodig wordt vastgelegd in e<strong>en</strong> ´verplichte combinatie´ met<br />
verblijfsvorm<strong>en</strong>. Verkorting van de duur van de hulp leidt bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> snellere<br />
doorstroming, zodat ook hierdoor meer cliënt<strong>en</strong> geholp<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
heeft deze ingrep<strong>en</strong> met succes doorgevoerd. Het resultaat is dat meer cliënt<strong>en</strong> voor hetzelfde geld<br />
zijn te help<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> voordeel hiervan is dat wachtlijst<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> teruggedrong<strong>en</strong>. <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong> stelt in 2002 dat 80% van de indicatiestelling<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> twee wordt maand<strong>en</strong><br />
gerealiseerd <strong>en</strong> dat er voor de meeste groep<strong>en</strong> amper e<strong>en</strong> wachtlijst is (3F). Uit de cijfers blijkt dat<br />
deze constatering nuance behoeft. Door e<strong>en</strong> <strong>en</strong>orme toestroom van cliënt<strong>en</strong> lijkt er bij het<br />
ambulante aanbod e<strong>en</strong> opstopping te ontstaan. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> blijkt het aantal cliënt<strong>en</strong> dat niet binn<strong>en</strong><br />
twee maand<strong>en</strong> in resid<strong>en</strong>tiële zorg te plaats<strong>en</strong> is hardnekkig op hetzelfde niveau te blijv<strong>en</strong>. Daarbij<br />
moet bedacht word<strong>en</strong> dat het aantal wacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> zonder de ambulantisering, flexibilisering <strong>en</strong><br />
verkorting van de duur nog groter zou zijn geweest.<br />
Overig<strong>en</strong>s merk<strong>en</strong> we op dat goedkoop ook duurkoop kan zijn. Het nut van ´meer cliënt<strong>en</strong> voor<br />
hetzelfde geld´ valt of staat met de vraag of deze hulp e<strong>en</strong> afdo<strong>en</strong>de antwoord geeft op de<br />
hulpvraag. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> heeft dit thema onlangs op de ag<strong>en</strong>da geplaatst.<br />
Kort gezegd is het resultaat als volgt te typer<strong>en</strong>. Als het gaat om het bied<strong>en</strong> van transparantie is het<br />
traject van de <strong>zorgprogrammering</strong> inhoudelijk gezi<strong>en</strong> zonder meer e<strong>en</strong> succes. Ook t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van de<br />
flexibilisering van de zorg is er sprake van e<strong>en</strong> belangrijk succes: ambulante begeleiding <strong>en</strong><br />
behandeling zijn losgemaakt van verblijf <strong>en</strong> daarmee zijn beide flexibeler inzetbaar. Dat zal – naast de<br />
ombouw van resid<strong>en</strong>tiële naar ambulante hulp – bijgedrag<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> aan de uitbreiding van de<br />
ambulante capaciteit. Dit zal er weer toe bijdrag<strong>en</strong> dat er meer cliënt<strong>en</strong> geholp<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> voor<br />
hetzelfde geld. Bijzonder is voorts dat <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> de loskoppeling van verblijf <strong>en</strong><br />
begeleiding/behandeling heeft vertaald in e<strong>en</strong> nieuwe opzet van de organisatie.<br />
Of de zorg daarmee ook vraaggerichter is geword<strong>en</strong>, is niet geheel duidelijk. De ambulantisering van<br />
de zorg is sterk gestuurd geweest door het – in de wet verankerde - principe van het zo-zo-zo-zobeleid.<br />
De zorgtoewijzing<strong>en</strong> duid<strong>en</strong> weliswaar op e<strong>en</strong> zeer grote to<strong>en</strong>ame van de vraag naar ambulante<br />
hulp, maar daarmee is niet gezegd dat de vraag naar 24-uurshulp zal verminder<strong>en</strong>. Opmerkelijk in dat<br />
verband is dat de groep van de ‘moeilijk plaatsbar<strong>en</strong>’, waar het in het Groningse<br />
<strong>zorgprogrammering</strong>straject allemaal mee begonn<strong>en</strong> is, nog niet geheel als zodanig verdw<strong>en</strong><strong>en</strong> lijkt te<br />
zijn.<br />
In bedrijfsmatig opzicht is het traject zonder meer problematisch geweest door het ontbrek<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
adequate infrastructuur voor beheer <strong>en</strong> verantwoording. In de loop van het <strong>zorgprogrammering</strong>straject<br />
is er e<strong>en</strong> grote spanning opgetred<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> <strong>en</strong>erzijds het tempo waarin de inhoudelijke vernieuwing<br />
44
werd doorgevoerd <strong>en</strong> anderzijds de noodzakelijke aanpassing<strong>en</strong> in de randvoorwaardelijke sfeer. De<br />
organisatie <strong>en</strong> het managem<strong>en</strong>t zijn in de laatste fas<strong>en</strong> van het traject op de nieuwe inhoudelijke leest<br />
geschoeid, maar de bedrijfsvoering <strong>en</strong> de financiering zijn er nog niet op aangepast. Daar wordt nu aan<br />
gewerkt.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> heeft met het <strong>zorgprogrammering</strong>straject haar nek uitgestok<strong>en</strong>. Dat siert het<br />
maatschappelijk ondernemersschap. Landelijk gezi<strong>en</strong> is het e<strong>en</strong> belangrijk voorbeeld, zowel wat<br />
betreft de success<strong>en</strong> als de problem<strong>en</strong>. De jeugdzorg kan er veel van ler<strong>en</strong>.<br />
45
Bijlag<strong>en</strong><br />
Bijlage 1.<br />
• Led<strong>en</strong> van de werkgroep van verteg<strong>en</strong>woordigers van <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong><br />
• Geïnterviewde person<strong>en</strong><br />
Led<strong>en</strong> werkgroep <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
Harry Buit (manager afdeling 24-uurshulp)<br />
Agnes Wolbert (adjunct-directeur Zorgontwikkeling)<br />
Hanneke Wijn<strong>en</strong> (beleidsmedewerker)<br />
Geïnterviewde person<strong>en</strong><br />
Kees Bartelds (gedragswet<strong>en</strong>schapper)<br />
Rita Klazema (ouderbegeleider)<br />
Loes Kooij (voorzitter Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>)<br />
B<strong>en</strong> Scholte Albers (unithoofd)<br />
Rob Smit (gedragswet<strong>en</strong>schapper <strong>en</strong> beleidsmedewerker / projectleider afdeling Inhoudelijke<br />
Ondersteuning)<br />
Klaas Terpstra (beleidsmedewerker Provincie Groning<strong>en</strong>)<br />
Matteke Winkel (lid Raad van Bestuur <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> van 1995 tot 2000)<br />
Agnes Wolbert (hoofd afdeling Inhoudelijke Ondersteuning <strong>en</strong> adjunct-directeur Zorgontwikkeling)<br />
46
Bijlage 2. Geraadpleegde docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
• Gecodeerde verwijzing<strong>en</strong><br />
• Volledige literatuurlijst<br />
Gecodeerde verwijzing<strong>en</strong> naar docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
2A. Werkplan Stichting NOV 1993<br />
2B. Smit, R.C.T (1997). Project <strong>zorgprogrammering</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
2C. Wolbert, A. (maart 2000). <strong>Jeugdzorg</strong> naar huis. Plan van aanpak. Goning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
2D. Raad voor de Volksgezondheid <strong>en</strong> Zorggerelateerde di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing / RVZ (1996).<br />
Programmatische jeugdzorg. Zoetermeer: RVZ.<br />
2E. M<strong>en</strong>kehorst & Tierolf (1996). <strong>Jeugdzorg</strong> uit de steigers. Evaluatie van het ombouwbeleid met<br />
betrekking tot de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing in de provincie Groning<strong>en</strong> over de jar<strong>en</strong> 1993-1996.<br />
Groning<strong>en</strong>: E&M Syntax.<br />
2F. KPMG (1994). Fusie-ontwerpplan MFO Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing Groning<strong>en</strong>. Utrecht: KPMG.<br />
2G Kooij, L. (maart 2002). GTJ Beleidsplan 2002-2003. Knooppunt in de jeugdzorg. Groning<strong>en</strong>:<br />
Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>.<br />
3A. Informatie over de versterking van de ambulante jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing provincie Groning<strong>en</strong> (1993-<br />
1995). Concept 22 juli 1994<br />
3B. Wolbert, A. (mei 1999). <strong>Jeugdzorg</strong> naar huis. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
3C. Thierolf, B., I.J. Nijkamp & D.T. Heun (1999). Evaluatie <strong>zorgprogrammering</strong> <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: Provinciaal Ontwikkelingsinstituut Zorg <strong>en</strong> Welzijn Groning<strong>en</strong>.<br />
3D. Wijn<strong>en</strong>, H. (Oktober 2000). Ontwerp Vakgroep seksueel misbruik. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
3E. Ontwerpplan Vakgroep Ouderbegeleiding (Oktober 2000). Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
3F. Wolbert, A. (maart 2001). <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis, Implem<strong>en</strong>tatieplan 2001-2003. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
3G <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (juni 1996). Project Diagnostiek, Indicatiestelling <strong>en</strong> Toewijzing (DIT).Verslag<br />
eerste fase. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
4A. Directie <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (maart 1998). <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> in verandering. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
4B <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (oktober 1998). Nota organisatieontwikkeling <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
4C Broeze, L. (oktober 2000). De 24-uurshulp > 12 jaar. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
4D Broeze, L. (december 2000). Uitvoeringsplan 24-uurshulp. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
4E Broeze L. (maart 2000). Werk<strong>en</strong> met ouders in de 24-uurshulp > 12 jaar. Groning<strong>en</strong>:<strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
4F Wolbert, A. (dec. 1995). Afdeling Inhoudelijke Ondersteuning . Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
4G Wolbert, A. (jul. 1996). Werkplan 1996-1997 afdeling Inhoudelijke Ondersteuning . Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
4H Provincie Groning<strong>en</strong>: Plan jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1996 – 1999. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
4I Wolbert, A. (sept. 1997). Werkplan 1997-1998 afdeling Inhoudelijke Ondersteuning . Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
4J Wolbert, A. (jan. 1999). Werkplan 1999 afdeling Inhoudelijke Ondersteuning. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
4K Inspectierapport<strong>en</strong> 24-uurshulp<br />
47
4L <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (2001). Modulewijzer <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
4M <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (2002). Modulewijzer <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
4N M<strong>en</strong>kehorst, G.A.B.M. & B. Tierolf (juli 1996). <strong>Jeugdzorg</strong> uit de steigers. Evaluatie van het<br />
ombouwbeleid met betrekking tot de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing in de provincie Groning<strong>en</strong> over de jar<strong>en</strong><br />
1993 – 1996. Groning<strong>en</strong>: E & M Syntax.<br />
4O Provincie Groning<strong>en</strong> (dec. 1991). Van jongs af aan. Plan jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1992 – 1995.<br />
Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
4P Wolbert, A. (jan.2002). Notitie portefeuille-verdeling managers <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
4Q Smit, R.C.T. (maart 1997). Project <strong>zorgprogrammering</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
4R Smit, R.C.T. (maart 1998). Rapportage project <strong>zorgprogrammering</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning<br />
4S Smit, R.C.T. (jan. 1999). Eindrapportage project <strong>zorgprogrammering</strong> (concept). Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
4T Tierolf, B., I.J. Nijkamp & D.T. Heun (1999). Evaluatie <strong>zorgprogrammering</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
4U Wijn<strong>en</strong>, H. (sept. 2001). Begripp<strong>en</strong> <strong>en</strong> afsprak<strong>en</strong> zorgcoördinatie <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
4V Bodewes, L.V.M. (sept. 2000). Notitie ‘Consequ<strong>en</strong>ties invoering <strong>zorgprogrammering</strong> (verwoord in<br />
het concept <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis) voor huidige informatiesystem<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>’.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
5A <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. 1998 <strong>en</strong> verder; Beleidsvorming <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
5AA Roosma, A.H. (september 1995). Project Hulp aan Huis Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, RIAGG, Universitair C<strong>en</strong>trum Kinder- <strong>en</strong> Jeugdpsychiatrie (UC-KJP).<br />
5B <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (juni 2001). Beleidsvoornem<strong>en</strong>s 2002 <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
5BB Imhoff, M. & G. Kerkstra (april 2000). Evaluatierapport Hulp aan Huis Groning<strong>en</strong>:<br />
projectperiode 1997/1998/1999. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, Stichting GGz afdeling Jeugd,<br />
Universitair C<strong>en</strong>trum Kinder- <strong>en</strong> Jeugdpsychiatrie.<br />
5C <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (2001). Jaarplann<strong>en</strong> 2002 <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
5CC (auteur onbek<strong>en</strong>d). Combi-traject Hulp aan Huis/MKD Ve<strong>en</strong>dam/Appingedam. Groning<strong>en</strong>: Hulp<br />
aan Huis.<br />
5D Kooij, L. (maart 2002). GTJ Beleidsplan 2002-2003. Knooppunt in de jeugdzorg. Groning<strong>en</strong>:<br />
Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>.<br />
5DD Gerards, P. (1997). Won<strong>en</strong> met Begeleiding: e<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>tarisatie. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
5E <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (juni 1997). CTO C<strong>en</strong>traal Toewijzingsorgaan. Implem<strong>en</strong>tatieplan. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
5EE Gerards, P. (augustus 1998). Won<strong>en</strong> met Begeleiding. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
5F <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (januari 1998). Handboek CTO. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
5FF Wijn<strong>en</strong>, H. (april 1998). Inbedding TGV. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke<br />
Ondersteuning<br />
5G <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (juni 1996). Project Diagnostiek, Indicatiestelling <strong>en</strong> Toewijzing (DIT).Verslag<br />
eerste fase. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
5GG Broeze, L. (maart 2000). Werk<strong>en</strong> met ouders in de 24-uurshulp > 12 jaar. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling 24-uurshulp > 12 jaar.<br />
48
5H <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (november 1996). Project DIT. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> <strong>en</strong> Groninger<br />
Jeugdhuiz<strong>en</strong> Leger des Heils. Verslag tweede fase. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
5HH Gerards, P. (2000). Ontwerpplan vakgroep Ouderbegeleiding. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Inhoudelijke Ondersteuning<br />
5J Wijn<strong>en</strong>, H. (mei 1999). Advies werkgroep diagnostiek. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning<br />
5K Wolbert, A. (februari 1996). Projectplan Diagnostiek, Indicatie <strong>en</strong> Toewijzing:DIT. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
5L <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (oktober 1998). Driedubbeldik jaarverslag <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> 1995-1996-<br />
1997. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
5M Siregar, M. (juni 2000). Jaarverslagtraject <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> 2000 – 2003. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, PR & Communicatie.<br />
5N Wijn<strong>en</strong>, H. (maart 2000). Invoeringsplan Hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
5O Werkgroep Hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning Pool Gedragswet<strong>en</strong>schappers (december 2002). Evaluatieonderzoek<br />
hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning (Advies Werkgroep hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning). Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, Pool gedragswet<strong>en</strong>schappers.<br />
5P Wijn<strong>en</strong>, H. (1999). Vraaggerichte hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning. Nederlands tijdschrift voor <strong>Jeugdzorg</strong>, 2,<br />
pp. 23-27.<br />
5Q <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (1999). Nota reorganisatie unithoofd<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
5R <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (1999). Evaluatie deelreorganisatie teamleiders 25 oktober 1999 (notul<strong>en</strong>).<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
5S Ve<strong>en</strong>, D. van der & V. de Valk (augustus 2001). Evaluatie van de reorganisatie unithoofd<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
5T Geeraedts, H.M. (december 2000). Memo nummer d278. Betreft: Meerkost<strong>en</strong> reorganisatie<br />
unithoofd<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
5U Wolbert, A. (juli 2001). Voorg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> Besluit Reorganisatieplan gedragswet<strong>en</strong>schappers <strong>en</strong><br />
stafmedewerkers. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
5V Wijn<strong>en</strong> H. (januari 1997). Functies 0-12 jarig<strong>en</strong> Bureaus Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
5W Wijn<strong>en</strong> H. (mei 1998). Functies 12-23 jarig<strong>en</strong> Bureaus Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
5X Wijn<strong>en</strong>, H. (oktober 2000). Tuss<strong>en</strong>rapportage Tuss<strong>en</strong> Wal <strong>en</strong> Schip project. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
5Y Gerards, P. (december 1997). Boddaert aan bod. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
5Z Gerards, P. (februari 2000). Kader <strong>en</strong> perspectief in de daghulp. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
6A Gerards, P. (1999). Tevred<strong>en</strong>heidsonderzoek Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
6B Ploeg, J.D. van der, E.M. Scholte & H. van d<strong>en</strong> Berg (2000). Evaluatie Groninger<br />
Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (GTJ). Amsterdam: NIPPO.<br />
6C Strikwold, S. (2002). Dossieronderzoek afdeling 24-uurshulp: ‘Groep Int<strong>en</strong>sief’ <strong>en</strong> ‘Richting<br />
zelfstandigheid voor kwetsbare jonger<strong>en</strong>’. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
6D Bles, H. van der (jan. 1997). Evaluatie Combi-groep<strong>en</strong> Gro<strong>en</strong><strong>en</strong>daal. Beleidsnotitie. Groning<strong>en</strong>:<br />
Rijksuniversiteit Groning<strong>en</strong> (onderzoeksstage orthopedagogiek).<br />
6 E Brink, W. t<strong>en</strong> (red.) (sept. 1997). Ombouwproces Gro<strong>en</strong><strong>en</strong>daal 1993 – 1997. Van resid<strong>en</strong>tiële<br />
hulpverl<strong>en</strong>ing naar e<strong>en</strong> hulpverl<strong>en</strong>ingscontinuüm; Beschrijving <strong>en</strong> evaluatie van het<br />
ombouwproces. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
6F Zee, D. van der (1996). Het ombouwproces van Gro<strong>en</strong><strong>en</strong>daal in kaart gebracht. Groning<strong>en</strong>:<br />
Rijksuniversiteit Groning<strong>en</strong> (afstudeerscriptie orthopedagogiek).<br />
49
Volledige literatuurlijst<br />
Avios Arbo (1997). Statistiek<strong>en</strong> ziekteverzuim <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> 1996. Groning<strong>en</strong>: Avios Arbo.<br />
Avios Arbo (2000). Overzicht<strong>en</strong> verzuimcijfers <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> 1997-1998-1999. Groning<strong>en</strong>:<br />
Avios Arbo.<br />
Berghuis, I. & A. Heesink (juli 2001). Jaarverslag 2000 Vertrouw<strong>en</strong>sperson<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Bijl, B., P. van d<strong>en</strong> Bogaart & K. Mesman Schultz (z.j.). Sam<strong>en</strong>vatting voormeting experim<strong>en</strong>t<br />
proefpolders SNOV. Leid<strong>en</strong>: COJ.<br />
Bijl, B. (1996). Innovaties in de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing. Over het r<strong>en</strong>dem<strong>en</strong>t <strong>en</strong> de soliditeit van nieuwe<br />
hulpprogramma’s. Leid<strong>en</strong>: DSWO Press.<br />
Bles, H. van der (jan. 1997). Evaluatie Combi-groep<strong>en</strong> Gro<strong>en</strong><strong>en</strong>daal. Beleidsnotitie. Groning<strong>en</strong>:<br />
Rijksuniversiteit Groning<strong>en</strong> (onderzoeksstage orthopedagogiek).<br />
Bodewes, L.V.M (sept. 2000). Notitie ‘Consequ<strong>en</strong>ties invoering <strong>zorgprogrammering</strong> (verwoord in het<br />
concept <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis) voor huidige informatiesystem<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>’.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Brink, W. t<strong>en</strong> (red.) (sept. 1997). Ombouwproces Gro<strong>en</strong><strong>en</strong>daal 1993 – 1997. Van resid<strong>en</strong>tiele<br />
hulpverl<strong>en</strong>ing naar e<strong>en</strong> hulpverl<strong>en</strong>ingscontinuüm Beschrijving <strong>en</strong> evaluatie van het ombouwproces.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Broeze, L. (2000). Werk<strong>en</strong> met ouders in de 24-uurshulp > 12 jaar. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling 24-uurshulp.<br />
Broeze, L. (2000). De 24-uurshulp > 12 jaar. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke<br />
Ondersteuning.<br />
Broeze, L. (2000). Uitvoeringsplan 24-uurshulp. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Buit, H. (2000). Notitie specialistische behandelgroep<strong>en</strong> 24-uurszorg Kopstuk, Hazelaar <strong>en</strong> later<br />
Kompas. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Won<strong>en</strong> in de groep > 12 jaar <strong>en</strong> Individuele hulp.<br />
Cap Gemini Ernst & Young (5 november 2001). Concept verkort informatieplan gericht op<br />
cliëntregistratie t<strong>en</strong> behoeve van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>, Cap Gemini Ernst & Young<br />
Nederland B.V., Sector Public & Health.<br />
Cap Gemini Ernst & Young (28 november 2001). Program van eis<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>traal<br />
Cliëntregistratiesysteem t<strong>en</strong> behoeve van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>, Cap Gemini Ernst & Young<br />
Nederland B.V., Sector Public & Health.<br />
Cap Gemini Ernst & Young (december 2001). Rapport haalbaarheidsonderzoek cliëntregistratiesysteem<br />
IJ t<strong>en</strong> behoeve van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>, Cap Gemini Ernst & Young Nederland B.V.,<br />
Sector Public & Health.<br />
50
Cap Gemini Ernst & Young (augustus 2002). Concept rapport Masterplan implem<strong>en</strong>tatie IJ, fase I Basis<br />
t<strong>en</strong> behoeve van <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>, Cap Gemini Ernst & Young Nederland B.V., Sector<br />
Public & Health.<br />
Co<strong>en</strong><strong>en</strong>, A.W.M. & P.M. Verhaak (1994). Vooronderzoek doelmatigheid jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing t<strong>en</strong><br />
behoeve van de Task Force. Leid<strong>en</strong>: Research voor Beleid.<br />
Deloitte & Touche (2003). Concept-bekostigingse<strong>en</strong>hed<strong>en</strong>-boek. Onderzoek Tariev<strong>en</strong> in de <strong>Jeugdzorg</strong>.<br />
D<strong>en</strong> Haag: Deloitte & Touche.<br />
Dikker, K. & J. van Onna (1999). Eerst zi<strong>en</strong>, dan gelov<strong>en</strong>. Rapportage Quick Scan <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: MDP Organisatieadviseurs.<br />
E & M Syntax (1993). Pas op de plaats. Groning<strong>en</strong>: E & M Syntax.<br />
E & M Syntax (1995). Plaatsingsoverzicht 1994. Groning<strong>en</strong>: E & M Syntax.<br />
E & M Syntax (1996). Plaats wijzer 1995. Groning<strong>en</strong>: E & M Syntax.<br />
E & M Syntax (1997). Besprok<strong>en</strong> plaats<strong>en</strong>; plaatsingsoverzicht 1993 - 1996. Groning<strong>en</strong>: E & M<br />
Syntax.<br />
E & M Syntax (1998). Plaatswijzer 1997. Groning<strong>en</strong>: E & M Syntax.<br />
Geeraedts, H.M. (december 2000). Memo nummer d278. Betreft: Meerkost<strong>en</strong> reorganisatie unithoofd<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Gerards, P. (1997). Boddaert aan bod. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Gerards, P. (1997). Won<strong>en</strong> met Begeleiding: e<strong>en</strong> inv<strong>en</strong>tarisatie. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Gerards, P. (aug. 1998). Won<strong>en</strong> met Begeleiding. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Gerards, P. (1999). Quick scan kwaliteitszorg Voorzi<strong>en</strong>ing voor Pleegzorg; resultat<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Gerards, P. (1999). Tevred<strong>en</strong>heidsonderzoek Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Gerards, P. (2000). Kader <strong>en</strong> perspectief in de daghulp. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Gerards, P. (2000). Ontwerpplan Vakgroep Ouderbegeleiding. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Gerards, P. (2001). Projectplan Bureau <strong>Jeugdzorg</strong>; sam<strong>en</strong>werking jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong><br />
jeugdbescherming. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (mei 2001). Geïndiceerde jeugdzorg Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>.<br />
Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (juni 2002). Geïndiceerde jeugdzorg Groning<strong>en</strong>. Jaarverslag<br />
<strong>en</strong> jaarrapportage 2001. Groning<strong>en</strong>: Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>.<br />
51
Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (2002). Beleidsplan 2002- 2003; Knooppunt in de jeugdzorg.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (2003). Jaarverslag 2002. Groning<strong>en</strong>: Groninger<br />
Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong>.<br />
Hadders, E. (augustus 2002). Discrepantie tuss<strong>en</strong> vraag <strong>en</strong> aanbod. E<strong>en</strong> evaluatieonderzoek van de<br />
indicatiestelling, toetsing indicatiestelling <strong>en</strong> zorgtoewijzing binn<strong>en</strong> de jeugdzorg. Groning<strong>en</strong>:<br />
Rijksuniversiteit Groning<strong>en</strong> (afstudeerscriptie orthopedagogiek).<br />
Hameetman, M. & M. van Lo<strong>en</strong><strong>en</strong> (1999). Misschi<strong>en</strong> heb ik wel hulp gehad, maar dan zonder dat ik ’t<br />
doorhad. Voorhout: WESP Onderzoek.<br />
Hart<strong>en</strong>, M. van der, N. Drion & T. Beereboom (mei 2001). Brief aan het Ministerie van V.W.S., t.a.v.<br />
mevrouw A.M. Vlieg<strong>en</strong>thart <strong>en</strong> aan het Ministerie van Justitie, t.a.v. mevrouw mr. N.A. Kalsbeek.<br />
Betreft: Reactie op concept Wet op de <strong>Jeugdzorg</strong> <strong>en</strong> concept Memorie van Toelichting (versie 30<br />
maart 2001) vanuit het Landelijk Overleg Zorgtoewijzingsorgan<strong>en</strong>. Ass<strong>en</strong>: Landelijk Overleg<br />
Zorgtoewijzingsorgan<strong>en</strong>.<br />
Hoeff, L. van der (1998). Kwaliteitsbeleid. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke<br />
Ondersteuning.<br />
Hoeff, L. van der (1999). Plan kwaliteitszorg ambulant. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Hoeff, L. van der (1999). Jaarverslag kwaliteit 1998. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Hoeff, L. van der & B. Karss<strong>en</strong>berg (2001). Jaarverslag kwaliteit 2000 <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
Imhoff, M. & G. Kerkstra (2000). Evaluatierapport Hulp aan Huis Groning<strong>en</strong>; projectperiode<br />
1997/1998/1999. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, Stichting GGz afdeling Jeugd, Universitair C<strong>en</strong>trum<br />
Kinder- <strong>en</strong> Jeugdpsychiatrie.<br />
Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming, regio Noord Oost (1997). Dossieronderzoek naar<br />
het lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> de leer in de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing in de provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming (2000). Reactief Toezicht, ‘Kopstuk’, ‘Hazelaar’<br />
<strong>en</strong> ‘Kompas’. Zwolle: Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming.<br />
Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming , regio Noord-Oost (mei 2001). Plan van aanpak<br />
verl<strong>en</strong>gd reactief toezicht 24-uurs opvang 12+ bij de Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> 2001 – 2002.<br />
Zwolle: Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming.<br />
Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming (juli 2001). Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
Reactief toezicht (concept). Zwolle: Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming.<br />
Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming (oktober 2001). Rapport <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>;<br />
Onderzoek 24-uurshulp jeugdig<strong>en</strong> > 12 jaar (deel 1). Zwolle: Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong><br />
Jeugdbescherming<br />
Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming (2002). Rapportage Toegang Provincie<br />
Groning<strong>en</strong>. Zwolle: Inspectie Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing <strong>en</strong> Jeugdbescherming.<br />
52
InterProvinciaal Overleg (1993). Naar programma’s in de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing. Discussi<strong>en</strong>ota<br />
provinciaal <strong>en</strong> grootstedelijk kwaliteitsbeleid. D<strong>en</strong> Haag: InterProvinciaal Overleg.<br />
Jaarsma, R.A., J. Kruijer, I.J. Nijkamp & B. Tierolf (2001). K<strong>en</strong>getall<strong>en</strong> voor lokaal sociaal beleid; regio<br />
Ve<strong>en</strong>dam/M<strong>en</strong>terwolde/Pekela. Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
Jaarsma, R.A., J. Kruijer, I.J. Nijkamp & B. Tierolf (2001). K<strong>en</strong>getall<strong>en</strong> voor lokaal sociaal beleid;<br />
Westerkwartier 2001. Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
Jaarsma, R.A., J. Kruijer & B. Tierolf (2001). K<strong>en</strong>getall<strong>en</strong> voor lokaal sociaal beleid; regio<br />
Stadskanaal/Vlagtwedde. Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
Jaarsma, R.A., J. Kruijer & B. Tierolf (2001). K<strong>en</strong>getall<strong>en</strong> voor lokaal sociaal beleid; regio C<strong>en</strong>traal<br />
2001. Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
Jaarsma, R.A. & B. Tierolf (2000). Tr<strong>en</strong>drapportage jeugd 2000. Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (z.j.). Combi-traject Hulp aan Huis / MKD Ve<strong>en</strong>dam / Appingedam. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, Hulp aan Huis<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (november 1995). Reorganisatievoorstel c<strong>en</strong>trale stafdi<strong>en</strong>st financieel<br />
economische zak<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (1996). Activiteit<strong>en</strong>plan 1996 Personeelszak<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Personeelszak<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (augustus 1996). Reorganisatieplan <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (juni 1996). Project Diagnostiek, Indicatiestelling <strong>en</strong> Toewijzing (DIT).Verslag<br />
eerste fase. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (november 1996). Project DIT. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> <strong>en</strong> Groninger Jeugdhuiz<strong>en</strong><br />
Leger des Heils. Verslag tweede fase. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (november 1996). Reorganisatievoorstel Personeelszak<strong>en</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (1997). CTO C<strong>en</strong>traal Toewijzingsorgaan; implem<strong>en</strong>tatieplan. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (oktober 1997). Ziekteverzuimbeleid. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (1997). 1998 <strong>en</strong> verder; beleidsvorming <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (1998). Handboek CTO. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke<br />
Ondersteuning.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (1998). <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> in verandering. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (1998). Nota organisatieontwikkeling <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
53
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (maart 1998). Regeling beoordeling voor de jeugdzorg. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Personeelszak<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (april 1998). Sociaal Jaarverslag 1997 <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Personeelszak<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (okt. 1998). Driedubbeldik jaarverslag <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> 1995-1996-1997.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (april 1999). Werkplan afdeling Personeelszak<strong>en</strong> 1999. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Personeelszak<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (april 1999). Nota reorganisatie unithoofd<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (mei 1999). Functieboek unithoofd<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (oktober 1999). Evaluatie deelreorganisatie teamleiders 25 oktober 1999<br />
(notul<strong>en</strong>). Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (november 1999). Functioneringsgesprekk<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Personeel & Organisatie.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (december 1999). Werving <strong>en</strong> selectie. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Personeel & Organisatie.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (z.j.). Waarom e<strong>en</strong> c<strong>en</strong>traal cliëntregistratiesysteem. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (z.j.). Waarom de cliëntregistratie bij <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> moet verander<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (februari 2001). Evaluatie reorganisatie unithoofd<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, Ondernemingsraad.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (april 2001). Jaarverslag 2000 Interne Klacht<strong>en</strong>commissie <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (2001). Jaarplan 2002, afdeling Personeel & Organisatie. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (oktober 2001). Ondernemingsovere<strong>en</strong>komst ter ondersteuning van het<br />
transformatieproces, behor<strong>en</strong>d bij het plan <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis. Groning<strong>en</strong>: Raad van Bestuur<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> <strong>en</strong> Ondernemingsraad <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (2001). Modulewijzer <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (nov. 2002). Meerjar<strong>en</strong>beleidsplan <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>; voor 2003 <strong>en</strong> verder…<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (juni 2003). ’t Kon minder; jaarverslag <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> 2002. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (2002). Modulewijzer <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (2002). Jaarplann<strong>en</strong> 2002 <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
54
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> (2003). Jaaroverzicht<strong>en</strong> ziekteverzuim <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling P & O.<br />
Kamp, J., A. Hilberts, S. Wiersma & I. Nauta (2002). Cursusmap hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Karss<strong>en</strong>berg, B. (oktober 2002). Beleidsnotitie introductie- <strong>en</strong> inwerkprogramma. <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Personeel & Organisatie.<br />
Koel, R. (red.) (1993). GGZ in programma’s. Utrecht: Nederlandse Ver<strong>en</strong>iging voor Ambulante<br />
Geestelijke Gezondheidszorg.<br />
KPMG (1994). Fusie-ontwerpplan MFO Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: KPMG.<br />
M<strong>en</strong>kehorst, G.A.B.M. & B. Tierolf (1996). <strong>Jeugdzorg</strong> uit de steigers. Evaluatie van het<br />
ombouwbeleid met betrekking tot de jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing in de provincie Groning<strong>en</strong> over de jar<strong>en</strong> 1993<br />
– 1996. Groning<strong>en</strong>: E & M Syntax.<br />
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn <strong>en</strong> Sport (2003). Concept Wet op de <strong>Jeugdzorg</strong>. D<strong>en</strong> Haag:<br />
Ministerie van VWS.<br />
Ministerie van WVC <strong>en</strong> Ministerie van Justitie (juli 1994). Regie in de jeugdzorg. Standpunt van de<br />
ministers van Welzijn, Volksgezondheid <strong>en</strong> Cultuur <strong>en</strong> Justitie. Rijswijk / D<strong>en</strong> Haag: ministerie van<br />
WVC <strong>en</strong> Ministerie van Justitie.<br />
Ploeg, J.D. van der, E.M. Scholte & H. van d<strong>en</strong> Berg (2000). Evaluatie Groninger Toewijzingsorgaan<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> (GTJ). Amsterdam: NIPPO.<br />
Poot, T. & A. Wolbert (januari 1997). Ler<strong>en</strong> <strong>en</strong> opleid<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Projectgroep Zorgprogrammering (1999). Definitie van kernbegripp<strong>en</strong>. Programma’s in de jeugdzorg.<br />
D<strong>en</strong> Haag/Utrecht: Ministerie van VWS / NIZW.<br />
Projectgroep Zorgprogrammering (2000). Modules <strong>en</strong> programma’s in de jeugdzorg. Eindadvies. D<strong>en</strong><br />
Haag/Utrecht: Ministerie van VWS / NIZW.<br />
Provinciaal Ontwikkelingsinstituut Zorg & Welzijn Groning<strong>en</strong>. (1997). Raamwerk meerjar<strong>en</strong>plan<br />
informatievoorzi<strong>en</strong>ing. Groning<strong>en</strong>: POZW, afdeling Onderzoek/beleidsanalyse.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (dec. 1991). Van jongs af aan. Plan jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1992 – 1995. Groning<strong>en</strong>:<br />
Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (1992). Plan jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1993 – 1996. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (1993). Plan jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1994 – 1997. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (1994). Plan jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1995 – 1998. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (1995). Plan jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1996 – 1999. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (1996). Plan jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1997 – 2000. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (1998). Regiovisie <strong>Jeugdzorg</strong> Provincie Groning<strong>en</strong> 1998 – 2001. Groning<strong>en</strong>:<br />
Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
55
Provincie Groning<strong>en</strong> (1998). Vaststelling subsidie jeugdzorg 1998. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (1999). Vaststelling subsidie jeugdzorg 1999. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (2000). Vaststelling subsidie jeugdzorg 2000. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (2001). Vaststelling subsidie jeugdzorg 2001. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Provincie Groning<strong>en</strong> (2002). Vaststelling subsidie jeugdzorg 2002. Groning<strong>en</strong>: Provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Raad voor de Volksgezondheid & Zorggerelateerde di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing / RVZ (1996). Programmatische<br />
jeugdzorg. Advies uitgebracht aan de staatssecretariss<strong>en</strong> van Volksgezondheid, Welzijn <strong>en</strong> Sport <strong>en</strong><br />
van Justitie. Zoetermeer: RVZ.<br />
Roosma, A.H. (1995). Project Hulp aan Huis Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, RIAGG,<br />
Universitair C<strong>en</strong>trum Kinder- <strong>en</strong> Jeugdpsychiatrie (UC-KJP).<br />
Siregar, M. (juni 2000). Jaarverslagtraject <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> 2000 – 2003. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, PR & Communicatie.<br />
Smit, R.C.T. (maart 1997). Project <strong>zorgprogrammering</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Smit, R.C.T. (maart 1998). Rapportage project <strong>zorgprogrammering</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Smit, R.C.T. (jan. 1999). Eindrapportage project <strong>zorgprogrammering</strong> (concept). Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Stam, K. (oktober 1999). <strong>Jeugdzorg</strong> zorgt. Verslag confer<strong>en</strong>tie Ziekteverzuimbeleid <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Stichting NOV (1991). Reactie op Voorontwerp-plan Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1992 – 1996 Provincie<br />
Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: Stichting NOV.<br />
Stichting NOV (1991). Als… tja, als. Stichting NOV <strong>en</strong> de introductie van Int<strong>en</strong>sieve<br />
Thuisbegeleiding. Groning<strong>en</strong>: Stichting NOV<br />
Stichting NOV (1993). Werkplan NOV 1993. Groning<strong>en</strong>: intern docum<strong>en</strong>t Stichting NOV.<br />
Stichting NOV (1994). Protocol voor e<strong>en</strong> afwijk<strong>en</strong>de uitplaatsing. Groning<strong>en</strong>: intern docum<strong>en</strong>t<br />
Stichting NOV.<br />
Strikwold, S. (2002). Dossieronderzoek afdeling 24-uurshulp: ‘Groep Int<strong>en</strong>sief’ <strong>en</strong> ‘Richting<br />
zelfstandigheid voor kwetsbare jonger<strong>en</strong>’. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Taskforce Wet op de jeugdzorg (2000). Beleidskader Wet op de jeugdzorg. D<strong>en</strong> Haag: Ministerie van<br />
Volksgezondheid, Welzijn <strong>en</strong> Sport, Ministerie van Justitie.<br />
Tierolf, B., E.M. van der Heid<strong>en</strong> & G.A.B.M. M<strong>en</strong>kehorst (1996). Vraag <strong>en</strong> aanbod jeugdzorg. E<strong>en</strong><br />
onderzoek naar de objectieve <strong>en</strong> uitgesprok<strong>en</strong> behoefte aan jeugdzorg in de provincie Groning<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
Tierolf, B., J. Kruijer & W.P. Zijlstra. (1998). Tr<strong>en</strong>drapportage jeugd 1996. Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
56
Tierolf, B. (1996). Inv<strong>en</strong>tarisatie van aanbod <strong>en</strong> gebruik van voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> voor jeugdzorg.<br />
Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
Tierolf, B., I.J. Nijkamp & D.T. Heun (1999). Evaluatie <strong>zorgprogrammering</strong> <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Groning<strong>en</strong>: POZW.<br />
Tjeerdema, S. (1999). Intersectoraal kwaliteitsbeleid. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Tjeerdema, S. (april 2000). Intersectoraal kwaliteitsbeleid. Onderzoek naar de mogelijkhed<strong>en</strong> van<br />
intersectoraal kwaliteitsbeleid van zorginstelling<strong>en</strong> in de provincie Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Ve<strong>en</strong>, D. van der & V. de Valk (augustus 2001). Evaluatie van de reorganisatie unithoofd<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Vermaat, H. (1990). Evolutie of revolutie? Verslag van de informatie- <strong>en</strong> discussiemiddag d.d. 12 maart<br />
1990. Groning<strong>en</strong>: intern docum<strong>en</strong>t Stichting NOV.<br />
Voorlopige Raad voor de Volksgezondheid <strong>en</strong> Zorggerelateerde di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing (vRVZ) (1996).<br />
Programmatische jeugdzorg. Zoetermeer: vRVZ.<br />
Werkgroep Hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning Pool Gedragswet<strong>en</strong>schappers (2002). Evaluatie-onderzoek<br />
hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning (Advies Werkgroep Hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning). Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
Pool Gedragswet<strong>en</strong>schappers.<br />
Wet op de Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing. Jeugdbeleid, Supplem<strong>en</strong>t 4, juli 1991.<br />
Weijers, K. (nov. 2001). Ontwerpplan reorganisatie vakgroepindeling jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 2001.<br />
Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Wolbert, A. (1995). Afdeling Inhoudelijke Ondersteuning. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Wolbert, A. (februari 1996). Projectplan Diagnostiek, Indicatie <strong>en</strong> Toewijzing:DIT. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wolbert, A. (1997). Werkplan 1996-1997 afdeling Inhoudelijke Ondersteuning. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wolbert, A. (1997). Werkplan 1997-1998 afdeling Inhoudelijke Ondersteuning. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wolbert, A. (1999). Werkplan 1999 afdeling Inhoudelijke Ondersteuning. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wolbert, A. (mei 1999). <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke<br />
Ondersteuning.<br />
Wolbert, A. (maart 2000). <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis; plan van aanpak. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Wolbert, A. (maart 2001). <strong>Jeugdzorg</strong> naar Huis; implem<strong>en</strong>tatieplan 2001 – 2003. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>.<br />
Wolbert, A. (2001). Beleidsvoornem<strong>en</strong>s 2002 <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
57
Wolbert, A. (2001). Voorg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> besluit; reorganisatieplan gedragswet<strong>en</strong>schappers <strong>en</strong><br />
stafmedewerkers. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Wolbert, A. (2002). Notitie portefeuille-verdeling managers <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Wolbert, A. (juli 2002). Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Programma Kwaliteitszorg II. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (1997). Functies 0-12 jarig<strong>en</strong> Bureaus jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (1998). Functies 12-23 jarig<strong>en</strong> Bureaus jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (april 1998). Inbedding TGV. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke<br />
Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (mei 1999). Advies werkgroep diagnostiek. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling<br />
Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (1999). Concept advies werkgroep hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong><br />
Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (1999). Vraaggerichte hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning. Nederlands tijdschrift voor jeugdzorg, 2,<br />
pp.23-27.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (2000). Tuss<strong>en</strong>rapportage Tuss<strong>en</strong> Wal <strong>en</strong> Schip project. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (jan. 2000). Startdocum<strong>en</strong>t vakgroep kindermishandeling <strong>en</strong> seksueel geweld. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (nov.2000). Ontwerp Vakgroep Seksueel Misbruik. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>,<br />
afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (2000). Invoeringsplan Hulpverl<strong>en</strong>ingsplanning <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (2001). Begripp<strong>en</strong> <strong>en</strong> afsprak<strong>en</strong> zorgcoördinatie <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Groning<strong>en</strong>:<br />
<strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>, afdeling Inhoudelijke Ondersteuning.<br />
Wijn<strong>en</strong>, H. (mei 2002). Advies Vakgroep training<strong>en</strong> <strong>en</strong> therapieën. Groning<strong>en</strong>: <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>.<br />
Zee, D. van der (1996). Het ombouwproces van Gro<strong>en</strong><strong>en</strong>daal in kaart gebracht. Groning<strong>en</strong>:<br />
Rijksuniversiteit Groning<strong>en</strong> (afstudeerscriptie orthopedagogiek).<br />
auteur onbek<strong>en</strong>d (1994). Informatie over de versterking van de ambulante jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing<br />
provincie Groning<strong>en</strong> (1993-1995) (concept 22 juli 1994). Groning<strong>en</strong>: (onbek<strong>en</strong>d).<br />
58
Bijlage 3. Tabell<strong>en</strong> bij hoofdstuk 5<br />
Tabel 1. Ontwikkeling toewijzing<strong>en</strong> JZGR naar hulpvariant in aantall<strong>en</strong> cliënt<strong>en</strong><br />
1998 A<br />
1999 A<br />
2000 A<br />
59<br />
2001 A<br />
2002 B<br />
Geïnd. Amb. 191 (28,8%) 190 (24,5%) 223 (28,4%) 380 (38,9%) 445 (37,5%)<br />
Dag 135 (20,4%) 180 (23,2%) 184 (23,4%) 229 (23,4%) 269 (22,6%)<br />
Pleeg 135 (20,4%) 199 (25,6%) 213 (27,1%) 204 (20,9%) 286 (24,1%)<br />
24-uurs 202 (30,4%) 207 (26,7%) 166 (21,1%) 164 (16,8%) 188 (15,8%)<br />
Totaal 663 (100%) 776 (100%) 786 (100%) 977 (100%) 1188 (100%)<br />
A Bron: Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (juni 2002). Jaarverslag <strong>en</strong> jaarrapportage 2001<br />
B Bron: Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (september 2003). Wat er om ging <strong>en</strong> waar het om ging (Jaarrapportage 2002)<br />
Tabel 2. Ontwikkeling subsidie JZGR naar hulpvariant A<br />
1996 B<br />
1997 B<br />
1998 B<br />
1999 B<br />
2000 C<br />
2001 C<br />
2002 C<br />
Flex/HOM D<br />
640 676 (2.6%) 396 (1.5%) 413 (1.5%) 288 (1.0%) 293 (1.0%)<br />
Amb int<strong>en</strong>s E<br />
828 (3.1%) 1.173 (4.6%) 1.558 (5.8%) 2.301 (8.0%) 2.698 (8.9%)<br />
Dag 8.471 8.371 8.929 (33.9%) 8.645 (33.5%) 8.872 (33.1%) 9.460 (32.9%) 9.088 (30.1%)<br />
Pleeg 5.122 5.122 5.286 (20.0%) 5.031 (19.5%) 5.278 (19.7%) 6.277 (21.8%) 6.603 (21.9%)<br />
24-uurs 15.087 11.496 10.657 (40.4%) 10.528 (40.8%) 10.672 (39.8%) 10.463 (36.4%) 11.493 (38.1%)<br />
Totaal 26.376 (100%) 25.773 (100%) 26.793 (100%) 28.789 (100%) 30.175 (100%)<br />
A<br />
In guld<strong>en</strong>s x 1000<br />
B Bron: Beschikking<strong>en</strong> provincie Groning<strong>en</strong><br />
C Bron: Afrek<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> Stichting <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong><br />
D Flexbudget / budget voor Hulp Op Maat<br />
E Cijfers alle<strong>en</strong> beschikbaar vanaf 1998<br />
Tabel 3. Capaciteit A JZGR naar hulpvariant B<br />
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002<br />
Dag 129 (17.2%) 156 (19.8%) 166 (20,8%) 162 (22,7%) 162 (22,8%) 157 (22,7%) 144 (21,3%)<br />
Pleeg 375 (49,9%) 375 (47,6%) 375 (47,0%) 345 (48,3%) 345 (48,6%) 345 (49,9%) 347 (51,3%)<br />
24-uurs 247 (32.9%) 257 (32,6%) 257 (32,2%) 207 (29,0%) 203 (28,6%) 189 (27,4%) 185 (27,4%)<br />
Totaal 751 (100%) 788 (100%) 798 (100%) 714 (%) 710 (100%) 691 (100%) 676 (100%)<br />
A Capaciteit gedefinieerd als: het aantal beschikbare plaats<strong>en</strong>. Voor ambulante zorg wordt ge<strong>en</strong> capaciteitcijfer gehanteerd.<br />
B Bron: SRJV (www.srjv.nl), Rapportage Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing Provincie Groning<strong>en</strong><br />
Tabel 4. Ontwikkeling zorggebruik A JZGR (G) B <strong>en</strong> landelijk (L) C naar hulpvariant B<br />
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002<br />
N N N N (%) N (%) N (%) N (%)<br />
Amb int<strong>en</strong>s G<br />
160 (9,6) 177 (12,2) 294 (16,4) 428 (18,9)<br />
L<br />
5.753 (13,4) 6.740 (15,3) 7.761 (16,6) 9.999 (20,1)<br />
Dag G 277 293 301 288 (17,2) 295 (20,4) 208 (11,6) 272 (12,0)<br />
L 9.990 9.978 9.020 8.301 (19,4) 8.491 (19,3) 8.670 (18,5) 9.276 (18,6)<br />
Pleeg G 279 515 528 763 (45,7) 510 (35,2) 767 (42,8) 1.023 (45,2)<br />
L 11.416 11.490 11.566 11.738 (27,4) 11.646 (26,5) 14.081 (30,1) 13.853 (27,8)<br />
24-uurs G 630 635 699 459 (27,5) 465 (32,1) 525 (29,3) 539 (23,8)<br />
L 18.115 18.046 17.243 17.077 (39,8) 17.044 (38,8) 16.291 (34,8) 16.633 (33,4)<br />
Totaal G<br />
1.670 (100) 1.447 (100) 1.794 (100) 2.262 (100)<br />
Totaal L<br />
42.869 (100) 43.921 (100) 46.803 (100) 49.761 (100)<br />
A<br />
Zorggebruik is gedefinieerd als: Aantal ker<strong>en</strong> gebruik JZGR naar hulpvariant in aantal jeugdig<strong>en</strong> die op 1 januari van het jaar<br />
gebruik maakt<strong>en</strong> van de zorg + nieuwe instroom in dat jaar<br />
B<br />
Bron: SRJV (www.srjv.nl), Rapportage Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing Provincie Groning<strong>en</strong><br />
C<br />
Bron: SRJV (www.srjv.nl), Tr<strong>en</strong>drapport Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1995-2002<br />
Tabel 5. Ontwikkeling gemiddelde duur hulpverl<strong>en</strong>ing A voor JZGR B (<strong>en</strong> landelijk C ) naar hulpvariant<br />
1996* 1997 1998 1999 2000 2001 2002<br />
Amb int<strong>en</strong>s 7 (8) 6 (8) 6 (8) 5 (7)<br />
Dag 9 (15) 12 (14) 12 (14) 12 (15) 11 (14) 11 (13) 12 (12)<br />
Pleeg 23 (17) 19 (19) 20 (20) 49 (26) 19 (21) 8 (22) 6 (19)<br />
24-uurs 8 (8) 8 (8) 6 (8) 6 (8) 4 (7) 3 (7) 5 (6)<br />
A<br />
Duur uitgedrukt in het aantal maand<strong>en</strong> (duur van de hulp berek<strong>en</strong>d bij vertrekkers; duur van meer dan 18 jaar niet<br />
meeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>).<br />
B<br />
Bron: SRJV (www.srjv.nl), Rapportage Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing Provincie Groning<strong>en</strong><br />
C<br />
Bron: SRJV (www.srjv.nl), Tr<strong>en</strong>drapport Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1995-2002
D<br />
Oorspronkelijke cijfers van JZGR zijn uitgesplitst naar specifieke voorzi<strong>en</strong>ing. Hiervan is het gemiddelde van de vermelde<br />
gemiddeld<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
Tabel 6. Ontwikkeling gemiddelde wachttijd<strong>en</strong> A JZGR B (tuss<strong>en</strong> haakjes landelijk C ) naar hulpvariant<br />
1996 D<br />
1997 1998 1999 2000 2001 2002<br />
Amb int<strong>en</strong>s 7 (8) 8 (7) 6 (8) 7 (8)<br />
Dag 15 (18) 13 (16) 15 (16) 10 (16) 6 (14) 11 (12) 7 (11)<br />
Pleeg 17 (3) 13 (3) 6 (3) 3 (5) 15 (5) 50 (6) 18 (7)<br />
24-uurs<br />
Gemiddeld<br />
11 (7) 10 (8) 8 (8) 1 (7) 1 (6) 4 (5) 3 (5)<br />
A<br />
Wachttijd uitgedrukt in het aantal wek<strong>en</strong> (wachttijd van starters; wachttijd<strong>en</strong> langer dan 2 jaar niet meeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>).<br />
B<br />
Bron: SRJV (www.srjv.nl), Rapportage Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing Provincie Groning<strong>en</strong><br />
C<br />
Bron: SRJV (www.srjv.nl), Tr<strong>en</strong>drapport Jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing 1995-2002<br />
D<br />
Oorspronkelijke cijfers van JZGR zijn verder uitgesplitst naar voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>. Hiervan is het gemiddelde van de vermelde<br />
gemiddeld<strong>en</strong> per voorzi<strong>en</strong>ing g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
Tabel 7. Ontwikkeling langwacht<strong>en</strong>d<strong>en</strong> A JZGR naar hulpvariant<br />
1998 B<br />
1999 B<br />
2000 B<br />
60<br />
2001 C<br />
2002 D<br />
N (%tot) [%toe] N (%tot) [%toe] N (%tot) [%toe] N (%tot) [%toe] N (%tot) [%toe]<br />
Amb int<strong>en</strong>s 36 (33.3) [22,8] 53 (33,5) [37,6] 58 (51,3) [33,5] 101 (43,3) [45,9] 126 (47,5) [28,3]<br />
Dag 29 (26,9) [31,9] 31 (19,6) [24,2] 12 (10,6) [8,6] 76 (32,6) [40,0] 71 (26,8) [24,0]<br />
Pleeg 7 ( 6,5) [8,0] 35 (22,2) [25,0] 9 (8,0) [6,6] 20 (8,6) [13,5] 22 (8,3) [7,7]<br />
24-uurs 30 (27,8) [20,8] 39 (24,7) [23,3] 34 (30,1) [30,6] 36 (15,5) [31,6] 46 (17,4) [24,5]<br />
Totaal 108 (100) 158 (100) 113 (100) 233 (100) 265 (100)<br />
A<br />
in het absolute aantal toewijzing<strong>en</strong> niet binn<strong>en</strong> 2 maand<strong>en</strong> (42 dag<strong>en</strong>) gerealiseerd (%tot = het perc<strong>en</strong>tage t.o.v. het totaal);<br />
[%toe= het perc<strong>en</strong>tage t.o.v. het totaal aantal gerealiseerde toewijzing<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de hulpvariant]<br />
B<br />
Bron: Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (mei 2001). Geïndiceerde <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>. Registratiegegev<strong>en</strong>s 1998-<br />
1999-2000<br />
C<br />
Bron: Groninger Toewijzingsorgaan <strong>Jeugdzorg</strong> (juni 2002). Jaarverslag <strong>en</strong> jaarrapportage 2001
NIZW, innovatiepartner in zorg <strong>en</strong> welzijn<br />
Het Nederlands Instituut voor Zorg <strong>en</strong> Welzijn / NIZW is e<strong>en</strong> onafhankelijke organisatie die zich sam<strong>en</strong><br />
met instelling<strong>en</strong>, professionals, beleidsmakers <strong>en</strong> burgers inzet voor de kwaliteit <strong>en</strong> vernieuwing van de<br />
sector zorg <strong>en</strong> welzijn. In deze sector werk<strong>en</strong> ruim 750.000 beroepskracht<strong>en</strong> <strong>en</strong> vele vrijwilligers op<br />
terrein<strong>en</strong> als kinderopvang, maatschappelijke di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing, sociaal-cultureel werk,<br />
ouder<strong>en</strong>di<strong>en</strong>stverl<strong>en</strong>ing, jeugdzorg, maatschappelijke opvang, verzorgings- <strong>en</strong> verpleeghuiz<strong>en</strong>, thuiszorg<br />
<strong>en</strong> hulpverl<strong>en</strong>ing aan m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> handicap. Ook instelling<strong>en</strong> buit<strong>en</strong> de sector die zorg- <strong>en</strong><br />
welzijnsactiviteit<strong>en</strong> ondernem<strong>en</strong>, zoals opleiding<strong>en</strong>, provincies, geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> woningbouwcorporaties,<br />
do<strong>en</strong> regelmatig e<strong>en</strong> beroep op het NIZW.<br />
Het NIZW informeert, innoveert <strong>en</strong> ondersteunt de sector <strong>en</strong> draagt zo bij aan e<strong>en</strong> zorgzame sam<strong>en</strong>leving<br />
waarin de eig<strong>en</strong> verantwoordelijkheid <strong>en</strong> keuzevrijheid van burgers vooropstaan. Het werk van het<br />
NIZW is e<strong>en</strong> combinatie van onderzoek, ontwikkeling <strong>en</strong> implem<strong>en</strong>tatie die het mogelijk maakt om<br />
vernieuwing<strong>en</strong> <strong>en</strong> verbetering van het begin tot het eind te begeleid<strong>en</strong>. Dit resulteert onder meer in<br />
adviez<strong>en</strong>, veranderingstraject<strong>en</strong>, training<strong>en</strong>, congress<strong>en</strong>, boek<strong>en</strong>, brochures, almanakk<strong>en</strong>, websites, cdrom's,<br />
video's <strong>en</strong> e<strong>en</strong> informatielijn. De activiteit<strong>en</strong> van het NIZW zijn ondergebracht in de c<strong>en</strong>tra NIZW<br />
Jeugd, NIZW Zorg, NIZW Sociaal Beleid, NIZW Professionalisering, NIZW International C<strong>en</strong>tre <strong>en</strong><br />
2ZW. Meer informatie over het NIZW is te vind<strong>en</strong> op www.nizw.nl.<br />
Base Groep<br />
Per 1 januari 2004 bestaat <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> niet meer. Daarvoor zijn twee nieuwe organisaties in<br />
de plaats gekom<strong>en</strong>, het Bureau <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong> <strong>en</strong> de Base Groep. Op grond van de op stapel<br />
staande nieuwe Wet op de <strong>Jeugdzorg</strong> zijn per 1 januari 2004 de uitvoering van de jeugdzorg (Base<br />
Groep) <strong>en</strong> de toegangspoort voor jeugdhulpverl<strong>en</strong>ing (Bureau <strong>Jeugdzorg</strong> Groning<strong>en</strong>) gesplitst.<br />
De Base Groep is e<strong>en</strong> organisatie voor jeugdzorg in de provincie Groning<strong>en</strong>. De Base Groep biedt<br />
geïndiceerde hulp aan jeugdig<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun ouders (verzorgers) bij opgroei- <strong>en</strong> opvoedingsproblem<strong>en</strong>.<br />
Deze hulp wordt gebod<strong>en</strong> op basis van e<strong>en</strong> indicatiebesluit van het Bureau <strong>Jeugdzorg</strong>.<br />
De ernst van de problem<strong>en</strong> waarvoor hulp gevraagd kan word<strong>en</strong>, varieert. Ze kan uite<strong>en</strong>lop<strong>en</strong> van<br />
problem<strong>en</strong> bij opvoed<strong>en</strong> of opgroei<strong>en</strong> waarbij int<strong>en</strong>sieve ambulante vorm<strong>en</strong> van hulp (in de<br />
thuissituatie) word<strong>en</strong> ingezet, tot ernstige <strong>en</strong> chronische gedrags- <strong>en</strong> ontwikkelingsproblem<strong>en</strong><br />
waardoor de jeugdig<strong>en</strong> (tijdelijk) niet meer thuis kunn<strong>en</strong> won<strong>en</strong> <strong>en</strong> (soms) zeer int<strong>en</strong>sieve <strong>en</strong><br />
specialistische hulpverl<strong>en</strong>ing vereist is.<br />
De hulp op indicatie binn<strong>en</strong> de Base Groep wordt uitgevoerd in de volg<strong>en</strong>de ‘productgroep<strong>en</strong>’:<br />
Int<strong>en</strong>sief ambulante hulpverl<strong>en</strong>ing, Daghulp (Medisch Kleuter Dagverblijf <strong>en</strong> Boddaert), Pleegzorg,<br />
24-uurshulp <strong>en</strong> Zorgprogramma’s.<br />
Bij de hulpverl<strong>en</strong>ing staat de hulpvraag of de zorgbehoefte van kind <strong>en</strong> gezin c<strong>en</strong>traal. In dialoog met<br />
de cliënt <strong>en</strong> op basis van di<strong>en</strong>s vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> problem<strong>en</strong> stelt de hulpverl<strong>en</strong>er e<strong>en</strong> hulpverl<strong>en</strong>ingsplan op.<br />
De hulp vindt zoveel mogelijk plaats in het gezin, in school <strong>en</strong> in de sociale context van het gezin. De<br />
hulpverl<strong>en</strong>ing is erop gericht dat ouders zelfstandig <strong>en</strong> zo goed mogelijk hun kinder<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
opvoed<strong>en</strong> of dat jonger<strong>en</strong> in de toekomst als zelfstandige volwass<strong>en</strong><strong>en</strong> aan het maatschappelijk lev<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> deelnem<strong>en</strong>.<br />
Base Groep<br />
Postbus 274<br />
9700 AG Groning<strong>en</strong><br />
info@base-groep.nl<br />
www.base-groep.nl<br />
61