Startdocument Kwaliteitskader Orthopedagogische Behandelcentra

Opvoeding
Behandeling en begeleiding van LVG-jeugdigen staat in het teken van opvoeding en bevordering
van persoonlijke ontwikkeling en ontplooiing. Er is speciale aandacht voor het stimuleren
van de sociale en emotionele ontwikkeling. Kinderen komen veelal uit kansarme gezinnen
waarin het ontbreekt aan elementaire opvoeding en opgroeimogelijkheden.
Opvoeding is meer dan zorg en levert een basale bijdrage aan preventie en kan afglijden
in de richting van traumatische ervaringen, drugsgebruik en criminaliteit voorkomen.
De ingezette interventies zijn zoveel mogelijk tegelijk op het kind gericht en op het
versterken van het gezinssysteem en de opvoedingssituatie. Dit vraagt een multidisciplinaire
benadering met zowel kind- als gezinsgerichte interventies die in onderlinge samenhang
essentieel zijn voor een effectief behandeltraject.
Gedwongen behandeling
Voor een deel van de cliënten geldt dat zij niet vrijwillig in behandeling zijn. Het gaat dan
om jeugdigen die onder toezicht zijn gesteld en waar de kinderrechter een machtiging voor
uithuisplaatsing heeft afgegeven. Er zijn ook cliënten waar een gedwongen opname in het
kader van de BOPZ heeft plaatsgevonden. Daarnaast zijn er jongeren die door crimineel
gedrag in aanraking komen met justitie. Ook de behandeling van deze niet vrijwillige cliënten
geschiedt op basis van de WGBO waarbij instemming van de cliënt de basis vormt. Dit vereist
een bijzondere benadering waarbij op de eerste plaats een vertrouwensbasis moet worden
gerealiseerd. Zonder deze overeenstemming kan de behandeling niet van de grond komen
of tot resultaten leiden.
Zorgmijders
In veel gevallen is er sprake van ontkenning van de licht verstandelijke beperking. Cliënten
overschatten hun eigen mogelijkheden en doen er alles aan om hun beperking te verstoppen.
Zij vragen niet uit zichzelf naar hulp of weigeren dat als het hen wordt aangeboden. Recent
onderzoek heeft aangetoond dat van de zwerfjongeren in Amsterdam ongeveer een kwart
een licht verstandelijke beperking heeft.
Kinderen komen vaak uit gezinnen met licht verstandelijke gehandicapte ouders die weinig
sociaal redzaam zijn en hulpverlening uit de weg gaan. De orthopedagogische behandelcentra
hebben hierdoor dagelijks te maken met zorgmijders die de hulpverlening afwijzen of
voortijdig beëindigen. Deze groep cliënten vereist een dynamische, outreachende manier van
werken door medewerkers die de hulpverlening op onwillige cliënten kunnen afstemmen.
Doorstroming
In tegenstelling tot het chronisch karakter van de problematiek van deze jeugdigen is de
behandeling in of vanuit de orthopedagogische behandelcentra tijdelijk. De behandelduur
wordt bepaald door de ernst van de gedragsproblematiek en het behandeltraject zoals dat in
een individueel behandelplan wordt vastgelegd. In principe keren kinderen na behandeling
terug naar de thuissituatie. Dat is echter in lang niet alle gevallen haalbaar. Voor een groot
deel van de jongeren en jongvolwassenen geldt bovendien dat na behandeling doorlopende
begeleiding en ondersteuning nodig is. Daarvoor wordt een beroep gedaan op (woon)begeleiding
door een instelling in de verstandelijk gehandicaptenzorg of geestelijke gezondheidszorg.
Hierbij rijzen vaak problemen omdat de vervolgvoorziening onvoldoende is ingesteld op
de gedragsproblematiek van LVG-cliënten. Het ontbreekt vaak aan passende deskundigheid
in de begeleiding, maar ook in de combinatie met andere bewoners doen zich fricties voor.
Recent zijn initiatieven gestart voor een betere overdracht vanuit de behandelcentra naar
woonvoorzieningen. Daarbij wordt ingezet op deskundigheidsbevordering en informatieverstrekking
om de woonvoorziening beter op deze cliëntengroep te laten inspelen.
8