Startdocument Kwaliteitskader Orthopedagogische Behandelcentra

Ontwikkeling en implementatie Kwaliteitskader
Orthopedagogische Behandelcentra
Doel
Doel van het Kwaliteitskader Orthopedagogische Behandelcentra is het transparant maken,
toetsen, verantwoorden, optimaliseren en verder ontwikkelen van het kwaliteitsniveau van
de gespecialiseerde behandeling, begeleiding en opvoeding van de orthopedagogische
behandelcentra.
Specifieke doelgroep
Orthopedagogische behandelcentra richten zich op de behandeling en begeleiding van kinderen
en jongeren, in de regel tussen 4 en 23 jaar, met een gemeten IQ tussen de 50 en de 85. Het
betreft jeugdigen met een licht verstandelijke handicap en beperkte sociaal-emotionele ontwikkeling
die (ernstige) psychiatrische- en/of gedragsproblematiek vertonen. Deze LVG-jeugdigen
hebben vanwege hun beperking en bijkomende problematiek een specifieke zorgbehoefte. De
problematiek van LVG-jeugdigen is complex en samengesteld uit meerdere factoren. In de nota
Vorm en Kleur (NVGz, 1995) werd de problematiek als volgt omschreven: “Licht verstandelijk
gehandicapte jeugdigen zijn personen tot circa 23 jaar die in hun ontwikkeling zijn belemmerd,
kampen met psychiatrische, gedrags- en/of leerproblemen en die zich op grond van hun lager
intellectueel functioneren en beperkte sociale redzaamheid niet zonder hulp kunnen handhaven
in reguliere maatschappelijke verbanden (gezin, school, werk, groep, leeftijdgenoten,
buren). Met speciale hulp hebben zij een redelijke kans op een zekere mate van zelfstandigheid
als volwassenen.” Uit deze omschrijving is af te leiden dat de licht verstandelijke beperking zich
in de praktijk niet alleen laat bepalen door een IQ-score. De IQ-score moet gezien worden als
een signalering van een mogelijke verstandelijke handicap. Met een score tussen 50 en 70 is
daar in alle gevallen sprake van, bij een score tussen 70 en 85 is nader onderzoek op andere terreinen
nodig om de licht verstandelijke beperking te kunnen vaststellen. In de DSM IV wordt bij
een IQ van 50-55 tot ongeveer 70 gesproken van lichte zwakzinnigheid en bij een IQ van 71-84
van zwakbegaafdheid. De problematiek komt vooral tot uiting in een beperkt sociaal aanpassingsvermogen,
waardoor het de jeugdige en jongvolwassene niet zonder hulp lukt om zich in
sociale situaties te handhaven. Laag intellectueel functioneren en beperkt sociaal aanpassingsvermogen
vormen de specifieke kenmerken van mensen met een licht verstandelijke handicap.
Daarnaast kan er sprake zijn van, of ontwikkelt zich vaak een psychiatrische stoornis, leerproblemen,
problemen in de gezinssituatie en/of een aandoening van medisch-organische aard. Dit
complex van factoren vindt u verder uitgewerkt in bijlage 1 LVG-jeugd.
Gespecialiseerde behandeling en begeleiding
De bij de Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra (VOBC LVG) aangesloten instellingen
zijn gespecialiseerd in de tijdelijke behandeling, begeleiding en opvoeding van deze specifieke
doelgroep. De behandeling en begeleiding richt zich op de persoonlijke ontwikkeling en het
wegnemen of verminderen van gedragsproblematiek zodat de LVG-jeugdige (weer) zo veel mogelijk
actief en op een bij hun leeftijd passende manier kan deelnemen aan de samenleving. De
behandeling vindt zoveel mogelijk plaats in de context van het gezin van de cliënt. Dit betekent
dat in principe ouders/vertegenwoordigers actief betrokken worden bij het behandelproces.
Chroniciteit
De complexe problematiek van LVG-kinderen en jongeren is maar zelden in de loop van een
kortdurende behandeling op te lossen en heeft een chronisch karakter. Het beperkt sociaal
aanpassingsvermogen veroorzaakt telkens terugkerende problemen die een langdurige,
zo niet blijvende inzet noodzakelijk maakt.
7