Als jeugd en toekomst telt, augustus 2011 - Nederlands Jeugdinstituut

Positief Opvoeden, intervisie en een vraagbaakfunctie
• Een partij uit het Samenwerkingsverband Effectieve Jeugdzorg Nederland (www.sejn.nl): deze is
verantwoordelijk voor het uitvoeren van het praktijkonderzoek (Resultaatgericht Meten) en het
genereren van beleidsinformatie voor gemeenten en andere belanghebbenden in de keten.
Voorkantsturing
Het generalistenmodel hanteert voorkantsturing als
werkmethode. Hierbij wordt uitgegaan van één begeleider die
– dwars door de lokettenstructuur heen – alle activiteiten en
interventies coördineert. Niet het aanbod, maar de
vraag/mogelijkheden en behoefte van het kind(systeem) zijn
daarbij het aangrijpingspunt.
Voorkantsturing vraag om de introductie en positionering van
multidisciplinair (uit professionals van meerdere aanbieders
van jeugd- en opvoedhulp) samengestelde teams van jeugd-
en gezinswerkers. Hiermee wordt een eerste – grote – stap
gezet in de richting van meer samenhang. Verbonden aan de
natuurlijke leefroutes van kind gezin richten deze teams zich
binnen het afgesproken werkgebied op bij de opvoeding van
jeugdigen betrokken zichtbare schakels in het onderwijs, de
kinder- en buitenschoolse opvang, de sportverenigingen, het
CJG en de meer gespecialiseerde vormen van jeugd- en
opvoedhulp.
Toetsstenen
Voorkantsturing voorziet in:
een gebiedsgebonden team van
hooggekwalificeerde generalisten op
het terrein van jeugd en opvoeden);
mensen met een naam en gezicht;
contact met alle primaire opvoedmilieus
(het gezin, buurt, kinderopvang
onderwijs, sport- en welzijnsvoorzieningen
en de wijkagent;
‘erop uitgaan’ (outreachend werken);
aanspreekbaarheid op en verantwoordelijkheid
voor alle ondersteuningsbehoefte
‘dichtbij’.
Het team heeft directe toegang tot ondersteunende functies op het gebied van onderwijs,
inkomensbeleid, huisvesting, ruimtelijke ordening en dergelijke. Als deze ondersteuning (bijvoorbeeld
kaderstelling door leerplichtambtenaar), niet voldoende is, kunnen zij er expertise bij halen. Zo werkend
o wordt het aantal ondersteuners dat tegelijkertijd of opeenvolgend in een gezin(systeem) actief is
teruggedrongen c.q. beperkt;
o voorziet het CJG als backoffice voor de primaire opvoedmilieus in een traploze verbinding dus
eerstelijns- en specialistische jeugd- en opvoedhulp.
Maatwerk
De ondersteuningsbehoefte van een kind-/gezin(systeem) kan zeer verschillend van aard zijn. Een
belangrijk dimensie daarbij is de mate van de complexiteit van de vraag.
In verreweg de meeste gevallen beperkt de ondersteuningsbehoefte van een kind-/gezin(systeem) zich tot
behoefte aan informatie en advies. Voor een deel van deze groep vertaalt de ondersteuning zich in een
vorm van (kortdurende) interventie.
Niet alle specifieke ontwikkeling- en opvoedvragen van een kind(systeem) kunnen in de eigen
leefomgeving worden beantwoord. Complexe psychiatrische problemen, of problemen van de opvoeders
die het onbedreigd opgroeien van een jeugdige belemmeren, vragen om gespecialiseerde hulp dan wel
intensievere zorg. Bij deze kleinere groep van kind-/gezinsystemen is sprake van en/of een complexere
vraag dan wel grotere ondersteuningsbehoefte die zich vertaalt in de wens of noodzaak tot een meer
intensieve en/of langdurige interventie 18 . Vragen van en signalen over kinderen, jongeren en ouders
worden echter nooit geïsoleerd bekeken, maar altijd in de context van het gezin en op basis van
maatwerk.
1 kind/gezin, 1 plan, 1 aanspreekpunt, 1 budget
Soms zijn gezinnen niet meer in staat zelf de problemen te overzien en regie te voeren over de hulp en
ondersteuning. Bijvoorbeeld als er sprake is van een gecombineerde inzet van verschillende expertises
18 Op grond van signalen is het overgrote deel van deze kind-/gezinsystemen vaak al wel in beeld. Bijvoorbeeld bij buurtbewoners,
zelforganisaties, scholen, leerplichtambtenaren, gezinszorg, voedselbank, corporaties, opbouwwerkers, maatschappelijk werk,
schuldhulpverlening, politie en toezichthouders, reclassering, GGZ, MEE, etc.
19