Dr<strong>en</strong>tse pilot <strong>jeugd</strong> <strong>Als</strong> <strong>jeugd</strong> <strong>en</strong> <strong>toekomst</strong> <strong>telt</strong> Nabij zijn <strong>en</strong> aansluit<strong>en</strong> met positief <strong>jeugd</strong>beleid - organisatorisch kader - 13
Van d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> naar do<strong>en</strong> Het gaat bij het invoeg<strong>en</strong> (de transformatie) van de <strong>jeugd</strong>zorg om de ontwikkeling van e<strong>en</strong> nieuw <strong>en</strong> stevig inhoudelijk fundam<strong>en</strong>t (positief <strong>jeugd</strong>beleid) dat daadwerkelijk vertrekt vanuit de plicht <strong>en</strong> de verantwoordelijkheid van primair de ouders – <strong>en</strong> daarop aansluit<strong>en</strong>d de sociale geme<strong>en</strong>schap – om voor e<strong>en</strong> kind e<strong>en</strong> veilige <strong>en</strong> stimuler<strong>en</strong>de opvoedcontext te realiser<strong>en</strong>. Omdat het bestaande stelsel van <strong>jeugd</strong>zorg (zie bijlage 2) dat onvoldo<strong>en</strong>de doet, stuff<strong>en</strong> we alles uit <strong>en</strong> tek<strong>en</strong><strong>en</strong> het landschap opnieuw. Daarbij mak<strong>en</strong> wij gebruik van <strong>en</strong> sluit<strong>en</strong> wij aan op het grote aantal adviez<strong>en</strong> <strong>en</strong> beleidsrapport<strong>en</strong> (zie bijlage 1) dat de afgelop<strong>en</strong> jar<strong>en</strong> is uitgebracht over (de werking van) het <strong>jeugd</strong>zorgstelsel. Naast success<strong>en</strong>, dankzij toegewijde professionals <strong>en</strong> ondanks het bestaande stelsel geboekt, duid<strong>en</strong> zij de tekortkoming<strong>en</strong> kort sam<strong>en</strong>gevat als volgt: we zi<strong>en</strong> problem<strong>en</strong> te laat, we handel<strong>en</strong> niet snel g<strong>en</strong>oeg, het speelveld is te vol. Dit leidt tot afstemmings- <strong>en</strong> aansluitingsproblem<strong>en</strong>. In de woord<strong>en</strong> van R<strong>en</strong>é Paas, voorzitter van de VNG commissie Zorg om Jeugd: ‘de ingewikkelde wereld van de <strong>jeugd</strong>zorg is ge<strong>en</strong> natuurverschijnsel, we hebb<strong>en</strong> haar zo gemaakt’. Versterking <strong>jeugd</strong>zorg - rode draad in adviez<strong>en</strong> <strong>jeugd</strong>zorg is integraal onderdeel van de maatschappelijke context; is gebaseerd op e<strong>en</strong> brede visie die vertrekt vanuit <strong>en</strong> aansluit op de “gewone” plaats<strong>en</strong> waar kinder<strong>en</strong> met hun opvoeders won<strong>en</strong> <strong>en</strong> lev<strong>en</strong>; legt het bestuurlijk zwaartepunt voor de zorg om <strong>jeugd</strong> dichter bij de <strong>jeugd</strong>ig<strong>en</strong>, dus bij geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> bij onderwijsvoorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>; acc<strong>en</strong>tueert sam<strong>en</strong>hang <strong>en</strong> kwaliteit binn<strong>en</strong> het opvoedingsklimaat voor kinder<strong>en</strong>. is gebaseerd financiële sam<strong>en</strong>hang, <strong>en</strong> prikkels die bijdrag<strong>en</strong> aan het realiser<strong>en</strong> van de geformuleerde doelstelling<strong>en</strong>. Visie <strong>en</strong> doeluitwerking hebb<strong>en</strong> daarbij betek<strong>en</strong>is voor alle – bestuurlijke zowel als uitvoer<strong>en</strong>de – niveaus. It takes a village.... Kinder<strong>en</strong> groei<strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong> thuis op. Voor eig<strong>en</strong>lijk alle kinder<strong>en</strong>/<strong>jeugd</strong>ig<strong>en</strong> zijn ook de buurt, de kinderopvang <strong>en</strong> school, de sportclub <strong>en</strong> andere vrijetijdsactiviteit<strong>en</strong>, naast de thuissituatie e<strong>en</strong> natuurlijke <strong>en</strong> vanzelfsprek<strong>en</strong>d leefmilieu (of zoud<strong>en</strong> dat moet<strong>en</strong> zijn). Vanzelfsprek<strong>en</strong>d gebruik van <strong>en</strong> beroep op opvoed- <strong>en</strong> opgroeiondersteuning wordt bereikt door hierop aan te sluit<strong>en</strong>. Niet – bijvoorbeeld – door verwijzing van (brede) school, kindc<strong>en</strong>trum naar het C<strong>en</strong>trum voor Jeugd <strong>en</strong> Gezin of Bureau Jeugdzorg, maar door verdere verknoping van deze voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> met de primaire opvoedmilieus. Aanschuiv<strong>en</strong> in plaats van doorschuiv<strong>en</strong> dus. Het toevoeg<strong>en</strong> van additionele functies van <strong>jeugd</strong>- <strong>en</strong> opvoedhulp aan deze primaire opvoedmilieus is daarbij vertrekpunt. Laatstbedoelde moet<strong>en</strong> – waar gew<strong>en</strong>st of noodzakelijk – drempelloos kunn<strong>en</strong> opschal<strong>en</strong> naar meer specifieke of int<strong>en</strong>sievere vorm<strong>en</strong> van ondersteuning. Zo wordt aan ouders <strong>en</strong> <strong>jeugd</strong>ig<strong>en</strong> e<strong>en</strong> omgeving gebod<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> totaalpakket (inclusief taakverdeling) op het gebied van educatie, ontwikkeling, opvang <strong>en</strong> zorg. Functionele specialism<strong>en</strong> word<strong>en</strong> daarbij niet gehinderd door institutionele of organisatorische verdeling<strong>en</strong>. Deze whole child approach b<strong>en</strong>adert in sam<strong>en</strong>hang de verschill<strong>en</strong>de aspect<strong>en</strong> (cognitieve, gezondheid, sociaal-emotionele <strong>en</strong> morele) van de ontwikkeling van het kind/de <strong>jeugd</strong>ige (in zijn context). Toetsst<strong>en</strong><strong>en</strong> Community based d<strong>en</strong>k<strong>en</strong> spreekt ouders aan op de plicht om goed op te voed<strong>en</strong>; spreekt professionals aan op adequate ondersteuning daarvan; spreekt geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> aan leveringsplicht van b<strong>en</strong>odigde zorg; spreekt het rijk aan op pass<strong>en</strong>de <strong>en</strong> ruimtebied<strong>en</strong>de kaders; neemt de mate van zelfredzaamheid van kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> ouders als vertrekpunt; dringt institutionele barrières terug <strong>en</strong> integreert bij opgroei<strong>en</strong> <strong>en</strong> meedo<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> functies; dringt versnippering terug met sam<strong>en</strong>werking (of sam<strong>en</strong>gaan) van onderwijs, opvoedingsondersteuning <strong>en</strong> zorgvoorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> op pass<strong>en</strong>de schaal (buurt, wijk, dorp); k<strong>en</strong>t <strong>en</strong> gebruikt de vanzelfsprek<strong>en</strong>de natuurlijke routes (van <strong>en</strong> naar het consultatiebureau, de kinderopvang, school, supermarkt, (sport)club of het werk) van <strong>en</strong> voor kinder<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun ouders <strong>en</strong> voegt functies van <strong>jeugd</strong><strong>en</strong> opvoedhulp daaraan toe; “Het CJG moet e<strong>en</strong> logische plek op je pad zijn. Zodra je e<strong>en</strong> vraag hebt, moet je het CJG op e<strong>en</strong> vanzelfsprek<strong>en</strong>de manier teg<strong>en</strong>kom<strong>en</strong>”, aldus e<strong>en</strong> ouder. 14