Als jeugd en toekomst telt, augustus 2011 - Nederlands Jeugdinstituut

goed gaat” zullen de meeste gezinnen (anders dan vanuit vanzelfsprekendheid) overigens nooit te maken
krijgen met het planmatig toepassen van deze opvoedprincipes 10 .
Veilig opgroeien
In de pedagogische visie is het eerste uitgangspunt van
goede opvoedingsondersteuning dat de veiligheid van
het kind voorop staat. Soms kunnen er bij professionals
zorgen ontstaan over de mate waarin kinderen veilig
opgroeien binnen het gezin. Gezinnen kunnen hier ook
zelf zorgen over hebben. De principes en
uitgangspunten van Veilig Opgroeien vormen een
aanvulling op die van Positief Opvoeden en bieden de
mogelijkheid om, samen met ouders en kinderen, te
werken aan veiligheid, op een wijze die naadloos
aansluit op het programma Positief Opvoeden.
Professionals streven daarbij naar een wederkerige,
betrokken, open en gelijkwaardige relatie met ouders.
Veilig Opgroeien versterkt en ondersteunt met de
benaderingswijze van Signs of Safety die voor het
professioneel handelen binnen Veilig Opgroeien
integraal zijn overgenomen.
“Goed genoeg”
Samenhang in beleid en uitvoering vraagt niet alleen
een overkoepelende en gedeelde visie. Ook worden in
kwantitatieve en kwalitatieve zin kaders gesteld aan de
uitvoerders van jeugd- en opvoedhulp. In ieder geval
worden de verschillende actoren gedefinieerd en de
(qua omvang) hen ter beschikking staande interventies
vastgesteld.
De programma’s die worden ingezet binnen het methodisch werkkader van Positief Opvoeden zijn
“practise based evidence”. Dit betekent dat – door de gehele keten – de effecten van de hulp gemeten
worden en de programma’s overigens voldoen aan “wat werkt
Toetssteen
Tenzij er voor het kind
veiligheidsrisico’s zijn, laten
we vraagstukken die ouders
en kinderen zelf niet
ervaren of in de weg zitten
liggen (“wat niet kapot is,
hoef je ook niet te maken”).
principes”. 11 Bovendien is sprake van één taal en samenhangend
instrumentengebruik om zo de effecten en kwaliteit van de geboden
ondersteuning én te kunnen meten én te kunnen verbeteren 12 .
De jeugd- en opvoedhulp als geheel zal “een beweging naar beter”
kunnen maken door op grond van de gemeten resultaten
(praktijkonderzoek) programma’s te vergelijken met alternatief aanbod
elders en zo door de tijd heen te groeien naar het meest optimale
aanbod.
Opvoeden versterken
Bij de opbouw en inrichting van de ondersteuning van kinderen, ouders en primaire opvoedmilieus
worden uitvoerende professionals en de organisaties die zij vertegenwoordigen aangesproken op,
gestimuleerd en uitgedaagd tot het beschikbaar stellen van hun professionaliteit aan de primaire leef- en
opvoedmilieus:
10 Op basis van wetenschappelijk onderzoek weten wij wat in onze moderne westerse maatschappij de kenmerken van een
effectieve opvoedingsstrategie zijn. In de jaren tachtig van de vorige eeuw ontwikkelde Gerald Patterson aan het Social Learning
Center in Oregon op grond van dergelijk onderzoek een visie op opvoeden die inmiddels aan de basis ligt van bewezen effectieve
programma’s als Triple P, PMTO, Minder Boos en Opstandig, PBS en vele anderen 10 . De principes die Patterson formuleerde zijn in
Nederland in het bijzonder uitgewerkt onder de verzamelterm “Positief Opvoeden”.
11 Voor een aantal van de al beschikbare programma’s binnen de range van Positief Opvoeden gelden deze eigenschappen al. Voor
een aantal andere programma’s dient verder op deze kenmerken geïnvesteerd te worden.
12 Er is in Nederland een netwerk van ondersteuningsorganisaties voorhanden dat ondersteunt bij het realiseren van deze
voorwaarde (www.sejn.nl).
Uitgangspunten van Signs of Safety:
1. Respecteer de ouder(s) als iemand
die het waard is om mee te werken
2. Werk samen met de persoon, niet
met het misbruik
3. Besef dat samenwerken ook
mogelijk is wanneer dwang is
vereist
4. Erken dat elk gezin signalen van
veiligheid aanwezig zijn
5. Blijf veiligheid centraal stellen
6. Ga na wat het kind/gezin wil
7. Zoek altijd naar de details
8. Concentreer je op het tot stand
brengen van kleine veranderingen
9. Verwar de details van de zaak niet
met oordelen
10. Bied keuzemogelijkheden
11. Behandel het gesprek als een
platform voor verandering
12. Behandel de praktische
uitgangspunten als streefdoelen
en niet als aannames
Andrew Turnell & Steve Edwards: Signs of Safety. A
Solution and Safety Oriented Approach to Child
Protection Casework. New York & London, 1999
11