Ontwikkelingsstimulering en opvoedingsondersteuning voor ...

op papier, hebben als doel het verbeteren van de relatie met ouders en gaan daarbij te werk met
oog voor culturele verschillen. Dat blijkt nodig, want een negatieve of harde benadering werkt
niet; scholen die zich verdiepen in de achtergrond en wensen van hun ouders en hen positief
benaderen maken meer kans op succes. Een gestandaardiseerde aanpak zal niet werken; elke
situatie vraagt om een aanpak op maat. Scholen met veel allochtone leerlingen balanceren hier
tussen de multi-etnische en multiculturele samenstelling van hun ouderpopulatie en de wens van
sommige groepen (allochtonen en autochtonen) om in de - veilige en qua taal praktische - eigen
kring te verkeren. Een benadering op maat is mooi en levert vaak veel op, maar het moet wel
werkbaar zijn.
De toon van ‘de ouders willen niet’ wordt behoorlijk genuanceerd. Allochtone ouders zijn vaak
erg ambitieus en zeker geïnteresseerd. Alleen ontberen veel van hen kennis over het
onderwijssysteem in Nederland, tonen zij hun interesse minder actief naar leerkrachten toe en
richten zij zich tot slot inhoudelijk ook op andere aspecten dan de leerkrachten. Natuurlijk is er
een groep ouders die zich zelf actiever op zou moeten stellen. Het duidelijk uitspreken van
verwachtingen naar ouders kan helpen. Scholen moeten daarvoor wel zelf heldere doelstellingen
formuleren: wat wil men nu precies bereiken met ouderbetrokkenheid (zie ook Broekhof, 2006),
welke visie op ouders heeft men? Het formuleren van doelen is belangrijk omdat dat evaluatie
mogelijk maakt. Er moet voor gewaakt worden dat activiteiten bij voorkeur de ontwikkeling van
kinderen ten goede komt, en niet alleen de ouders faciliteert (gezellige koffieochtenden) of de
school (helpen met schoonmaken).
Het aspect ouderbetrokkenheid thuis – en het vergroten daarvan - is in Nederland het minst
onderzocht. Hoewel het vaak naar voren wordt gebracht als belangrijk (Bordewijk, Dries,
Harkink en Visser, 2007) komen de resultaten om het bewijs van dat belang te leveren vooral uit
het buitenland. Daar komt uit naar voren dat ouderbetrokkenheid thuis van groot belang is voor
de leerprestaties van kinderen en zelfs meer effect heeft dan wat ouders op school doen. In
hoofdstuk 2 zijn enkele gezinsgerichte ontwikkelingsprogramma’s beschreven die zich juist op
dit terrein begeven (paragraaf 2.3). Maar deze programma’s bestrijken vaak alleen het begin van
de basisschool. De deelname eraan is teruggelopen, sinds de rijksoverheid heeft bepaald dat
alleen centrumgerichte VVE-programma’s bekostigd kunnen worden uit het gemeentelijke
VVE-budget. Het beeld dat uit de literatuurstudie naar voren komt is dat scholen zich nog maar
aarzelend begeven op het terrein van het stimuleren van ontwikkeling of
opvoedingsondersteuning. Gezien de vele interventies in voorbereiding (zie ook de paragrafen
2.3 en 2.4) zal er op korte termijn hopelijk meer kennis worden vergaard over de effectiviteit
van gezinsgerichte ontwikkelingsprogramma’s. Bij de nieuwere programma’s zal een
belangrijke bijdrage kunnen komen van organisaties van allochtonen, waar men de achterban
erg stimuleert om actief bezig te zijn met het onderwijs dat hun kinderen genieten. Behalve de
vele initiatieven en het verzamelen van good practices zal het nodig zijn om meer
effectiviteitonderzoek naar het bevorderen van ouderbetrokkenheid uit te voeren. Zodat in de
toekomst niet alleen interessante initiatieven kunnen worden getoond maar er ook betrouwbare
uitspraken over het bereik en de effecten op ontwikkeling en prestaties van de kinderen kunnen
worden gedaan.
64