Ontwikkelingsstimulering en opvoedingsondersteuning voor ...

3 Allochtone ouders met kinderen op de basisschool
Inleiding en werkwijze
Allochtone kinderen presteren gemiddeld slechter op school dan autochtone kinderen en daarom
is er al jaren speciaal beleid om deze achterstanden te voorkomen. Een veelgehoorde klacht van
scholen is dat het moeilijk is om allochtone ouders ‘de school in’ te krijgen. Er is daarom veel
aandacht geweest voor de rol van allochtone ouders met schoolgaande kinderen. Daarbij is van
belang hoe allochtone ouders zich verhouden tot de school en op welke manier zij thuis bezig
zijn met het stimuleren van de ontwikkeling van hun kinderen. Tot nu zijn de opbrengsten van
deze aandacht bescheiden, omdat vaak onduidelijk is wat de resultaten van inspanningen
verricht door scholen zijn. In dit hoofdstuk staan we stil bij wat er bekend is over het
bevorderen van ouderbetrokkenheid van niet-westerse allochtone ouders in basisscholen. Er is
gezocht naar literatuur vanaf 2002. Bij het zoeken van literatuur is gebruik gemaakt van de
bibliothecaire zoeksystemen als Picarta en enkele elektronische databases van tijdschriften
(zoals Sciencedirect bijvoorbeeld) en van zoeken via internet (met Google en Google
wetenschap). De zoektocht richtte zich primair op onderzoeksrapportages.
We zullen eerst kort ingaan op de verschillende betekenissen van het begrip
ouderbetrokkenheid. Daarna brengen we de belangrijkste bevindingen uit de gevonden literatuur
naar voren.
3.1 Het begrip ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid
De rol van ouders kan in de praktijk op verschillende manieren gestalte krijgen. In de literatuur
wordt gesproken over ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid. Vaak wordt op zijn minst
gedeeltelijk hetzelfde bedoeld met deze begrippen. Er is geen algemeen gedeelde definitie van
de begrippen. Dit betekent dat niet alle studies naar ouderparticipatie en of ouderbetrokkenheid
dezelfde factoren voor ogen hebben. Overigens geldt deze definitiekwestie ook voor de
beschrijving van projecten die scholen of organisaties uitvoeren; ook al hebben veel projecten
de term ouderparticipatie of ouderbetrokkenheid in de titel, dat wil nog niet zeggen dat zij
hetzelfde beogen.
Een mogelijke uitzondering is de invulling van het begrip formele ouderparticipatie, daarover
bestaat wel overeenstemming, het gaat dan om het meedoen van ouders aan de
medezeggenschap. Het helpen bij schoolreisjes of de grote schoonmaak in school, kan dan
gerangschikt worden onder de informele ouderparticipatie. In het kader van deze studie is
ouderparticipatie van minder belang.
Wij kiezen voor een invulling van het begrip ouderbetrokkenheid waarbij we twee vormen van
ouderbetrokkenheid onderscheiden, namelijk ouderbetrokkenheid op school en thuis. Bij
ouderbetrokkenheid op school gaat het om rapportbesprekingen en de gesprekken van ouders
met leerkrachten over hun kinderen; de momenten waarop de ouders in school betrokkenheid
tonen bij de ontwikkeling van hun kinderen. Bij ouderbetrokkenheid thuis gaat het om het
aansluiten bij wat kinderen op school leren en meemaken. Denk aan het gesprekje met kinderen
over wat er op school gebeurd is, het helpen bij oefenen met sommen en andere vormen van
59