HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

~0th~') merkt op, dat in de aanvang in het algemeen op terreinen waar
springvloeden geen overstroming teweeg brachten en natuurlijke lozing
verzekerd was, plantages ontstonden. Later werden de laag liggende terreinen
langs de benedenloop der rivieren in loten van 500 akkers verdeeld en
uitgegeven, die om te kunnen worden beplant tot afzonderlijke polders werden
ingericht.
Juridisch
Hoewel meer het juridisch aspekt van het grondbeleid regarderend, behoren
mijns inziens in deze beschouwing ook te worden opgenomen enkele opmerkingen
et betrekking tot het allodiaal eigendom naar de visie van De Bléc
~ u r t Van ~ ~ Grol r en Quintus Bosz.
De Blécourt is namelijk de mening toegedaan dat de term I1allodiaal eigendom"
zoals in grondbrieven en warranden na 1690 (doch tot 1820) opgenomen,
de bedoeling had aan te geven dat het eigendom onbezwaard was.
Gouverneur Scharphuysen gebruikte deze term (allodiale eigendom) voor
het eerst. Een en ander met de kennelijke bedoeling om extra goed te laten
uitkomen, dat zijn ambtsvoorganger Sommelsdijck een bezwaard eigendom
aan de plant verschaft had, waar hij inderdaad eigendom vóór had.
Quintus BoszfJf meent dat deze term door Scharphuysen (1689-1696) was
bedacht, als geruststelling voor de planters, die wantrouwend stonden
tegenover de "odieuse naam" van lenen. De grondbrieven vóór 1690
bezigden termen als: vrije eigendom of eigendom. Toen de Geoctroyeerde
Sociëteit in 1683 Suriname van de W.I.C. overnam, werd deze term niet
gebruikt. Wel deed Gouverneur Van Sommelsdijck minder gunstige
bepalingen opnemen in de grondbrieven zoals: akkergelden, terwijl bij
verkoop binnen de eerste 12 jaar 5% en daarna 10% van de verkoopprijs van
de plantage aan de Sociëteit moest worden uitgekeerd behoudens het recht
van naasting, dat de Gouverneur zich bij de verkoop reserveerde.
Met betrekking tot dit laatste merkt De Blécourt op, dat het naastingsrecht
zowel in leenrecht ten bate van de leenheer gold als krachtens beding bij
uitgifte van gronden.
De naastingsclausule, aldus De Blécourt, is het gewone beding van een
groot grondeigenaar, die afstand deed van grond, een beding dat zowel bij
uitgifte van grond in erfpacht als bij uitgifte in volle en vrije of in grondrenteplichtige
eigendom bestaanbaar is. "Allodiaal eigendom", nog steeds
de rechtsgeleerde, "is een pleonasme: eigendom is per s6 allodiaal; feodaal
is wat het karakter heeft van leen; allodiaal is het tegengestelde van feodaal,
de eigendom ook van de leenheer, is niet feodaal maar allodiaal;
slechts wat in leen wordt gehouden is feodaal; des leenmans recht is feodaal".
Na Scharphuysen worden nieuwe clausulen aan de grondbrieven toegevoegd
te weten de eis van drie kaarten van uitmeting en de approbatie van de
Gouverneur op de maten. Mettertijd komen er meer clausulen: bijvoorbeeld
binnen één jaar en zes maanden de plantage in cultuur brengen alsmede het
opzetten van een goed woonhuis.
Tussen 1755 en 1825 (zie voorbeeld grondbrief van de plantage Sarah, loten
212 en 213, in Coronie) komen over het algemeen de volgende voorwaarden
in de grondbrieven aan de orde, te weten:
a. het betalen van akkergeld;
b. na tien jaar mag de grond verkocht worden (boete bij eerdere verkoop);
l Loth W.L., op.cit. blz. 2 (zie noot 50)
52) Blécourt A.S. de. 1922: Allodiaal eigendom en erfelijk bezit in Suriname.
W.I.G. IV Deel 5 blz. 129 e.v.
53) Quintus Bosz A.J.A.,: op.cit. blz. 38. (Zie noot 45)