HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

De landmeter van de kolonie had overvloedig materiaal in de voorhanden
zijnde vele opmetingskaarten van landen, uitgegeven tot aanleg van plan-
tages.
Bij missive, d.d. 20 mei 1685, deed Gouverneur Van Sommelsdijck aan de
Direkteuren van de Sociëteit van Suriname een kaart der rivieren Comme-
wijne, Cottica en Perica toekomen en stelde de kaart van de Surinamerivier
in het vooruitzicht. In oktober daaropvolgend ging een supplementkaartje
van de Cassewinica ook naar genoemde Direkteuren. De beloofde kaart van
de Surinamerivier was in oktober 1686 nog niet gereed, reden waarom Van
Sommelsdijck om een nieuwe landmeter vroeg, onder mededeling dat de in
funktie zijnde landmeter (Cornelis Boogaert) op jaren was gekomen en meer
genoegen nam in het beheer van zijn plantage, dan in het landmeterswerk.
Het duurde evenwel tot maart 1688, voordat de kaart van de Surinamerivier
kon worden opgezonden, met de belofte alsnog een aanvulling voor de (7)
plantages aan de Pauluskreek toe te zenden. Een afbeelding van de beoogde
kadastrale kaart (zonder de Surinamerivier) is de kaart van uitgever De Wit
(1688) (Plaat no.10 in inks with the Past' en de getrouwe kopie hiervan
door Johan Sas (1701)~1)1. Volgens de nummering in deze kaart waren er in
Commewijne en Cottica (annex Perica en Cassewinica) 119 plantages. De
ligging der plantages, zoals aangegeven door De Wit, werd later exact
overgenomen door Sas en De Lav (1737).
In het artikel van Van RenselaarhW treft men een reproduktie van een ano-
nieme kadastrale manuscriptkaart aan van 31 plantages gelegen in de Para.
Dit manuscriptkaartje is uit 1706. De perceelsomschrijvingen in de grond-
brieven wordt hieronder vervolgd, om alzo de kadastrale werkwijze te illus-
treren.
1715:
Vergunne en Permitteere aan ....... zeker stuk landt, gelegen in de Riviere
van Suriname aan de westzijde, zijnde de hoek van plantage Waterland, ter
grootte van soo veel ackers als er na gedane metingen van de plantage Wa-
terland (soo die nog niet is geschied) zullen komen over te schieten enz.,
hetzelfde stuk lands voorheen in dato 18 januari 1696, volgens warrand of
grondbrief hier ter Secretary geregistreerd door wijlen Gouverneur Van
Scherphuyzen is verleend aan wijlen de heer Jan Reeps enz. (zie ook onder
1696 hiervoren).
1721:
Vergunne en ....... soodanige qualiteit ackers land er gelegen zijn tusschen
de twee aan ....... behorende (gronden) en opengelegen ende in de Mott
creecq aan de linkerhand bij het opvaren, mits hetzelve niet excedeert de
qualiteit (Sic !) van 500 ackers enz. ... wordende de landmeter gelast hetzel-
ve stuk land behoorlijk uit te meten en daarvan de nodige caarten te maken
enz. enz.
Op deze wijze rijden de plantages zich aaneen langs de grote rivieren en
zijrivieren, en ontstond het lintvormig aanééngesloten karakter van de
volksplanting zoals bekend uit al de plantagekaarten van Suriname.
47) Renselaar H.C. van, 1966: Oude kaarten van Suriname. N.W.I.G. plaat
6 na blz. 8.
48) Renselaar H.C. van, op.cit. plaat 7 na blz. 8.