HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

Verklaring van enkele begrippen (in de tekst aangegeven middels het teken +)
Artificiële horizon : Bij het gebruik van de sextant op land werd
een bak met kwik vereist om een kunstmatige
horizon te scheppen hetgeen nodig is bij
de verticale hoekmeting.
Astrolabium : letterlijk: steropnemer. Een horizontaal gemonteerde
kijker, draaibaar om een vertikale
as; voor het objectief een gelijkzijdig prisma
en een kwikspiegel. Hierdoor kan elke ster,
die een hoogte van 60' bereikt, worden
waargenomen. Het tijdstip, waarop de ster
die hoogte bereikt, wordt vastgelegd. Indien
minimaal drie sterren zijn waargenomen en
men de equatoriale coördinaten (declinatie
en rechte klimming) van de sterren kent, dan
is de breedte van de plaats van waarneming
en de tijdkorrektie te berekenen (Methode
van Gauss). Op deze wijze worden geografische
lengte en breedte gelijktijdig bepaald.
Aneroïde
Theodoliet
Boussole
Boussole-
tranchemontagne
Isogoon
Occultaties van
Jupiter
Paskaart
Pantograaf
Pedometer
: Doosbarometer van hoge precisie.
: Instrument ingericht voor horizontale en ver-
tikale hoekmeting.
: Landmeetkundig instrument, dat berust op de
eigenschappen van de magneetnaald en de
mogelijkheid biedt, de horizontale hoek tus-
sen twee richtingen vast te stellen.
: Instrument voorzien van een kompas (bous-
sole) en ingericht tot vertikale hoekmeting.
: Lijn, die plaatsen op aarde met eenzelfde
magnetische declinatie verbindt.
: Verduistering van de manen van Jupiter door
deze planeet.
: Ook wel overzeiler genoemd, is een in de
Mercator projektie uitgevoerde zeekaart
(met kompaslijnen, kusten, riviermondingen,
geografische lengten en breedten en topo-
niemen), die de zeeman bij het oversteken
van de oceaan de nodige informatie verschaf-
te.
: Instrument, bestaande uit een verstelbaar pa-
rallellogram om figuren in een andere dan de
oorspronkelijke schaal weer te geven.
: Loopmeter, waarop passen geteld worden