HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

Het aantal astronomische plaatsbepalingen neemt toe als Cateau van Rose-
velt de metingen voor z'n kaart verricht en Luit. Van Stockum (1911) t.b.v.
de topografische karteringen van Noord-Suriname waarnemingen doet langs
de benedenloop der hoofdrivieren. Vanwege het gebrek aan korrekte tijds-
bepalingen leverden de lengtebepalingen nog al wat problemen op; zowel de
heer F.W. Sachs (voormalig lid van het Etat Major van Z.M. Suriname) als
prof.dr. J.J.A. Muller hadden kritiek op de wijze van de lengtevaststellin-
gen.
Tenslotte worden in 1947 middels het systeem van simultane lengte- en
breedtebepalingen opnieuw waarnemingen verricht.
3.5. Beschouwingen over de magnetische deklinatie in Suriname
Uit vergelijkingen van kaarten vóór 1801 met kaarten daarna valt te con-
cluderen dat de richtingen der oude plantagegrenzen (dammen) niet op het
ware Noorden georiënteerd waren.
Voor de eerste maal wordt bij instruktie van 17 december 1782 aan de land-
meters opdracht gegeven dat steeds "de vier hoofdstreken volgens derzelve
ware ligging op de kaarten moeten worden vertoondff. De interpretatie van
deze instruktie -aldus Loth- schijnt te zijn geweest: "ware ligging, zoals die
door het kompas wordt aangegeven".
Immers tot 1905 blijkt niet met het "ware Noorden" rekening te zijn gehou-
den.
Uit een aantal publicaties, kaarten en verslagen wordt vervolgens een over-
zicht samengesteld van het verloop van de magnetische deklinatie voor
Paramaribo vanaf 1500 tot heden, waarbij wordt geconstateerd, dat de
grootste oostelijke miswijzing t.w. 7'30' ca. 1650 werd geregistreerd, ter-
wijl rond het midden van de vorige eeuw de miswijzing voor Paramaribo 0'
bedroeg.
Kort na het ontstaan van de goudindustrie werd een nieuwe instruktie voor
de landmeters vastgesteld (resolutie d.d. 21 september 1877) waarbij o.m.
werd bepaald dat zowel het ware als het magnetische Noorden op de uitme-
tingskaarten dienden te worden vermeld.
Ook hieraan werd niet de hand gehouden.
Via een vonnis van het Hof van Justitie (d.d. 15 november 1902) werd aan
dit probleem een oplossing gegeven.
Een twee-tal adressen aan de Gouverneur leidden ertoe dat voor de landme-
ters door L.A. Bakhuis een "Handleiding voor het bepalen der correctie ener
boussole en het bepalen van de tijd" werd samengesteld.
Sindsdien werden de metingen volgens het ware Noorden verricht.
Vervolgens werd een landmetersvereniging opgericht (14 mei 1905) en een
betere landmetersopleiding (4 december 1906) ingesteld.
3.6. Landmetersinstruktie
Vanaf het moment dat de eerste uit Nederland naar Suriname gezonden
landmeter (Willem Mogge) z'n opdracht aanvaardde, kreeg hij meetinstruk-
ties.
De opeenvolgende landmeters waren eveneens aan instruktie gebonden
zoals blijkt uit de landmetersinstruktie van 17 december 1782 en een uitge-
breide "Algemene Instruktie voor de beëdigde landmeters in de Kolonie
Suriname" van 21 september 1877.
Hiernaast werd op 27 april 1915 een voorschrift van kracht, houdende bepa-
lingen omtrent het uitmeten en afpalen van terreinen voor enig doel in con-
cessie uitgegeven.