HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

Tijdens de metingen werden op verschillende punten de magnetische dekli-
natie berekend. Op de top van de Knopaiamoi werd een sterke plaatselijke
afwijking waargenomen; op drie punten die slechts 20 m. van elkaar verwij-
derd waren, bedroeg de deklinatie 2',7 West, 1°,4 West en 0°,30 Oost.
(Gemiddelde deklinatie in dat gebied toen 2',5 à 3',5 West).
De algemene gesteldheid van dat gebied wordt als volgt beschreven: Het
stroomgebied van de Gonini bestaat uit nagenoeg vlakland, hier en daar
onderbroken door lage heuvelreeksen met toppen van 100 - 200 m. boven
zeeniveau.
In het Zuiden wordt het begrensd door een gebergte met toppen van 350 -
450 m. dat naar het Oosten toe overgaat in een 700 m. hoge top en naar het
Westen afloopt in lage heuvels. Tenslotte werden ook botanisch materiaal
(460 exemplaren) en op 57 plaatsen steenmonsters verzameld. In dit ver-
band wordt ook vermeld dat in het stroomgebied van de Gonini en de Bo-
ven-Litani veel moerassen of zwampen werden aangetroffen; wanneer deze
zich in de nabijheid van de rivier bevonden, was dit dadelijk merkbaar aan
het bochtige karakter dat deze aannam en aan de eigenaardige oevervege-
tatie.
Ook de ethnografie werd niet vergeten; een honderdtal Indiaanse (Roecoe-
jana = Ojana of Wajana) voorwerpen werden verzameld, alsmede afdrukken
van bosneger houtsnijwerk-ornamenten. (De betekenis der ornamenten zijn
in bijlage I11 van dit expeditie-verslag beschreven door Van Panhuys).
De 4e expeditie, bekend als de ~a~anahoni-ex~editie~~) (1 905), onder de
leiding van de le Luitenant bij de Topografische Dienst van het Nederlands-
Indisch Leger Franschen Herderschee, had tot opdracht:
1. het onderzoek en de kartering van het Tapanahoni stroomgebied;
2. een koppeling tot stand te brengen tussen de bergtriangulaties van de
Saramacca-expeditie en de Gonini-expeditie;
3. middels een landtocht trachten het brongebied van de Surinamerivier te
bereiken en te verkennen.
Evenals bij de voorgaande expedities bepaalde men zich niet tot bergtriangulaties,
doch ook werden de Tapanahonirivier met haar beide armen, de
Palumeu en de Boven Tapanahoni tot nabij de bronnen in kaart gebracht. De
riviermeting geschiedde weer met de Zeiss-afstandmeter en kompas; de
Palumeu bezuiden Tuwoli (2'50' ~.~r./55~25'~.~.) is evenwel met schatten
van afstanden opgenomen. \
Bij de landtocht naar de Paru worden de afstanden afgeleid uit de aanwijzing
van een pedometer en gecontroleerd met het horloge.
(Eén pedometer-pas in heuvelachtig bosterrein bleek - + 55 cm. te zijn bij
een vorderingssnelheid van 2 à 3 km. per uur).
Ook werden hier weer magnetische deklinaties berekend, waarbij nabij de
Magneetrots (3'30'~.~r. en 55O18'W.L.) merkwaardige verschillen (van 8'9'
Oost tot 0°6'west en 0~1'0ost en g05'west) optraden. Hieraan dankt deze
berg zijn naam.
Iets dergelijks werd ook geconstateerd nabij de Kasikasima (3' N.Br.
55°25'~.~.) namelijk deklinatieverschillen tussen 4'4' West en 7°0t~est.
Op botanisch gebied werden 470 stuks herbarium verzameld en op zoölogisch
gebied ruim 300 insecten en andere dieren.
Weer werden ethnografica verkregen bij de Indianen en wasafdrukken van
houtsnijwerk-ornamenten bij de Bosnegers, terwijl een uitgebreide
woordenlijst van de taal der Trio's werd samengesteld.
94) Franssen Herderschee, A. 1905: Verslag van de Tapnahony expeditie.
K.N.A.G. 2e serie, Deel XXII 186 blz. en 3 kaarten.