HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

"Sinds mensenheugenis werd in Suriname door de landmeters en hen die als
zodanig optraden, bij het uitzetten van richtingen gebruik gemaakt van de
aanwijzingen der boussole - zonder dat de miswijzing der magneetnaald ooit
in rekening werd gebracht. Dientengevolge was geen der vele metingen
(met uitzondering van slechts - één lijn, door een speciale commissie getra-
ceerd) juist.
Van Gouvernementswege werd die toestand evenwel gesanctionneerd en op-
volgende geslachten van landmeters hadden zich daarbij neergelegdn.
Een tweede aktiviteit van de vereniging betreft het initiëren van een bete-
re landmeters-opleiding, welke op 4 december 1905 van start ging.
Als leraren traden op: Hinrichs, Kapitein der Infanterie
(Oud leraar Cadetten school)
Van Emden, gespensioneerd le Luitenant
der Genie en
Luitink, leraar op de M.U.L.O.
(Hendrikschool).
Als cursisten werden ingeschreven 7 adspiranten en 2 toehoorders t.w.: de
heren Abrahams, Bruying, Cabell, Currie (later Gouvernements-Landmeter
in Suriname, tevens oud Gouverneur), Morpurgo, de la Parra en del Prado
(cursisten) en heer Barend (hoofdonderwijzer) en Putscher (landmeter)
als toehoorders 9% .
Wij besluiten deze paragraaf met betrekking tot de magnetische klinatie
in Suriname met de volgende aanhaling uit het artikel van Spirlet 80'5 .
Tussen 6 maart 1913 en november 1917 werd op 34 plaatsen (aangegeven op
de bij dit artikel behorende tekstkaartje op blz. 710) en allen gelegen langs
de grote rivieren vanaf Nickerie tot Albina en vanaf de kust tot ca. 4'25'
N.Br. de deklinatie bepaald door zonswaarnemingen. Voor Paramaribo en
Albina werd dit afgeleid van de vaste noordlijnen ter plaatse. De minimale
verschillen in deklinatie met die van Paramaribo variëerden tussen -1°10'
(op 26 september 1917) aan de Nickerie-rivier ten zuiden van de Blanche
Marie vallen en +1°33' (op 18 oktober 1915) aan de Marowijnerivier ten
noorden van Albina.
Aan de voet van de Blanche Marie vallen werden echter op 2 en 3 oktober
1917 waarden van respectievelijk +l0 en +Ot30' genoteerd, op grond waarvan
men een harde lokale attraktie veronderstelde.
Uit zonswaarnemingen te Paramaribo, Nickerie en Albina gespreid over een
- + 10 jarige periode (1 905-1 9 15) constateerde Spirlet een gemiddelde jaarlijkse
toename van respectievelijk : 17', 18' en 16' (in westelijke richting).
Om via de kijker van de boussole-tranche montagne direct op het zonsmid-
delpunt te kunnen richten voor de bepaling van de zonshoogte (in verband
met het gebruik van de handleiding van Bakhuis ter bepaling van de
boussole-correctie) werd bij de opnemingsbrigade te Paramaribo een voor-
zet-apparaatje voor het objektief ontworpen, bestaande uit 2 halve platte
ringen (voorzien van violetkleurig glas) welke scharnierend aan elkaar ver-
bonden waren. Elke topograaf was op reis van zo'n voorzet-apparaatje
voorzien.
79) Currie A., 1980: Mededeling in privé schrijven aan auteur.
80) Spirlet F.E., 1917: Aantekeningen over de declinatie-veranderingen
der magneetnaald in Suriname. K.N.A.G. 2e serie Deel XXXV no.5
(1 91 8), no.1, blz. 707 e.v.