HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

Drie en twintig punten werden in geografische lengte en breedte bepaald en
in het terrein gemarkeerd middels beton-pilaren van 1 m. hoog en met een
door%?de van 30 x 40 cm., terwijl in het beton het merk A.S. werd gebei-
teld .
De Goeje bericht, dat Van Stockum de methode van ster-observaties met
prisma-cirkel en kwik-horizon aanwendde.
Voor de breedte-bepaling mat hij circum-meridiaan-hoogten, welke naar
meridiaan-hoogten werden herleid en vervolgens naar ware hoogten,
Voor de lengte-bepaling mat hij lengteverschillen uit 3 stand bepalingen.
Ook deed hij een direkte lengtebepaling te Paramaribo, waarbij hij een variatie
op de methode van De La Condamine te Cayenne in 1744 toepaste,
gebruikmakende van de bepaling van de uurhoek uit maanshoogte in combinatie
met de sterretijd. Deze bepaling resulteerde in de vaststelling van de
lengte van de Stenentrap op 55°12'13" W.L. van Greenwich.
Tot dat tijdstip gold volgens Van Stockum als geografische lengte van de
Stenentrap een waarde van 55°09'55" W.L., doch hij stelde voor voortaan de
nieuwe waarde als officieel te verklaren, Hiertegen tek e een voormalig
lid van de Etat Major van Z.M. Suriname, de heer SacksegPy protest aan. Hij
stelde dat als officiële lengte voor de Stenentrap te Paramaribo geldt de
waarde van 55°08'4711 zoals gepubliceerd in het Bericht aan Zeevarenden
no. 1757 van 1886 door het Departement van Marine waarin voor zover bekend
geen wijziging is aangebracht,
Als verklaring voor een lengte van 55°0915511 W. merkte Sackse op, dat dit
vermoedelijk de opgave is van Z.Ms.Aruba, welke in 1877 deze waarde bepaalde
uit het lengte verschil met Barbados.
Uit het artikel van Sackse valt overigens op te merken, dat Z.MS. Aruba
reeds in 1880 een andere lengte t.w. 55°081411109 W. voor de Stenen-trap
opgeef t.
Nog een ander protest tegen de lengtebepaling door van Stockum werd gehoord
en dit kwam van Dr. Muller, die de toegepaste methode uit de tijd
vond. Aangezien, zo merkt hij op, Paramaribo aan het wereld-telegraafnet
is verbonden, is het de hoogste tijd de lengte nu eens nauwkeurig telegrafisch
te bepalen. Toch zal het tot 1925 duren voordat het radio tijdsein van
Colon, door Kapitein ter Zee Kremer zal worden gebruikt voor een astronomische
lengte-bepaling.
Hij vindt voor de geografische lengte van de Stenen-trap te Paramaribo -
55°08148"69 W. Dan duurt het weer tot 1947 - als in het kader van de sociaal-economische
ontwikkeling van Suriname een aanvang wordt gemaakt
met de fotogrammetrische kartering van ons land, - voordat opnieuw astronomische
plaatsbepalingen worden verricht.
Bij het systeem dat hierbij wordt toegepast door de uitvoerders (K.L.M.
Aerocarto; berekeningen door Koeman) namelijk die van simultane lengteen
breedte bepaling, wordt o.a. voor de Stenen-trap gevonden 5°491251140
N.Br. en 55O~9~10~~ W.L.
74) Redactie 1913: Astronomische plaatsbepalingen van enige punten in
Suriname. K.N.A.G. 2e serie Deel XXX, no.1, blz. 79 e.v.
75) Sackse P.W., 1913: De lengte van Paramaribo. K.N.A.G. 2e serie,
Deel XXX no.2, blz. 236 e.v.