HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

verschillen in afstanden van 10 tot 30 boogminuten zijn geen zeldzaamheid.
In dit zuidelijk gebied, met name vooral het terrein tussen de Marowijne en
de Boven Suriname, is de kaart van minder betrouwbaar tot onbetrouwbaar.
Ook ten aanzien van de naamgeving zijn er verschillen te signaleren waar-
van de meest opvallende wel is, het aangeven van "Laave" als zijtak in de
bovenloop van de Tapanahoni, terwijl de Lawa als Marowijnerivier is aange-
duid.
Als verdere bijzonderheid van het karteerwerk is te vermelden het aange-
ven van begroe'ings- en cultuurvormen, alsmede bodeingesteldheid. Ook
hebben de samenstellers tneer dan hun voorgangers oog gehad voor het
berglandschap, zonder zich evenwel aan het schatten der hoogten te wagen.
Hoewel in haar soort de beste en meest gedetailleerde kaart van Suriname
uit de 18e eeuw, bleek zij toch niet geheel te voldoen aan het verlangen van
de Direkteuren van de Sociëteit van Suriname.
Getuige een terzake uitgegeven resolutie, d.d. 18 april 1787. Twee gecom-
mitteerden vanwege de stad Amsterdam, t.w. mr. J. Rendorp en mr. J.C.
van den Hoop hadden in hun kwaliteit van llCommissarissen tot de Landerij-
en" in overweging genomen en de Vergadering voorgedragen "dat door mid-
del van de Groote Kaart der Colonie door den Ingenieur J. van Heneman
vervaardigd, de locale situatie van dezelve in 't groot zeer nauwkeurig zou-
de zijn, indien het bewoonde en gecultiveerde gedeelte van dezelve op een
grooter schaal konde worden overgebracht, teneinde daaruit ten allen tijden
hetzij bij het uitgeven van nieuwe Landerijen, hetzij bij geschillen wegens
Limiten of Limietscheydinge tusschen bijzondere Eygenaars, hetzij dat bij
eenig onderzoek omtrent de buitenlandse defensie der Colonie met meerde-
re zekerheid te kunnen oordelen dan uit de Algemene Kaart doenlijk is".
(Extract uit aangehaalde resolutie, geschreven op de overzichtskaart hierna
te bespreken). Voorgesteld werd vervolgens dat gedeelte van de "Groote
Kaart", hetwelk het bewoonde- en gecultiveerde gedeelte der Colonie be-
helst, door de Ingenieur Heneman, in zes vakken (A t/m F) te verdelen en
deze vakken ieder weer ruitgewijs in 20 (I t/m XX) "langwerpige vierkan-
ten", allen op een "veel grooter schaal over te brengen, en deze zodoende
ten allen tijden zouden kunnen strekken, om met &en opslag van een oog,
zowel de grote, als de kleynste Posessie van eenigen Eygenaar in de Colonie
te kunnen nagaan, en desnoods bevestigen". En aldus geschiedde.
Blijkens de inventaris Leupe (no. 1678) bestaat deze kaart uit 140 delen t.w.
de zo juist beschreven 6 x 20 delen, alsinede een appendix van 20 kaarten,
aangevende de natnen der eigenaars of die der plantages alsmede de grootte
in akkers. Deze manuscript kaart (aanwezig in het Algemeen Rijksarchief
in Den Haag) is getekend in de schaal 1:15.000 en is volgens Koeman (Bib-
liography of Printed Maps of Suriname 1971) een "amazing detailed survey"
tonende "al1 the plantations with owner- and placenames cultivations, hou-
ses, rivers, creeks and roads". Ons inziens is daarom de grote verdienste
van Heneman niet de kaart van 1784 maar eerder de vergrotingen van het
bewoonde en in cultuur gebrachte deel van het land. Zeer waarschijnlijk
heeft hij hierbij de hulp nodig gehad van meerdere collegae en is daar zo'n
10 jaren mee bezig geweest en niet zoals door Van Sypesteyn gesteld met
zijn grote kaart van 1784. Daar was nl. niet zoveel werk aan, als men be-
denkt dat het leeuwendeel kon worden overgenomen van de De Lavaux se-
rie, wat het bewoonde en in cultuur gebrachte gedeelte betrof en van Fri-
derici, Bard6 en Böhm voor wat het merendeel van de militaire expedities
betrof. Nieuw in zijn kaart, zoals reeds vermeld, zijn de karteringen van de
rivieren in de "Nieuwe KolonieI1 (delen van de Coppename, Wayambo,
Nickerie en de Corantijn).