HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

In de Surinamerivier, voornamelijk in de ~aréchal-kreek en ook in de Saramacca-rivier
('t nieuw ontdekte dorp "Botter Baali1I).
Voorts heeft hij enkele kaarten vervaardigd in verband met de strafexpedi-
ties tegen de Marrons o.a. in de Tempati en Marowijne, terwijl hij ook in
verband met de aanleg van het bekende Kordonpad (1776) tezamen met de
landmeter Goetzee, kapitein Boldt en luitenant Wollant, metingen heeft
verricht. De beschrijving van deze kaart luidt als volgt:
"Kaart van opneming der situatiën, agter de rivieren Perica en Booven
Comewine, van de rits van Poelwijk af tot aan de Peninicakreek en van
daar te zeggen regt over de mond van deze genoemde kreek naar de Jode
Savaane of het Roode Dorp aan de rivier Suriname enz. ter ontdekking waar
en hoe best een cordon te formerenv1.
Naast de 1784 kaart, welke hierna nog uitvoerig wordt behandeld en die na-
derhand door Faden in 1810 in London (kaart bijlage no.4) (de Engelse ver-
sie) opnieuw werd uitgegeven en tenslotte verbeterd door Van Sypesteyn in
1850 het licht zag, vragen nog vijf M.S.-kaarten van Heneman, opgenomen
in de inventaris Leupe onder no. 1674, 1675, 1676, 1990 en 2130, de aan-
dacht. De eerste drie kaarten no. 1674 t/m 1676, vervaardigd in 1771, heb-
ben betrekking op de concepties van de markeringen der landsgrenzen en
zullen zeker mede model hebben gestaan voor zijn 1784 kaart. Bedoelde
kaarten werden als volgt beschreven:
Leupe 1674:
Kaart van de Colonie van Suriname, leggende in de Landschap Cajana op de
vaste kust van Suyd Amerika strekkende van de rivier Sinamary tot aan de
Canja, zijnde deese twee rivieren de regtmatige Limiten tusschen de Besit-
tingen der Franschen en de Nederlandse Colonie van Berbice enz. (8 bladen)
(zie ook de insets bij De Lavaux-kaarten)
Leupe 1675:
Kaart als voren van de Rivier Marowijne tot de Rivier Berbice. Het opper-
vlak, dat hierbij in kaart werd gebracht ligt besloten tussen 4'401 en 6'20'
N.Br. en 319'50 en 324' O.L. Tenerife (Piek van Tenerife) (4 bladen).
Sinds de Frans-Engelse oorlog in 1760 beschouwden de Fransen de Marowij-
ne-rivier en niet de Sinamary als grens. Nederland evenwel hield zich vast
aan de Sinamary, doch vermeed confrontatie. Ook toen in 1766 de Fransen
een redoute aan de Marowijne bouwden liet Nederland dit oogluikend toe.
Deze kaart van Heneman moet dan ook in het licht van deze situatie wor-
den gezien.
Leupe 1676:
Kaart als voren van de rivier de Marowijne tot de rivier Coppename (3 bladen)
een oppervlak bevattende tussen 4'40' en 6'05' N.Br. en 321°30' en
323 d 40 O.L. van Tenerife. Hiermede werd de zgn. I1oude kolonie", het tot
dusverre in cultuur gebrachte gebied, aangegeven.
De beide andere kaarten (no. 1990 en 2130) hebben betrekking op de straf-
expedities tegen de Marrons, waaraan Heneman in het jaar 1776 zelf ook
deel heeft genomen en waarbij hij derhalve ten nauwste betrokken was. De-
ze kaarten uit 1780 en 1790 moeten dan ook gezien worden als de uitbeel-
ding van de diverse militaire patrouilles. De kaart uit 1780 is mede benut
voor de samenstelling van de Henemankaart (1784), terwijl de tweede
(1790) door Heneman werd gecopiëerd van Bardé, aangevuld met de Mars-
routes der expedities van 1789.