HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

Uit het voorgaande overzicht blijkt dat de plantages in de Tempati en Para-
rackreek vóor 1770 werden verlaten, terwijl langs de overige rivieren en
kreken de situatie praktisch ongewijzigd bleef.
Ten aanzien van de stad Paramaribo kan worden opgemerkt, dat zij toen-
dertijd blijkens de inzet in deze kaart van De Lavaux zich vanaf de Surina-
merivier in westelijke richting uitstrekte tot de Wanicastraat en in zuide-
lijke richting vanaf de Gravenstraat tot aan de Steenbakkersgracht (thans
dr. Sophie Redmondstraat geheten), derhalve over een oppervlak van ca.
160 ha. (thans ca. 2500 ha.).
2.4. Het werk van J.C. Heneman
In de inventaris door P.A. Leupe (oud Majoor bij het Korps Mariniers en Ar-
chief Ambtenaar) 1867, van de verzameling kaarten in het Algemeen Rijks-
archief te Den Haag, treft men tussen de jaren 1771 tot en met 1803 een
veertigtal M.S.-kaarten van de hand van Heneman aan. Helaas is van enkele
kaarten geen datum van vervaardiging bekend, terwijl ook ten aanzien van
de naam van deze landmeter geen éénduidigheid bestaat. Zowel J.C. Hene-
man, J.C. van Heneman, J.C. von Heneman als C. Heneman en Christophe
Heneman wordt als zijn naam opgegeven.
Blijkens de journalen van gouverneur Nepveu (A.R.A.: S.v.S. 212-403) arri-
veerde Heneman in November 1770 als vaandrig in Paramaribo waar hij tot
maart 1772 verbleef, teneinde een voorlopige overzichtskaart van Suriname
(Leupe no. 1674) te vervaardigen.
Daarna zien wij Heneman in Berbice, Essequibo, Demerary en Pomeroon
opereren. Vandaaruit reisde hij naar Amsterdam waar hij bevorderd werd
tot kapitein-luitenant.
In 1773 keerde hij naar Suriname terug, alwaar hij tot 28 mei 1778 verbleef
om daarna ons land voorgoed te verlaten. Evenals Lavaux destijds heeft ook
Heneman enige tijd in arrest doorgebracht (wegens onjuist optreden jegens
ondergeschikten).
In deze periode verbleef hij weer anderhalf jaar in Essequibo en Demerary
in verband met een advies over een betere defensie aldaar alsmede over het
eventueel graven van een verbindingskanaal tussen de beide rivieren.
Na 1778 bleef Heneman in dienst van de Sociëteit, vermoedelijk als kaart-
beheerder en landmeetkundig adviseur.
Ten aanzien van zijn overige titels en funkties, vinden wij vermeld:
Officier van de Militie in Suriname 1772, Ingenieur en Inspekteur 1776, Ca-
pitein Luitenant Ingenieur 1787, Beëdigd Ingenieur 1787, Geadmitteerd In-
genieur 1798.
Op een ongedateerde M.S. kaart (inventaris Leupe no. 1502) van de Colonie
en riviere van Demerary staat als vervaardiger vermeld J.C. van Heneman
beëdigd en geadmitteerd Ingenieur en Inspekteur der Bataafse Coloniën in
Amerika (zie ook opdracht van de kaart van Moseberg 1801).
Als tijdgenoten van Heneman vinden wij in de Leupe-inventaris voor Deme-
rary de namen van een negental landmeters en voor Berbice weer zes na-
men. Als tijdgenoten in Suriname treffen wij namen aan als: Böhm, Wollant,
Helleday, Lieftinck, A.H. Hiemcke, Moseberg, Goetzee, Bernhardi, Green-
wald, Gosseby, P. Gardin en Van der Mey van Oosterhout. Blijkens een
veertigtal genoemde M.S.-kaarten van Heneman, heeft hij in Suriname o.a.
metingen verricht in de Commewijne- en Cotticarivier, Orleana-kreek,
Mot-kreek en Tapoeripa, alsmede nabij de voormalige redoute Purmerend.