HISTORIE, TECHNIEKEN EN MAATSCHAPPELIJKE ...

De wijze waarop De Lavaux zijn partiële meting in kaart bracht is uitgebeeld
in ill. 6 - "Links with the pastp1 (pag. 37) - met betrekking tot de plan-
tage Berg en Dal (de Parnass Berg). Uit het bijbehorende certificaat wordt
het volgende overgenomen: "... hebbe ik ondergeschr. gecarteert met be-
hoorlijke diepte volgens de gesteltenisse van lt land voorn. vyf duyzent Ak-
kers na dat de bogten van de Rivier accuraat door mij opgenomen zijn en
dat alle dpomliggende gronden mij bekent waren ... enz.". De meting recon-
struerend, werd dus de rivier zo goed mogelijk opgenomen (kompasrichting,
afstand roeien) vervolgens bestaande uitmetingskaarten uit dat gebied ge-
raadpleegd en tenslotte de onderwerpelijke grond uitgezet, waarbij de af-
standen met de ketting werden gemeten en rechthoeken uitgezet. Waar
mogelijk werd tenminste één zijde Òf op het (magnetisch) noorden gericht
Òf op het (magnetisch) oosten georiënteerd.
Hoewel ook de Marowijnerivier oostelijk en de Saramacca en Coppename
westelijk van het plantagegebied in de kaart zijn opgenomen, moeten zij
niet meer dan als een aanduiding van de begrenzing van de tvoude koloniepp
worden gezien; immers zijn zowel de afstanden ten opzichte van het plantagegebied,
als de algemene richting en de configuratie van genoemde rivieren
geheel onjuist. Zo is bijvoorbeeld de oost-west afstand tussen het
meest oostelijk punt van de Cottica tot de Marowijnerivier in werkelijkheid
ca. 41 km., terwijl De Lavaux er ca. 16 km. van maakt. Ten opzichte van de
Saramaccarivier kan opgemerkt worden, dat het gedeelte van deze rivier
rondom de voormalige militaire post "Saronpp tot aan haar splitsing met de
kleine Saramacca goed is opgenomen. De kleine Saramaccarivier (bij De
Lavaux Ponama Creecq) is kennelijk niet bevaren; de patrouilles trokken er
langs tot aan haar monding en men schetste de vermoedelijke loop. De gemiddelde
afstand tussen de Surinamerivier en de Saramaccarivier ter hoogte
van de post Saron is voorts opmerkelijk goed (slechts 4 ?I 5 km. te kort).
Ook de Surinamerivier ten zuiden van Berg en Dal vertoont in algemene
richting en configuratie af wijkingen ten opzichte van de werkelijke loop;
evenwel werd door De Lavaux langs deze rivier op 20 plaatsen de aanwe-
zigheid van een val aangegeven. Tenslotte kon als bijzonderheid van deze
kaart nog vermeld worden de inzet, aangevende de oostgrens (bij Cinemary)
de westgrens (bij de Canjerivier) van Suriname in de toendertijd heersende
opvatting. Aan de hand van de daarbij benutte schaal (Agt Hollandse mijlen
van 20 in één graad) zou de afstand tussen de mondingen van de Corantijn
en de Marowijne slechts 320 in plaats van 350 km. bedragen.
Van de overige vier edities van de kaart van De Lavaux, respektievelijk
door De Leth kort na 1737, 2e editie De Leth ca. 1758, Covens en Mortier
("De supermarkt der Kartografiepp genoemd door Fockema - Andreae en
Koeman in ppOude kaarten en hun makerspp pag. 30) van 1758 en Schenk en
Zoon ca. 1770 gepubliceerd, wordt slechts ten aanzien van de laatste, in
verband met de betekenis hiervan voor een inzicht in het grondgebruik, iets
naders gezegd.
In 1749 worden 56 nieuwe gronden langs beide oevers van de Commewijne-
rivier uitgegeven, elk 500 akkers groot. In deze periode werden ook de
gronden langs de Orleanakreek (31 stuks) (Hoer Helenakreek), alsmede 64
gronden langs de Warappakreek, Matapicakreek en Tapoeripakreek annex
gedolven kanaal uitgegeven. (Ter bescherming van deze nieuwe gronden
werden tevens de redoutes Leyden en Purmerend aan de samenvloeiing van
de Suriname- en Commewijnerivier gebouwd).