+ Download pdf (6.190 kb) - Nederlandse Commissie voor Geodesie

DE TWEEDE NAUWKEURIGHEIDSWATERPASSING VAN NEDERLAND 73
Kolom 8 was bestemd voor de berekening van een voorlopige hoogte van de peilmerken,
waarbij de waterpassing werd aangesloten aan stabiel geachte peilmerken aan begin en einde
van het traject. Hiertoe werd in kolom 7 een voorlopige correctie aan het gemeten hoogtever-
schil t.b.v. de inpassing op de eindpunten berekend. De definitieve hoogte in kolom 9 kon pas
aan het einde van de gehele waterpassing worden berekend, nadat de definitieve hoogten van
de eindpunten uit de netsvereffening waren bepaald (zie hoofdstuk 9 en 11). De daartoe
nodige definitieve correcties aan de sectie-resultaten werden eveneens in kolom 7 berekend.
Ten behoeve van de nauwkeurigheidsbepaling berekende men in kolom 11 het verschil v
(internationaal aangeduid als p) tussen de resultaten van heen- en terugmeting per sectie. In
kolom 12 werd tenslotte per sectie berekend de waarde &a, in feite $10.001 a (internationaal
p2/R).
Ten aanzien van de notatie in de resumtiestaten moet nog worden opgemerkt dat soms een
sectie (of een rij van secties) slechts met één peilmerk aan de doorgaande waterpassing is ver-
bonden; men noemt dat een zijsectie, zijtak of zijtraject. Zulke zijsecties werden in de resum-
tiestaat opgenomen tussen twee horizontale streeplijnen, een korte bij het begin (het peil-
merk dat in de doorgaande waterpassing voorkomt) en een lange bij het einde. Soms komen
vrij ingewikkelde constructies voor: verschillende zijsecties die in hetzelfde peilmerk van de
doorgaande waterpassing beginnen en ook wel zijsecties van zijsecties. Uiteraard worden de
tussen de streeplijnen voorkomende hoogteverschillen in kolom 6 niet in de doorgaande wa-
terpassing meegeteld.
6.6 Rivierovergangen
Rivieren en andere brede wateroppervlakken vormen, indien zij breder zijn dan de normale
halve slaglengte, een belangrijke hindernis bij de waterpassing. De voornaamste problemen
die hierbij optreden zijn:
a. Het aflezen op de gebruikelijke wijze is niet meer mogelijk wegens de grote afstand van
instrument tot baak.
b. De invloed van de refractie op de baakaflezingen is groot en onzeker wegens de grote af-
stand van instrument tot baak.
c. Als men de gebruikelijke symmetrie (gelijke afstanden van het instrument tot elk van de
baken) wil nastreven, zou de slaglengte het dubbele van de rivierbreedte worden. Eén van
de baken op grote afstand geeft echter reeds zoveel moeilijkheden dat het aan te bevelen is
de tweede baak zo dicht mogelijk bij het instrument te plaatsenenopandere-wijze de ge-
wenste symmetrie te bereiken.
De moeilijkheid van de aflezing op grote afstand lost men op door het gebruik van een specia-
le baakverdeling met groot interval (bijv. 5 cm ofzelfs 30 cm). Zie Fig. 29. Op dergelijke baken
wordt niet afgelezen bij inspelende bel van het niveau; volgens de methode Cohen-Stuart (zie
Uitkomsten der Rijkswaterpassing [20] pag. VI) stelt men de kijker achtereenvolgens in op
minstens twee deelstrepen van de baak, waarbij telkens de uitwijking van de bel wordt geme-
ten. Een interpolatiem'ethode maakt het mogelijk de fictieve ,,waarneming bij inspelende bel"
achteraf uit deze waarnemingen te berekenen.
De noodgedwongen asymmetrie in de opstelling wordt zo goed mogelijk geëlimiteerd door
een tweede instrument op de andere oever op te stellen met dus tegengestelde asymmetrie.
Door gelijktijdige waarnemingen met beide instrumenten tracht men de asymmetrie in de