+ Download pdf (6.190 kb) - Nederlandse Commissie voor Geodesie

DE TWEEDE NAUWKEURIGHEIDSWATERPASSING VAN NEDERLAND
men over tot het inzetten van civiel-landmeters en landmeetkundig ambtenaren als waar-
nemers.
Er werd hard gewerkt. De dagprestaties zijn uit de doorschrijfboeken te berekenen. Zo werd
in 1926 per dag 6.4 km gewaterpast, of 34.7 km per week. In 1932 bedroeg de gemiddelde dag-
prestatie 6 km enkele waterpassing; voor de zaterdagen 3.6 km; in totaal dus 33.6 km per week.
Voor 1935 en 1936 was de gemiddelde weekprestatie 32.5 km.
Vanzelfsprekend trokken de metingen, vooral in de bebouwde kom, de nodige belangstel-
ling van het publiek (Fig. 25). Van moeilijkheden met eigenaren van percelen waarin peilmer-
ken aanwezig waren of geplaatst moesten worden, is weinig bekend. Uit het doorschrijfboek
11, pag. 99, blijkt dat in het najaar van 1927 de controle van het hoofdmerk te Laren moest wor-
den gemeten met tussenkomst van de politie, op grond van de Waterstaatswet 1900.
6.5 De boekhouding
6.5.1 Het waarnemingsformulier
De waarnemingen werden genoteerd in speciale formulieren (met doorslag) die een doorlo-
pende nummering droegen. De eerste waarnemer (Ml) gebruikte de oneven nummers, de an-
dere (M2) de even nummers. Zie Fig. 26.
In de kop van het formulier noteerde men een aantal algemene gegevens, zoals de eindpun-
ten van het traject (met de richting) waartoe de waterpassing behoorde, de namen van de waar-
nemers en de datum. De meteorologische omstandigheden werden gekarakteriseerd door de
mate van bewolking (zon) en de windsterkte, soms de windrichting. Het gebruikte waterpasin-
strument met naam en eventueel nummer werd aangegeven, doch in het algemeen ontbreekt
een informatie over de gebruikte baken.
Bij het begin en einde van elke sectie werd in de eerste kolom de tijd genoteerd: dit was de
destijds in Nederland gebruikte Nederlandse Tijd (N.T. = G.M.T. + 20 min.), waarbij in het
zomerhalfjaar bovendien een zomertijd werd gehanteerd (G.M.T. + 1 u 20 min.) (Zie tabel 7).
In de tweede kolom gaf men de baakopstelpunten aan met een per sectie doorlopende num-
mering. In de kolom opmerkingen werden deze nummers, indien zij peilmerken aanduid-
den, nader omschreven, bijv.
1 = R.B. Jansen
13 = R.B. Arnhem 23.
(Een nieuw peilmerk dat nog geen officiële benaming had gekregen werd meestal met de
naam van de bewoner van het desbetreffende huis aangegeven).
De afstanden van het instrument naar de beide baken werden in de kolommen ,,afstand
achter, afstand voorn genoteerd. Deze afstanden waren of ontleend aan de gebruikte meetlijn
of met behulp van de afstanddraden in de kijker bepaald.
De baakaflezingen werden aanvankelijk opgeschreven in eenheden van 0.1 mm (bij de Die-
perinkbaak), later in eenheden van 0.05 mm, zijnde de afleeseenheid van de optische micro-
meter in combinatie met de in halve centimeters verdeelde baken. In dit laatste geval werd
tenslotte pas de eindoptelling per sectie gereduceerd tot eenheden van 0.1 mm. (delen
door 2).