+ Download pdf (6.190 kb) - Nederlandse Commissie voor Geodesie

3.1 Normale peilmerken
DE TWEEDE NAUWKEURIGHEIDSWATERPASSING VAN NEDERLAND
HOOFDSTUK 3
PEILMERKEN
Met ingang van de zesde uitgave van de registers ,,Normaal Amsterdamsch Peil" (1942) [l81
werd de benaming ,,peilmerk" in plaats van ,,verkenmerk" ingevoerd.
Bij alle waterpassingen in de tweede nauwkeurigheidswaterpassing (na 1925) zijn steeds
ronde bouten met het opschrift N.A.P. voor nieuw aan te brengen peilmerken gebruikt. Deze
ronde bout (R.B.) is een gegalvaniseerde ijzeren hakkelbout, lang 75 mm met cylindrische kop
van 20 mm middellijn, die f 20 mm buiten het muurwerk uitsteekt. Er werd gestreefd naar
een onderlinge afstand van 1 a 2 km tussen de peilmerken in elk traject. De merken werden bij
voorkeur geplaatst in openbare gebouwen (kerken, scholen), in landhoofden van bruggen, in
goed gefundeerde woonhuizen of frontmuren van duikers. De uitgekozen gebouwen moesten
minstens enige jaren oud zijn.
Uit de periode vóór 1925 komen nog een aantal afwijkende peilmerken voor, namelijk:
- pijpbouten met daarvoor geplaatste bronzen beschermingsplaat; in de
eerste nauwkeurigheidswaterpassing ,,Hoofdmerk" (H.M.) genoemd [20].
(Vanaf de zesde uitgave ,,Normaal Amsterdamsch Peil" [l81 wordt dit type
als pijpbout (P.B.) beschouwd) H.M.
- pijpbouten P.B.
- grote kruisbouten G .K.B.
- kleine ronde kruisbouten KR.K.B.
- ronde bouten zonder opschrift R.B.
- kleine ronde bouten K.R.B.
- knopbouten Kn.B.
- peilmerkstenen P.M.S.
- vierkante bouten met of zonder groeven in de kop V.B.
- bijzondere, nader omschreven merktekens (zie Fig. 11).
Voor een uitvoerige beschrijving van deze oudere peilmerken wordt verwezen naar de sedert
1885 verschenen registers: [20] [l611 [7:1 [g] [9] [N].
Bij de meeste van deze peilmerken geldt het opgegeven hoogtecijfer voor de bovenkant,
tenzij uitdrukkelijk een andere aanwijzing is gegeven. Uitzonderingen op deze regel zijn:
- stenen peilmerken voorzien van een groef en kleine ronde kruisbouten (K.R.K.B.) waarbij
het hoogtecijfer op de groef of het snijpunt van de groeven betrekking heeft;
- alle merken met een uitboring (P.B. en G.K.B.) waarbij het hoogtecijfer voor het midden
van het gat geldt.
3.2 Ondergrondse peilmerken
Teneinde de ligging van het N.A.P.-vlak zo goed mogelijk over geheel Nederland vast te leg-
gen werd bij de aanvang van de tweede nauwkeurigheidswaterpassing besloten een aantal on-