+ Download pdf (6.190 kb) - Nederlandse Commissie voor Geodesie

DE TWEEDE NAUWKEURIGHEIDSWATERPASSING VAN NEDERLAND
HOOFDSTUK 2
VOORGESCHIEDENIS EN VOORTGANG VAN DE
TWEEDE NAUWKEURIGHEIDSWATERPASSING 1926-1940
2.1 De voorgeschiedenis en het begin van de metingen
In de periode 1890-1913 werden nagenoeg geen uitgebreide waterpassingen verricht. Eerst
omstreeks 1914 leefde de activiteit weer op. Bij de berekening van deze metingen kwamen
veelvuldig discrepanties aan het licht tussen de gemeten hoogteverschillen en de bekende
hoogten van de aansluitingspunten uit de eerste nauwkeurigheidswaterpassingen. Op grond
van de nauwkeurigheid van de secundaire waterpassingen bleek handhaving van de oude
hoogten van de bestaande verkenmerken in vele gevallen niet mogelijk. Gezien de grote tijdruimte
verlopen sinds de waterpassing van 1875-1885 (f 40 jaar) was het wel aannemelijk
dat verschillende verkenmerken een verandering van hoogte hadden ondergaan.
In 1917 liet de Rijkscommissie voor Graadmeting en Waterpassing een waterpassing langs
de zg. Rotterdamse Waterweg uitvoeren met een instrument van Zeiss. De resultaten waren
weinig bevredigend hetgeen o.a. werd toegeschreven aan de instabiele ondergrond (122e vergadering
Rijkscommissie voor Graadmeting en Waterpassing, 1918).
In de 124e vergadering van de Rijkscommissie voor Graadmeting en Waterpassing (6
augustus 1919) werd een subcommissie ingesteld ter bestudering van het vraagstuk van de
herziening van de nauwkeurigheidswaterpassing van Nederland. De subcommissie hield zich
in hoofdzaak bezig met het te gebruiken instrumentarium en de wijze van meten (1920), er
werden nog geen aanbevelingen gedaan.
In 1923 voerde het Geodetisch Bureau van ir. W. SCHERMERHORN te Delft in opdracht van
de Directie van de Staatsmijnen, de Rijks Geologische Dienst en de Rijkswaterstaat een waterpassing
uit over het traject Venlo-Maastricht (zie DIEPERINK [3] pagina 405-408). Deze meting
werd door de Rijkswaterstaat gezien als een proefmeting en als het begin van de herziening
van de Rijkswaterpassing. De Rijkscommissie voor Graadmeting en Waterpassing besloot in
dat jaar een herhaling van de Rij kswaterpassing aan de Minister van Waterstaat aan te bevelen
(130e vergadering van de Rijkscommissie voor Graadmeting en Waterpassing, 20 december
1923). In 1925 vervolgde het Geodetische Bureau het werk in Limburg met de meting van het
traject Venlo-Nijmegen. In 1926 werd het Geodetisch Bureau officieel belast ,,met de herziening
van de nauwkeurigheidswaterpassing, volgens te geven voorschriften, onder toezichî van
de Rijkscommissie voor Graadmeting en Waterpassing."
In de Staatsbegroting 1926 (art. 42, hoofdstuk IX met toelichtende nota) was de herziening
van de Rijkswaterpassing geraamd op f 100.000,- verdeeld over l0 jaren: 1926-1935. Door de
Algemene Dienst van de Rijkswaterstaat werd in een onderhandse overeenkomst (goedgekeurd
door de Minister van Waterstaat d.d. 25 juni 1926, no. 317 afd. Wat. T) aan het Geodetisch
Bureau opgedragen ,,de waterpassing van 720 km, in 920 dagen te voltooien tegen een
vergoeding van f 21.900,-".
Het werk begon op 6 april 1926 met het aanbrengen van verkenmerken. De eigenlijke waterpassingen
begonnen op 7 juni 1926; zij werden ononderbroken voortgezet tot en met 1936,