+ Download pdf (6.190 kb) - Nederlandse Commissie voor Geodesie

DE TWEEDE NAUWKEURIGHEIDSWATERPASSING VAN NEDERLAND
Een soortgelijk onderzoek werd uitgevoerd voor 839 secties uit de periode 1930-1939, in
lengte variërend van 100 m tot 700 m en van 1400 m tot 2500 m. De gebruikte instrumenten
waren Hildebrand en Breithaupt, nu voorzien van de optische micrometer. Het waarnemings-
materiaal werd verzameld uit de resumties no. 175 t/m 335, vervolgens aangevuld met waar-
nemingen alleen voor secties groter dan 1.7 km uit de resumties no. 336 t/m 680. Onder de
kleinere secties ( 5 700 m) werden bij het onderzoek nog 13 secties aangetroffen die niet vol-
deden aan de norm p < 2 .5a in een aantal gevallen hanteerden de waarnemers namelijk
voor kleine secties de norm p g 3.0n(zie 8 6.4). Terwille van de homogeniteit werden deze
13 secties niet in het onderzoek betrokken.
Uit tabel 20 volgt de relatie
met een correlatiecoëfficiënt van 0.935. (Fig. 37).
Deze formule levert voor een sectie van 1 km lengte
(vergelijk met 8 10.1, tabel 14, de waarden voor u~ in 1930-1939).
Uit beide onderzoekingen blijkt dat het kwadraat van de standaardafwijking van een gemeten
hoogteverschil inderdaad evenredig mag worden verondersteld aan de afgelegde afstand.
10.3.2 Relatie tussen standaardafwijking en slaglengte
Een ander onderzoek betrof de relatie tussen de nauwkeurigheid per slag en de slaglengte. Als
uitgangswaarden gebruikte men de verschillen vvan de resultaten der beide waarnemers in de
afzonderlijke slagen. Het onderzoek werd uitgevoerd voor verschillende waterpasinstumen-
ten, nl. Hildebrand, Breithaupt en Zeiss A. Op dezelfde wijze als in het vorige onderzoek wer-
den de verschillen v (nu ontleend aan de waarnemingsformulieren) gerubriceerd naar de leng-
te van de slag. Per rubriek werd vervolgens de waarde [w]/2n berekend.
Aldus werd bijvoorbeeld het volgende resultaat berekend voor de jaren 193 1 en 1932 (waar-
nemingsformulieren 4000-6050). Het gebruikte waterpasinstrument was de Hildebrand met
optische micrometer; in elke rubriek werden 60 verschillen v verzameld; zie tabel 21.
Uit tabel 21 volgt de relatie:
waarin q, de standaardafwijking van het door één waarnemer gemeten hoogteverschil in een
slag met slaglengte S (m) voorstelt.
Op soortgelijke wijze werd de relatie tussen q, en S afgeleid voor de instrumenten
Breithaupt (1935-1936) en Zeiss A (1939-1940 en 1950) zie de tabellen 22 en 23.
Door middel van een tweetal speciale laboratoriumproeven werd vervolgens getracht de ele-
menten van de verkregen formules nader te analyseren. Allereerst de relatie tussen de nauw-