Het Reemsterveld of Planken Wambuis - Natuurmonumenten

grootte van het landbouwareaal te schatten voor
de 19 e eeuw. Het is aannemelijk dat dit in de 18 e
eeuw niet veel anders was.
Oud Reemst
De oudste aanwijzingen dat er een plaats ‘Remst’
heeft bestaan, stamt uit 1427. Daar is sprake van
een Remsterwegh. 33 Dat is dus de 15 e eeuw,
maar vrijwel zeker is de enclave ouder. Hoe het
landbouwcomplex er toen uit zag weten we niet.
De eerste kaart die laat zien hoe de nederzetting
toen in het veld lag, stamt uit 1629 en is van
Nicolaes van Geelkercken.
Heel veel detail geeft de kaart niet. Er zijn zeven
akkers te onderscheiden, omringd door wallen.
Op drie daarvan staan bouwwerken, waarvan
een hooiberg. De akkers zijn nu niet meer goed
te identificeren. We weten ook niet hoe nauwkeurig
de kaartenmaker heeft gekeken.
De wegen lopen om de enclave heen.
Oud Reemst lag aan een kruispunt van wegen.
Het is geen wonder dat de enclave aantrekkelijk
was als rustplaats voor passanten. Mogelijk al
in 1647, maar in elk geval in 1786 is er sprake
van een pachtcontract waarin van een herberg
sprake is. 34
Ook op de overzichtskaart uit 1722 zijn er niet
veel details meer te zien. Wel zien we de beide
boerderijen nu liggen op de plaats waar ze tot
voor kort lagen.
Van het oostelijk erf heeft Elshoff ook een kaart
laten maken in 1722. (fig. 2.15) Daar zijn veel
meer details op te zien en daarop herkennen we
ook het huidige oostelijk erf heel goed. De akker
is in tweeën gesplitst. Op het noordelijk
gedeelte (links op de afbeelding) lijken de
ploegvoren in noord­zuidelijke richting te lopen.
Op het zuidelijk gedeelte lopen ze oost­west.
Laten we gemakshalve aannemen dat een
vergelijkbare nauwkeurigheid ook voor het
westelijk erf gold in die tijd.
De contouren van het huidige Oud Reemst,
inclusief het bosgebied ten noorden ervan,
kunnen we voor het eerst goed herkennen rond
1800.
Mossel
Ook de bronnen over Mossel gaan terug op de
15 de eeuw (1476). (fig. 2.16) De naam, ‘Morschel’
kan verwijzen naar ‘lage, vochtige grond nabij
een bos. Het bevatte, evenals Oud Reemst, twee
erven. Over het eigendom van de erven bestond
lang onenigheid. De erfpachters zagen zich zelf
als eigenaar. Het wijst erop dat Mossel lang
bewoond is geweest. Ook in de tijd dat het
Reemsterveld nog tot de domeingrond behoorde.
De akkers van Mossel waren verspreid over een
aantal percelen. In totaal besloegen die akkers in
de 19 e eeuw zo’n 15 ha bouwland.
Er zijn twee kooien te herkennen. Rond de akkers
lijkt een enkel walsysteem te liggen.
| afb 2.14 | Portretten Lubbert
Adolph Torck en Petronella
Wilhemina van Hoorn.
Noten
[33] Nooren,M.J., Over het verleden
van de Hoge Veluwe. p. 53.
[34] Nooren, M.J., Over het
verleden van de Hoge Veluwe.
p. 72.
35