Vrijwilligerskrant, voorjaar 2012 - Natuurmonumenten

Bekwaam beheer van het Bergherbos
Op de rand van Nederland, achter
Arnhem tegen de Duitse grens aan, ligt
het heuvelachtige Bergherbos. Pieterpadlopers
onder u kennen het gebied
wellicht: gevarieerd bos op de stuwwal;
akkers en weilanden op de lagergelegen
stukken. Naast de vele wandelaars en
mountainbikers kom je hier ook veel
vrijwilligers tegen: drie dagen per week
zijn de beheervrijwilligers actief in het
Bergherbos. Sinds de opening van het
vrijwilligershome vorig jaar is de groep
in aantal en inzet flink gegroeid.
Uitgelaten honden
Boswachter Marcel Dellink vertelt: “In
twaalf jaar tijd is hier veel veranderd op
vrijwilligersgebied: niet alleen het aantal
vrijwilligers maar daarmee ook de organisatie
en aansturing, de faciliteiten en participatie.”
Het beheervrijwilligerswerk begon
met drie mensen. De kantine van de kleine
beheereenheid was de thuisbasis. Maar de
groep groeide, geheel volgens plan, en
paste niet meer in de kantine. Bovendien gaf
de dynamiek van de vrijwilligers soms wat
Oud en nieuw verbinden
Als je aan een monument denkt, gaan je
gedachten meestal uit naar iets ouds:
een kasteel, paleis of buitenhuis.
Tegenwoordig kan een monument ook
een landschap zijn. Een waardevol
natuurgebied bijvoorbeeld.
Dat bij een monument oud en nieuw heel
goed samen kunnen gaan, zien we soms bij
verbouw en uitbreiding van monumentale
oude gebouwen. Zo wordt een kerk bijvoorbeeld
uitgebreid met een hypermoderne serre
of een museum met een glazen koffieruimte.
te veel onrust op het aanpalende kantoor.
“Het zijn soms net een stel uitgelaten jonge
honden, die club van ons!”
Passie en ijzeren vuist
De oplossing lag in de verbouwing van een
paar oude schuren die bij de aankoop van
een natuurgebied aan de rand van het
Bergherbos meekwamen. Samen met de
vrijwilligers is één schuur gesloopt en zijn
twee andere getransformeerd tot een
praktisch en fijn vrijwilligersonderkomen,
compleet met kantine/instructieruimte,
werkplaats en opslag.
Het museum De Fundatie in Zwolle wordt
zelfs uitgebreid met een moderne glazen verdieping
die nu al het Ei wordt genoemd.
Het bezoekerscentrum van Natuurmonumenten
in Sint Jansklooster heeft ook een
uitbreiding ondergaan. Van buiten is het
gedeeltelijk een oud vervenershuisje gebleven.
De uitbreiding bestaat uit een glazen
serre van waaruit je een prachtig overzicht
hebt over De Wieden. Ook van binnen is
het centrum heel modern geworden: veel
licht en heldere frisse kleuren. Voor de
Schuur omgetoverd tot modern infocentrum
Stel, je bent op een feestje en de vraag
wordt gesteld wat je als post­actieve
medemens zoal doet. Als je zegt dat je als
vrijwilliger bij Natuurmonumenten werkt,
dan zie je enkelen de wenkbrauwen
fronsen. Vertel je dat je regelmatig prunussen
uitsteekt, rasters herstelt, Schotse
hooglanders opdrijft naar de kraal, dan
word je meelijwekkend aangestaard. Maar
als je opmerkt dat het nieuwe infocentrum
van beheereenheid Twente­Zuid bij
Haaksbergen door de inzet van vrijwilligers
tot stand is gekomen, gelooft bijna niemand
dat. Toch is het zo! De oude werkschuur is
Vrijwilligers van beheereenheid Twente-Zuid, van links naar rechts:
Gerard Lansink, Albert Veensma, Boet Engbersen, Thijs Gerritsen, Dik Ellerbroek, Geerhard Pol, Paco Calbo, Herman Jansen
“Wij werden vanaf het begin betrokken
bij de inrichtingsplannen”, aldus vrijwilliger
Casper Arends. “Het was leuk om mee te
denken en te werken aan ons eigen vrijwilligershome.”
De werkervaringen uit ieders
pre­VUT­tijd en andere werkzaamheden zijn
goed benut bij de inrichting van de gebouwen
en de buitenruimte. Vrijwilliger Henk
Hanskamp, die in zijn ‘werkende leven’
schilder was, heeft het schilderwerk
verzorgd. Eef van der Brink heeft het
magazijn ingericht en beheert het met
passie en ijzeren vuist. Rieny Putmans en
Fred Steens maakten de plannen voor de
Deel van de Bergherbos-donderdaggroep,
v.l.n.r.: Hennie Jansen, Peter
Kolsema, Theo Steens, Ben Peters, Sjaak
Conneman, Huub Kaak, Johan de Gier,
Bert Jonker en Herman Straub.
vrijwilligers fijn om er te werken en om de
opmerkingen van de bezoekers over het
vernieuwde centrum te horen: eerst even
wennen en dan meestal zeer positief.
Het getuigt van moed van Natuurmonumenten
om oud met nieuw te verbinden.
Net als met gebouwen gebeurt dat gelukkig
ook steeds meer met natuurgebieden.
Het mooie en belangrijke voor de natuur
beschermen en een toevoeging voor de
mensen van vandaag de dag: wandel­ en
fietspaden, atb­ en kanoroutes.
omgetoverd tot modern infocentrum,
dankzij de tomeloze inzet van vrijwilligers
en vaste medewerkers.
Gedaantewisseling
Vooral het interieur heeft een gedaantewisseling
ondergaan. En dan praten we nog
inrichting van de fruitboomgaard met oude
rassen. En een paar vrijwilligers, tevens lid
van de vogelwerkgroep Zevenaar, maakten
in en rond de gebouwen nestvoorzieningen
voor vogels. Compleet met randvoorwaarden,
zoals een vijvertje met leem, speciaal
voor de boerenzwaluwen.
Planning en plezier
Drie dagen per week bereidt Marcel de
vrijwilligers voor met een powerpointpresentatie.
Daarin staat de werkplanning
van die dag, de verdeling in groepjes en
aandachtspunten zoals veiligheid. Een
groepscoördinator regelt de zaken gedurende
de dag en koppelt de vorderingen
terug. Als een klus niet is afgekomen,
komt het in de presentatie van de volgende
dag en maakt een andere groep het af.
“Deze manier van werken geeft helderheid
en informatie. Zo werkt iedereen met
veel plezier en daar gaat het ook om!”,
aldus een glunderende Marcel.
- Jolanda Ritter, coördinator vrijwilligerswerk
Voor mij als vrijwilliger is het fijn om mee
te werken aan het behoud van de natuur,
bijvoorbeeld door broedvlotjes uit te zetten
voor zwarte sterns en vlinders en vogels te
monitoren. Aan de andere kant is het werken
in het moderne bezoekerscentrum een
feest. De werkzaamheden verenigen wat
ik zo graag zie bij Natuurmonumenten: een
verbinding van oud, vertrouwd en gedegen
met modern, verfrissend en uitnodigend.
- Jannie Appelo, vrijwilliger
niet eens over de twee nieuwe bijgebouwen
voor materiaal en materieel. Hiervoor was
er de werkschuur met twee beperkte
kantoorruimtes, waarvan de kleinste ook als
kantine werd gebruikt. Veel te krap voor al
die medewerkers en vrijwilligers. Was je
wat laat, dan zat je bij de koffie tweederangs.
Nu kunnen de boswachters rustig
binnen werken aan hun riante bureaus en de
kantine (die ooit werk­ en opslagruimte
was) lijkt nu bijna een groen café (uiteraard
zonder alcohol). Dat allemaal dankzij de
inzet en deskundigheid van eenieder.
Vergader­ en inspiratieplek
Vier middagen per week is het infocentrum
voor bezoekers geopend voor koffie,
informatie over rondwandelingen en
het kopen van (natuur)producten, onder
andere het Bommels bittertje, een aanrader.
Op zolder bevindt zich een af te huren
vergader ruimte met uitzicht op een heel
mooi stukje Nederland met jeneverbessen.
Eigenlijk kun je deze ruimte zien als dé
vergader­ en inspiratieplek van het oosten.
Het totale resultaat: eigenlijk perfect.
Conclusie: op vrijwilligers kun je bouwen.
- Dik Ellerbroek, vrijwilliger