Natuurtopper nr 2 2013 - Natuurmonumenten

NATUURTOPPERS
Nieuwsbrief voor vrijwilligers van Team Communicatie Noord-Brabant
Jaargang 5; Nummer 2; juni 2013
Van Pasen tot Pinksteren
De vorige natuurtopper werd op 1e paasdag
gemaakt. Inmiddels is het Pinksteren. Het wachten
is nog steeds op lekker warm weer. Toch is de
natuur nu de kaalheid wel voorbij en prachtig groen
uitgelopen. Vandaag 1 e pinksterdag is het stralend
weer; de bezoekers genieten!
Op weg naar een nieuw bezoekerscentrum
Maandag 6 mei gingen we met bijna alle
baliemedewerkers op bezoek bij de nieuwe, mooie
bezoekerscentra van Natuurmonumenten in ’s-
Graveland en in Nieuwkoop. Dit natuurlijk in de
hoop dat wij in 2015 verhuizen naar Groot Speyck.
’s-Graveland is een jaar geleden geopend. Het is
een royaal centrum in frisse kleuren. Er is veel
educatief materiaal en een royale winkel. Op de
foto’s goed te zien:
Educatie ‘s-Graveland
Winkel ‘s-Graveland
Hierna gingen we door naar Nieuwkoop, waar het
bezoekerscentrum aan het water ligt. Ook hier was
veel te zien. Eerst binnen, daarna buiten op het
water. Twee vrijwillige schippers namen ons mee
over de plassen. Om dat het zowaar een prachtige
dag was, was dat extra genieten.
Balie Nieuwkoop

Vrijwilligers steken ouderwets turf bij de
Nieuwkoopse plassen
Na afloop nog gezellig met elkaar buiten op het
terras gegeten. Daarna naar huis: in de hoop dat wij
er in de toekomst ook zo mooi bij komen te zitten!
Een groot verschil is natuurlijk dat bij ons
bezoekerscentrum en een restaurant in één ruimte
komen. Dat zal de nodige afspraken vergen tussen
beide partijen. Want als je ziet hoe ons
bezoekerscentrum soms bestormd wordt door
horden kinderen, bezet wordt door dames met
reusachtige scootmobiels, of gebruikt wordt als
stille plek om te lezen. Het zijn allemaal functies, die
bij een bezoekerscentrum horen in combinatie met
horeca. Een mooie uitdaging!
Lezen in Oisterwijk
1 april 2013: Paaseieren zoeken in het bos;
door Yvonne Horvers
Wat een schitterende dag was het op tweede
Paasdag, de dag waarop kinderen tussen 3 en 8 jaar
(een beetje jonger of ouder mocht natuurlijk ook)
paaseieren konden komen zoeken. Hiervoor waren
in een afgezet gedeelte van het Klauterwoud bij het
bezoekerscentrum in Oisterwijk honderden eieren
verstopt. Dit alles in het kader van 100 jaar
Oisterwijkse Bossen en Vennen. Voor € 2 per kind,
een donatie voor Groot Speijk, konden de kinderen
naar hartenlust zoeken. En dat kinderen van
paaseieren zoeken houden én van de Paashaas, dat
heb ik aan den lijve ondervonden .

Als kersverse Paashaas heb ik, samen met mijn
collega-haas Stella, heel wat blije gezichtjes gezien!
Want voor een ei met het getal 100 erop, kreeg je
aan de balie een cadeautje! En als je een ei zonder
100 erop had gevonden, mocht je die verder gaan
versieren met glittertjes, letters en andere frutsels.
Paashazen Yvonne en Stella
Dat deed je aan picknicktafels, die gezellig buiten in
de zon stonden. Hanneke en haar dochters Melissa
en Rachel hielpen de knutselaars een handje.
Tussen de bedrijven door probeerde Hanneke
OERRR onder de aandacht van de (groot)ouders te
brengen, hetgeen haar aardig lukte! Ook op het
parkeerterrein en rondom het bc werden bezoekers
en wandelaars aangesproken door de gastheren
Kees en Robert.
In het bc was het spits tussen 13.00 en 15.00 uur, er
stond zelfs een rij wachtende kinderen voor de
balie. De één om nog te gaan zoeken, de ander om
zijn of haar cadeautje op te halen. De opkomst was
groot: meer dan 150 kinderen hebben naar eieren
gezocht! En samen met hun ouders of grootouders
en alle andere bezoekers was het een gezellige
drukte. Anya, Marianne, Irma en Karin kwamen
handen tekort! Na drieën werd het wat rustiger en
kon iedereen weer wat op adem komen. Ook de
Paashazen, want die moesten telkens opnieuw
eieren verstoppen in het bos. Moe maar voldaan
namen ook zij even aan de picknicktafel plaats.
Dankzij de inzet van alle aanwezige medewerkers
en vrijwilligers én niet te vergeten het zonnetje dat
de hele dag scheen, was het een zeer geslaagde
happening! Voor herhaling vatbaar, aldus de
Paashaas! Zoeffff, zoefff…….
Leer overleven in het wild tijdens de Wilde Buiten
Dagen – 21 april
Natuurmonumenten organiseerde op 21 april weer
een Wilde Buiten Dag rondom het
bezoekerscentrum. Tijdens deze lente-editie leren
kinderen èn hun ouders alles wat je moet weten om
in de natuur te kunnen overleven. Het was een
druk bezochte dag, met meer dan 200 deelnemers.
Leuk voor bezoekers en (vrijwilliger) medewerkers.

Zo waren er opdrachten waarbij je kon eten, wat de
natuur je verschaft (kruiden, insecten); een vuur
bouwen zonder lucifers, werken met kompas en
GPS. En natuurlijk werd er ook gezocht naar
diersporen. Onze boswachters van de
beheereenheid hadden goed hun best gedaan: op
het traject lagen zelfs een dode reiger en bunzing.
Hanneke legt de windrichtingen van het kompas
uit!
Vuur naken zonder lucifers
bunzing
UNIEK BIERTJE DÖLLEKE NU TE KOOP
Vanaf nu is er in Oisterwijk en Moergestel het
Dölleke te koop. Dit speciaal biertje met een
vleugje bosbes, is ter ere van het 100-jarig
jubileum van Natuurmonumenten in de
Oisterwijkse Bossen en Vennen gebrouwen. Het
recept is door Reuzenbieren BV in Moergestel
ontwikkeld en vervolgens in de brouwerij van
Lochristi in België gebrouwen.
Dölleke
Het Dölleke dankt zijn naam aan de dennenappels
van de grove den, oftewel mastendöllekes, zoals ze
in het Oisterwijks dialect ook wel worden genoemd.
De Oisterwijkse Bossen zijn vroeger met
hoofdzakelijk deze naaldboom aangeplant. Niet
voor niks worden Oisterwijkers met carnaval ook
wel Mastendollen genoemd.
Hoppig met een vleugje bosbes
Het Dölleke is gebrouwen met 4 soorten gekleurde
mouten. Deze mouten zorgen voor een
karamelachtige zoetheid. Door de speciale Nelson
Sauvin hop uit Nieuw-Zeeland krijgt het biertje
uiteindelijk een frisse afdronk. De fruitigheid van
het Dölleke ontstaat door een mengsel van echt
bosbessensap en Saphir hop uit Duitsland. Belgische
Trappist gist maakt dat al deze smaken heerlijk in
elkaar vloeien.

Proosten voor het goede doel
De opbrengst van het Dölleke gaat naar de
inrichting van het nieuwe bezoekerscentrum in
Groot Speijck, dat naar verwachting in 2015 gereed
is. Het bier is te koop bij de slijterijen Gall & Gall en
Ad Poirters Drankenhandel. Daarnaast kun je het
drinken op de terrassen van ’t Gelagh, De Tijd,
Onder de Linden, De Venkraai en Klein Speijck te
Oisterwijk en bij De Veerkens in Moergestel. Voor
meer informatie over deze adressen kijk op
www.nm.nl/100jaarinoisterwijk
Tevens kun je het Dölleke ook vinden bij het
Bezoekerscentrum in Oisterwijk.
Dus haal snel je biertje in huis of drink dit
eenmalige jubileumbiertje op een van de
terrassen.
Het Jaar van de Steenmarter: (informatie van de
zoogdiervereniging)
Elk jaar vraagt de Zoogdiervereniging extra
aandacht voor één van de in Nederland in het wild
levende zoogdiersoorten. In 2008 is gestart met de
bunzing, waarna de egel (2009), het wild zwijn
(2010), alle Nederlandse vleermuissoorten (2011)
en de bever (2012) volgden.
In 2013 is het de beurt aan de steenmarter!
De steenmarter behoort tot de groep van de
marterachtigen, net als de otter, de das, de
boommarter, de bunzing, de hermelijn en de wezel.
Hij is ongeveer even groot als een kat, maar slanker
en hij staat lager op zijn poten. De steenmarter
heeft een vaalbruine vacht met een witte, gevorkte
bef die uitloopt tot op de voorpoten. Daarin
verschilt hij van de ook in ons land voorkomende
boommarter, die een meer afgeronde, vaak gelige
bef heeft. Kenmerkend voor beide marters is de
lange, ruige pluimstaart.
Op de steenmarter werd vroeger veel jacht
gemaakt. Enerzijds gold hij als rover van pluimvee,
anderzijds was de mens verzot op zijn prachtige
pels. Tot 1942 stond de wet bejaging toe, sindsdien
is de jacht op dit dier verboden. Het dier was bijna
uitgestorven, niet alleen door de jacht, maar ook
door de toenemende intensivering van de
landbouw. Daarom is de steenmarter beschermd in
de Flora- en faunawet.
Pas in de jaren tachtig van de vorige eeuw nam het
aantal steenmarters weer toe en niet alleen in het
landelijk gebied. Binnen zijn verspreidingsgebied
kan men steenmarters ook in dorpen en steden
aantreffen. Blijkbaar schuwt dit dier het leven in de
nabijheid van de mens niet; hij is een zogenaamde
cultuurvolger geworden. Meestal wordt een
steenmarter niet opgemerkt. Maar soms maken ze
hun aanwezigheid nadrukkelijk kenbaar waardoor
ze voor overlast kunnen zorgen.
Het feit dat de steenmarter een beschermde soort
is maar tegelijk overlast kan veroorzaken, maakt
goede informatievoorziening cruciaal. Des te meer
omdat de steenmarter bezig is aan een opmars en
snel op meer plaatsen in Nederland zal voorkomen.
In die gebieden is men niet gewend om met
steenmarters samen te leven en bij een groter
aantal steenmarters zal ook de overlast (en de angst
daarvoor) toenemen.
Tijdens het Jaar van de steenmarter willen we het
Nederlands publiek kennis laten maken met de
steenmarter als zoogdiersoort in de eigen
omgeving. Daarnaast willen we voorzien in de

informatiebehoefte in geval van (mogelijke)
overlast.
Kijk vanaf half januari ook op
www.jaarvandesteenmarter.nl voor meer
informatie.
(foto steenmarter: Rolin Verlinde,
Zoogdiervereniging)
ZELDZAAM BEEKMIJTERTJE IN DE OISTERWIJKSE
BOSSEN GEVONDEN
Vorige week liet een bezoeker de boswachter van
Natuurmonumenten een bijzonder paddenstoeltje
zien. Zij had de kleine zwam met het opvallende
oranje kopje gevonden in één van de vennen in de
Oisterwijkse bossen. Onderzoek door
paddenstoeldeskundigen wijst uit dat het hier om
het uiterst zeldzame beekmijtertje (Mirtula
paludosa) gaat.
nachtlichtjes
Het beekmijtertje, ook wel mijtertje of nachtlichtje
genoemd, is een van de weinige
waterpaddenstoelen in ons land. Het is echte
voorjaarspaddenstoel en ze zijn dan ook alleen in
deze periode te vinden. Ze bloeien met oranje
vruchtlichamen, die als een soort nachtlampjes
oplichten in het donkere water. In het oosten van
Nederland zijn nog enkele vindplaatsen, maar in de
Oisterwijkse Bossen is het beekmijtertje niet eerder
aangetroffen. In het aangrenzende natuurgebied
Kampina is hij al wel eens gevonden.
Groeien op rottende bladeren
Ze komen voor op schaduwrijke plekjes van
voedselarme vennen en beken. Daar groeien ze op
afgevallen bladeren of naalden, die in het water
liggen te rotten. Door verstoring en vervuiling van
deze wateren is het mijtertje de laatste decennia
sterk achteruit gegaan.
Herstel vennen werpt vruchten af!
Natuurmonumenten is verrast dat deze zeldzame
soort in één van de vennen is aangetroffen. “Het is
een mooie ontdekking”, aldus Gijs Clements,
boswachter bij Natuurmonumenten. “Ruim 18 jaar
geleden zijn een aantal vennen schoongemaakt, om
zo de kwaliteit van het venwater te verbeteren.
Daarna is er niet meer in het ven ingegrepen.
Wellicht heeft dit voor het beekmijtertje de juiste
condities geschapen, waardoor hij hier nu kan
groeien”.
Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met:
Gijs Clements, telefoon (06) 10 36 64 22
Hemelvaartdag 9 mei
Cupcakes ter ere van 100 jaar Natuurmonumenten in
Oisterwijk

Op Hemelvaartdag was er een bijzondere activiteit
in het kader van 100 jaar Oisterwijk. Hierboven Irma
en Sander volgens de laatste mode van 1913
gekleed Die dag eens even geen natuur, maar
picknicken en cupcakes versieren. Of kopen voor
het goede doel. Een verslag van deze dag volgt nog
door onze speciale evenementenverslaggeefster
Yvonne Horvers, speciaal voor de gelegenheid uit
Spanje teruggehaald.
Activiteitenkalender 2013 ; nadere informatie op
de website en (gratis) aanmelden!
Vrij 24/5 Avondwandeling vleermuizen; BC
Za 8/6 Avondwandeling vleermuizen; BC
Zo 9/6 Lentewandeling vlinders ; Huis ter Heide
Vrij 21/6 Midzomernacht in de bossen
Za 22/6 Dialoogwandeling ; BC
13/7 Op zoek naar het ree ; Kampina
14/7 Libellen bij de vennen; Huis ter Heide
Reacties, nieuwtjes naar: info@ehuisadvies.nl
Volgende nummer:juli
Redactie: Wibet Eshuis
Foto’s: Yvonne Horvers, Wibet Eshuis, Irma de
Potter