LE[S] MOI[S] DE LIZÈNE ZA 31.01→VR 27.03.09 - MuHKA
LE[S] MOI[S] DE LIZÈNE ZA 31.01→VR 27.03.09 - MuHKA
LE[S] MOI[S] DE LIZÈNE ZA 31.01→VR 27.03.09 - MuHKA
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
<strong>LE</strong>[S] <strong>MOI</strong>[S] <strong>DE</strong> <strong>LIZÈNE</strong><br />
<strong>ZA</strong> 31.01VR <strong>27.03.09</strong><br />
• le<br />
• les<br />
• de<br />
moi = • het ik<br />
mois = • de maanden<br />
= • van<br />
nog in het <strong>MuHKA</strong><br />
• LONELY AT THE TOP klankeffecten<br />
# 5 JUAN PÉREZ AGIRREGOIKOA<br />
• THE PASSING OF A PERFECT DAY [REVISITED]<br />
Insert Katleen Vermeir<br />
• EAST OF QUE VILLAGE<br />
Yang Fudong
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
inhoud —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
<strong>LE</strong>[S] <strong>MOI</strong>[S] <strong>DE</strong> <strong>LIZÈNE</strong><br />
—Introductie P3<br />
<strong>DE</strong>EL 1: <strong>LE</strong>[S] <strong>MOI</strong>[S] <strong>DE</strong> LIZENE P4—13<br />
—Biografie P4—7<br />
—Historische situering P7—8<br />
—Jacques Lizène zelf aan het woord P8—11<br />
—Anderen over Jacques Lizène P11—13<br />
<strong>DE</strong>EL : <strong>LE</strong>S <strong>MOI</strong>S <strong>DE</strong> LIZENE = <strong>DE</strong> MAAN<strong>DE</strong>N VAN LIZENE P14—21<br />
—Over de tentoonstelling P14—17<br />
—Gueststars P17<br />
—Bevriende kunstenaars P18—20<br />
—De galerijen en bruikleenhouders P20—21<br />
<strong>DE</strong>EL 3: BIJLAGEN<br />
—Overzicht Tentoonstellingen P22—26<br />
<strong>DE</strong>EL 4: BEELDMATERIAAL P27<br />
<strong>DE</strong>EL 5: NOG IN HET <strong>MuHKA</strong> P28—32<br />
—LONELY AT THE TOP klankeffecten P28<br />
#5 JUAN PEREZ AGIRREGOIKOA<br />
—THE PASSING OF A PERFECT DAY [REVISITED] P29<br />
Insert Katleen Vermeir<br />
—EAST OF QUE VILLAGE Yang Fudong P30<br />
—<strong>MuHKA</strong>praktisch P31—32<br />
—<strong>MuHKA</strong>partners P32
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
<strong>LE</strong>[S] <strong>MOI</strong>[S] <strong>DE</strong> LIZENE<br />
le moi = het ik<br />
les mois = de maanden<br />
de = van<br />
Van <strong>ZA</strong> 31.01ZO 7.03 geven we de tweede verdieping van het <strong>MuHKA</strong> uit<br />
handen aan de Luikse kunstenaar Jacques Lizène. Lizène toont niet alleen<br />
eigen werk, maar nodigt ook bevriende collega’s uit, organiseert een hele<br />
reeks happenings en legt zelfs een alternatief zebrapad aan voor de ingang<br />
van het <strong>MuHKA</strong>. In Le[s] Moi[s] de Lizène is dan ook alles mogelijk.<br />
<strong>ZA</strong> 31.01 14.00<br />
• Opening tentoonstelling<br />
<strong>ZA</strong> 1.0 14.00<br />
• Performance VIP cocktails door Tsuneko Taniuchi<br />
DO 19.03 0.00 .00<br />
• Voorstelling publicatie Lizène<br />
• Performance Jacques Lizène & Garett List<br />
Jacques Lizène & Arnaud Labelle-Rojoux<br />
VR 7.03 19.00 1.00<br />
• Finissage<br />
1—Jacques Lizène, Atelier Virtuel avec<br />
sculpture génétique 1971, et peinture à la<br />
matière fécale, 1977, 1997, courtesy galerie<br />
Nadja Vilenne, Luik<br />
2—Jacques Lizène, petit maître à la fontaine<br />
de cheveux, 1980, courtesy galerie Nadja<br />
Vilenne, Luik<br />
3
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
De titel van de tentoonstelling Le[s] Moi[s] de Lizène kan op twee manieren<br />
gelezen worden. Zo verwijst de titel naar ’le moi’, het ik, het ego van de<br />
kunstenaar. Als we weten dat Lizène steeds ingaat tegen elke vorm<br />
van zelfgenoegzaamheid en geen kans onbenut laat om zijn ego te<br />
minimaliseren, wordt duidelijk dat het hier om een kwinkslag, een grap<br />
gaat. Een tweede lezing verwijst naar de twee maanden die Lizène en zijn<br />
kunst in het <strong>MuHKA</strong> zullen verblijven.<br />
Deel 1: <strong>LE</strong> <strong>MOI</strong> <strong>DE</strong> LIZENE = HET IK VAN LIZENE<br />
1.1. Biografie<br />
Deze korte biografie schetst het leven van Jacques Lizène als kunstenaar,<br />
met vooral aandacht voor zijn ideeën en zijn belangrijkste individuele- en<br />
groepstentoonstellingen. Het zou waanzin zijn om in dit korte bestek nog<br />
maar te proberen een volledig overzicht van het oeuvre van Lizène, die<br />
tenslotte al meer dan veertig jaar lang zijn eigenzinnige stem laat schallen<br />
doorheen de kunstwereld, te geven. Mogelijk vindt de kunstenaar zelf al dat<br />
gepalaver over zijn verleden wel volkomen onzinnig.<br />
Op 05.11.1946 wordt Jacques Lizène geboren in Ougrée, een kleine industriële<br />
voorstad van Luik. Al zeer vroeg [wanneer hij nog aan de academie<br />
studeert] laat Lizène zich opmerken door zijn specifieke visie op kunst. Van<br />
de tekeningen en [ontwerpen voor] schilderijen uit deze periode onthouden<br />
we vooral zijn fascinatie voor de bouwvallen uit het begin van de jaren ’60,<br />
zijn [naar eigen zeggen] lullige tekeningen die ontstaan door het trekken<br />
van een groot aantal streepjes en zijn ontwerp voor een schilderij met<br />
een verschillend landschap aan twee kanten van het doek. In dezelfde<br />
periode [1965-1969] ontwikkelt Lizène eveneens een voorliefde voor ‘art<br />
d’attitude’: gedragskunst. Zo besluit Lizène op 19-jarige leeftijd nooit aan de<br />
voortplanting deel te zullen nemen. Zijn mening hierover: “Het menselijk ras<br />
kan rustig uitsterven, vooruit dan maar, zoveel te beter.” Daarnaast oefent hij<br />
zich verbeten in het te laat komen en neemt Lizène stelling in voor ‘de kunst<br />
zonder talent’: voor het inefficiënte, voor het gemak en voor de platvloersheid.<br />
In 1970 opent galerij Yellow haar deuren in Luik. Onder de titel Il faut abolir<br />
l’idée de jugement [naar een citaat van Marcel Duchamp] stelt Jacques<br />
Lizène hier in het begin van dat jaar voor het eerst individueel tentoon. “Ik<br />
wil de kaarten door elkaar halen, ik wil de gegevens veranderen. Duchamp<br />
heeft gezegd: het concept beoordeling moet worden afgeschaft.” Tijdens de<br />
tentoonstelling knoopt Lizène een relatie aan met Fluxus kunstenaar Ben<br />
Vautier, een relatie die nog zeer lang zal standhouden.<br />
4
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
In oktober 1970 creëert Lizène in galerij Apiaw [te Luik] onder de titel Art<br />
spécifique een tentoonstelling in verschillende delen. Een eerste deel is een<br />
expositie met een bijna klassieke ophanging en opstelling van schilderijen<br />
en objecten. Daarnaast realiseert Lizène ook specifieke acties. Zo kan het<br />
publiek de ontmanteling van de tentoonstelling door de kunstenaar zelf<br />
live meemaken. Een andere actie bestaat erin het formaat van de galerij te<br />
verkleinen. In het verlengde van deze acties ligt het creëren van ‘sterfelijke<br />
werk’. Zo komt in de performance Uitdoving van het ei het thema van het<br />
weigeren aan voortplanting te doen weer naar boven. Een vierde onderdeel<br />
van de tentoonstelling bestaat uit kunstuitingen buiten de galerij. Zo<br />
schildert Lizène de schaduw van een boom [op een herfstdag om 14.30, om<br />
precies te zijn] op de grond en plant hij een boom met de takken in de grond<br />
en de wortels in de lucht. Het laatste onderdeel van Art spécifique behelst het<br />
zuivere concept:<br />
“Ik stel het menselijk ras voor zich langzaam maar zeker uit te laten sterven,<br />
door op te houden zich voort te planten.”<br />
Dit laatste idee [dat al lang door zijn hoofd spookt] probeert Lizène<br />
gedurende de jaren op verschillende manieren wereldkundig te maken.<br />
Een [onuitgevoerde] actie bestaat erin op straat aan kinderen ballonnen<br />
uit delen met het opschrift: “Dood aan de eicellen” en tegelijk zwermen van<br />
duizenden strooibiljetten los te laten met daarop geschreven: “Weg met de<br />
agressie van het sperma.” Eind 1970 besluit Jacques Lizène een vasectomie<br />
te ondergaan: een vrijwillige sterilisatie door middel van het doorsnijden<br />
van de zaadleiders. Deze radicale ingreep op het eigen lichaam beschouwt<br />
hij als een vorm van ‘interne sculptuur’. Voor de tentoonstelling in het Maison<br />
de la Culture van Verviers [1971] maakt hij een affiche met de tekst: “Jacques<br />
Lizène zal vrijwillig een vasectomie ondergaan [sterilisatie door operatieve<br />
verwijdering van de ductus deferens]. Zo zal hij in zich een beeldhouwwerk<br />
dragen dat hij Breuk zal noemen.” Het parket laat deze affiche echter<br />
verwijderen.<br />
In deze periode richt Lizène het ‘genootschap van de stompzinnige kunst’<br />
op en definieert hij zichzelf als “Petit maître Liégeois de la seconde moitié<br />
du 20ème siècle, artiste de la mediocrité et de la sans importance” [kleine<br />
Luikse meester van de tweede helft van de 20 ste eeuw, kunstenaar van de<br />
middelmatigheid en het onbelangrijke].<br />
Vanaf de jaren ‘70 begint Lizène ook te werken met nieuwe media. Hij gaat<br />
experimenteren met fotografie, film en muziek. In 1973 realiseert hij de<br />
individuele tentoonstelling met geluidsopnames en fotoreeksen Le perçu<br />
et le non-perçu in galerij Yellow Now. In dat zelfde jaar treedt Lizène toe tot<br />
de door Jacques Lennep opgerichte groep CAP [Cercle d’art prospectif].<br />
Het begrip relationele kunst typeert het gemeenschappelijk karakter van<br />
het werk van de leden van de groep. Deze term wijst langs de ene kant op<br />
de relatie tussen kunstenaar, publiek en realiteit en langs de andere kant<br />
op het relaas: het beschrijvende en verhalende karakter dat een artistieke<br />
5
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
benadering kan hebben. In 1974 wordt Lizène opgenomen in de tentoonstelling<br />
en catalogus Aspecten van de actuele kunst in België van het ICC [het<br />
Internationaal Cultureel Centrum te Antwerpen, de eerste officiële instelling<br />
voor actuele kunst in Vlaanderen en voorloper van het <strong>MuHKA</strong>].<br />
In 1978 exposeert Lizène het eerste deel van zijn muur van fecaliën in Cirque<br />
Divers te Luik. In 1979 wordt de door Lizène geplande verdere uitwerking van<br />
dit idee tijdens het Premier Symposium International d’Art Performance de Lyon<br />
gecensureerd. Daarop beperkt Lizène zijn bijdrage aan het symposium tot een<br />
‘snelle en lichte’ actie: een op een rolschaats bevestigde cassettespeler, die<br />
[doormiddel van een leiband voortgetrokken] een streep op de vloer achterlaat<br />
en ondertussen een onbedaarlijk gelach laat horen. In dat zelfde jaar gaat in<br />
het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel de tentoonstelling Jacques Lizène,<br />
Analytische schilderkunst door.<br />
In de jaren ’80 wordt Lizènes kunst meer en meer ook buiten de landsgrenzen<br />
getoond. Zo is Lizène te gast in Kyoto, Kanagawa, Barcelona, Tokyo, Nice, Basel,<br />
Pontevedra, Genua, Bodegnée en Turijn…<br />
In 1984 presenteert Lizène zijn Fragmenten van fresco’s in galerij Bilinelli<br />
te Brussel. Het resultaat wordt omschreven als een soort Lascaux van het<br />
einde van de 20 ste eeuw, waarbij de bizon is vervangen door de hifiketen of<br />
de videocamera, maar de personages veel gelijkenissen vertonen met de<br />
‘Bosjesmannen’ van wandschilderingen. De oorsprong van deze schilderijen<br />
gaat terug tot projecten en schetsen uit 1966. Dit hergebruiken, recycleren<br />
van eigen werk is typisch voor Lizène en het is een van zijn manieren om<br />
kunstgeschiedenis en kunststromingen in vraag te stellen. Later dat jaar<br />
realiseert Lizène op de Place Saint-Lambert een gebarsten zebrapad als<br />
horizontale wandschildering [waarvan hij ook een versie zal aanleggen aan de<br />
voorkant van het <strong>MuHKA</strong> tijdens de opening van Le[s] moi[s] de Lizène].<br />
In de jaren ‘80 en ‘90 gaat Lizène door op zijn elan. Naast schilderijen,<br />
sculpturen, foto’s en videowerken creëert hij ook performances. Zo laat hij<br />
muziekstukken van Mahler of Mozart van achter naar voren uitvoeren op<br />
cello of piano. Het resultaat zou een stuk van John Cage kunnen zijn. In 1988<br />
gaat de tentoonstelling Jacques Lizène, Rapide rétrospective 1964-1980 door in<br />
La Criée, Halle d’art contemporain te Rennes. Gedurende de jaren ‘90 worden,<br />
vooral in België en Frankrijk, veel individuele tentoonstellingen van Lizène<br />
georganiseerd. In 2001 neemt de kunstenaar deel aan de Biënnale van Venetië.<br />
In 2005 wordt werk van Lizène opgenomen in de tentoonstelling Dear ICC,<br />
Aspecten van de actuele kunst in België 1970-1985 in het <strong>MuHKA</strong>. Deze<br />
tentoonstelling toonde zowel documenten uit het rijke ICC-archief, als<br />
kunstwerken die er ooit te zien waren. De bezoeker wandelde doorheen<br />
een levend archief, waarin hij geconfronteerd werd met de artistieke<br />
ontwikkelingen van de periode 1970-1985. In 2007 is werk van Lizène te zien in<br />
Who’s got the big picture in het <strong>MuHKA</strong>. In deze collectiepresentatie stond vooral<br />
de geschiedenis van het <strong>MuHKA</strong> centraal.
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Het werk Documents rapportés d’un voyage au coeur de la civilisation<br />
Banlieue van Jacques Lizène maakt deel uit van de vaste collectie van het<br />
<strong>MuHKA</strong>. Met zwart-witfoto’s schetst hij een beeld van zijn geboorteplaats<br />
Ougrée. Daarnaast heeft de kunstenaar een groezelig beddenlaken met<br />
spermavlekken gespannen. Het is een afrekening met de sociale legitimering<br />
van de industrialisatie, die niet voor de emancipatie van de werkende klasse<br />
heeft gezorgd. Een glimlachend zelfportret maakt van het werk uiteindelijk<br />
toch enigszins een positief verhaal.<br />
1.2. Historische situering<br />
Jacques Lizène zoekt bewust de middelmaat op. Zijn kunst zoekt het falen<br />
op. Zo wil hij elk utopisme ondermijnen en in het bijzonder dat van de<br />
kunstwereld met zijn drang naar schoonheid en het ideale. Lizène acht de<br />
erkenning van het onafgewerkte en de mislukking veel belangrijker. Hij<br />
hanteert deze strategie om de mythologieën van de wereld te ontmantelen.<br />
Jacques Lizène kan gezien worden als de eerste conceptuele kunstenaar in<br />
België die expliciet humor betrekt in zijn kunst. Hij geldt ook als een van de<br />
pioniers van de Belgische videokunst.<br />
Lizène’s werk bespreken betekent twee hindernissen overwinnen. Enerzijds<br />
ontwikkelt de kunstenaar zelf een metadiscours dat zijn oeuvre een plaats<br />
toekent in de kunstgeschiedenis [zie 1.3.]. Maar die zelfgekozen plaats is<br />
paradoxaal in die zin dat hij, in tegenstelling tot zijn collega’s, zichzelf<br />
definieert als “de kunstenaar van de middelmatigheid en het onbelangrijke”<br />
en “kleine Luikse meester van de tweede helft van de twintigste eeuw.”<br />
Anderzijds zit de criticus verveeld met het ironische systeem dat Lizène met<br />
zijn houding ontwikkelt [door de beschrijving van zijn positie in het artistieke<br />
kamp]. Hoe moet je immers een redenering voeren die zijn werk ernstig<br />
neemt, terwijl hijzelf niet ophoudt er de waarde van te minimaliseren?<br />
Voor Lizène is middelmatigheid een plaatsbepaling en een stijl. Bovendien is<br />
het de grond voor zijn vrijheid van schriftuur en communicatie. In zoverre de<br />
kunstenaar geen bewijs van talent moet tonen, kan hij het zich permitteren<br />
van de ene techniek of het ene medium naar het andere over te schakelen,<br />
zoals het hem uitkomt. Daar Lizène zijn plaats in de kunstgeschiedenis<br />
eens en voor altijd heeft bepaald, moet hij zich geen zorgen maken om de<br />
originaliteit of om de speciale intensiteit van zijn acties. Naast sculpturen,<br />
schilderijen, tekeningen, foto’s, video’s en muziek produceert Lizène talrijke<br />
performances, gebaseerd op de zinloosheid van het gebaar. Hierbij aarzelt<br />
hij niet om zijn eigen werk te herinterpreteren naargelang de context die<br />
hem geboden wordt. Op die manier creëert hij een autohistoriciteit die nu<br />
eens vrolijk, dan weer ironisch van aard is.<br />
Hoewel Lizène herhaaldelijk benadrukt niet bij bestaande kunststromingen<br />
thuis te horen, is het toch interessant om hem enigszins in een historische<br />
context te plaatsen. Zelf zegt Lizène dat hij “zou opgenomen willen worden<br />
7
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
in de Fluxus beweging als ‘de enige Fluxus kunstenaar die niet Fluxus is’.”<br />
[zie 1.3.] Fluxus is een kunststroming die er vanaf de jaren ’60 naar streeft<br />
kunst en dagelijks leven dichter bij elkaar te brengen. Om dat te bereiken<br />
moet de kunstpraktijk ‘gezuiverd’ worden van de door musea, critici en<br />
commercie uitgedragen elitaire kunstopvattingen. Tijdens performances<br />
worden de grenzen tussen beeldende kunst, muziek en theater opgeheven.<br />
Fluxus kunstenaars beschouwen een momentopname uit het leven van<br />
de kunstenaar, de tijd die een opvoering in beslag neemt, als kunst. De<br />
kunstenaar zelf en zijn handelingen worden tot kunst verheven. In de Fluxus<br />
beweging is het belangrijke element niet het plastisch resultaat, maar de<br />
ingesteldheid tegenover de kunst. Het ‘principe de l’équivalence’ van Robert<br />
Filliou stelt immers dat ‘goed gemaakt’, ‘slecht gemaakt’ en ’niet gemaakt’<br />
evenwaardige begrippen zijn. Enkele vertegenwoordigers van de Fluxus<br />
beweging: Robert Filliou, Joseph Beuys, Ben Vautier, Christo en vele anderen.<br />
Soms wordt Lizène ook in verband gebracht met het neo-dadaïsme. Vanaf<br />
het einde van de jaren ’50 herleven de dada-technieken, maar de neodadaïsten<br />
gaan bewust in tegen de tendens naar formele zuiverheid<br />
en combineren daarentegen materialen en media op een geestige en<br />
excentrieke manier. Kunstenaars gaan op grote schaal en figuratief werken<br />
met fotografie, licht, geometrische vormen, alledaagse voorwerpen en<br />
zeefdrukken, allemaal technieken waarin de hand van de kunstenaar niet<br />
of nauwelijks meer te zien is. Generaliserend zou men kunnen zeggen dat de<br />
kunstenaar niet meer zichzelf wil uitdrukken, maar wil onderzoeken hoe in<br />
de moderne massacultuur beelden tot ons komen en worden waargenomen.<br />
De stijl kenmerkt zich door het gebruik van bestaande motieven zoals<br />
vlaggen, kaarten en populaire afbeeldingen [bijvoorbeeld strips en beelden<br />
uit de massamedia]. De bekendste vertegenwoordigers van het neodadaïsme<br />
zijn Jasper Johns en Robert Rauschenberg.<br />
1.3. Jacques Lizène zelf aan het woord<br />
Over zijn kunst<br />
Jacques Lizène, kunstenaar van het onbenullige en het onbelangrijke<br />
[art d’attitude]. De artistieke houding van Jacques Lizène is, alhoewel ze<br />
niet gespeend is van enige humor, niet bedoeld om de diverse actuele<br />
kunstvormen of de gangbare artistieke middens belachelijk te maken, maar<br />
een houding [art d’attitude], die onbenulligheid in de kunstgeschiedenis<br />
wil invoeren, door aan te dringen op de bevestiging ervan. In zekere zin<br />
is het een protest tegen het heersende ordinaire imperialisme in de kunst.<br />
Reeds van voor 1970 reageert Jacques Lizène met zijn oeuvre tegen het<br />
imperialisme van het talent in de kunst, door te pleiten voor een ‘kunst zonder<br />
talent’ en door zich vervolgens, in de jaren ‘70 ‘de Kleine Luikse Meester<br />
van de tweede helft van de Twintigste Eeuw’ [in de pejoratieve betekenis]<br />
te noemen, of ‘de kunstenaar van het onbenullige en het onbelangrijke’<br />
[hetgeen uiteraard zeer belangrijk is in de moderne kunst, ha, ha, ha, ha!].
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Jacques Lizène beoefent de ‘onbenullige kunst’ in al z’n vormen: de<br />
‘ergerlijke’ video [1971-74-79-82], de kleine ellendige tekeningen [1966-1980],<br />
de ‘slechte’ schilderijen met uitwerpselen [1966-1977-1980], het middelmatige<br />
lied [de middelmatige music-hall, 1970-1980-1982], de om-het-even-welke<br />
performance [1970-1980] de academische ondernemingen, de nulsculptuur<br />
[1970-1984] en andere producties [de nieuwe nulabstractie, 1980-1985], die<br />
door hem gedefinieerd worden als ‘zonder betekenis, maar van het hoogste<br />
belang’ [ha, ha, ha, ha!], de randstad van de kunst.<br />
UIT: De l’animal et du végétal dans l’art Belge contemporain, 1985.<br />
Over zijn plaats in de kunstgeschiedenis<br />
[Kleinmeester :] ik wil me materieel situeren ten opzichte van de<br />
kunstgeschiedenis. Graag had ik gezien dat de kunstgeschiedenis mijn<br />
naam zou onthouden als een eigenaardigheid. Want het is een –bijna<br />
onbereikbaar- doel dat me in staat stelt<br />
te spelen. Het is een plagerij. Het is ook een belangrijke zaak… voor de kunstgeschiedenis.<br />
Zich een plaats in de kunstgeschiedenis proberen te verwerven terwijl<br />
die poging een invraagstelling is van de beoordeling, trachten de<br />
middelmatigheid te doen aanvaarden, dat is het doel dat mij kan<br />
bezighouden.<br />
UIT: catalogus Que reste-il…, 1986.<br />
Over bijna onbenullig zijn<br />
[Bijna onbenullig zijn,] dat betekent ‘proberen’ onbenullig te zijn. Onbenullig<br />
zijn is een prestatie die ver staat van het middelmatig zijn. Niks zijn,<br />
betekent strikt niets interessants doen. ‘Zo goed als’ onbenullig zijn, is<br />
middelmatiger, dat is het spel spelen, kleine inspanninkjes leveren, maar<br />
nooit tot het uiterste gaan, manke dingen voorstellen. Dat past beter bij mijn<br />
kunstenaarsaanpak van middelmatigheid als gedragskunst.<br />
Ik kan middelmatige of zelfs hele slechte werken maken, maar het<br />
kunnen ook meesterwerken zijn door ze uiteraard aan te duiden als<br />
middelmatigheidkunst. Dat wordt een werk op basis van het concept van<br />
beoordeling, wat ook deel uitmaakt van de humor. Humor is een heel<br />
belangrijke dimensie in mijn benadering. Mijn benadering heeft voorrang<br />
op het voorwerp. Spot is nodig om de achterhoede te redden. Eigenlijk is het,<br />
alhoewel ik niet van dat woord houd, uiterst progressistisch.<br />
UIT: catalogus Que reste-il…, 1986.<br />
Over de eerlijkheid van de leugen<br />
Mijn benadering is een eerlijke benadering. Ze is zo eerlijk dat ik me een<br />
eerlijke onoprechtheid kan veroorloven. Kunst is de eerlijkheid van de<br />
leugen.<br />
UIT: catalogus Que reste-il…, 1986.<br />
9
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Over toevalligheden<br />
Ik maak vaak verwijzingen, maar ze zijn beperkt. Mijn cultuur is er een van<br />
toevalligheden. De referenties die ik aanhaal zijn er toevallig gekomen,<br />
maar ze versterken mijn positie. Wanneer ik het over niet-procreatie heb,<br />
dan is dat de titel van een hoofdstuk van het Précis de décomposition van<br />
Cioran, maar het is zuiver toevallig dat iemand me dat boek ooit heeft doen<br />
ontdekken. Ik ben geen geleerde.<br />
UIT: catalogus Que reste-il…, 1986.<br />
Over een idioot<br />
U waardeert Jacques Lizène niet, ik ook niet. U beschouwt hem, denk ik, als<br />
een soort idioot. Het is niet onmogelijk dat hij dat is.<br />
Zijn werk is [misschien] slechts een kluwen van onzin, een onderproduct van<br />
de actuele kunst… het onderzoek van zijn gezicht alleen al vertelt ons genoeg<br />
over het personage.<br />
UIT: Brief van J. LIzène aan A. Bogaerts [dichter], 1971.<br />
Over het stadslandschap<br />
Achter om het even welk detail van het stadslandschap schuilt de<br />
aanwezigheid van de moeheid van een of meer personen. En voor<br />
sommigen onder hen [misschien] een zekere seksuele ellende om te leven…<br />
aiaiai!<br />
UIT: Het waargenomene en het niet-waargenomene, 1973.<br />
Onvolledige snelautobiografie door Lizène zelf<br />
RANDSTAD KUNST<br />
Ofwel de randstad van de kunst<br />
‘Nagenoeg niemand zijn’<br />
[Lizène, 1969]<br />
HIJ IS TEGEN HET <strong>LE</strong>VEN… [zeker weten!]<br />
[kunst van het niet-bekoren]<br />
HIJ IS NIET FLUXUS<br />
[zou opgenomen willen worden in de Fluxus beweging als de ‘enige<br />
Fluxus kunstenaar die niet Fluxus is’]<br />
Voorafgaand:<br />
Voltooit, of laat, bar weinig voltooien, stelt meestal uit… tot morgen<br />
Bezigheden overdag:<br />
… glas verse melk drinken, schoenen uittrekken en naar bed gaan, blijven<br />
liggen en niets doen.<br />
Met jezelf spelen, soms…<br />
[Zelfs niet opwindend]<br />
10
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Bezigheden ’s nachts:<br />
Vaak met jezelf spelen, of… de nacht doorbrengen met zuipen, meer dan goed<br />
voor je is.<br />
[Nog niet eens kwetsend]<br />
Bijzonder trekje:<br />
Heeft de grootste moeite met het doen wat hij doet…<br />
Moet ontzettend veel energie ontwikkelen om zich te overtuigen… probeert,<br />
soms, zelfs anderen te overtuigen… maar met even weinig succes als zichzelf.<br />
Wordt gauw moe [heel gauw].<br />
Bijzonder verlangen:<br />
Zou graag aardig gevonden willen worden… door mooie meisjes.<br />
Mening over hetgeen nog te wensen overlaat:<br />
Vindt dat de kunstenaar van de middelmatigheid meer recht op roem en<br />
geld heeft dan de talentvolle kunstenaar, die, hij wel, zich met zijn kunst<br />
tevreden kan stellen. Ha, ha, ha, ha…<br />
1.4. Anderen over Jacques Lizène<br />
• Belangrijk bij Lizène is dat hij het belang van het onbelangrijke heeft<br />
ingezien.<br />
—Ben Vautier<br />
• Gespeelde middelmatigheid is vandaag voor sommige kunstenaars<br />
niet langer een techniek of een strategie, maar een wereld op zich. Deze<br />
kunstenaars bewegen zich dan ook ongegeneerd in dit universum van<br />
stompzinnigheid. Door zich voor te stellen als “kleine Luikse meester” van<br />
de tweede helft van de 20 ste eeuw’ en als “kunstenaar van de middelmaat<br />
en het onbelangrijke”, en door sinds 1966 een lans te breken voor een kunst<br />
zonder talent, toont Jacques Lizène een ambitie die hem tot de laatste telg<br />
van een lachwekkende stamboom maakt, waartoe in het verleden enkele<br />
excentrieke Engelsen, een paar verwarde kunstenaars als Raoul Colonna<br />
de Césari en Fabre des Essarts, en de predadaïstische vertegenwoordigers<br />
van de Brusselse ‘zwanze’ behoorden. Jacques Lizène bricoleert prullen,<br />
knutselt aan probeersels, kiest resoluut de weg van de middelmaat en lacht<br />
heel wat af in zijn leven. Zo mag zijn vrijwillige vasectomie [1970] niet gezien<br />
worden als een daad van anarchistische heldhaftigheid [hij noemt zichzelf<br />
een gematigd anarchist], maar als de aankondiging van de oprichting, het<br />
jaar daarna, van het Institut de l’Art Stupide. Binnen dit instituut, waarvan hij<br />
het enige vrijwillige en opgegeven lid is, worden verleidelijke en repetitieve<br />
liederen gecomponeerd, wordt een mislukte en beeld na beeld met de<br />
hand doorgestreepte film gedraaid [1972], en wordt op een floppy disk een<br />
imitatie van het geluid van een bromfiets opgenomen [1974]. Jacques Lizène<br />
noemt zichzelf ‘banlieusard de l’art’ [voorstadbewoner van de kunst]. Hij<br />
11
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
beweegt zich aan de rand van de goede smaak. Lizène is van de zelfkant.<br />
Dat betekent absoluut niet dat hij er genoegen mee neemt om op een<br />
simplistische en kritische manier de grenzen van het artistieke domein aan<br />
te geven. Integendeel, hij doet alsof hij zijn werk wil plaatsen binnen de<br />
traditionele definitie van de kunst. Dat wordt op een metaforische manier<br />
duidelijk gemaakt door een burlesk werk uit 1971, ‘Het lichaam dwingen<br />
om een plaats te kiezen binnen de foto’. Een reeks afdrukken toont de<br />
kunstenaar die zich, terwijl de camera steeds dichterbij komt, inspant om zijn<br />
silhouet binnen het kader te houden door steeds dieper te buigen tot hij zich,<br />
liggend op de grond, oog in oog met de lens bevindt. Vergelijkbaar hiermee<br />
zijn de systematische en in stukken verdeelde foto’s van de rand van zaken<br />
en mensen [‘bord de corps’, 1973]. Jacques Lizène probeert de grenzen<br />
niet te overschrijden, maar hij gebruikt ze. Zijn werk wordt gekenmerkt<br />
door een inwendig geweld, door een bijna autarkische autonome praktijk,<br />
die hem er in 1977 toe brengt — we hebben het er later nog over — om<br />
‘zijn eigen verftube’ te worden en met zijn uitwerpselen te schilderen. Hier<br />
wordt duidelijk hoe dit sinds dertig jaar volgehouden opzoeken van de<br />
middelmatigheid volstrekt niets met dandyisme te maken heeft. “Ik denk”,<br />
zegt de kunstenaar, “dat dit idee van middelmatigheid er een van een<br />
immense generositeit is: het geeft alles de mogelijkheid om te bestaan.”<br />
—Jean-Yves Jouannais, Histoire de l’infamie et autres victoires, Hazan éd, 1995,<br />
pp.14-15<br />
• Door zich zoals Diogenes uit cynisme op te sluiten in de autarkische<br />
cirkel van een werkelijkheid die hij in zekere zin voor wil zijn met zijn eigen<br />
‘gesloten circuits’ — het gebruik dat hij in zijn videowerk maakte van de<br />
eerste, aan de industrie ontleende bewakingscamera’s, was niet toevallig<br />
— verschijnt de kunstenaar als een ‘mens in opstand’ in de existentiële<br />
zin waarin de term gebruikt zou kunnen worden door Sartre, van wie de<br />
kunstenaar toegeeft op jonge leeftijd La nausée te hebben gelezen. Omdat<br />
hij zich welbewust buitenspel zet door terug te keren naar de anale fase,<br />
klaagt Lizène het trieste lot aan van de mens die gedoemd is om, zoals<br />
André Blavier het zo mooi verwoordde, ‘perdre sa vie à la gagner’ [zijn leven<br />
te verdoen met werken]; en als echo klinkt deze ‘patafysische’ gedachte:<br />
“overleven door zijn stront te verkopen; betaald worden; eten en drinken<br />
kopen; zich ontlasten; schilderen met zijn ontlasting; opnieuw verkopen…<br />
enzovoort. [Het is toch idioot?].” Dat is de boeiende samenvatting van zijn<br />
bestaan als artiest, van het waardeloze leven dat hij leidt terwijl hij, tegen<br />
de imperialistische verheerlijking van het succes in, de lof zingt van de<br />
slechte en idiote kunstenaar: een trieste en saaie figuur die voortdurend<br />
dezelfde gebaren herhaalt, als in een stuk van Beckett. Om de betekenis van<br />
zijn houding beter te begrijpen in de specifieke artistieke context van de<br />
jaren ‘70 is het nuttig een inventaris te maken van alle mislukte, uitgestelde<br />
of gewoon afgevoerde projecten en te beseffen dat geen enkele artistieke<br />
activiteit, ook niet de meest absurde, bestand is tegen de entropische<br />
erosie van het reële, dat via de weg van verveling ieder initiatief, ook<br />
het meest heroïsche, ondermijnt : “Neemt zich voor om zeer minutieus, op<br />
1
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
een voorbereid doek, het stramien ervan te schilderen… en dat zonder het<br />
vlechtwerk te vergroten, een absurd, nooit uitgevoerd plan [beslist om nooit<br />
zo’n waanzinnig werk te beginnen].”<br />
—Denis Gielen, Chaque jour l’art à Liège change le monde, mamac, Liège,<br />
003<br />
• Ik heb Jacques Lizène ontdekt in de jaren ‘70, toen hij deelnam aan<br />
het Premier Symposium International d’Art Performance, dat Orlan had<br />
georganiseerd in Lyon. Hij trok er een muziekcassette voort, als was het<br />
een hond aan een leiband. Zijn lachwekkende optreden was typisch voor<br />
hem en contrasteerde met de meeste performances van die tijd, die op<br />
een ernstige en strakke manier werden gebracht en fysiek of conceptueel<br />
waren. De instelling van fluxus had ook wel iets burlesks, maar hun<br />
performances stonden toch ver af van de typische koddigheid van Lizène,<br />
die veeleer het register van de zieligheid bespeelde. Vandaag zie ik in<br />
zijn werk – als ik verder kijk dan de schijnbare slordigheid in de vorm en<br />
een zekere onbeschaamdheid, om niet te zeggen een verbeelding van<br />
een bedenkelijke smaak – vooral een autobiografische basis, inclusief de<br />
frustraties die daar deel van uitmaken. Zijn remakes zijn het resultaat van<br />
een permanente blik in de spiegel, een manier om de constanten te tonen<br />
die de geschiedenis bepalen. Wanneer hij in 1966 op de proppen komt<br />
met zijn ‘art d’attitude’ [gedragskunst] kiest hij in de maatschappelijke<br />
en artistieke realiteit een andere plaats dan Filliou met zijn ‘principe<br />
d’équivalence’, het principe van de gelijkwaardigheid van ‘goed gemaakt’,<br />
‘slecht gemaakt’ en ‘niet gemaakt’. Hij voegt er een verontrustende<br />
regressieve toon aan toe. Het is een echte provocatie die op een schijnbaar<br />
achteloze manier de fundamentele vraag stelt naar het wezen zelf van de<br />
kunst.<br />
—Arnaud Labelle-Rojoux, geciteerd door Cécilia Bezzan in ‘De grands<br />
textes visuels en abîme’, L’Art Même, herfst 00 .<br />
13
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Deel : <strong>LE</strong>S <strong>MOI</strong>S <strong>DE</strong> LIZENE = <strong>DE</strong> MAAN<strong>DE</strong>N VAN LIZENE<br />
2.1. De tentoonstelling<br />
De werken van Lizène zijn veelvormig en multimediaal. Lizène tekent,<br />
schildert, bricoleert, installeert en houdt performances. Achter de vormelijke<br />
diversiteit schuilt een werkwijze die telkens terugkeert. Dit door technieken<br />
te hanteren als collage, bricolage, door te verknippen en transformeren,<br />
door alledaagse voorwerpen te gebruiken als materiaal en dagelijkse<br />
onderwerpen te thematiseren. Jacques Lizène verwijst niet naar het<br />
‘hoogstaande’ van de kunst maar wel naar de essentie. Om hem te<br />
citeren: “de essentie van de kunst is, zoals André Malraux reeds dacht, het<br />
hoogtepunt van de mensheid, hahaha”. Lizène stelt zich op als observator<br />
en criticus van zijn eigen oeuvre. Hij kiest titels als sculpture nulle, dessin<br />
médiocre, vidéo nulle en enfin une œuvre vraiment nulle! Zo stuurt hij de<br />
verwachtingen van de toeschouwer in de war. Op humoristische wijze<br />
bevraagt hij het kunstenaarschap, kunst, talent, verleiding of vernieuwing.<br />
Jacques Lizène hoeft geen bewijs af te leggen van talent, maar geeft zichzelf<br />
de vrijheid te doen wat hij wil.<br />
Twee maanden lang bezet kunstenaar Jacques Lizène de<br />
tentoonstellingsruimte van het <strong>MuHKA</strong>. Lizène gaat speels om met het<br />
concept van een [overzichts]tentoonstelling. Hij betrekt in zijn presentatie<br />
andere kunstenaars, werken uit de <strong>MuHKA</strong>collectie, galerijen en culturele<br />
instellingen. Zo zorgt hij voor nieuwe dialogen en confrontaties die van<br />
de tentoonstelling een dynamisch geheel maken. Twee muren worden in<br />
percelen opgesplitst en verdeeld onder professionele en niet-professionele<br />
kunstenaars. Ook zijn eigen videowerk wisselt regelmatig. Op verschillende<br />
momenten organiseert de kunstenaar happenings en performances die het<br />
geheel nog levendiger zullen maken. Maar het blijft steeds een verrassing<br />
wat Lizène nog in petto heeft. Hij houdt ervan als stoorzender te fungeren<br />
en zodoende de [kunst]wereld op zijn kop te zetten. De tentoonstelling Le[s]<br />
Moi[s] de Lizène wordt opgedeeld in een aantal ruimtes die al dan niet een<br />
retrospectief karakter hebben. Typisch voor Lizène is het gebruik van de<br />
‘cimaise’, een grillig plan op de muren waarbinnen kunstwerken worden<br />
opgehangen.<br />
Installaties en sculpturen<br />
De sculpturen en installaties van Lizène krijgen vaak de titel sculptures<br />
nulles mee. In de tentoonstelling Le[s] Moi[s] de Lizène zijn maquettes<br />
van fabrieken opgenomen, samengesteld uit gevonden voorwerpen, die<br />
op geregelde tijdstippen rook zullen uitstoten. Een duidelijke verwijzing<br />
naar het [post]industriële landschap rondom het Luikse. Een andere werk,<br />
opgebouwd uit duizenden knikkers op de vloer en gebaseerd op een project<br />
uit 1970, is een sculpturaal stuk, waarvan de structuur beïnvloed wordt<br />
door de toeschouwer wanneer deze de knikkers met de voeten verplaatst.<br />
Het globaal effect is dat van duizenden glasraam moleculen, ontstaan ten<br />
14
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
gevolge van een of andere ontploffing. De enigszins gevaarlijke kant, de<br />
toeschouwer kan immers uitglijden over de knikkers, vindt Jacques Lizène<br />
mooi meegenomen.<br />
In de ronde zaal installeert Lizène een Bars de Bars, een driedimensionale<br />
collage van tapkranen, togen en barkrukken, die tegelijk bevreemdend<br />
en grappig overkomt. De performance van Tsuneko Taniuchi zal hier<br />
plaatsvinden. Daarnaast worden een heel aantal opnieuw samengestelde<br />
stoelen en doorgezaagde meubels in de tentoonstelling opgenomen. In een<br />
andere zaal zijn een aantal collages van beelden opgesteld. Zo combineert<br />
Lizène het onderste deel van Manneke Pis op een speelse manier met<br />
stukken van niet-westerse sculpturen.<br />
Schilderijen en collages<br />
In de tentoonstelling zijn veel ‘middelmatige’ schilderijen van Lizène<br />
opgenomen. Zijn personages en zijn objecten neigen naar het purisme<br />
van pictogrammen, naar een elementair, eenvoudig lexicon en lijken een<br />
betekenis te hebben die door iedereen begrepen wordt. De ‘sculptures<br />
génétiques’ zijn collages waarin Lizène onder andere zijn eigen gezicht<br />
bewerkt en onderzoekt. Door delen van een gezicht te vervangen door foto’s<br />
of tekeningen van andere gezichten stelt de kunstenaar de vraag naar<br />
identiteit en uniciteit.<br />
Voor andere schilderijen gebruikt Lizène zijn uitwerpselen om een bakstenen<br />
muur te schilderen. Zo wordt de kunstenaar zijn eigen verftube. “De mens<br />
peilt op de bodem van de po de materie die zijn organisme elimineert en<br />
waarvan de aanblik hem doet twijfelen over zijn aangeboren integriteit.<br />
Zo gaat hij ook vaag onder ogen zien dat in hem de werkende aftakeling<br />
aanwezig is, de virtuele ontbinding, de dood —zijn dood— die hem bewoont<br />
en actief is. Het is uit het onderzoek van zijn diepe corruptie, die tegelijk<br />
fascineert en verontrust, dat bij de mens —de kunstenaar— het verlangen<br />
ontstaat te overleven door andere, duurzame [dat wil hij graag geloven]<br />
producties en filosofische parcours.” Deze schilderijen kunnen gezien worden<br />
als een opstand van het organische inwendige, dat vooral door opvoeding<br />
tot stilte wordt gedoemd. Ze herstellen het lichaam in eer en brengen de<br />
schilderkunst terug tot de juiste proporties.<br />
—Jacques Lizène, Zaalzicht<br />
met Sculpture nulle, bétonnière<br />
ruthmique, 2007, en Dessin<br />
minable de trois sculptures<br />
nulles, 1985, courtesy galerie<br />
Nadja Vilenne, Luik<br />
15
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Dialoog<br />
Daarnaast zal Lizène in het <strong>MuHKA</strong> een dialoog creëren tussen werken en<br />
installaties van hemzelf en stukken uit de collectie van het museum. Een<br />
beton-molen van de kunstenaar wordt geconfronteerd met de betonmolen<br />
van Wim Delvoye uit de collectie van het <strong>MuHKA</strong>. Deze confrontatie kan<br />
gezien worden als een grap en is louter gebaseerd op de visuele analogie.<br />
Toch is er een raakpunt tussen beide kunstenaars: hun fascinatie voor hat<br />
anale en voor uitwerpselen.<br />
Een ‘opengeklapt’huis dat Lizène deels op de muur, deels op de vloer opstelt,<br />
wordt gepresenteerd naast foto’s van Gordon Matta-Clark’s beroemde project<br />
Office Baroque. Beide kunstenaars zijn geboeid door het architecturale<br />
en maken [soms] gebruik van een analoge werkwijze: collage, breken,<br />
verknippen en insnijdingen.<br />
Ook Luc Deleu werkt op het raakvlak tussen kunst en architectuur. Als we<br />
weten dat hij al snel het nuttigheidsprincipe aan zijn laars lapt en zijn oeuvre<br />
voor een groot deel bestaat uit nooit uitgevoerde plannen en voorstellen, zal<br />
het niet verbazen dat hij een plaats krijgt in Le[s] Moi[s] de Lizène.<br />
Een werk van zijn vriend en Fluxus kunstenaar Ben Vautier wordt in de<br />
tentoonstelling opgenomen en ook stukken uit de ‘Biekorfstraat 2’, de<br />
voormalige woning en werkruimte van Panamarenko dat sinds januari 2007<br />
deel uitmaakt van de collectie van het <strong>MuHKA</strong>, zijn te zien in Le[s] Moi[s] de<br />
Lizène. Tenslotte zullen ook foto’s van performances van Ria Pacquée, een<br />
werk van Leo Copers en het broodkruis van René Heyvaert te zien zijn.<br />
Ook met werk van bevriend kunstenaars gaat Lizène de confrontatie aan:<br />
zelfverklaard artistiek dictator Jean-Marie Gheerardijn, Capitaine Longchamp<br />
en Rachel Laurant, Benoit en Fred Platéus, Michel Blazy en AVCAN.<br />
[Meer informatie over deze ‘gueststars’: zie 2.2.]<br />
Videowerk<br />
In het museum worden ook tientallen televisietoestellen opgesteld die een<br />
eindeloze stroom beelden tonen van vroeger werk van de kunstenaar uit<br />
de periode 1970-2009. Deze retrospectieve van videowerk [van een van de<br />
pioniers van de Belgische videokunst] zal regelmatig worden aangepast.<br />
Aquarellen<br />
Twee muren in de tentoonstelling worden gevuld met aquarellen gemaakt<br />
door studenten, amateurkunstenaars en kunstenaars uit Antwerpen. Op<br />
verschillende momenten worden de kunstwerken weggehaald en vervangen<br />
door andere, om een zekere dynamiek te creëren. Op deze manier wil Lizène<br />
tonen dat het kleine, het middelmatige een plaats zou moeten krijgen in een<br />
museum van hedendaagse kunst. Zijn pleidooi voor kunst zonder talent is een<br />
reactie tegen het imperialisme van het talent.<br />
Galerijen<br />
Andere ruimtes refereren naar plekken waar Lizène in het verleden<br />
tentoonstelde. Zo zijn er onder andere kleine tentoonstellingen van Espace 251<br />
Nord, Art Concept, Editions Yellow Now, Nadja Vilenne, Espace Uhoda, Atelier<br />
340 Muzeum [voor meer informatie over deze galerijen: 2.3.].<br />
1
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Performance<br />
In handen van Jacques Lizène wordt een museum onvermijdelijk<br />
omgetoverd tot een dynamische plek vol humor, waar op elk moment<br />
wel iets te beleven valt. Zijn kunst is voortdurend in beweging en zit<br />
vol zelfrelativering. Jacques Lizène zal in zijn twee maanden dan ook<br />
performances, optredens en allerhande acties organiseren. Zo brengt de<br />
kunstenaar op de openingsdag, <strong>ZA</strong> 31.01, een zigzaggend zebrapad aan<br />
voor de ingang van het museum. Verder organiseert Lizène een karavaan<br />
van kunstwerken en nodigt hij een vendelzwaai gezelschap uit.<br />
Op <strong>ZA</strong> 21.02, tijdens de prepresentatie van het boek over Lizène, houdt<br />
Tsuneko Taniuchi in de Bars de Bars een performance VIP cocktails met<br />
een grote blok ijs en enkele flessen wodka. Op DO 19.03, tijdens de nocturne<br />
van de Antwerpse galerijen gaat de boekpresentatie door en nodigt Lizène<br />
diverse bevriende kunstenaars uit om binnen en buiten de museummuren<br />
voor spektakel te zorgen. Zo brengt jazzmuzikant Garrett List een concert<br />
van omgekeerde muziek, begeleid door percussie op een olieton, terwijl<br />
Lizène gelijktijdig een stuk hedendaagse archeologie creëert. Arnaud<br />
Labelle-Rojoux en Jacques Lizène brengen performance, gesprekken en een<br />
voordracht als vrolijke en droevige clowns. Ook op de finissage [op VR 27.03]<br />
zal Lizène ongetwijfeld voor verrassingen en spektakel zorgen.<br />
2.2. ‘Gueststars’<br />
2.2.1. Uit de collectie van het <strong>MuHKA</strong><br />
• Leo Copers [°1947, Gent, België]<br />
• Luc Deleu [°1944, Duffel, België]<br />
• Wim Delvoye [°1965, Wervik, België]<br />
• René Heyvaert [°1929, †1984, Gent, België]<br />
• Gordon Matta-Clark [°1945, †1978, New York, Verenigde Staten]<br />
• Ria Pacquée [°1954, Merksem, België]<br />
• Panamarenko [°1940, Antwerpen, België]<br />
• Ben Vautier [°1935, Napels, Italië]<br />
17
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
2.2.2. Bevriende kunstenaars<br />
AVCAN<br />
De kunstenaars Secondini en Castronovo produceren al twintig jaar lang<br />
artistieke video’s, waarin montage, standpunt, totaliteit, snelheid en verdwijning<br />
in vraag worden gesteld. Onophoudelijk onderzoeken ze de vruchtbare<br />
dialectiek tussen fotografie en film, tussen onbeweeglijk en bewegend beeld.<br />
Michel Blazy [°1966, Monaco]<br />
Michel Blazy is begin jaren ‘90 begonnen met zijn werk, dat vooral wordt<br />
gekenmerkt door installaties gemaakt van materialen als puree, watten,<br />
gras, koeken, levensmiddelen of verschillende soorten organisch materiaal.<br />
Deze installaties, met hun vage uiterlijk en hun nogal wisselvallige werking,<br />
functioneren als tijdelijke sculpturen. Al naar gelang de groei en de entropie<br />
van deze organismen ontstaan nieuwe vormen, geuren, kleuren of zelfs amper<br />
waarneembare geluidjes van druipend vocht of parasieten die in het hart van<br />
de kunstwerken drijven. De expositieruimte wordt dan een soort laboratorium,<br />
een plaats waar kleine gebeurtenissen plaatsvinden, die onbeduidend of<br />
ongezond, ongeschikt of poëtisch kunnen lijken. Maar het uitgangspunt is<br />
eigenlijk de zeer duidelijke en simpele logica van de levenscyclus. “Vaak zijn<br />
mijn stukken meer stof en vel dan vorm. De vorm is hier op zijn eenvoudigst :<br />
een bol, een dichtregel. Het zijn vormen in hun natuurlijke toestand. Het zijn de<br />
lijn en de punt.”<br />
Capitaine Longchamp [Spa, België]<br />
Capitaine Lonchamp besneeuwt muren, plafonds, karton, spiraalschriftjes<br />
of gevonden schilderijen: een volkomen originele schriftuur, pure abstractie<br />
en een imaginaire oplossing voor het onzekerheidsprincipe: van al wat men<br />
niet kan meten of wegen zal de sneeuwvlok zich nog het meest van al nooit<br />
laten manipuleren. Neigisme is dan ook Capitaine Lonchamps zelfbenoemde<br />
stijl, naar het Franse woord voor sneeuw. Het is ook een eigenzinnige manier<br />
zijn om de wereld te beschouwen. Capitaine Lonchamp is een ‘pataphysicus’:<br />
een aanhanger van de wetenschap van denkbeeldige oplossingen. Het<br />
werk van Capitaine Lonchamp is volmaakt associatief en verenigt de meest<br />
uiteenlopende media met elkaar: geluidswerken, films, doeken, foto’s, teksten,<br />
collages, performances zijn allen terug te vinden in een even logisch als<br />
verrassend en eigenzinnig resultaat.<br />
Jean-Marie Gheerardijn [°1958, Aarlen, België]<br />
Artistieke dictator, zo presenteert Jean-Marie Gheerardijn zichzelf. Hij wordt ook<br />
wel ‘De meester der vliegen” genoemd, wat minder angstaanjagend is dan zijn<br />
eigen predicaat. Zijn project bestaat uit het massaal kweken van vliegen. Jean-<br />
Marie Gheerardijn is een soort imker van tweevleugelige insecten, die hij als<br />
kanonnenvlees gebruikt voor zijn oeuvre. Sinds 1982 creëert hij op die manier<br />
een vreemde laatste rustplaats voor zijn artistieke dieren. De dode dieren en de<br />
moderne vanitas die kenmerkend zijn voor zijn werk roepen zowel gevoelens<br />
van weerzin als gevoelens van verbazing op.<br />
1
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Arnaud Labelle-Rojoux [°1950, Parijs, Frankrijk]<br />
Arnaud Labelle-Rojoux, geestelijke nazaat van Marcel Duchamp en<br />
de Fluxus beweging, is een moeilijk classificeerbare kunstenaar die<br />
niet aflatend, met een evidente vrolijkheid, de kunst en haar limieten<br />
in vraag stelt. Daarvoor kiest hij resoluut voor humor en de poëzie van<br />
het tegengestelde. Hoewel hij in de jaren ‘80 vooral bekend werd als<br />
performance kunstenaar, maakt hij tegenwoordig van alle hout pijlen,<br />
zonder te verzaken aan het schrijven en aan het organiseren van<br />
evenementen in samenwerking met uiteenlopende kunstenaars.<br />
—<br />
> www.loevenbruck.com<br />
Rachel Laurent [1946, Parijs, Frankrijk]<br />
Rachel Laurent creëert nauwkeurig samengestelde feestmaaltijden<br />
voor kannibalen: poppen zwemmen in ketchup en pasta, opblaasbare<br />
sekspoppen liggen in het vuilnis. In haar zelfportretten probeert ze af te<br />
raken van het ideaalbeeld van de vrouwelijkheid. Haar werk gaat over<br />
ontheiliging, seksuele identiteit en schoonheid en is vaak eerder schokkend.<br />
—<br />
> www.rachellaurent.com<br />
Garrett List [°1943, Phoenix, Arizona]<br />
Garrett List is trombonist, zanger en componist. Op zijn achttiende is hij<br />
reeds bezig met het spelen, onderwijzen en componeren van muziek in<br />
uiteenlopende genres: van klassiek, over jazz tot pop. Vanaf 1965 verhuist hij<br />
naar New York waar hij les volgt aan de bekende Juilliard School of Music.<br />
Daar ontmoet hij de Italiaanse componist Luciano Berio en Dennis Russell<br />
Davies, met wie hij het Juilliard Ensemble vormt. In de jaren ’70 ontdekt<br />
hij de ‘free jazz’, ontmoet hij bekende muzikanten als John Cage, Frederic<br />
Rzewski, Steve Lacy en LaMonte Young en is hij lid van Musica Elettronica<br />
Viva. In 1981 nodigt Henri Pousseur hem uit om een improvisatieklas aan het<br />
Conservatoire Royal de Musique van Luik in te richten. Hij schrijft stukken<br />
voor onder andere films van Man Ray en andere kunstenaars zoals Fernand<br />
Léger, Hans Richter en Paul Gonze.<br />
— > www.garrettlist.com<br />
Benoit Platéus [1972, Chênée, België]<br />
Met een stift of pen in de hand grijpt Benoit Platéus alledaagse voorvallen<br />
of plotse ideeën die kunnen uitgroeien tot een werk. De boeken van de<br />
kunstenaar maken hieruit een intuïtieve selectie, die schommelt tussen de<br />
felheid van karikatuur en de ongedwongenheid van ‘écriture automatique’.<br />
Op die manier creëert hij een scherpzinnig, grappig en brutaal poëtisch<br />
universum.<br />
19
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Frédéric Platéus [1976, Chênée, België]<br />
Frédéric Platéus’ oeuvre wordt beïnvloed door ontelbare geïmporteerde<br />
invloeden, als resultaat van een geglobaliseerde wereld. Hij gebruikt<br />
subculturen voor het heruitvinden van identiteit en de herdefiniëring van<br />
culturele hiërarchie.<br />
Tsuneko Taniuchi [Hyôgo, Japan]<br />
Tsuneko Taniuchi is een Japanse performance kunstenares die sinds 1987<br />
woont en werkt in Parijs. Haar installaties en performances gaan over de<br />
uitsluiting die ze gewaar werd in de Japanse maatschappij en over de<br />
identiteit van vrouwen in een wereld waarin alles gericht is op de man.<br />
—<br />
> tsuneko.taniuchi.free.fr<br />
> Performance VIP cocktails door Tsuneko Taniuchi op <strong>ZA</strong> 21.02 om 14.00<br />
2.3. De galerijen en bruikleenhouders<br />
• Galerij nadjaVilenne en Jean-Michel Botquin nemen de regie van Le[s]<br />
Moi[s] de Lizène voor hun rekening. Aan de galerij zijn uiteenlopende<br />
nationale en internationale hedendaagse kunstenaars verbonden zoals:<br />
Orla Barry, Jacques Charlier, Leo Copers , Anne Daems, Olivier Foulon,<br />
Honoré d’O, Eleni Kamma, Suchan Kinoshita, Aglaia Konrad, Jacques Lizène,<br />
Capitaine Lonchamps, Emilio Lopez Menchero, Sylvie Macias Diaz, Benoît<br />
Roussel, Eran Schaerf , Walter Swennen, Tsuneko Taniuchi, Jeroen Van Bergen<br />
en Raphael Van Lerberghe.<br />
—<br />
> Verantwoordelijke : Nadja Vilenne<br />
> Rue Commandant Marchand 5, 4000 Luik, België<br />
> T en F:+32 [0]4 227 19 91<br />
> GSM:+32 [0]475 90 52 26<br />
• De Editions Yellow Now werden opgericht in 1973 en zijn gespecialiseerd in<br />
plastische kunst [kunstenaarsboeken] en in cinema [monografieën over films<br />
en auteurs]. Heden ten dage vindt men de legendarische onbuigzaamheid<br />
[een enkel formaat], maar ook de oorspronkelijke diversiteit van het huis<br />
doorheen de nieuwe collectie terug. Zowel vrije geschriften, levendige essays<br />
en originele voorstellen krijgen hun plaats. De teksten kunnen zowel studies,<br />
kronieken of polemieken zijn.<br />
—<br />
> Verantwoordelijke: Guy Jungblut<br />
> Rue François-Gilon 15, 4367 Crisnée, België<br />
> T :+32 [0]19 67 77 35<br />
> F:+32 [0]19 67 71 29<br />
> guy.jungblut@teledisnet.be<br />
0
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
• Atelier 340 Muzeum is een onafhankelijk kunstencentrum, opgestart in<br />
1979, voor de studie en promotie van beeldhouwkunst en driedimensionale<br />
kunst in België en het buitenland. Speciale aandacht gaat naar de relatie<br />
tussen kunstenaar en materiaal; naar de manier waarop het materiaal het<br />
concept beïnvloedt, waarop het deelneemt aan het tot stand komen van het<br />
werk, of door het werk gegijzeld wordt.<br />
—<br />
> de Rivierendreef 340, 1090 Brussel<br />
> T: +32 [0]2 424 24 12<br />
> F : +32 [0]2 424 23 90<br />
• Aan Espace Uhoda zijn de volgende kunstenaars verbonden : Daniel<br />
Fourneau, Xavier Mary, Fredéric Platéus, Pol Pierart en Eric Poitevin.<br />
—<br />
> Rue Léon Frédéricq 14, 4020 Luik, België<br />
> T en F:+32 [0]4 222 02 60<br />
> GSM: +32 [0]474 79 48 15<br />
> info@espaceuhoda.be<br />
• Espace 51 Nord probeert de zichtbaarheid en de verspreiding van<br />
Waalse en Brusselse kunstenaars in binnen- en buitenland te bevorderen.<br />
— > Rue de Vivegnis 251, 4000 Luik, België<br />
> T:+32 [0]4 227 10 95<br />
• Art.Concept is een Parijse galerij.<br />
—<br />
> Rue Duchefdelaville 16, 75013 Parijs<br />
> T: +33 1 53 609030<br />
> F: +33 1 53 609031<br />
• Provincie Henegouwen<br />
• Privé bruikleenhouders<br />
1
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Deel 3: BIJLAGE<br />
3.1. Overzicht Tentoonstellingen<br />
3.1.1. Enkele middelmatige, individuele tentoonstellingen<br />
00<br />
Antiquités Contemporaines / Hedendaagse Antiek, T’Brandweer, Maastricht<br />
[comm : galerie nadjaVilenne] [NL]<br />
007<br />
Le Bonheur [comm. Estelle Lescaille], Bruxelles<br />
Déstockage, Des Arts, Espace 251 Nord, Bruxelles<br />
00<br />
Arnaud Labelle-Rojoux, Jacques Lizène : «Frontières cordiales». Galerie Nadja<br />
Vilenne, Liège [B]<br />
005<br />
Le Carré, chapelle de Genêteil, Château-Gontier [F]<br />
004<br />
Jan Lijzeen, new flemish artist, galerie Foncke, Gent [B]<br />
Séance tenante . Séance de vidéo nulle, 1971-2004, Le Mercury, Nice [F]<br />
003<br />
Lizène-le-presque-nul, Galerie Damasquine , Bruxelles [B]<br />
Galerie nadja Vilenne, Liège [B]<br />
Jacques Lizène. Conversation avec le 25e Bouddha, galerie nadjaVilenne,<br />
Liège [B]<br />
«Lizène, de la cacaphonie à la cacophonie» [projection], Palais de Tokyo,<br />
Paris [F]<br />
00<br />
Naufrage de regard[s], Musée des Beaux-Arts, Brest [F]<br />
001<br />
Galerie Art : Concept, Paris [F]<br />
000<br />
Jacques Lizène. Rencontre avec Arnaud Labelle-Rojoux et Jean-Yves<br />
Jouannais. Galerie Public, Paris [F]<br />
Jacques Lizène, Métamorphoses. MRBA / Atelier de moulage, Bruxelles [B]<br />
Jacques Lizène. Galerie Michel Ray, Paris [F]
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
199<br />
Jacques Lizène. Université de Paris 1 Panthéon / Salle Michel Journiac, Paris<br />
[F]. <<br />
[C. : Anthoni Colot et Denys Riout]<br />
Jacques Lizène, «L’inachevé en tentative manquée d’inachèvement». Galerie<br />
Nadja Vilenne, Liège [B]<br />
Jacques Lizène, «Remake ‘98». Quai Voltaire / Caisse des dépôts et<br />
consignations, Paris [F]<br />
1997<br />
Galerie Michel Ray, Paris [F]<br />
199<br />
Jacques Lizène [avec Jean-Marie Gheerardijn]. Aux nouveaux<br />
établissements Sacré, Trois-Ponts [B]<br />
1995<br />
Jacques izène [classic], Exceptionnellement Prix Diminués. La Galerie, Liège<br />
[B]<br />
Galerie Michel Ray, Paris [F]<br />
Jacques. Lizène. Laver l’art. Rue de Seine, Paris [F]<br />
1993<br />
Jacques Lizène, Documents anciens. Galerie Lucien Bilinelli, Bruxelles[B]<br />
Carte blanche à Jacques Lizène qui présente Vrolix, jeune artiste flamand.<br />
Cirque Divers, Liège [B]<br />
1991<br />
Jacques Lizène. La Petit Maître et son neveu Xavier, «Néo-déco floral» et<br />
autres genres. Galerie du Cirque Divers, Liège [B]<br />
1990<br />
Atelier 340, Bruxelles [B]<br />
Zoo Galerie, Nantes [B]<br />
19<br />
Rapide rétrospective 1964-1980, La Criée, Halle d’art contemporain, Rennes<br />
[B]<br />
Espace 251 Nord, Liège [B]<br />
Jacques Lizène: “Artiste de la médiocrité”, Galerie Bilinelli, Bruxelles [B]<br />
19 7<br />
Galerie Giuliana De Crescenzo, Rome [I]<br />
19 4<br />
Espace 251 Nord, Liège [B]<br />
Galerie Bilinelli, [Avec Albert Pepermans] Bruxelles [B]<br />
3
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
19 3<br />
Galerie L’A, Liège [B]<br />
Je n’ai jamais rien vu d’autre de l’Italie, Librairie Varia, Liège [B]<br />
19<br />
Cirque Divers, Liège [B]<br />
1979<br />
Jacques Lizène, peinture analitique, Palais des Beaux-Arts, Bruxelles [B]<br />
197<br />
Cirque Divers, Liège [B]<br />
1974<br />
Galerie Yellow Now, Liège [B]<br />
1973<br />
Jacques Lizène: Le perçu et le non-perçu, Galerie Yellow Now, Liège [B]<br />
1970<br />
L’Apiaw, Liège [B]<br />
Galerie Yellow, Liège [B]<br />
19 9<br />
Galerie Yellow, Liège [B]<br />
3.1.2. Enkele middelmatige, collectieve tentoonstellingen [1998-2008]<br />
00<br />
Traces du Sacré, Musée National d’Art Moderne, Centre Pompidou, Paris [F]<br />
Jacques Lizène,une certaine idée de la médiocrité [workshop], Académie<br />
Royale des Beaux-Arts, Liège [B]<br />
Ne pas jouer avec les choses mortes, Villa Arson, Nice [F]<br />
Collection of Artist’s Hands [C. Ronny Van Van de Velde], SMAK, Gent [B]<br />
Made in Belgium, un certain état d’esprit, galerie Sandrine Mons, Nice [F]<br />
Galerie nadjaVilenne, Liège [B]<br />
Himmelsweg, Théâtre du Vrijthof, Maastricht [production galerie<br />
nadjaVilenne] [NL]<br />
007<br />
Autofictions, galerie Marion Meyer, Paris [commissaire : Guy Scarpetta] [F]<br />
Playback, musée d’Art Moderne de la Ville de Paris [F]<br />
Muhka Jubilée, Antwerpen [B]<br />
Jean-Marie Gheerardijn, Jacques Lizène, Selçuk Mutlu, Espace 251 Nord,<br />
Liège<br />
Finitude, Le Carré, Château Gonthier [F]<br />
Urban Connections, domaine départemental de Chamarande [Essonne] [F]<br />
Carte blanche à l’Atelier 340, Le Comptoir du Livre, Liege [B]<br />
4
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
00<br />
Vidéographie 06, Mamac, Liège [B]<br />
Summertime, galerie nadjaVilenne, Liège [B]<br />
Tas d’Esprits, divers lieux, Paris [F]<br />
Writing In Strobe. Dicksmith Gallery, London [GB]<br />
Poezie Zommer, Watou [B]<br />
005<br />
Belgique Visionnaire, Palais des Beaux-Arts de Bruxelles [B]<br />
Papiers divers et dérivés, galerie nadja Vilenne, Liège [B]<br />
Ravenstein Galleries, galerie nadjaVilenne, Bruxelles [B]<br />
Burlesque Contemporain, Jeu de Paume, Paris [F]<br />
Lotissement de cimaise, Villa Arson, Nice & Frac Paca, Marseille [F]<br />
C’est l’Eté [commissaire Arnaud Labelle-Rojoux, Frac Acquitaine, Bayonne<br />
[F]<br />
004<br />
“Chaque minute l’art à Liège change le monde”, Quinze regards sur la<br />
collection de la Cera Foundation, Mamac, Liège<br />
Dear ICC, Muhka;, Antwerpen [B]<br />
Les Afriques, Lille 2004 [F]<br />
Amicalement votre, musée des Beaux-Arts de Tourcoing, Lille 2004 [F]<br />
Grotesque, burlesque, parodie. Abbaye Saint André, Centre d’art<br />
contemporain, Meymac [F]<br />
Vanitas, Eitelkeit van de ijdelheden. IKOB, Eupen [B]<br />
Papiers divers et dérivés. Galerie Nadja Vilenne, Liège [B]<br />
Postérieurs. [C. : Guy Scarpetta]. Galerie Martagon, Malaucène [F]<br />
003<br />
Coconutour, Crac, Centre Régional d’Art Contemporain Languedoc Roussillon,<br />
Sète [F]<br />
Le Colloque des Chiens. Off Collection - Biennale di Venezia, Part II. Centre<br />
Wallonie-Bruxelles, Paris [F]<br />
Pipes. Place Saint Lambert, Liège [B]<br />
L’histoire d’une collection / Geschiedenis van een verzameling, 1979-2003.<br />
Atelier 340 Muzeum, Bruxelles [B]<br />
Festival Fluxus. Le seul mouvement artistique radical du XXe siècle, Nice, divers<br />
lieux [F]<br />
Queneau - Blavier. travaux en cours. Musée des Beaux-Arts, Verviers [B]<br />
Pour de vrai ? Château, Tours [F]<br />
Le Cabaret Schpountz : une carte blanche à Arnaud Labelle-Rojoux Friche la<br />
Belle de Mai, Marseille [F]<br />
Curzon Soho cinema, Londres [GB]<br />
5
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
00<br />
L’humour dans l’art contemporain, Espace Belleville, Paris [F]<br />
La cuite, Galerie Martagnon, Malaucène [F]<br />
Cap. Art relationnel. Un aspect de l’art contemporain en Belgique. [C. :<br />
Jacques Lennep]. Maison de la Culture, Namur [B]<br />
Ivresse, Maison de la Devinière, Seuilly [F]<br />
Corps I et II, galerie nadja Vilenne, Liège [B]<br />
Le colloque des chiens. Espace 251 Nord, Liege [B]<br />
001<br />
La trahison des images - portraits de scènes, Palazzo Franchetti, Venise [I]<br />
Fabrique d’anges I. Installation en mouvement. [C. : Eva Vismyei]. Atelier 340,<br />
Bruxelles [B]<br />
000<br />
Pièces à conviction. Espace 251 Nord, Liège [B]<br />
World Wild Flags, Drapeaux d’artistes, Liège [B], Aachen [D] Knokke [B]<br />
Rockefeller Center, New York [USA], Luxembourg [L]<br />
MO[u]veMENTS. Mouvements d’artistes en Belgique 1900-2000, KMSK,<br />
Antwerpen [B]<br />
La Vérité. [Initiateur : Ben [Vautier]]. Galerie Hors Lieux, Strasbourg [F]<br />
Libres échanges. Une histoire des avant-gardes au pays de Liège de 1939 à<br />
1980, CWAC, Flémalle [B]<br />
Le fou dédoublé, L’Idiotie comme stratégie contemporaine. Maison centrale<br />
des artistes Moscou [Ru], Nijni Novgorod [Ru]; Samara [Ru], Ekaterinbourg<br />
[Ru] et Château, Oiron [F]<br />
1999<br />
Liberté, libertés chéries ou l’Art comme résistance à l’art, Iselp et Le<br />
Botanique, Bruxelles B]<br />
Strange Fruits 1, Espace 251 Nord et Flux, Liège [B].<br />
Venise, Off Biennale, En attendant l’année dernière.[Espace 251 Nord] Liège<br />
[B]<br />
Speelhoven ’99. Speelhoven, Aarschot [B]<br />
Faces. Entre portrait et anonymat. Maison de la Culture, Namur [B]<br />
Informatiedagen 1999 information days. Argos, Bruxelles [B]
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Deel 4 : BEELDMATERIAAL<br />
1<br />
1—Jacques Lizène, Antiquité Contemporaine<br />
[Commode] et Video, 2008<br />
2—Jacques lizène, Le minable music-hall, 1982<br />
3—Jacques Lizène, Des nez moulés sur sculptures<br />
génétiques, 1971 en remake variations sur le<br />
Sacré montre le bout du nez, Fragment de murs<br />
peints à la matière fécale, 1977, en remake 2008<br />
4<br />
4—Jacques Lizène, circuit fermé de télévision,<br />
installation vidéo nulle 1971, minable fontaine<br />
1980, en remake, 1998<br />
5—Jacques Lizène, chaises couchées, 1964,<br />
remake 1998 et dessin médiocre de chaise<br />
couchée.<br />
1—5 courtesy Galerie Nadja Vilenne<br />
3<br />
5<br />
7
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
Deel 5 : NOG IN HET <strong>MuHKA</strong><br />
LONELY AT THE TOP klankeffecten<br />
#5 JUAN PEREZ AGIRREGOIKOA<br />
19.12.08<strong>27.03.09</strong><br />
Deze editie van LONELY AT THE TOP omvat werk van de Baskische<br />
kunstenaar Juan Pérez Agirregoikoa [°1963, woont en werkt in Parijs]. Zijn<br />
werk reflecteert een realistische, moderne en bijtend sarcastische humor,<br />
die we terugvinden in de vorm van aquarellen op grote vlaggen en<br />
spandoeken. Het werk van Juan Pérez Agirregoika is gelaagd, zodat de<br />
toeschouwer er telkens opnieuw naar moet kijken indien hij de mix van<br />
traditionele technieken met de hyperactuele inhoud in verband wil brengen.<br />
We kunnen Agirregoikoa beschouwen als een soort nar die de toeschouwer<br />
uitdaagt zichzelf en de wereld rondom hem steeds weer in vraag te stellen.<br />
Voor zijn nieuwe tentoonstelling in het <strong>MuHKA</strong> projecteert Juan Perez<br />
Agirregoikoa kortfilms die hij realiseerde in samenwerking met een Baskisch<br />
koor. Op vraag van Juan Pérez Agirregoikoa zingt het koor vier populaire<br />
Spaanse en Baskische nummers waarvan de teksten door de kunstenaar zijn<br />
vervangen door citaten van hedendaagse Franse filosofen. In de expositie<br />
zijn ook reeksen van zijn grafische werk te zien in de vorm van posters die<br />
zowel filosofische teksten als aquarellen tonen.<br />
—<br />
> 5 de verdieping <strong>MuHKA</strong><br />
—Juan Pérez Agirregoikoa,<br />
Anti Marxist Unemployed<br />
Workers, 2008, foto <strong>MuHKA</strong>
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
INSERT THE PASSING OF A PERFECT DAY [REVISITED]<br />
Katleen Vermeir<br />
31.01.09<strong>27.03.09</strong><br />
Uitgangspunt voor de video-installatie The Passing of a Perfect Day<br />
[Revisited] Katleen Vermeir is een niet uitgevoerd voorstel van Gordon Matta-<br />
Clark uit de jaren ‘70. Matta-Clark wou door uitsnijdingen in de gevel van<br />
een pand in het Antwerpse, een bolvormig volume uitsparen en de leegte er<br />
rond zichtbaar maken. Het stadbestuur verleende echter geen toestemming,<br />
waardoor Matta-Clark zijn interventie moest beperken tot het interieur, wat<br />
resulteerde in het werk Office Baroque.<br />
In plaats van fysiek op de ruimtebegrenzing in te grijpen, speelt Vermeir met<br />
de perceptie, waardoor de bezoeker het gevoel krijgt dat de ruimte rond zijn<br />
lichaam beweegt. Met haar installatie spreekt Vermeir ook het Antwerpse<br />
collectieve geheugen aan, door aan te knopen bij het woelige debat rond<br />
de hedendaagse kunst in deze stad uit de jaren ’70. Deze installatie rakelt<br />
de oude controverse rond de ingreep van Matta-Clark terug op en heeft<br />
daardoor onvermijdelijk kritische implicaties. Waar Matta-Clark zijn kritiek<br />
expliciet maakte via materiële deconstructie, doet Katleen Vermeir daarvoor<br />
een beroep op de suggestieve kracht van de ruimte.<br />
—Katleen Vermeir, The Passing of a Perfect Day [Revisited], collectie <strong>MuHKA</strong><br />
9
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
persdossier —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
EAST OF QUE VILLAGE<br />
Yang Fudong<br />
07.02.0907.06.09<br />
Met de installatie East of Que Village [2007] wil de Chinese kunstenaar<br />
Yang Fudong een beeld scheppen van het rurale hedendaagse China en<br />
vooral de dagelijkse strijd om te overleven in de oprukkende, niets ontziende<br />
verstedelijking. Het beeld van deze installatie bestaat uit een video met zes<br />
kanalen waarin een groep verwilderde honden vecht om te overleven. Het<br />
landschap, ergens in het noorden van China, is desolaat en onherbergzaam<br />
en vormt het decor voor een nietsontziend gevecht op leven en dood.<br />
De aanwezigheid van de mens is sporadisch in Fudongs installatie en vormt<br />
een reflectie op het gevecht tussen de honden onderling. Ook poogt de<br />
kunstenaar de rol van het individu te definiëren in een maatschappij die<br />
met dat individu geen rekening schijnt te houden. Het poëtische werk is een<br />
metafoor voor de gevoelens van isolatie en verlatenheid die de kunstenaar<br />
bespeurt in de hedendaagse maatschappij.<br />
East of Que Village kadert in de reeks tentoonstellingen met beeldcultuur<br />
als rode draad, die het <strong>MuHKA</strong> en het FotoMuseum gezamenlijk voor de 4 de<br />
verdieping ontwikkelen.<br />
—<br />
> 4 de verdieping FotoMuseum, Waalsekaai 47 2000 Antwerpen<br />
—<br />
—<br />
—Yang Fudong, East of<br />
Que Village, 2007, courtesy<br />
shanghART Gallery<br />
30
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
praktisch —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
PERS CONTACT<br />
Rita Compère/ Kathleen Weyts<br />
> T +32 [0]3 260 80 97 of +32 [0]3 260 99 91<br />
> pers@muhka.be<br />
—<br />
Persteksten en beeldmateriaal kan je downloaden op www.muhka.be/press<br />
Dank bij voorbaat om bij publicatie ook telkens onze website te vermelden:<br />
www.muhka.be<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
> DIZO 10.0017.00<br />
> T +32 [0]3 260 99 99<br />
> info@muhka.be<br />
TOEGANG<br />
> €6<br />
> €4 [-26 / 60+ / groepen vanaf 10 pers. / werkzoekenden / andersvaliden<br />
en hun begeleiders / leden NICC / Antwerpenaren / lerarenkaart Klasse /<br />
Knack Club]<br />
> gratis [-13 / BIG-kaart / Vrienden van het <strong>MuHKA</strong> / ICOM /VMV]<br />
INLICHTINGEN EN RESERVATIES<br />
> MAVR 09.0012.30 en 13.3016.00<br />
> T + 32 [0]3 260 99 90<br />
> ontvangt@muhka.be<br />
> www.muhka.be/ontvangt<br />
<strong>MuHKA</strong>FE & <strong>MuHKA</strong>SHOP<br />
> DZO 10.0017.00 [keuken 11.0015.00]<br />
<strong>MuHKA</strong>_bibliotheek<br />
> DIVR 10.0017.00<br />
> T +32 [0]3 260 99 98<br />
> gratis toegang<br />
<strong>MuHKA</strong>_media<br />
Waalsekaai 47 2000 Antwerpen<br />
> dagelijks vertoningen om 20.00 en 20.30<br />
> MAVR 10.0017.00<br />
> T +32 [0]3 260 99 99<br />
> media@muhka.be<br />
> www.muhka.be/film<br />
31
<strong>MuHKA</strong><br />
Museum van<br />
Hedendaagse<br />
Kunst<br />
Antwerpen v.z.w.<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
praktisch —<br />
<strong>MuHKA</strong><br />
partners —<br />
Leuvenstraat 32 2000 Antwerpen<br />
T +32 3 260 99 99 / F +32 3 16 24 86<br />
info@muhka.be / www.muhka.be<br />
een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
TOEGANG <strong>MuHKA</strong>_media<br />
<strong>ZA</strong>AL 1 [Filmmuseum]<br />
€5 > €3 [vrienden van het <strong>MuHKA</strong>/studenten/-16/60+]<br />
€25 [10-rittenkaart, enkel geldig voor Filmmuseumvoorstellingen]<br />
<strong>ZA</strong>AL 2<br />
€6 > €5 [vrienden van het <strong>MuHKA</strong>/studenten/-16/60+]<br />
PUBLIC TRANSPORT<br />
> Station Antwerpen-Berchem: tram 8<br />
> Station Antwerpen-Centraal: bus 23<br />
> Station Antwerpen-Zuid: tram 4 of tram 24<br />
> www.delijn.be / www.nmbs.be<br />
EIGEN VERVOER<br />
> www.antwerken.be<br />
> gratis parkeergelegenheid<br />
het <strong>MuHKA</strong> is een initiatief van de Vlaamse Gemeenschap<br />
en wordt gesteund door Provinciebestuur Antwerpen, Stad Antwerpen,<br />
Nationale Loterij, Akzo Nobel Decorative Coatings – Levis, Evens Stichting en<br />
Klara<br />
project sponsor Evonik Degussa Antwerpen<br />
sponsors Duvel Moortgat, Hifinesse, McKinsey & Company, Inc.,<br />
Ramada Plaza Antwerp, Vooruitzicht<br />
ereleden Elegis Advocaten, KBC, Noord Natie, Retail Estates<br />
leden Abati, Ackemans & Van Haaren, Allift, Antwerpse Waterwerken,<br />
Antwerps Havenbedrijf, Aquafin, ATAB, AXA Belgium, BASF Antwerpen,<br />
Blondé, Centea, CERA, Cipal, Coca-Cola Enterprises Services, Conix<br />
Architecten, Data Clean, Deplo Schoonmaak, Dexia-Bank, DSV Belgium,<br />
Ethias, Fortis Bank, F. Van Lanschot Bankiers België, Immobiliën Hugo<br />
Ceusters, ING NV, Interbuild, Kappa Consult, Kunstuitleen Dijkstra, Mensura,<br />
Mercator Bank & Verzekeringen, Methis, Nationale Bank van België, Peleman<br />
Industries, Rem.B, SD Worx, Soudal, Speed-Colli, ‘t Fornuis, Van Reeth, VOKA<br />
– Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland, VOKA – Kamer van<br />
Koophandel Kempen, Willemen Groep<br />
3