Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen - Mobiel Vlaanderen

2. NAAR EEN SAMENHANGENDE EN DUURZAME VISIE OP
VERKEERSVEILIGHEID IN VLAANDEREN
2.1 Ordeningskader
Centraal in elke benadering van verkeersveiligheid staat het begrip ‘ongeval’. De
fi nale doelstelling van het verkeersveiligheidsbeleid is het aantal verkeersongevallen
te minimaliseren. Het minimaliseren van het aantal ongevallen kan worden uitgedrukt
in drie dimensies: blootstelling, ongevalsrisico en letselernst (OECD, 1997).
De blootstelling is de mate waarin mensen blootgesteld worden aan een bepaald
risico. Met betrekking tot verkeersveiligheid kan dit risico best worden uitgedrukt
in termen van verplaatsingsafstand of -tijd, bijvoorbeeld het aantal kilometer dat
men zich gedurende een bepaalde periode met een vervoermiddel verplaatst. Het
ongevalsrisico is de kans die iemand heeft op een ongeval in verhouding tot een
bepaalde risicoblootstelling, bijvoorbeeld het gemiddeld aantal auto-ongevallen
per 100.000 kilometer die mensen met de wagen afl eggen. De letselernst is de
kans dat een ongeval tot letsels van een bepaalde ernst leidt in verhouding tot het
aantal ongevallen, bijvoorbeeld het aantal dode fi etsers per 100 fi etsers die in een
verkeersongeval betrokken geraken.
Het is belangrijk voor ogen te houden dat het totaal aantal verkeersslachtoffers van
een bepaalde ernst (bijvoorbeeld het aantal doden) het product is van de bovengenoemde
drie dimensies: blootstelling, risico en letselernst. Vertaald naar beleidstermen
betekent dit dat, als we het aantal doden of zwaargewonden in het verkeer willen
beperken, getracht kan worden om in te grijpen op de drie mogelijke dimensies.
Een voorbeeld: Vlaanderen blijft investeren in meer en beter openbaar vervoer
en ook dat levert een bijdrage voor de verkeersveiligheid. Per kilometer met het
openbaar vervoer in Vlaanderen is het risico op een zwaar verkeersongeval
immers 10 tot 15 keer lager dan met de auto (zie deel 1). Als er dus nog meer
mensen bus, tram en trein zullen nemen is dat niet alleen goed voor het milieu en
de mobiliteit, maar zeker ook voor de verkeersveiligheid. Het pendelplan voor
openbaar vervoer in het woonwerkverkeer heeft de ambitie om het aandeel auto’s
in het woonwerkverkeer met 10 % te verlagen tegen 2010. Het aandeel van het
openbaar vervoer in het pendelverkeer moet stijgen naar minstens 20 %. In 2006
alleen al heeft De Lijn in 50 gemeenten in Vlaanderen extra bussen ingezet.
Een doeltreffend verkeersveiligheidsbeleid vertrekt van een systematische benadering
die vier componenten omvat (Peden, 2004):
1) identifi catie van problemen;
2) strategiebepaling;
3) vastleggen van doelstellingen;
4) monitoren van de resultaten.
Drie factoren kunnen een rol spelen bij het gebeuren van verkeersongevallen: de
mens, het voertuig en de fysieke omgeving. In deel 1 van het Verkeersveiligheidsplan
is gebleken dat in vele gevallen het samenspel van deze factoren verantwoordelijk
is voor het ongeval.
Uitgaande van het mens-voertuig-omgevingsmodel en van de chronologie voor-tij-
- 80 - Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen
Deel 2 - Beleidsvisie en maatregelenpakket