Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen - Mobiel Vlaanderen

of dit te wijten is aan de werkelijke omstandigheden, dan wel de wijze van invullen
van het ongevallenformulier.
Relatief gebeuren de meeste ongevallen op natte wegen ’s morgens bij het krieken
van de dag. Dit is zo voor gemeentewegen en genummerde wegen. Op autosnelwegen
gebeuren relatief meer ongevallen bij nat wegdek op zondag.
Bij eenzijdige ongevallen is er een iets kleiner aandeel van de normale omstandigheden.
Een nat, glad of vuil wegdek wordt in dat geval iets vaker genoemd als
ongevalsomstandigheid (36 % in plaats 27 %).
7.7 Menselijk gedrag
Hoewel menselijk gedrag in bijna alle ongevallen een rol speelt, is het niet steeds
eenvoudig om hier degelijke cijfers over terug te vinden. Op het VOF staan wel een
aantal gedragsgerelateerde gegevens opgenomen, maar de kwaliteit hiervan laat
vaak te wensen over. Het betreft namelijk het gedrag waardoor het ongeval kon
plaatsvinden. Dit is niet steeds eenvoudig vast te stellen door de politie ter plaatse.
Toch zijn een aantal vaststellingen mogelijk.
7.7.1 VERMOEIDHEID
Vermoeide bestuurders vertonen gedragingen die potentieel gevaarlijk zijn (Vesentini
et al., 2003). De kans is groot dat ze van hun rijstrook afwijken. Ze hebben meer
moeite om een constante snelheid aan te houden en hun reactietijd neemt toe. Dit
geeft vaak aanleiding tot eenzijdige en ernstige ongevallen. De ernst wordt bepaald
doordat het vaker voorkomt op eentonige wegen met een hogere snelheidslimiet en
doordat bestuurders die in slaap vallen vaak geen enkele rem- of bijsturingsrefl ex
hebben.
7.7.2 GORDELDRACHT
Uit metingen van het BIVV (aangehaald in Vesentini & Cuyvers, 2003) blijkt dat in
België 58 % van de bestuurders hun gordel draagt op wegen met een snelheidsbeperking
van 90 km/h. Op autosnelwegen ligt dit percentage hoger (64 %) en
in de stad lager (47 %). Voor passagiers voorin zijn de percentages vergelijkbaar.
Voor de passagiers achterin zijn geen cijfers beschikbaar. Voor korte ritten binnen
de bebouwde kom wordt de gordel het minst gedragen, hoewel hij daar het meest
effectief is.
Voorts stelt men vast dat er een relatie bestaat tussen ongevalsbetrokkenheid en gordeldracht:
bestuurders die de gordel niet dragen, zijn vaker betrokken in ongevallen.
Vermoedelijk is dit omdat zij ook andere verkeersregels minder goed naleven.
De gordel wordt het minst gedragen door jongeren (< 25 jaar). Ook mannen
dragen de gordel minder.
Het SARTRE-onderzoek (Drevet, 2004) leert ons dat het zelfverklaarde gordelgebruik
het hoogst is op autosnelwegen, gevolgd door hoofdwegen. Binnen de bebouwde
kom wordt de gordel beduidend minder gedragen. Niettemin zien we dat het gordelgebruik,
in vergelijking tot eerdere studies, sterker toeneemt binnen de bebouwde
kom zodat de verschillen kleiner worden.
Uit het SARTRE-onderzoek leren we ook dat 81 % van de Belgen die soms kinderen
vervoeren, verklaren dat ze dan altijd het juiste beveiligingsmiddel (gordel, kinderzitje)
gebruiken. Uit recent onderzoek (Vesentini & Willems, 2006) blijkt evenwel
Verkeersveiligheidsplan Vlaanderen - 65 -
Deel 1 - Probleemanalyse