Gepulseerde RF-laesie van kleine zenuwen (perifere zenuwen)

Gepulseerde RF-laesie van kleine zenuwen (perifere zenuwen)
gewrichtspijn, littekenpijn, meralgia paresthetica, en het piriformis
syndroom
Inleiding
Historisch zijn radiofrequente thermolaesies (RF-laesies) voornamelijk toegepast bij pijn uitgaand van
de wervelkolom. De toepassing van warmtebehandeling bij 80º werd vooral belemmerd door het feit
dat deze temperatuur vaak aanleiding gaf tot ‘napijn’ zodat de patiënt vaak slechter af was na de
behandeling als voor. Met de komst van de gepulseerde RF-laesie, waarbij de temperatuur niet hoger
oploopt dan 42º, is er geen belemmering meer. Anesthesiologen doen steeds meer ervaring op bij
diverse pijnsyndromen die ver verwijderd zijn van de wervelkolom. Van twee van deze behandelingen
is al eerder informatie gemaakt, namelijk de behandeling van schouderpijn en de behandeling van een
ontsteking van de tussenribzenuw (intercostaal neuralgie).
De onderstaande informatie gaat juist over andere soorten behandeling waaronder:
pijn in de liesstreek
meralgia paresthetica
piriformis syndroom
pijn in de knie
pijn in de enkel
littekenpijn
pijn in de liesstreek
Bij deze behandeling wordt een tweetal zenuwen opgezocht die op de lies voorzien. Deze zenuwen
dragen de namen nervus geni tofemoralis, nervus
iliohypogastricus en nervus ilioinguinalis.
- 1 -

Er wordt gebruikt gemaakt van gepulseerde radiofrequente stroom waarbij een temperatuur wordt
ontwikkeld van 42°. (zie info over radiofrequente stroom) Om de zenuw nauwkeurig te vinden wordt
geen gebruik gemaakt van Röntgen doorlichting maar van stroom. Als de naald in de buurt van de
zenuw komt dan volgt een typische reactie (tintelingen of klopjes in de richting van de lies) zodat men
met zekerheid kan zeggen dat men de juiste zenuw heeft gevonden. Vervolgens wordt de punt van de
naald verwarmd tot 42° gedurende 2 minuten. Soms volgt hierop een injectie met Kenakort – een
langwerkend ontstekingsremmend hormoon afkomstig uit de bijnierschors.
Meralgia paresthetica
Dit is een specifieke aandoening van een van de belangrijke huidzenuwen van het dijbeen. Deze
aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. De kans neemt toe bij overgewicht,
zwangerschap en diabetes. Het wordt gekenmerkt door pijn en tintelingen aan de zijkant van het
bovenbeen. De oorzaak is waarschijnlijk compressie van de zenuw die bekend staat als de nervus
cutaneus femoris lateralis. Dit pijnsyndroom onstaat doordat deze huidtak hoog in het lieskanaal in de
verdrukking komt. De zenuw bevat geen spieraansturende vezels.
- 2 -

Ook hier wordt gebruikt gemaakt van gepulseerde radiofrequente stroom waarbij een temperatuur
wordt ontwikkeld van 42°. (zie info over radiofrequente stroom) Om de zenuw nauwkeurig te vinden
wordt stroom met een frequentie van 50 Hz gebruikt. Als de naald in de buurt van de zenuw komt dan
volgt een typische reactie tintelingen aan de buiten kant van de dijbeen. Omdat deze zenuwen geen
spieraansturende vezels bevat, onstaan er geen klopjes.
Het piriformis syndroom
Dit syndroom is genoemd naar de peervormige spier (musculus piriformis) die de functie heeft het
bovenbeen naar buiten te trekken en tevens naar buiten te draaien. De grote zenuw van het been, de
nervus ischiadicus, loopt bij de meeste mensen onder deze spier langs. Bij 15% van de mensen loopt
hij er zelfs doorheen. Men denkt dat door een zwelling of een spasme van deze spier de zenuw
geirriteerd raakt.
De symptomen hiervan zijn:
Een zeurende pijn, diep in de bilspier
Enige uitstraling naar de achterkant van de dijbeen (doorgaans niet voorbij de knieholte) en soms ook
naar de rug.
In ontspannen toestand is het been naar buiten gedraaid (tenen wijzen naar buiten)
De pijn kan uitgelokt worden door lange autoritten (gaspedaal langdurig ingedrukt gehouden)
Dit syndroom komt 6 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Als strek en ontspanningsoefeningen niet baten kan een gepulseerd RF-laesie van de nervus
ischiadicus worden overwogen.
- 3 -

Ook hier wordt gebruik gemaakt van gepulseerd RF stroom. De nervus ischiadicus is de dikste en de
langste zenuw van het lichaam en voorziet een groot deel van het been van zowel pijnvezels, tast
vezels en spieraansturende vezels. De zenuw wordt opgezocht zonder Röntgen doorlichting door
middel van stroom. Als men bij 2 Hz de zenuw prikkelt, ontstaan er spier samentrekkingen aan de
achterzijde van de dij, de kuit en de in de voet. Dit wordt nog eens bevestigd met 50 Hz, waarbij U als
patiënt tintelingen en/of druk ervaart in hetzelfde gebied. Dit is voor de doctor niet zichtbaar. De
behandeling bestaat uit het 'verwarmen' van de naald tot 42 graden gedurende 2 minuten. Deze
temperatuur is op zich niet pijnlijk, maar de hevige spiertrekkingen kunnen zeer hinderlijk zijn. Daarom
wordt er vooraf één milliliter plaatselijke verdoving gespoten gecombineerd met 40 mg Kenakort. De
eerste voorkomt de spiertrekkingen, terwijl de tweede het effect van de behandeling versterkt. Omdat
Kenakort het effect heeft van de bijnierschorshormoon, cortison, kan dit een effect hebben op ander
hormoonsystemen, m.a.w. diabetes patiënten kunnen een aantal dagen ontregeld zijn en vooral
vrouwen kunnen overgangs- verschijnselen krijgen (opvliegers, rood hoofd). Meestal duur dit minder
dan een week, tenzij U al in de overgang bent.
pijn in de knie
- 4 -

Soms kan de pijn verlicht worden door een zenuw in de lies te benaderen met gepulseerd RF stroom.
Om de zenuw nauwkeurig te vinden wordt geen gebruik gemaakt van Röntgen doorlichting maar van
stroom. Als de naald in de buurt van de zenuw komt dan volgt een typische reactie (tintelingen of
klopjes in de richting van de knie) zodat men met zekerheid kan zeggen dat men de juiste zenuw heeft
- 5 -

gevonden. Vervolgens wordt de punt van de naald verwarmd tot 42° gedurende 2 minuten. Soms
volgt hierop een injectie met Kenakort – een langwerkend ontstekingsremmend hormoon afkomstig uit
de bijnierschors Als alternatief geld ook de toediening van dexamethason door middel van iontoforese.
pijn in de enkel
De zenuwvoorziening van de enkel is vrij ingewikkeld. Het id daarom niet altijd mogelijk één zenuw te
vinden die het grootste deel van het pijnsignaal uit de enkel naar het centrale zenuwstelsel overbrengt.
Op niveau van de knieholte kan men de popliteaalblok overwegen of op het niveua van de bil de
nervus ischiadicus. Ook hier geldt dat men de zenuw zoekt niet met behulp van Röntgen doorlichting
maar van stroom. Als de naald in de buurt van de zenuw komt dan volgt een typische reactie
(tintelingen of klopjes in de richting van het onderbeen en voet) zodat men met zekerheid kan zeggen
dat men de juiste zenuw heeft gevonden. Vervolgens wordt de punt van de naald verwarmd tot 42°
gedurende 2 minuten. Soms volgt hierop een injectie met Kenakort – een langwerkend
ontstekingsremmend hormoon afkomstig uit de bijnierschors. (Zie ook de beschrijving hier boven). Als
alternatief geld ook de toediening van dexamethason door middel van iontoforese.
littekenpijn
Littekens kunnen aanleiding geven tot chronische pijn ongeacht de soort operatie. Enkele operaties
zijn berucht wat dat betreft, zoals de liesbreuk, longoperaties (laterale thoracotomie), hartoperaties
(post-CABG pijn), borstamputaties met okselkliertoilet, nieroperaties via de flank (lumbotomie) en
catheterisaties via de lies. Indien de pijn ontstaat enkele maanden na de operatie is er mogelijk sprake
van een zenuwknobbel (neuroom). Na tumor chirurgie moet men ook nog bedacht zijn op recidief
tumor als oorzaak van de pijn. Bij pijn die onstaat aansluitend aan de operatie is een zenuw beknelling
of zenuwletsel vaak de oorzaak.(zie ookzenuwpijn) Soms kan men zoeken naar de aanvoerende
zenuw maar men kan ook het punt van de meeste pijn opsporen (punctum maximum) Dit kan ofwel
door een Kenakort injectie ofwel door een gepulseerd RF-laesie behandeld worden. Als het pijnlijk
gebied groter is dan enkel centimeters, heeft de toediening van dexamethason door middel van
iontoforese.
Complicaties
Als mogelijke complicatie van deze behandeling kan er een gevoelsvermindering optreden in het
huidgebied van de behandelde zenuwwortel. In het algemeen herstelt deze stoornis zich binnen
enkele weken. De behandeling wordt zorgvuldig uitgevoerd; desalniettemin bestaat er een geringe
kans op het optreden van deze complicatie. Soms kan napijn optreden. Deze complicatie kan enkele
dagen duren maar gaat steeds vanzelf over. Hiervoor kunt het beste paracetamol of tramadol
gebruiken volgens voorschrift.
Als bijwerkingen van de gebruikte medicijnen (Kenakort) kunnen bij de vrouw opvliegers optreden, en
kan de menstruatie korte tijd verstoord worden. Mensen met suikerziekte die insuline gebruiken
merken soms dat hun bloedsuikers een aantal dagen hoger zijn dan anders.
Resultaat
Pas na 1 tot 2 maanden is het zinvol om het resultaat van de behandeling te beoordelen. Het is echter
goed mogelijk dat u al eerder een gunstig effect bemerkt op de pijnklachten. In een aantal gevallen zal
een verdere behandeling noodzakelijk zijn. Informeert u ons voor de behandeling bij een (eventuele)
zwangerschap. Heeft u na het lezen nog vragen, dan kunt u deze bespreken met uw behandelend
specialist.
- 6 -