NOx-heffing - Lne.be

ARCADIS Belgium – LDR Milieu-advocaten
Operationalisering van een emissieheffing op NOx emissies naar de lucht met terugsluizing van de inkomsten –
eindrapport
product verbonden negatieve externe effecten, zal dit systeem “stervende” sectoren langer in leven laten ten nadele van
de groeisectoren 27 . Een analoog probleem stelt zich met de zogenaamde “early movers”: bedrijven die bij nieuwe
investeringen hebben geanticipeerd op strengere reguleringen van NOx emissies en daardoor hun emissies reeds
hebben verlaagd.
Een mogelijke oplossing van dit specifiek probleem zou er dan in kunnen bestaan om het referentiejaar periodiek aan
te passen.
Een nadeel hiervan is dan weer dat periodieke aanpassingen zullen leiden tot strategisch gedrag telkens de drempels
worden aangepast: het is niet ondenkbaar dat bedrijven hun emissies zullen doen toenemen met de bedoeling hogere
vrijstellingsdrempels te bekomen 28 . Inderdaad, een bedrijf dat in jaar n haar emissies met Δ(e) opdrijft spaart RK(Δ(e))
aan reductiekosten uit in het lopende jaar en bovendien α*t Δ(e) in alle toekomstige jaren waar n als referentiejaar wordt
gebruikt. De kostprijs van deze toename is dat het bedrijf t Δ(e ) aan heffingen zal moeten bijbetalen in het
referentiejaar. Indien een vrijstellingsdrempel met periodieke aanpassingen wordt ingevoerd, dan zullen de emissies dus
toenemen ten opzichte van het punt dat de bedrijven kiezen bij eenvoudige heffing (namelijk het punt waar de marginale
reductiekosten gelijk zijn aan de heffing). Met andere woorden, de emissies zullen niet meer worden teruggedrongen tot
het punt waar marginale reductiekosten gelijk zijn aan de eenheidsheffing, en het systeem zal niet meer kosteneffectief
zijn.
Of dit effect in de praktijk belangrijk zal zijn, hangt af van de discontovoet en van de berekeningswijze van de
vrijstellingsdrempel – a priori valt daar weinig over te zeggen. Aangezien dit soort gedrag niet kan gemodelleerd worden
met het MKM, zal het zeer moeilijk zijn om het effect op het halen van de NEC plafonds in te schatten.
De volgende elementen pleiten er in elk geval voor om er van uit te gaan dat dit bedrag in de praktijk niet belangrijk zal
zijn:
• Bedrijven blijven in elk geval onderworpen aan VLAREM. Heel veel marge om de emissies om strategische
redenen aan te passen bestaat er dus niet altijd.
• De redenering hierboven heeft betrekking op marginale veranderingen in de emissies, en gaat ervan uit dat de
marginale reductiekosten een continue functie zijn van de reductie-inspanningen. De kostenreductiecurven die
geschat werden aan de hand van het MKM tonen echter duidelijk aan dat veel reductiemaatregelen een
“getrapt” karakter vertonen.
De redenering hierboven suggereert echter wel dat de aanpassingen niet te frequent mogen plaatsvinden. Door te
werken met een voortschrijdend gemiddelde zou men dit gedrag verder kunnen inperken.
Een specifiek probleem stelt zich bij nieuwe bedrijven. De letterlijke toepassing van het hierboven beschreven systeem
zou inhouden dat deze helemaal geen vrijstellingsdrempel zouden genieten. Een mogelijke oplossing zou er hier in
kunnen bestaan dat deze bedrijven in de eerste jaren worden belast aan een verlaagd tarief en dat ze vervolgens
genieten van een vrijstellingsdrempel op basis van hun emissies in de eerste jaren. Merk wel dat een volledige
vrijstelling in de eerste jaren moet vermeden worden, want dan zou alleen VLAREM nog als rem staan op het hierboven
beschreven speculatief gedrag.
Net als bij een absolute drempel stelt zich het probleem van de bepaling van de drempel (in dit geval:
vrijstellingspercentage), maar waar een lage drempel enkel een significant effect zal hebben voor zeer kleine bedrijven,
is het procentuele belang van de drempel in dit geval voor alle bedrijven vergelijkbaar en profiteren ook grote bedrijven
hier dus van. Het is bovendien niet zeker dat de distorties die worden teweeg gebracht door dit systeem belangrijk zijn
27 Immers, om de NEC plafonds te halen, zullen de emissies van de groeisectoren lager moeten liggen dan indien de inkrimpende
bedrijven effectief van de markt zouden verdwijnen (wat waarschijnlijker is indien er geen emissiedrempel zou zijn).
28 Bij de initiële vastlegging kan dit worden vermeden door een referentiejaar van voor het tijdstip waarop het systeem werd
aangekondigd: bedrijven kunnen immers hun emissies niet retroactief wijzigen.
39/167 07/13045/LF