NOx-heffing - Lne.be

ARCADIS Belgium – LDR Milieu-advocaten
Operationalisering van een emissieheffing op NOx emissies naar de lucht met terugsluizing van de inkomsten –
eindrapport
7. Kan het instrument ook toegepast worden op kleine bedrijven
Indien een groot deel van de emissies afkomstig is van veel kleine bedrijven (met kleine emissies) dan is het belangrijk
dat het instrument ook kan toegepast worden op deze vele kleine vervuilers.
3. JURIDISCHE HAALBAARHEID
De juridische haalbaarheid van het instrument werd uitgebreid onderzocht door LDR Milieuadvocaten in het eerste
tussentijds verslag van dit project. We verwijzen de lezer naar dit verslag voor meer details en beperken ons hier tot een
samenvatting van de belangrijkste conclusies. In wat volgt verwijzen de paragraafnummers altijd naar de indeling van
het juridisch rapport.
In de juridische studie werd nagegaan in hoeverre een NOx-heffing met bepaalde vrijstellingsdrempels, waaraan
bepaalde terugsluissystemen worden gekoppeld, in overeenstemming is met de Europese regelgeving inzake
staatssteun. Dit gebeurde na een grondige analyse van de regeling inzake staatssteun (sectie 2.2. en Bijlage 1) - waarin
meer specifiek is ingegaan op de vraag welke steun juist kan worden beschouwd als staatssteun, welke procedurele
aspecten in acht moet worden genomen – en de overige relevante regelgeving (art. 90 EG-verdrag, grondwettelijke
beperkingen, enz.). Daarna volgde een uitgebreide screening van de specifieke Europese richtsnoeren inzake
milieusteun (deel 2.3. en Bijlage 3) en werd in detail nagegaan welke van de voorgestelde terugsluisopties verenigbaar
kunnen zijn met het Europese kader (deel 3).
Voorliggend onderzoek had op de eerste plaats uitgewezen dat het werken met bedrijfsspecifieke
vrijstellingdrempels bij een NOx-heffing verenigbaar is met het Europese recht. Deze conclusie leek gewettigd in het
licht van een uitspraak van het Gerecht van Eerste Aanleg uit 2006. Het Gerecht van Eerste Aanleg heeft onder meer in
het arrest T-210/02 van 13 september 2006 duidelijk gesteld dat het feit dat sommige ondernemingen of sectoren meer
dan andere van een aantal belastingsmaatregelen profiteren, niet noodzakelijk tot gevolg heeft dat deze binnen de
werkingssfeer van de mededingingsregels voor staatssteun komen te vallen 11 . Ook de Commissie verdedigde in deze
zaak de stelling dat een zogenaamde “uitzonderlijke heffing” – i.e. een regeling waarbij een bijzondere last aan een
bepaalde sector wordt opgelegd - geen staatssteun is. Een lidstaat is in beginsel vrij om te bepalen welke goederen of
diensten zij aan een milieuheffing onderwerpen. Dit valt in beginsel binnen de bevoegdheid van de lidstaten om
sectorale milieuheffingen in te voeren teneinde bepaalde doelstellingen te bereiken, voor zover dit verenigbaar is met de
ratio en doelstellingen van het heffingsregime 12 . Het voorzien van bepaalde vrijstellingsdrempels lijkt dan ook in beginsel
11 Zie overweging 115 arrest Gerecht Eerste Aanleg 13 september 2006, zaak T-210/02: “Dienaangaande dient te
worden benadrukt dat het de lidstaten – die bij de huidige stand van het gemeenschapsrecht door het ontbreken van
coördinatie op dit gebied bevoegd blijven ter zake van het milieubeleid – vrij staat sectorale milieuheffingen in te
voeren teneinde bepaalde milieudoelstellingen die in het vorige punt zijn vermeld, te bereiken. Zo zijn de lidstaten vrij
om de bij de afweging van de diverse aan de orde zijnde belangen hun prioriteiten ter zake van milieubescherming te
definiëren en om bijgevolg te bepalen welke goederen of diensten zij aan een milieuheffing zullen onderwerpen.
Derhalve volstaat de omstandigheid dat een milieuheffing een gerichte maatregel vormt, die bepaalde specifieke
goederen of diensten treft en geen deel uitmaakt van een algemeen stelsel van heffing over alle gelijkaardige activiteiten
met een vergelijkbare milieu-impact, in beginsel niet om te oordelen dat gelijkaardige activiteiten, die niet aan deze
milieuheffing zijn onderworpen, een selectief voordeel genieten”.
12 Zie overweging 128 arrest Gerecht Eerste Aanleg 13 september 2006, zaak T-210/02: “In de eerste plaats maken
materialen die verhandeld worden met het oog op een ander gebruik dan dat van aggregaat geen deel uit van de aan de
AGL onderworpen sector. Anders dan verzoekster beweert; wordt met de vrijstelling ervan dus niet afgeweken van het
stelsel van de betrokken milieuheffing. In het bijzonder behoort de beslissing, alleen een milieuheffing in te voeren in de
aggregaatsector in plaats van in alle sectoren van exploitatie van steengroeven en mijn met dezelfde milieu-impact als
de winning van aggregaat, tot de bevoegdheid van de betrokken lidstaat ter zake van de vaststelling van zijn prioriteiten
bij het economisch, fiscaal en milieubeleid. Bijgevolg is die keuze, ook al is zij ingegeven door de wil om het
22/167 07/13045/LF