NOx-heffing - Lne.be

ARCADIS Belgium – LDR Milieu-advocaten
Operationalisering van een emissieheffing op NOx emissies naar de lucht met terugsluizing van de inkomsten –
eindrapport
lange doorlooptijd of voordelige aflossingen), garanties, vermindering, vrijstelling of kwijtschelding van belasting 113 of
sociale premies, de verkoop van onroerende zaken zoals panden of grond onder de marktwaarde, de verkoop van een
openbare onderneming, levering van goederen of diensten tegen preferentiële tarieven, de aanleg van infrastructurele
voorzieningen of deelnemingen in ondernemingskapitaal.
In het kader van dit project zullen vanzelfsprekend vooral de tegemoetkomingen door middel van de terugsluizing van de
opbrengsten van heffingsregimes aan bepaalde sectoren en/of ondernemingen van belang zijn. De Commissie heeft
hieromtrent reeds beslist dat dergelijke maatregelen als steun beschouwd moeten worden 114 .
Essentieel criterium om uit te maken of er al dan niet sprake is van indirecte steun is of er door de overheidsmaatregel
aan een individuele onderneming of een groep van ondernemingen een voordeel wordt verschaft waarvoor geen
adequate vergoeding wordt betaald of een tegenprestatie wordt geleverd. Of er sprake is van een dergelijk voordeel
dient beoordeeld te worden aan de hand van het (potentiële) effect dat deze maatregel teweegbrengt. Hiertoe wordt
gebruik gemaakt van het criterium van particuliere marktdeelnemer. Meer bepaald dient te worden nagegaan of een
particuliere investeerder die qua omvang vergelijkbaar is met de organen die de overheidssector beheren, in
vergelijkbare omstandigheden dezelfde maatregel zou hebben kunnen nemen, mede gelet op de ten tijde van de
maatregel beschikbare informatie en de te verwachten evolutie 115 .
Indien een dergelijke maatregel van de overheid beschouwd kan worden als indirecte steun – hetgeen impliceert dat aan
alle voorwaarden van artikel 87, lid 1 EG voldaan is 116 – dient er een aanmelding bij de Commissie te gebeuren 117 ,
behoudens in de gevallen waarop de algemene Groepsvrijstellingsverordening van toepassing is (zie ook supra onder
punt C.).
Ter illustratie kan verwezen worden naar de maatregelen die door Nederland genomen werden om tegemoet te komen
aan de verplichtingen uit de NEC – richtlijn. Waar de Commissie in eerste instantie oordeelde dat deze maatregelen als
indirecte steun beschouwd dienden worden 118 , werd zij later teruggefloten door het Gerecht van Eerst Aanleg die
oordeelde dat het hier niet om indirecte steun gaat 119 .
Ter uitvoering van haar verplichtingen uit de NEC – richtlijn werd door Nederland een systeem van verhandelbare
emissierechten ingesteld. Ondernemingen die beter presteren dan de vastgestelde emissienorm (PSR – norm) maken
aanspraak op emissierechten, ondernemingen die slechter dan deze norm presteren dienen emissierechten aan te
kopen. Het Gerecht oordeelde dat Nederland hierdoor inderdaad afstand heeft gedaan van inkomsten, aangezien deze
rechten ook verkocht of geveild hadden kunnen worden. Hiernaast stelt het Gerecht echter vast dat - vermits alle grote
industriële installaties met een capaciteit van meer dan 20 MWth van deze maatregel gebruik kunnen maken – geen
sprake is van de vereiste voorwaarden van selectiviteit en er derhalve dan ook geen sprake kan zijn van indirecte
staatssteun.
113 Zaak 30/59, De Gezamenlijke Steenkoolmijnen in Limburg t. De Hoge Autoriteit van de EGKS, 1961, Jur. 1.
114 Zaak C-34/01 en 38/01, H.v.J., 27 november 2003
115 Zaak C-142/87, België/Commissie (Tubemeuse), Jur. 1990, p. I-959.
116 Overeenkomstig artikel 87, lid 1 EG is er onder de volgende voorwaarden sprake van staatssteun:
- er moet sprake zijn van een maatregel van de staat of met staatsmiddelen bekostigd;
- de maatregel moet een voordeel verschaffen aan de begunstigde(n);
- er moet sprake zijn van begunstiging van bepaalde ondernemingen of bepaalde producties;
- de maatregel moet de mededinging vervalsen of dreigen te vervalsen;
- de maatregel moet het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig beïnvloeden.
117 Artikel 88, lid 3 juncto artikel 2 van de verordening 659/1999 van de Raad tot vaststelling van nadere bepalingen voor de
toepassing van artikel 93 (nu 88) van het EG – Verdrag.
118 N 35/2003
119 Zaak PB C 128, GEA, 24 mei 2008
160/167 07/13045/LF