NOx-heffing - Lne.be

ARCADIS Belgium – LDR Milieu-advocaten
Operationalisering van een emissieheffing op NOx emissies naar de lucht met terugsluizing van de inkomsten –
eindrapport
D.2.1.1. Acties op nationaal niveau
Vooreerst wordt stilgestaan bij de administratieve procedures, die de burgerrechtelijke procedures voorafgaan. Als de
concurrent meent dat de overheidsinstantie hun rechten op de interne markt verkeerd geïnterpreteerd of toegepast
heeft, moet deze eerst proberen om dit probleem via de interne bezwaar- en beroepsmogelijkheden van die instantie
op te lossen. Het kan hierbij nuttig zijn voor het concurrerend bedrijf te preciseren aan welke Europese voorschriften het
haar rechten ontleent. Als het bedrijf het niet eens is met het besluit van een instantie, kan het noodzakelijk zijn een
formele klacht in te dienen indien hiervoor een procedure en/of termijn werd voorzien. Zoniet bestaat het gevaar dat
men zijn rechten op nationaal niveau verliest, nu een eventuele procedure voor de Raad van State vereist dat de
(georganiseerde) administratieve rechtsmiddelen zijn uitgeput vooraleer een schorsing- of vernietigingsberoep kan
worden aangetekend bij de Raad van State. In Vlaanderen zijn er echter geen administratieve procedures voorzien,
zodat men onmiddellijk naar de Raad van State zal moeten stappen (tenzij in de regelgeving alsnog een procedure
wordt uitgewerkt waarin een administratief beroep wordt geregeld).
In heel wat sectoren werden er overigens beroepsorganisaties en belangenverenigingen opgericht, die kunnen opkomen
voor de belangen van hun leden. Zij bundelen de aan hen gemelde klachten en maken de bevoegde instanties attent op
eventuele problemen. Daarnaast bestaan er een aantal andere niet-gerechtelijke procedures voor de beslechting van
geschillen tussen burgers en overheid. Voorbeelden hiervan zijn de nationale ombudsman, nationale commissies voor
verzoekschriften en diverse bemiddelingsprocedures.
Als het concurrerend bedrijf na de verschillende niet-gerechtelijke stappen nog altijd meent dat haar rechten niet in acht
worden genomen (of als deze buitengerechtelijke stappen niet voorhanden zijn), kan de onderneming een zaak
aanhangig maken bij een burgerlijke rechtbank. Terwijl de nationale overheidsinstanties als eerste verantwoordelijk
zijn voor de behoorlijke toepassing van het EG-recht, spelen de nationale rechtbanken een fundamentele rol door erop
toe te zien dat persoonlijke rechten die uit het EG-recht voortvloeien door de overheidsinstanties van de lidstaten ook
werkelijk worden gerespecteerd. Het voordeel van een procedure bij een burgerlijke rechtbank is dat deze een besluit
van een nationale instantie kan terugdraaien. De onderneming kan echter ook een uitspraak in kort geding tot
onmiddellijke schorsing van de betwiste maatregel eisen. Daarnaast kan schadevergoeding worden gevorderd, als men
door de onjuiste toepassing van het EG-recht door een nationale instantie meent benadeeld te zijn. Alleen op nationaal
niveau kan van een particulier, een bedrijf of een overheidsinstantie schadevergoeding worden geëist. Op Europees
niveau bestaan daarvoor geen procedures.
Concreet zal een beroep op de vordering tot staken op grond van de WHPC de meest voor de hand liggende optie zijn.
De stakingsrechter is niet bevoegd om te oordelen omtrent aard en omvang van beweerde schade en de daaraan te
verbinden schadevergoeding, zodat hij ook geen afgifte kan bevelen van de lijst met personen aan wie een voor een
verkoper denigrerend schrijven werd verzonden en evenmin machtiging kan verlenen om die personen op kosten van de
andere partij aan te schrijven met het oog op herstel van de aangerichte schade. Dit belet echter niet dat een
belanghebbende concurrent een gemeenrechtelijke vordering tot schadevergoeding kan instellen op grond van artikel
1382 BW of een vordering tot voorlopige maatregelen. In dergelijk geval zal het stakingsbevel van de rechter worden
beschouwd als de fout die vereist is om een schadevergoeding te vorderen op grond van artikel 1382 BW.
Een tweede vorm van zaken die door concurrerende bedrijven kan worden ingeleid betreft zaken waarin concurrenten
(of andere belanghebbenden zoals beroepsverenigingen) proberen de terugvordering van steun te bekomen die voor
andere doeleinden werd gebruikt of waarvan het besluit niet wettig was.
Net zoals hoger aangegeven beschikt een nationale rechter steeds over de mogelijkheid om de Commissie om
inlichtingen of advies te vragen, alsook om een prejudiciële vraag te stellen aangaande de uitlegging van de
staatssteunregels (zie echter meer in detail, D.2.1.2)
156/167 07/13045/LF