NOx-heffing - Lne.be

ARCADIS Belgium – LDR Milieu-advocaten
Operationalisering van een emissieheffing op NOx emissies naar de lucht met terugsluizing van de inkomsten –
eindrapport
D.2. AANVECHTEN VAN GOEDGEKEURDE STAATSSTEUN
In het eerste juridisch deelrapport werd reeds aangegeven dat een steunregime in principe steeds moet worden
aangemeld, en de steun pas ten uitvoer kan worden gelegd nadat de Commissie deze steun bij beschikking verenigbaar
heeft geacht met de gemeenschappelijke markt. Daarnaast bestaat tevens de mogelijkheid om een steunregime in te
voeren dat voldoet aan de bepalingen van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening, in welk geval er logischerwijs
geen aanmelding vereist is. In beide gevallen is er in beginsel sprake van een rechtsmatige of goedgekeurd
steunregime. Het spreekt echter voor zich dat er ook discussie kan rijzen omtrent dergelijke staatssteun, waarbij onder
meer (en vooral) wordt gedacht aan situaties waarbij een individuele begunstigde onderneming steun ontvangt op basis
van het goedgekeurde steunregime, maar waarbij de concurrerende onderneming van oordeel is dat de beschikking van
de Commissie om de staatssteun goed te keuren onwettig is tot stand gekomen. M.a.w. de concurrerende onderneming
en de Commissie verschillen dan van mening over de al dan niet verenigbaarheid van het steunregime met het EG-
Verdrag. Daarnaast kan de concurrerende onderneming ook van oordeel zijn dat de concrete voorwaarden van het
steunregime niet waren vervuld, dan wel dat het besluit om de steun toe te kennen aan de begunstigde onwettig is.
Daarnaast leidt ook misbruik van steun vaak tot een geschil. Vooraleer in te gaan op de mogelijkheden van de
concurrerende ondernemingen, de Commissie en de lidstaten, volgt hierna een beknopte toelichting inzake misbruik van
staatssteun.
Op grond van artikel 1 sub g Procedureverordening gaat het enerzijds om steun in strijd met een beschikking van de
Commissie om geen bezwaar te maken tegen steunmaatregelen waarvan de Commissie na een eerste onderzoek heeft
aangenomen dat zij geen twijfel doen rijzen wat betreft verenigbaarheid met de gemeenschappelijke markt. Anderzijds
betreft het steun die strijdig is met positieve of voorwaardelijke beschikkingen van de Commissie na afloop van een
formele onderzoeksprocedure, waarin de Commissie (al dan niet onder voorwaarden) de verenigbaarheid van de
steunmaatregelen heeft vastgesteld. Van misbruik is dus sprake wanneer een regeling, die op zichzelf verenigbaar is,
voor andere dan de vooropgestelde doeleinden, hetzij in strijd met andere verdragsbepalingen wordt toegepast.
Misbruik van staatssteun is met andere woorden een ander soort schending van het EG-recht dan onrechtmatige
staatssteun. Terwijl onrechtmatige staatssteun een schending door de lidstaten betreft wegens het niet-naleven van hun
verplichtingen, betreft misbruik van staatssteun de wijze waarop (al dan niet onder voorwaarden) de goedgekeurde
steun in de praktijk door de begunstigden wordt gebruikt 108 . Dit neemt evenwel niet weg dat beide vormen van steun
verwant zijn met elkaar, nu misbruik van verenigbaar verklaarde steun impliceert dat die steun alsnog onverenigbaar
wordt. Om die reden werd ook in de considerans van de Procedureverordening aangegeven dat misbruik van steun de
werking van de interne markt op dezelfde wijze kan beïnvloeden als onrechtmatige steun en bijgevolg volgens
soortgelijke procedures moet worden behandeld.
D.2.1. Concurrerende ondernemingen
Net zoals bij onrechtmatige staatssteun, kunnen concurrerende ondernemingen in geval van een goedgekeurde
steunregeling opkomen tegen steun die wordt toegekend aan een concurrerende begunstigde. Gelet op hoger vermelde
soortgelijke procedures en wat hierover reeds werd uiteengezet met betrekking tot onrechtmatige staatssteun, wordt hier
niet nader ingegaan op deze mogelijkheden, zoals onder meer het indienen van een klacht bij de Commissie. Ook met
betrekking tot de goedgekeurde staatssteun kunnen concurrerende ondernemingen bovendien de zaak zowel aan
administratieve instanties voorleggen, als aan een nationale rechtbanken.
108 Het Gerecht van Eerste Aanleg bepaalde in de gevoegde zaken Saxonia Edelmetalle en ZEMAG/Commissie dat volgens de
Procedureverordening slechts sprake was van misbruik van steun indien deze praktijk aan de begunstigde kon worden toegerekend.
Gev. Zaken T-111/01 en T-133/01n Saxonia Edelmetalle en ZEMAG/Commissie, 11 mei 2005, randnr. 96.
155/167 07/13045/LF