NOx-heffing - Lne.be

More documents

Recommendations

Info

ARCADIS Belgium – LDR Milieu-advocaten Operationalisering van een emissieheffing op NOx emissies naar de lucht met terugsluizing van de inkomsten – eindrapport 3 EG-Verdrag tot uitvoering werd gebracht, met andere woorden zonder dat er werd aangemeld of zonder dat de beschikking tot goedkeuring werd afgewacht. Met betrekking tot de geschillenbeslechting dient bijgevolg een onderscheid te worden gemaakt tussen enerzijds het aanvechten van onrechtmatige staatssteun, en anderzijds het aanvechten van een steunregime, dat bij beschikking van de Commissie werd goedgekeurd, of de daaruit voortvloeiende staatssteun. In beide situaties zal steeds worden nagegaan welke procedures tot de mogelijkheden behoren, hetzij op Europees vlak, dan wel op nationaalrechtelijk vlak. Voor zover nodig wordt tevens aandacht besteed aan de hoedanigheid van de partij die de procedure kan inleiden, nu afhankelijk van de situatie zowel de lidstaat zelf, de begunstigde als eventuele concurrenten of andere derden belang kunnen hebben bij het aanvechten van een steunregime of een specifieke steunmaatregel. Finaal dient te worden opgemerkt dat bij de handhaving van het EG-rechtelijke staatssteunrecht een taak rust op zowel de Europese instanties, d.i. voornamelijk de Europese Commissie, als op de nationale rechters. Binnen deze laatste categorie wordt vervolgens een onderscheid gemaakt tussen de burgerrechtelijke en de administratieve rechters. Het Hof van Justitie heeft herhaaldelijk bevestigd dat de nationale rechter en de Commissie een belangrijke doch verschillende rol spelen bij de handhaving van de staatssteunregels 85 . In hoofdlijnen komt het erop neer dat de Europese Commissie exclusief 86 bevoegd is om te beoordelen of een voorgenomen maatregel een steunmaatregel inhoudt die (on)verenigbaar is met de gemeenschappelijke markt op basis van de in artikel 87, leden 2 en 3, van het Verdrag vastgelegde criteria, terwijl de taak van de nationale rechter hoofdzakelijk bestaat in het beschermen van de (subjectieve) rechten die individuen aan artikel 88, 3 e lid EG-Verdrag kunnen ontleden. Volgens vaste rechtspraak van het Hof van Justitie zijn de nationale rechterlijke instanties immers niet bevoegd om een steunmaatregel verenigbaar met artikel 87, lid 2 of lid 3, van het Verdrag te verklaren 87 . Ondanks deze schijnbaar duidelijke taakverdeling, heeft het Europese Hof van Justitie deze taakverdeling reeds verschillende keren moeten verduidelijken in een aantal principiële arresten. Zo moet de nationale rechter het begrip ‘steunmaatregel’ soms uitleggen om te kunnen beoordelen of de meldingsplicht werd geschonden, en in voorkomend geval actie ondernemen 88 . Daartegenover staat dat de Commissie niet de bevoegdheid heeft om steunmaatregelen onwettig te verklaren op de enkele grond dat zij niet zijn aangemeld 89 . Merk wel op dat, indien de Commissie een steunregime verenigbaar acht met de gemeenschappelijke markt, terwijl dat regime aanvankelijk niet was aangemeld overeenkomstig artikel 88, 3 e lid EG-Verdrag, de steun die werd toegekend vóór deze beslissing onrechtmatig blijft en niet retroactief kan worden gedekt. Ook wat betreft de actoren heeft het Hof van Justitie reeds in het arrest Van Gend en Loos van 1963 onderkend dat ook particulieren, d.i. burgers en ondernemingen, een bijdrage kunnen leveren aan de handhaving van het EG-recht, naast het toezicht dat de (oude) artikelen 169 en 170 aan de Commissie en de lidstaten opdragen. Deze combinatie tussen publieke en private handhaving van EG-recht wordt in de literatuur aangeduid als ‘dual vigilance’, vrij vertaald als 85 Zaak C-368/04, Transalpine Ölleitung in Österreich, reeds aangehaald in voetnoot 8, punt 37; gevoegde zaken C-261/01 en C- 262/01, Van Calster en Cleeren, Jurispr. 2003, blz. I-12249, punt 74; en zaak C-39/94, SFEI e.a., reeds aangehaald in voetnoot 8, punt 41. 86 Deze beoordeling van de verenigbaarheid is de uitsluitende bevoegdheid van de Commissie en is onderworpen aan toetsing door de gemeenschapsrechters. 87 Zaak C-199/06, CELF en Ministre de la Culture et de la Communication, Jurispr. 2008, blz. I-469, punt 38; zaak C-17/91, Lornoy e.a./Belgische Staat, Jurispr. 1992, blz. I-6523, punt 30; en zaak C-354/90, Fédération Nationale du Commerce Extérieur des Produits Alimentaires e.a./Frankrijk, reeds aangehaald in voetnoot 8, punt 14. 88 Zaak C-354/90 (FNCEPA/Frankrijk). 89 Vgl. Zaak C-301 (Boussac) en zaak C-142/87 (België/Commissie). 146/167 07/13045/LF
ARCADIS Belgium – LDR Milieu-advocaten Operationalisering van een emissieheffing op NOx emissies naar de lucht met terugsluizing van de inkomsten – eindrapport dubbele waakzaamheid. Deze mogelijkheid bestaat eveneens op vlak van staatssteunrecht 90 . Deze dubbele waakzaamheid doet zich voornamelijk voor in situaties waarbij private belanghebbenden menen dat het EG-recht is geschonden en zich in procedures voor de nationale rechter beroepen op de rechtstreekse werking van de communautaire bepalingen. Uiteraard beschikken ook de Commissie en de lidstaten over (beperkte) handhavingsmogelijkheden in situaties van onrechtmatige staatssteun. Hoewel in een “Studie betreffende de handhaving van staatssteunregels op nationaal niveau” 91 werd onderstreept dat particuliere handhavingszaken voor de nationale rechter tot nog toe op staatssteungebied een betrekkelijk geringe rol hebben gespeeld, is de Commissie van mening dat dergelijke zaken voor het staatssteunbeleid veel voordelen kunnen hebben. Procedures voor de nationale rechter geven derden immers de gelegenheid veel problemen in verband met staatssteun rechtstreeks op nationaal niveau aan te pakken en op te lossen. Daarnaast kan de nationale rechter, overeenkomstig de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen, bij inbreuken op de staatssteunregels de eiser zeer doeltreffende rechtsbescherming bieden. Dit kan op zijn beurt bijdragen tot een sterkere algehele discipline inzake staatsteun, reden waarom de Commissie een nieuwe mededeling noodzakelijk achtte inzake de handhaving van staatssteunregels door de nationale rechterlijke instanties 92 . D.1. AANVECHTEN VAN ONRECHTMATIGE STAATSSTEUN Hoger werd reeds aangegeven dat een steunregime in principe moet worden aangemeld, en niet kan worden uitgevoerd vooraleer de Commissie het steunregime verenigbaar heeft geacht met de gemeenschappelijke markt en het regime in een beschikking heeft goedgekeurd. Indien hetzij de aanmeldingsverplichting, hetzij (in de meeste gevallen) de standstill- of opschortingsverplichting niet werd nageleefd, is er sprake van onrechtmatige staatssteun. In wat volgt, wordt een beknopt overzicht gegeven van de diverse mogelijkheden die bestaan om onrechtmatige staatssteun aan te vechten 93 . Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de mogelijkheden die bestaan in hoofde van een (belanghebbende) onderneming, de Commissie en de lidstaten. D.1.1. Concurrerende ondernemingen Concurrerende ondernemingen kunnen logischerwijs nadeel ondervinden indien hun concurrent staatssteun ontvangt, en beschikken in dit verband over verschillende mogelijkheden om dit aan te vechten. In dit deel wordt stilgestaan bij de voornaamste mogelijkheden in geval van staatssteun die niet werd aangemeld of die ten uitvoer werd gelegd zonder de beschikking van de Commissie af te wachten. Meer in het bijzonder kan een concurrerende onderneming klacht indienen bij de Commissie, alsook op nationaal niveau een procedure opstarten. 90 Zie de door de Commissie uitgevaardigde general invitation to tender for Enforcement of State Aid law at national level (No. COMP/2004/H4/010). 91 Te vinden op http://ec.europa.eu/comm/competition/state_aid/studies_reports/studies_reports.cfm. De studie had alleen betrekking op de EU-15. 92 Mededeling van de Commissie over de handhaving van de staatssteunregels door de nationale rechterlijke instanties, PB C 085 van 9 april 2009, 0001 – 0022. Hierna “de Mededeling Handhaving” 93 Hierna wordt beoogd een beknopt overzicht te geven van de voornaamste mogelijkheden inzake geschillenbeslechting met betrekking tot staatssteun. Voor een meer omvattend overzicht wordt verwezen naar P.C. ADRIAANSE, Handhaving van EG-recht in situaties van onrechtmatige staatssteun, Deventer, Kluwer, 2006, 396 p.; K. LENAERTS en D. ARTS, Europees procesrecht, Antwerpen, Maklu, 1995, 458 p. en W. DEN OUDEN, Staatssteun en de Nederlandse rechter, Deventer, Kluwer, 2005, 100 p., met bijdragen van P.C. ADRIAANSE, L. GOOSSENS, M.J. JACOBS, M.J. KUIPER, A.W.H. MEIJ, W. DEN OUDEN, R.J.M. VAN DEN TWEEL en R.J.G.M. WIDDERSHOVEN. 147/167 07/13045/LF
Page 1 and 2:
ARCADIS Belgium - LDR Milieu-advoca
Page 3 and 4:
Page 5 and 6:
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96: ARCADIS Belgium - LDR Milieu-advoca
Page 145: ARCADIS Belgium - LDR Milieu-advoca
Page 167: ARCADIS Belgium - LDR Milieu-advoca
show all

NOx-heffing - Lne.be

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?