20x-1280x - Lidl Service Website

7. Obiekt obserwacji –
Rodzaj obiektu i jego preparowanie
7.1 Rodzaj obiektu obserwacji
Za pomocą tego mikroskopu, tzw. mikroskopu ze światłem padającym i
przechodzącym, można obserwować obiekty przezroczyste i
nieprzezroczyste. Jeśli obserwujemy tym mikroskopem przedmioty
nieprzezroczyste (mętne), np. mniejsze zwierzęta, części roślin, tkankę,
kamienie itd., wówczas światło pada na obserwowany przedmiot, zostaje na
nim odbite i przechodzi przez obiektyw i okular, przez co zostaje ono
powiększone, i dostaje się do oka (zasada światła padającego, pozycja
przełącznika: „I“). Przy przedmiotach przezroczystych (prześwitujących)
światło pada z dołu przez przedmiot na stoliku, zostaje następnie
powiększone przez soczewki obiektywu i okularu i dostaje się do naszego
oka (zasada światła przechodzącego, pozycja przełącznika: „II“). Wiele
mikroorganizmów żyjących w wodzie, części roślin i najmniejszych części
organizmów zwierzęcych charakteryzuje się naturalną przejrzystością, inne
wymagają jednak specjalnego spreparowania. Nadanie przezroczystości
odbywa się przez specjalną obróbkę wstępną, przez nasycenie specjalnymi
substancjami albo przez wycięcie bardzo cienkiego fragmentu (cięcie
ręczne, cięcie mikrotomowe). Z tymi metodami zapozna nas poniższa część
instrukcji.
7.2 Wykonywanie cienkich wycinków
Jak uprzednio wyjaśniono, z obiektu należy wykonywać możliwie cienkie
plasterki. Aby dojść do najlepszych wyników, potrzebujemy odrobinę wosku
lub parafiny. Proszę wziąć np. po prostu świeczkę. Wosk należy dać do
garnka i podgrzać nad płomieniem. Następnie należy wielokrotnie zanużać
obiekt w płynnym wosku. Potem wosk musi stwardnieć. Za pomocą
mikrotomu (rys. 6, 24) lub noża/skalpelu (ostrożnie!!!) można teraz odkroić
cienkie plasterki z obiektu otoczonego woskiem. Plasterki te należy położyć
na szklany nośnik obiektu i przykryte szklaną pokrywą.
7.3 Sporządzanie własnego preparatu
Położyć obserwowany obiekt na szklanej płytce mikroskopu i przy pomocy
pipety dodać do niego kroplę wody destylowanej (ilustracja 7).
Przyłożyć szkiełko przykrywające (dostępne w każdym dobrze
zaopatrzonym sklepie dla hobbistów) prostopadle do krawędzi kropli wody
tak, aby woda przebiegała wzdłuż krawędzi szkiełka przykrywającego
(ilustracja 8). Teraz powoli opuścić szkiełko na kroplę wody.
Uwaga:
Jajeczka krewetek i krewetki nie nadają się do spożycia!
8. Eksperymenty
Jeśli już oswoiliśmy się z mikroskopem, możemy przeprowadzić poniższe
eksperymenty i obserwować ich wyniki pod naszym mikroskopem.
8.1 Druk gazetowy
Obiekty:
1. Mały kawałek papieru z gazety codziennej z fragmentem zdjęcia i
kilkoma literami
2. Podobny kawałek papieru z czasopisma ilustrowanego
W celu umożliwienia obserwacji liter i obrazu, należy sporządzić preparaty z
każdego obiektu. Ustawić na mikroskopie najmniejsze powiększenie i ułożyć
preparat z gazety codziennej. Litery wyglądają na postrzępione i
porozbijane, ponieważ gazety codzienne drukowane są na szorstkim
papierze niskiej jakości. Litery czasopisma ilustrowanego są gładsze i
pełniejsze. Zdjęcie z gazety codziennej składa się z wielu drobnych
punktów, sprawiających wrażenie niechlujnych. Punkty zdjęcia z czasopisma
ilustrowanego (punkty rastrowe) są bardziej ostre.
8.2 Włókna tekstylne
Obiekty i akcesoria:
1. Nitki z różnych materiałów: bawełny, lnu, wełny, jedwabiu, jedwabiu
sztucznego, nylonu itd.
2. Dwie igły
Każdą nitkę kładziemy na płytkę mikroskopu i strzępimy ją przy pomocy
obydwu igieł. Nitki nawilżamy i przykrywamy szkiełkiem. Ustawiamy
mikroskop na małe powiększenie. Włókna bawełny stanowią materiał
roślinny i wyglądają pod mikroskopem jak płaskie, poskręcane tasiemki.
Włókna są na krawędziach grubsze i bardziej okrągłe niż w środku. Włókna
bawełniane mają budowę długich zapadających się rurek. Włókna lnu to
także produkt roślinny, są okrągłe i proste. Włókna błyszczą się niczym
jedwab i posiadają niezliczone zgrubienia. Jedwab jest produktem
zwierzęcym i składa się z mocnych włókien o mniejszej średnicy niż w
przypadku pustych w środku włókien roślinnych. Każde włókno jest gładkie
i regularne i wygląda niczym mały szklany pręt. Włókna wełny są także
pochodzenia zwierzęcego, ich powierzchnia składa się z
zachodzących na siebie łusek. Jeśli jest to możliwe, porównajmy włókna
- 17 -
wełny pochodzące z różnych tkanin. Zwróćmy przy tym uwagę na różny
wygląd włókien. Eksperci potrafią na podstawie tego określić kraj
pochodzenia wełny. Sztuczny jedwab, jak wskazuje sama nazwa, jest
produktem wytworzonym sztucznie przy wykorzystaniu długotrwałych
procesów chemicznych. Wszystkie włókna posiadają twarde ciemne linie
przebiegające na gładkiej, błyszczącej powierzchni. Włókna po
wyschnięciu skręcają się do swojej wyjściowej formy. Prześledźmy cechy
wspólne i różnice między tymi włóknami.
8.3 Jak powstaje pleśń na chlebie?
Obiekt: kawałek starego chleba
Zarodniki grzyba pleśniowego, atakującego chleb, występują wszędzie w
atmosferze. Ułożyć na pżytce kilka okruszków chleba i ostrołnie dodać do
nich troszkę wody. Wody powinno być tyle, aby tylko zwilżyć chleb, a nie
pozwolić mu w niej pływać. Całość zamknąć w zamykanym pojemniku i
odstawić do ciemnej i ciepłej szafki. Po krótkim czasie utworzy się czarny
nalot pleśni. Obserwujmy chleb każdego dnia. Pierwszą warstwą pleśni jest
biały błyszczący puch. Ułóżmy jego fragment na płytce obserwacyjnej.
Materiał wygląda jak poplątana masa nitek, która w swej całości tworzy ciało
grzyba. Całość ta nazywa się mycelium. Każda nitka zbudowana jest z
członów. Niedługo widoczne staną się także rhyzoidy, którymi grzyb
umocowuje się w chlebie, pobierając wodę i substancje odływcze
konieczne do budowy mycelium. Z biegiem czasu rhyzoidy zabarwiają się na
kolor brązowy. Z mycelium wyrastają pionowe długie nitki przypominające
cienkie łodygi, każda zakołczona drobną biała kulką. „Łodyżki” te
nazywają się sporangiofory (noszące puszkę z zarodnikami), mała „kulka” to
sporangium. Wkrótce kulki przyjmują czarne zabarwienie. Znajdujące się w
ich wnętrzu zarodniki dojrzewają. Kiedy puszka z zarodnikami pęka, uwalnia
zarodniki, które przedostają się do powietrza i zakażają inny chleb. Gołym
okiem możemy rozpoznać dojrzałe puszki zarodnikowe jako drobne czarne
plamki. Istnieją jednak jeszcze inne gatunki grzybów pleśniowych. Mogą
mieć one kolor różowy, czerwony, niebieski lub zielony. Wykonajmy
preparaty wszystkich stadiów grzyba pleśniowego.
8.4 Krewetki słonowodne
Zestaw:
1. Jajeczka krewetek (rys. 6, 25d)
2. Sól morska (rys. 6, 25c)
3. Wylęgarnia krewetek (rys. 6, 23)
4. Drożdże (rys. 6, 25a)
8.4.1 Cykl życia krewetki słonowodnej
Krewetka słonowodna lub „Artimia Salina“, jak zwana jest przez naukowców,
przechodzi ciekawy cykl życia. Z wyprodukowanych przez samiczki jajeczek
wylęgają się młode, pomimo że jajeczka nigdy nie zostały zapłodnione przez
samce krewetek. Krewetki, które z tych jajeczek się wylęgają, są wszystkie
samicami. W niezwykłych okolicznościach, np. po wyschnięciu trzęsawiska,
mogą wykluć się samce krewetek. Samce te zapładniają jajeczka samic i ze
spółkowania powstają szczególne jajeczka. Te jajeczka, tzw. „jajeczka
zimowe“, mają grubą skorupkę, która chroni jajeczko. Jajeczka zimowe są
bardzo odporne i pozostają zdolne do życia nawet wówczas, gdy
trzęsawisko lub staw wyschnie, co spowodowałoby wyginięcie całej
populacji krewetek, mogą pozostawać 5-10 lat w stanie „snu”. Z jajeczek
wylęgają się młode, gdy ponownie zaistnieją odpowiednie warunki
środowiskowe. Jajeczka w zestawie (rys. 6, 25d) posiadają tą własność.
8.4.2 Wylęganie krewetki słonowodnej
Aby wylęgnąć krewetkę, konieczne jest najpierw, aby przygotować roztwór
soli, który odpowiadałby warunkom potrzebnym do życia krewetek. Należy
napełnić naczynie połową litra wody deszczowej lub wodociągowej. Woda ta
musi odstać ok. 30 godzin. Ponieważ woda w miarę upływu czasu paruje,
zalecane jest przygotowanie również drugiego naczynia z wodą i
pozostawienie na 36 godzin. Po tym jak woda odstanie ten czas, należy
wsypać połowę soli morskiej z zestawu (rys. 6, 25c) do naczynia i mieszać
tak długo, aż sól się zupełnie rozpuści w wodzie. Należy teraz dać trochę
wytworzonej wody morskiej do wylęgarni krewetek (rys. 6, 23). Następnie
dodać kilka jajeczek i zamknąć pokrywkę. Proszę wstawić wylęgarnię
krewetek w jasne miejsce, ale należy unikać wystawiania pojemnika
bezpośrednio na światło słoneczne. Temperatura powinna wynosić ok. 25 °.
W tej temperaturze krewetka wylęga się po około 2-3 dniach. Jeśli w tym
czasie woda z naczynia ulotni się, proszę dodać wody z drugiego naczynia.
8.4.3 Krewetka słonowodna pod mikroskopem
Zwierzę, które wykluwa się z jajeczka, znane jest pod nazwą „larwa
nauplius". Za pomocą pencety (rys. 6, 22b) można położyć kilka tych larw
na szklany nośnik obiektu i dokonywać obserwacji. Larwa będzie się
poruszać w roztworze soli za pomocą włosopodobnego porostu. Proszę
pobierać każdego dnia kilka larw z naczynia i obserwować je pod
mikroskopem. Jeśli larwy będą codziennie obserwowane za pomocą
mikrokularu i otrzymane zdjęcia zapisywane w pamięci komputera,
powstanie wówczas nieprzerwana dokumentacja zdjęciowa na temat cyklu
życia krewetek. Można również zdjąć górną pokrywę wylęgarni krewetek i
postawić całość na stoliku mikroskopu. Zależnie od temperatury
pomieszczenia larwa dojrzeje w ciągu 6-10 tygodni. Wkrótce wyhodują
GB
IE
NL
BE
HU
PL
SI
DE
AT
CH
BE