29.08.2013 Views

DELAATSTEKEERdat ze bij ons op bezoek waren, zat Kees ... - Liacs

DELAATSTEKEERdat ze bij ons op bezoek waren, zat Kees ... - Liacs

DELAATSTEKEERdat ze bij ons op bezoek waren, zat Kees ... - Liacs

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

HET GROTE MEDELIJDEN<br />

<strong>DELAATSTEKEERdat</strong> <strong>ze</strong> <strong>bij</strong> <strong>ons</strong> <strong>op</strong> <strong>bezoek</strong> <strong>waren</strong>, <strong>zat</strong> <strong>Kees</strong> me<br />

aan te kijken met ogen waarin ik meende te kunnen le<strong>ze</strong>n dat<br />

hij dacht: 'Ik ben een mislukkelingen ik ho<strong>op</strong> maar dat jij ook<br />

een mislukkeling bent. Zelfs al zou ik te horen krijgen dat je<br />

miljoenen bezit, dan zal ik nog weI een theorie weten <strong>op</strong> te<br />

bouwen, waarin ik niet je mindere ben.'<br />

Hij die mijn vriend geweest was vanaf de bewaarschool,<br />

mijn alter ego, om zo te <strong>ze</strong>ggen, mijn duplicaat, - als het mij<br />

gelukt was iets te bereiken en hem niet, dan kon dat natuurlijl<br />

aIleen maar gebeurd zijn doordat ik vals gespeeld had. Samen<br />

uit, samen thuis, nietwaar. Ais hij aIleen thuis gekomen was,<br />

in het middelmatige huis waarin hij zijn einde zou moeten<br />

vinden als onderdirecteur van de Stadsreiniging te ApeJdoorn,<br />

dan was dat aIleen maar omdat ik hem onderweg in de<br />

steek had gelaten. Door meer geld te verdienen dan hij, pleegde<br />

ik verraad, werd ik anders, had ik het masker afgeworpen.<br />

ZIJN JALOEZIEBESPEURDEIk voor het eerst toen Huckricdl'<br />

de zaak aan mij overgedaan had en toen was er feitelijk niCIu<br />

om jaloers <strong>op</strong> te we<strong>ze</strong>n. Ik liet hem het uitgewoonde interil.:lIl'<br />

zien, ik liet hem de oudpapierstank die in mijn nieuwe bcy,il<br />

hing, goed <strong>op</strong>snuiven en hij <strong>ze</strong>i, afgunstig: 'Wat heerlijk, <strong>ze</strong>ll<br />

standig te we<strong>ze</strong>n, maar dat schept natuurlijk ook een bOl·1<br />

meer verantwoordelijkheden.'<br />

Zelfs <strong>Kees</strong> heeft hier na de verbouwing nooit een voet gcy,\'1<br />

Ik kon hem missen als kiespijn.<br />

Toen hij stierf had ik geen verdriet omdat hij dood WII",<br />

maar verdriet omdat ik mijn laatste jeugdvriend kwijtraakfl<br />

had ik weI. Wie het was deed er al niet meer toe, maar weill! I<br />

besef: het is onmogelijk dat ik ooit weer zo'n vriend krijg.<br />

Ik dacht terug aan de tijd waarin ik <strong>Kees</strong>, die toen aJ vl'i Iil'<br />

<strong>bij</strong> die Stadsreiniging <strong>zat</strong>, nog ongegeneerd mijn nood ktill<br />

klagen omdat er zo weinig te doen was in de Zeldzamc 1\ III<br />

den.<br />

Ais een fabrikant <strong>ze</strong> eens nodig had, wist hij er ook wd lilill<br />

te komen zonder mijn bemiddeling. Maar omdat Rare 1'::11'1 It<br />

HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

een oude firma was, werd ik overal hoffelijk ontvangen, zonder<br />

dat mijn gastheren ooit van plan <strong>waren</strong> <strong>ons</strong> de commissie<br />

te laten verdienen, waar we van moesten leven.<br />

Ik deed Huckriede voorstellen <strong>op</strong> andere materialen over te<br />

gaan, of weI iets geheel nieuws te verzinnen: een groothandel<br />

in nylonkousen misschien, of een verhuurbedrijf van wasmachines.<br />

In ieder geval de rest van <strong>ons</strong> kapitaal te steken in een<br />

onderneming die meer van on<strong>ze</strong> tijd was: cafetaria's, utiliteitsbouw,<br />

import van fototoestellen uit Hong Kong of<br />

Japanse auto's. Maar hij wou er niet van horen.<br />

Ten eerste <strong>waren</strong> wij niet thuis in die branches en ten twee-<br />


HET GROTE MEDELIJDEN HUNDER TW ASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

Ik liet het schip wachten en stelde Gagnon aansprakelijk<br />

voor de schade. Gagnon vertrok met de noorderzon, het schip<br />

bleef wachten tot het vastvroor in de Sint Laurens.<br />

Toen pas drong het tot mij door dat Gagnon even weinig<br />

know-how van de houthandel be<strong>zat</strong> als ik. Ais hij een bedrieger<br />

was, dan ik niet minder. In een Engels toneelstuk zou ik er met<br />

een oudere vriend of oom over hebben gesproken en hij zou tegen<br />

mij hebben ge<strong>ze</strong>gd: 'Wie eenmaal know-how heeft van<br />

Zeldzame Aarden, mijn beste Take, die moet zich niet verbeelden<br />

ooit <strong>op</strong> enig ander gebied know-how te kunnen verwerven.<br />

Die zal overal te horen krijgen, gevraagd en ongevraagd, dat<br />

hij zich met zijn eigen zaken dient te bemoeien. Nooit zal hij<br />

erin slagen te voorkomen dat de zaken die hij had willen doen,<br />

door anderen gedaan worden voor hij er erg in heeft! Trek het<br />

je niet aan, oude jongen. Ha, ha, ha. Nog een oe-isky?'<br />

In het toneelstuk wordt die oude wij<strong>ze</strong> dan natuurlijk in het<br />

ongelijk gesteld. In mijn leven niet en zijn woorden heb ik <strong>ze</strong>lf<br />

moe ten bedenken. Ik val ten prooi aan een onverdraaglijk<br />

<strong>ze</strong>lfmedelijden als ik aan toneelstukken denk. Hoeveel beter<br />

weten die personages hun vrienden te kie<strong>ze</strong>n dan ik. Ik kon<br />

met niemand over mijn zaken praten en voor zover anderen er<br />

iets van wisten, hebben <strong>ze</strong> zich ertoe beperkt mij achter mijn<br />

rug uit te lachen. Hoeveel behendiger weten de figuren in een<br />

drama hun problemen <strong>op</strong> te lossen dan ik. Ais ik mij minderwaardig<br />

voel <strong>bij</strong> het le<strong>ze</strong>n van biografieen, dat is nog te verteren,<br />

niet iedereen is nu eenmaal een genie.<br />

Maar je minderwaardig voelen in vergelijking met personages<br />

die nooit hebben bestaan ...<br />

Een ander leven beginnen! Maar hoe. De enige mogelijkheid<br />

is dat het toeval een ander leven voor je begint. Maar het<br />

toeval is niets begonnen voor mij. Het heeft mij laten winnen<br />

en me tegelijk elke voldoening over die overwinning ontroofd.<br />

Alles was er aI, zonder dat ik het wist: het contract met<br />

Travers & Downson, het lJ<strong>ze</strong>ren Gordijn.<br />

Wij moesten het personeel voortdurend inkrimpen, omdat<br />

er steeds minder werk te doen viei. Wel lagen er overal hoge<br />

stapels dossiers, brieven, kasboeken, weekbladen.<br />

Huckriede's voornaamste bezigheid was het bedenken van<br />

relatiegeschenken. Leuke snufjes om het zakendoen te smeren.<br />

Elk jaar in augustus werden <strong>ze</strong> al besteld. Kostbare relatiegeschenken,<br />

natuurlijk, zoals het een firma betaamt die <strong>ze</strong>lf<br />

niets produceert en leeft val1commissie. Dus het ene jaar rekenlineaaltjes<br />

(niet de beste soort, maar toch nog een gulden<br />

of vijftien per stuk waard), het andere vulpennen, weer een<br />

ander jaar echt leren portefeuiIles, thermometers, reiswekkers,<br />

oe-iskieflessen met een radiootje erin, coup<strong>ons</strong>charen,<br />

zakschaakspelen van echt krokodillenleer met <strong>bij</strong>passende<br />

agenda's.<br />

Op al die voorwerpen was in gouden letters on<strong>ze</strong> naam gegraveerd:<br />

RARE EARTHS' AGENTS.<br />

We kochten de<strong>ze</strong> cadeautjes natuurlijk niet in winkels, maar<br />

<strong>bij</strong> speciale firma's met know-how en <strong>bij</strong>zondere korting, graveren<br />

inbegrepen.<br />

Ook mijn voornaamste commercieIe zorg is nog altijd het<br />

relatiegeschenk. Van<strong>ze</strong>lfsprekend denk ik er niet over dui<strong>ze</strong>nd<br />

vulpotloden te bestellen met speciale korting. Ik heb immers<br />

niet meer dan een relatiegeschenk nodig.<br />

Het is vijftien jaar geleden dat Huckriede de zaak heeft<br />

overgedragen aan mij. Er was toen al twee jaar geen cent meer<br />

verdiend. Wij konden niet eens de huur van <strong>ons</strong> pand meer<br />

betalen. Maar de eigenaar overleed omstreeks die<strong>ze</strong>lfde tijd<br />

en omdat woon- en kantoorruimte schaars was, ontsloeg ik<br />

het personeel volledig, kocht het huis en verhuurde aIle lokalen<br />

die ik missen kon, aan andere firma's tegen gepeperde<br />

pflJ<strong>ze</strong>n.<br />

Kort daar<strong>op</strong> kwam de eerste brief van Travers & Downson.<br />

Nu ja, de eerste sedert jaren.<br />

Lang geleden had Rare Earths' Agents zaken met <strong>ze</strong> gedaan.<br />

Via <strong>ons</strong> had Travers & Downson namelijk in het grijs<br />

verleden cerium geleverd aan een firma in Tsjecho-Slowakije,<br />

destijds Oostenrijk. We hadden recht <strong>op</strong> twee pro cent van de<br />

contracten die <strong>ze</strong> met die Tsjech afsloten. Voor zover ik wist<br />

diende het cerium om er vuursteentjes voor sigarenaanstekers<br />

van te maken. Maar de techniek staat niet stii. De Tsjechische<br />

300 3 0r


HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

firma had plotseling kolossale hoeveelheden cerium nodig.<br />

Het leek wel of <strong>ze</strong> van plan <strong>waren</strong> de hele voorraad aan de<strong>ze</strong><br />

zijde van het lJ<strong>ze</strong>ren Gordijn <strong>op</strong> te k<strong>op</strong>en en de prijs die<br />

Travers & Downson ervoor be dong, ging elk jaar omhoog. Ik<br />

herinnerde mij niets meer van <strong>ons</strong> contact met Travers &<br />

Downson. Ais ik de firma niet had overgenomen zou het voorgoed<br />

in vergetelheid geraakt zijn. Maar Travers & Downson<br />

begonnen te betalen zonder dat ik <strong>ze</strong> ooit had aangemaand. Ik<br />

werd door grote geestdrift bevangen. Al die jaren had den<br />

mijn prestaties mij steeds minder reden tot <strong>ze</strong>lfrespect gegeyen,<br />

maar nu was het tijdstip aangebroken dat ik mijn vleugels<br />

kon uitslaan. Ik liet de beste binnenhuisarchitect komen die ik<br />

kon vinden en droeg hem <strong>op</strong> mijn kantoor te verbouwen.<br />

Daarna nam ik een secretaresse in dienst. Ze was drieentwintig<br />

jaar oud en sprak vijf talen vloeiend. Sibylle. Ik wist niet<br />

wat ik haar moest laten doen. In arren moede organiseerde ik<br />

een zakenreis. Nauwelijks over de Belgische grens, maakte ik<br />

haar bekend dat we naar Biarritz gingen. De eerste dag was ik<br />

<strong>bij</strong>na dol van geluk.<br />

Maar wat herinner ik me als ik eraan terugdenk?<br />

Voornamelijk dat Sybille een paar maanden eerder ook in<br />

Parijs was geweest en een schermkostuum had laten aanmeten<br />

in een ouderwetse, kleine, maar <strong>ze</strong>er selecte winkel in de rue<br />

de Valois. Dit kostuum gingen we daar afhalen, zodra we '5<br />

middags in Parijs <strong>waren</strong> gekomen. In het smalle winkeltje hingen<br />

de muren vol met degens, floretten en rijzwepen, terwijl<br />

achterin een <strong>op</strong>ge<strong>ze</strong>t paard stond.<br />

Hoe wit was het schermvest, gemaakt van een soort groflinnen,<br />

toch nobel van kwalitieit. En de manier waar<strong>op</strong> het in elkaar<br />

ge<strong>ze</strong>t was!<br />

De zuiverheid van de taillenaden, de nauwkeurigheid van<br />

de afhechtsels. Ik heb niet het geringste verstand van kleermakerswerk,<br />

maar het geheim van de vakman die dat vest had<br />

gemaakt, bestond erin dat hij <strong>ze</strong>lfs leken met zijn vakmanschap<br />

wist te verblinden.<br />

Een warm gevoel, een soort kleine roes kwam over me <strong>bij</strong> de<br />

gedachte aan het lichaam van mijn Sybille dat zich, door dil<br />

vest beschermd, zonder ook maar iets van zijn betovering in te<br />

boeten - integendeel! integendeel! - zou prijsgeven aan de<br />

prikken van degens en floretten.<br />

In het hotel vroeg ik Sybille het vest voor mij aan te passen,<br />

ik hielp haar het te sluiten door de kn<strong>op</strong>en <strong>op</strong> de schouder<br />

vast te maken. Zij nam de uitgangshouding aan, rechterknie<br />

gebogen, rechterhand wij<strong>ze</strong>nd naar omhoog, linkerhand afhangend.<br />

Haar handen als bloemen te voorschijn komend uit<br />

de <strong>bij</strong>na gepantserde nauwe mouwen van dat vest. Ik was gelukkig.<br />

De volgende dag bereikten we Biarritz. Ik was moe.<br />

ZELFS DE DAAROPVOLGENDE nacht wilde het wonder van de<br />

weder<strong>op</strong>standing zich niet herhalen. Vijftig jaar oud, met<br />

hartkl<strong>op</strong>pingen van de koffie, de cognac en mijn teleurstelling,<br />

lag ik naast haar in het donker, deed alsof ik sliep, vroeg<br />

mij af of ik er verstandig aan doen zou haar wakker te maken,<br />

in tranen uit te bars ten en haar medelijden in te roepen. Maar<br />

ik wist <strong>ze</strong>lfs niet wat ik met haar medelijden zou moeten be-<br />

'innen. Ik dacht aan de schermclub waar zij het nieuwe<br />

schermvest zou dragen. Mannen en oudere vrouwen, de lippen<br />

strakgetrokken van geilheid, zouden zich <strong>op</strong> haar storten<br />

met degens en floretten.<br />

En ik dacht: ik kan niet scher men en ik ben te oud om het te<br />

Icren. Vijftig jaar, <strong>ze</strong>i ik <strong>bij</strong> mij<strong>ze</strong>lf, vijftig jaar, ik ben te vroeg<br />

I4cboren of het nut van cerium is te laat ontdekt. En als ik nu<br />

maar een hekel aan Cilly had, als ik hier in Biarritz zou kunlien<br />

zijn met de gedachte: ik neem lekker wraak <strong>op</strong> jou ... als jij<br />

:ens wist ... en <strong>ze</strong>lfs al wist je... al stond je schuimbekkend<br />

mast het bed ... Ja! Dat was het hem juist! Ais ik het gedaan<br />

had om mij <strong>op</strong> Cilly te wreken, zou ik al mijn potentie terug-<br />

I~ekl'egenhebben. Maar er is niets dat om wl'aak schreeuwt. Ik<br />

IlOudzoveel van Cilly dat ik haar onmogelijk zou kunnen misen<br />

en meer kun je van een ander toch niet houden. Wij <strong>ze</strong>gp:l.:n<br />

al jarenlang altijd het<strong>ze</strong>lfde tegen elkaal' en het vel'veelt<br />

IIiC nooit. Vool' haal' geestelijk leven intel'esseer ik me niet,<br />

302 303


HET GROTE MEDELIJDEN<br />

maar daar beklaagt <strong>ze</strong> zich niet over, want het toeval wil dat zij<br />

er zoiets als een geestelijk leven niet <strong>op</strong>nahoudt. Dus zijn we<br />

heel gelukkig met elkaar. Zij denkt,of praat nooit over haar<br />

verleden, zij heeft ook geen verleden met dramatische gebeurtenissen<br />

waarover nagekaart zou kunnen worden. Over de toekomst<br />

denkt zij evenmin. Zelfs als haar toekomst mindel' onbezorgd<br />

was dan de on<strong>ze</strong>, zou zij er zich het hoofd niet over<br />

breken. Ook toen on<strong>ze</strong> toekomst nog niet zo onbezorgd was,<br />

brak <strong>ze</strong> zich er het hoofd niet over.<br />

Zij ziet nooit vooruit. Zij ziet niet verder dan haar neus lang<br />

is en haar neus is niet lang. De schaarse keren dat ik kwaad <strong>op</strong><br />

haar word, is het altijd omdat zij vergeten heeft een voorziening<br />

te treffen, een maatregel te nemen, of omdat zij iets verloren<br />

heeft, nooit omdat zij iets misdaan heeft.<br />

Er zijn twee soorten vergeten: dingen vergeten die je gebruikt<br />

hebt en dingen vergeten die je nog moet gebruiken. Je<br />

paraplu ergens laten liggen nadat de regen is <strong>op</strong>gehouden, of<br />

geen paraplu meenemen hoewel de lucht al somber wordt en<br />

iedereen weet dat er straks een bui komt. Er zouden eigenlijk<br />

twee verschillende werkwoorden moe ten bestaan voor de<strong>ze</strong><br />

twee soorten vergeten. Cilly's vergeten is altijd van de tweede<br />

soort.<br />

Maar ik, die vooruitzie, ik die daardoor haar onmisbare<br />

complement uitmaak, ik van wie zij nooit zal kunnen scheiden<br />

om die reden, ik heb toch alles wat ik ben, te danken aan het<br />

onvoorziene. AIleen uit schaamte daarover zou ik al niet <strong>bij</strong><br />

haar weg kunnen gaan.<br />

Sybille yond het <strong>op</strong> mijn kantoor zo stil, twee maanden later<br />

had <strong>ze</strong> een interessantere werkkring gevonden. Ik trok haar <strong>op</strong><br />

mijn knieen en <strong>ze</strong>i: 'Een werkkring waar je talrijke capaciteiten<br />

betel' tot hun recht kunnen komen.'<br />

Ze aaide mij over mijn hoofd.<br />

'Ja, mijn know-how.'<br />

Sybille was een intelligent kindje, niet een die de hele tijd<br />

zomaar wat kletst. Zelfs haar kleinste tics yond ik vertederend.<br />

Lang in Engeland geweest, had <strong>ze</strong> daar de gewoontc<br />

HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

overgenomen een sigaret tussen haar lippen te laten bungelen<br />

terwijl <strong>ze</strong> praatte, zoals aIleen Engelse vrouwen doen. Ik vond<br />

die imitatie zo ontroerend dat ik meer naar de sigaret keek dan<br />

dat ik naar haar luisterde. Ik had me er al eerder <strong>op</strong> betrapt dat<br />

ik niet luisterde naar haar verhalen. Nog voor het uitraakte,<br />

wist ik al niet precies meer of zij twee broers had of drie, of<br />

haar moeder nog leefde of niet meer.<br />

Allemaal dingen die zij me wel eens verteld had. Maar het<br />

verschrikkelijkste yond ik dat ik meer en meer begon tegen<br />

haar in de<strong>ze</strong>lfde stereotype termen te praten die ik tegen mijn<br />

vrouw gebruik. Zelfs kostte het me de allergrootste moeite<br />

haar geen Cilly te noemen in plaats van Sybille en twee of drie<br />

keer versprak ik me inderdaad.<br />

Toen <strong>ze</strong> <strong>bij</strong> me wegging, bleek <strong>ze</strong> zich dit te herinneren.<br />

(Het maakte een heleboel goed.) Nederig en <strong>op</strong>recht <strong>ze</strong>i ik:<br />

De een heeft meer talent zich voor andere levende we<strong>ze</strong>ns<br />

<strong>op</strong>en te stellen dan de ander. Mijn vader had een parkiet.<br />

Telkens als z'n parkiet doodging en een parkiet leeft niet lan-<br />

;er dan een jaar of vier, nam hij precies zo'n <strong>ze</strong>lfde parkiet en<br />

gafhem de<strong>ze</strong>lfde naam.'<br />

De<strong>ze</strong> <strong>op</strong>merking is waarschijnlijk de meest intense poging<br />

l'ot geestelijke intimiteit met haar te komen, die ik heb gewaagd.<br />

Ik was bang dat <strong>ze</strong> mij ervoor <strong>op</strong> mijn gezicht zou<br />

slaan.<br />

Maar <strong>ze</strong> <strong>ze</strong>i: 'Het maakte me eigenlijk gelukkig dat je me zo<br />

1111 en dan Cilly noemde. Want ik dacht: ik heb dus geen reden<br />

jaloers te zijn <strong>op</strong> zijn vrouw. AIle contacten tussen mensen<br />

y,ijneenvoudig en als we werkelijk van elkaar hadden gehouden,<br />

zouden we helemaal niet met elkaar hebben hoeven te<br />

praten. Je beweert wel dat ik zo intelligent ben. Maar je moest<br />

'ms weten hoe ik mij het paradijs voorstel: vierentwintig uur<br />

per dag naakt in de armen liggen van de man die ik liefheb,<br />

nnders niets.'<br />

"Och komI Maar daar ben ik te oud voor.'<br />

'Niet te oud. Maar je bent te zuinig <strong>op</strong> je jeugd. Ais je zo<br />

doorgaat, zul je heel oud worden, onvoorstelbaar oud. Ben je<br />

ooit ernstig ziek geweest?'


HET GROTE MEDELIJDEN<br />

'Nooit. Ik heb <strong>ze</strong>lfs al mijn tanden nog.'<br />

'Zie je well Trouwens, de dokters worden steeds knapper.<br />

Let maar <strong>op</strong>, mijn voorspelling komt uit. Het is niet waar dat<br />

iedereen elk jaar een jaar ouder wordt. Ik geloof vast en <strong>ze</strong>ker<br />

dat jaren dingen zijn waar je <strong>op</strong> passen kunt, waar je zuinig <strong>op</strong><br />

kunt we<strong>ze</strong>n of die je kunt verkwisten. En jij bent er zuinig <strong>op</strong>.'<br />

'Vind je me soms gierig?'<br />

'Niet met geld. Maar ook ben je van nature geen verkwister.<br />

Die gave bezit je nu eenmaal niet. Dus ben je zuinig met iets<br />

andel's.'<br />

'Waarom praat je <strong>op</strong> de<strong>ze</strong> manier tegen me? Zo hebben we<br />

nooit met elkaar gepraat en dat juist nu je <strong>bij</strong> me vandaan wiL'<br />

'Het is niet dat ik nooit zo tegen je gepraat heb, maar het is<br />

wel voor het eerst dat je luistert.'<br />

'Het spijt me.'<br />

Ze stond <strong>op</strong> en <strong>ze</strong>i: 'Het <strong>op</strong>windendste dat wij met elkaar<br />

kunnen beleven is het afscheid, denk ik. Dag Take.'<br />

Ze had geen ongelijk. Het was mij ten slotte nooit overkomen,<br />

dat ik tegen Cilly per ongeluk Sybille <strong>ze</strong>i.<br />

DE POSTZEGELKAS, ongeveer tweedui<strong>ze</strong>nd gulden, was n:1<br />

haar vel'trek verdwenen. Ik verweet haar niets, want ik wisl<br />

niet waarvoor ik andel'S zo'n ruime post<strong>ze</strong>gelkas onder haal'<br />

beheer had gesteld.<br />

Cilly heeft van de episode niets bemerkt. Wel heb ik haar


HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

Mijn grootste liefhebberij was het verzamelen van schelpen<br />

en slakkehui<strong>ze</strong>n. Ik wandelde veel in stille parken. Op zoek<br />

naar slakken, kro<strong>op</strong> ik in struikgewas en bosjes. Nooit heb ik<br />

iemand zien beroven of vermoorden.<br />

Niemand viel mij ooit lastig. En later, ik kan het me nu niet<br />

zonder verbittering herinneren, hebben ook mooie maar <strong>ze</strong>er<br />

slechte vrouwen het nooit <strong>op</strong> mij voorzien gehad. Een paar<br />

heb ik er ontmoet, maar als <strong>ze</strong> aanstalten maakten mij te gronde<br />

te rich ten, dankte ik <strong>ze</strong> af.<br />

Leven, <strong>ze</strong>i mijn vader, je moet leven, je moet je niet laten leyen.<br />

Ik leefde, ik ging <strong>op</strong> pad, ik nam beslissingen, maar alles wal<br />

ik ben geworden, ben ik geworden door het te laten gebeuren.<br />

Avonturen wilden niets van me weten. Ais ik het toeval een<br />

handje wilde helpen, kreeg ik een tik <strong>op</strong> mijn vingers. En toch<br />

ben ik nu miljonair .. , is het niet om <strong>bij</strong>gelovig te worden, is<br />

het niet om overal in te berusten, denkend dat een onbekende<br />

macht mijn hele levenslo<strong>op</strong> geregeld heeft zonder mij ooil<br />

tekst en uitleg te geven?<br />

Weer tien jaar oud worden, om te proberen of ik door alieN<br />

andel'S te doen dan ik het gedaan heb, misschien een resultaal<br />

zou kunnen bereiken dat mij mindel' zinneloos lijkt. Bedelaal',<br />

in plaats van miljonair; of flikker; of tuchthuisboef. Niet dal<br />

gevoel te hebben of ik even weinig met de wereId heb te m:l<br />

ken als de vissen in het aquarium van een visrestaurant te m:l<br />

ken hebben met het publiek dat aan de tafeltjes hun soortg:l'<br />

noten zit te eten.<br />

Je leven overdoen. Kan iemand zich voorstellen hoe het ZOIi<br />

we<strong>ze</strong>n als je <strong>op</strong>eens weer tien jaar werd, terwijl je wist aJ vijl<br />

en<strong>ze</strong>stig te zijn geweest?<br />

Naar iets uit het verleden verlangen doe ik niet en wat 11101'1<br />

iemand zo rijk als ik nag in de toekomst verlangen, zonder Oil<br />

redelijk te worden?<br />

RELATIEGESCHENKEN IS OOK nu nog mijn enige probk\'111<br />

Vorig jaar had ik een oorspronkelijk idee: een kalender! 1,111 Ii<br />

niet, denk niet dat dit het meest banale cadeautje is dal' iI< hili I<br />

kLlnnenbedenken, want ik vraag me af of er wel ooit een reclamekalender<br />

zoals de mijne is gemaakt. In niet meer dan een<br />

;nkel exemplaar. Hij bestond uit kleurenfoto's, <strong>ze</strong>s kleurenfo-<br />

1'0'smet telkens de data van twee maanden eronder en, met<br />

discrete reliefletters, links boven in de hoek RARE EARTHS'<br />

AGENTS.<br />

Aan het maken van zo'n kalender <strong>op</strong> de gebruikelijke manier<br />

(foto's laten nemen, laten clicheren, tekst er<strong>bij</strong> laten <strong>ze</strong>tten,<br />

1:l;l1 paar dui<strong>ze</strong>nd exemplar en laten drukken) viel natuurlijk<br />

niet te denken, omdat ik er maar een nodig had. Dus liet ik<br />

Jcn gerenommeerd fotograaf <strong>ze</strong>s echte kleurenfoto's maken.<br />

I)ie ene kalender kostte me <strong>ze</strong>sdui<strong>ze</strong>nd gulden. Niet aIleen<br />

hct kostbaarste relatiegeschenk dat enig zakenman ooit in jalIuari<br />

heeft ontvangen, maar ook de mooiste kalender die iemaud<br />

ooit gezien heeft. Vijftig <strong>bij</strong> <strong>ze</strong>stig centimeter groot, be-<br />

1I0nden de foto's uit enorm vergrote detail<strong>op</strong>namen van een<br />

I>lootfotomodel: <strong>ze</strong>s stukjes ro<strong>ze</strong> huid waarvan precies genoeg<br />

Ie zien was om uit te kunnen maken tot welk deel van haar<br />

IIl.atomiehet behoorde: voorhoofd, kin, schouder, borst, buik,<br />

Iiij. Op elk stukje <strong>waren</strong> enkele kristallen van een <strong>ze</strong>ldzame<br />

lIarcleuitgestrooid: lanthanium, cerium, praseodymium, eu-<br />

I'<strong>op</strong>ium, yttrium, neodymium.<br />

Op de<strong>ze</strong>lfde dag waar<strong>op</strong> Travers & Downson mijn kalender<br />

Illoesten ontvangen, kreeg ik de<strong>ze</strong>lfde kalender van hen, maar<br />

llii met hun naam er<strong>op</strong> en in kleurendruk natuurlijk: Dus:<br />

l.wH:prijsnog geen gulden, denk ik, en toch <strong>waren</strong> de reprodukties<br />

niet van mijn echte foto's te onderscheiden.<br />

Die schofterige fotograaf, die had zijn foto's natuurlijk nog<br />

('.'11 keel' verkocht! Ik, imbeciel <strong>op</strong> het terre in van het relatie-<br />

1I1:Nchenk,ik had natuurlijk moeten bedingen dat ik ook de<br />

1H'!~atievenkreeg. Maar dat had ik vergeten, <strong>bij</strong> gebrek aan<br />

IIIlow-how.<br />

1 k wou maar dat de herfst gauw kwam. Ik weet wel beter,<br />

IIl'I i.snog lang geen herfst.<br />

Ik bomen zitten zo dik in hun bladeren, dat ik van de over-<br />

I"UII <strong>bij</strong>na niets kan zien. Ik trek de rechterlade van mijn bu-<br />

11'1111 <strong>op</strong>en en neem er een kleine japanse binocle uit van roest-


HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

vrij staal. Als de bomen kaal zijn, is er aan de overkant eigenlijk<br />

ook niets te zien.<br />

Ik vraag mij af hoeveel jaren ik' nog zal zitten ademhalen <strong>op</strong><br />

de<strong>ze</strong> stoei. De dagen die voor<strong>bij</strong>gegaan zijn zonder dat ik iets<br />

verricht heb waaraan ik met trots terug kan denken, zijn gevallen<br />

als regendruppels om spoorloos te verdwijnen in een<br />

<strong>ze</strong>e van verveling. Kan nog mooier: waarvan de branding in<br />

slapelo<strong>ze</strong> nachten <strong>op</strong> de randen van mijn bed beukt. Ik zou<br />

natuurlijk het Boek Prediker kunnen schrijven, maar dat is al<br />

gebeurd. Ik verveel me en ben er meestal niet eens erg verdrietig<br />

onder. Het lijkt trouwens of de jaren korter gaan duren<br />

of beter: het is of mijn tijd niet meer in dagen en jaren verdeeld<br />

wordt en het daardoor niet zo noodzakelijk meer is over<br />

tijd te praten. Tien jaar geleden, kort na het afscheid van<br />

Sybille, dacht ik dat mijn hart het niet zo goed meer deed en<br />

heb ik mijn dokter geraadpleegd. Hij is een leerling van de beroemde<br />

Professor Riimke. 'Het senium,' zo sprak hij, 'oftewel<br />

de finale van het lev


HET GROTE MEDELIJDEN<br />

nes. Of telefoneren, of een sinaasappel schillen, of een sigaret<br />

<strong>op</strong>steken. Een enkele keer maar, zit er een te slapen. Mooie<br />

meisjes zitten er nooit lang. Zoals Cilly, veertig jaar geleden.<br />

Cilly, wat een naam voor een vrouw van achtenvijftig. Toen <strong>ze</strong><br />

<strong>bij</strong> <strong>ons</strong> <strong>op</strong> kantoor kwam, was <strong>ze</strong> achttien. Toen was zij CiUy,<br />

maar wie is zij nu? Ik geneer me soms <strong>bij</strong>na haar voarnaam uit<br />

te spreken als er anderen <strong>bij</strong> zijn. Het is of ik haar <strong>op</strong> een subtiele<br />

manier verneder door haar met die voornaam aan te spreken,<br />

het lijkt of ik haar luidkeels in het gezicht slinger dat zij<br />

niet jong meer is.<br />

Zeg in een ge<strong>ze</strong>lschap van honderd proefpersanen de naam<br />

Cilly en van de honderd denken er negentig aan dartele lichtvoetige<br />

feeen, vrolijk, intelligent, een dunne beweeglijke<br />

mond, grote ogen, een beetje luchthartig. Zij kan het niet he1pen<br />

dat zij veertig jaar ouder is geworden en het kan mij ook<br />

helemaal niet schelen. Als ik met haar aIleen ben, is het mij<br />

nog altijd een soart wellust dikwijls haar voornaam uit te<br />

spreken en het is ofhaar jeugd nooit verdwenen is. Maar toch<br />

hebben oude vrouwen eigenlijk geen voornaam meer. Net zo<br />

min als je moeder een voornaam had.<br />

Kwam er maar eens een vogel nestelen in de boom voor mijn<br />

raam. Kon ik 's zomers naar wat anders kijken dan naar enorm<br />

vergrote groene bladeren, waarvan ik er nooit meer dan twee<br />

of drie tegelijk scherp zien kan door de kijker.<br />

Het is een heel nette gracht, <strong>op</strong> dinsdagmiddag van twee tot<br />

vier. Misschien als ik urenlang bleef spieden door die kijker,<br />

dag in dag uit, dat ik dan wat zien zou. Ik heb een idee! Dit<br />

jaar stuur ik Travers & Downson precies zo'n kijker, met erin<br />

gegraveerd RARE EARTHS' AGENTS!<br />

NUTTIG BESTEDE MIDDAG. Ik heb de beslissing genomen welk<br />

relatiegeschenk ik dit jaar geven zai. Is het niet de belangrijkste<br />

zakelijke beslissing die ik elk jaar nemen moet? Aan de<br />

overkant zie ik mijn huurauto alweer rijden.<br />

Ik sta <strong>op</strong> en leg de kijker in de bureaula. De auto gaat cit:<br />

3 12<br />

HUNDER TW ASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

hrug over en slaat linksaf, achter een grote vrachtwagen aan.<br />

Ihcht ik het niet? Die moet hiernaast zijn. St<strong>op</strong>t. Mijn auto<br />

kan er niet langs.<br />

Naast mijn kantoor is een groothandel in verf gevestigd.<br />

I\Jtijd <strong>op</strong> dinsdagmiddag precies om vier uur houdt daar voor<br />

de deur die grote vrachtauto stil om blikken verf te laden. Vit<br />

tic groothandel komt dan een man te voorschijn die mij telkens<br />

als ik hem zie aan het den ken <strong>ze</strong>t. Toch is hij, zoals hij<br />

y,ich aan mij voordoet, een van de eenvoudigste fenomenen<br />

die je bedenken kunt. Hij is een man van een jaar of vijftig<br />

lIud, kaal, blootshoofds, rond hoofd met bolle wangen, onbe-<br />

Ickenende neus, domme ogen. Hij heeft altijd de<strong>ze</strong>lfde overall<br />

iI:lnen rookt een sigaar die om vier uur, als ik hem zie, altijd<br />

lot een lengte van een centimeter of vijf is ingekrompen.<br />

Zodra hij klaarblijkelijk gehoord heeft dat de chauffeur de<br />

klep van zijn auto naar beneden heeft gelaten, komt hij eraan,<br />

sigaar in de mond, aan elke hand een bus verf. De bussen van<br />

die firma hebben hengsels. Hij <strong>ze</strong>t de bussen <strong>op</strong> de auto, gaat<br />

I'crug, komt met twee andere bussen, enz. Ik heb nooit geteld<br />

hoeveel bussen in totaal, in stilte h<strong>op</strong> end dat het tenminste<br />

niet altijd het<strong>ze</strong>lfde aantal is dat hij brengen moet. Verder is<br />

alles al jaren precies eender, het tijdstip, de sigaar, zijn kale<br />

hoofd, de overall, de tijd die het hem kost twee bussen naar<br />

buiten te dragen, de bussen, de hele man. Ik tart elke theoloog<br />

of filosoof mij uit te leggen waar die man voor leeft, als het<br />

niet is, omdat hij niet dood wiI. Nu kun je daar<strong>op</strong> wel <strong>ze</strong>ggen:<br />

dat moet die man <strong>ze</strong>lf weten, maar de kwestie dat een zo kleine<br />

man dat <strong>ze</strong>lf moet weten in een zo gigantisch heelal is er<br />

cen die ik niet zonder emotie hard<strong>op</strong> kan uitspreken. En is het<br />

niet iets groots dat die zo kleine man misschien nooit <strong>op</strong> het<br />

idee gekomen is dat hij het <strong>ze</strong>lf maar weten moet.<br />

Ik schuif de la dicht en denk met diepe voldoening aan de<br />

beslissing die ik heb genomen. Kleine japanse roestvrij stalen<br />

binocle. Prachtig resultaat toch, voor vandaag.<br />

Ik trek mijn jas aan met e~n gevoel of ik me<strong>ze</strong>lf een beloning<br />

;eef. Weken en weken gaan er immers voor<strong>bij</strong> zonder dat ik<br />

<strong>ze</strong>lfs iets als het nemen van zo'n eenvoudige beslissing hoef te<br />

3 13


HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDViJF EN MEER<br />

doen.Weken waarin ik <strong>ze</strong>lfs geen post<strong>ze</strong>gel ko<strong>op</strong>. Zonderling<br />

gevolg van de progressieve inkomstenbelasting in <strong>ons</strong> land.<br />

Ik pak mijn hoed van het bureau waaraan geen secretaresse<br />

zit.<br />

Inkomstenbelasting: de meest stompzinnige manier om rijken<br />

te tergen die ooit in het brein van een proletarier is <strong>op</strong>gekomen.<br />

Vitvinding die in zwang gekomen is, sinds ook de lagere<br />

standen deel hebben aan de macht. Mensen die, door van generatie<br />

<strong>op</strong> generatie honger te lijden, wel geleerd hebben wat<br />

geld is, maar er geen flauw idee van bezitten wat veel geld is.<br />

Ais ik voor een tientje post<strong>ze</strong>gels ko<strong>op</strong> (en daar heb ik maanden<br />

genoeg aan) zal mijn accountant <strong>ze</strong>ggen: 'Kan ik voor de<br />

inspecteur niet aannemelijk maken, meneer, in een zaak als de<br />

uwe, met een netto jaarwinst van een half miljoen.'<br />

Dat bedrag wordt dus wat <strong>op</strong>gehoogd. Tot tweehonderdvijftig<br />

gulden, <strong>bij</strong>voorbeeld, dat is nog belachelijk weinig.<br />

Toch verdien ik dan <strong>op</strong> die manier meer dan tweehonderc1<br />

gulden. En zo gaat het met alles: representatiekosten, auto, afschrijving<br />

meubilair, onderhoud. Wat valt er nog voor mij tc<br />

ondernemen als ik in de omstandigheid verkeer dat ik mel<br />

geld uitgeven meer verdien? Wat een onno<strong>ze</strong>le dan met zuinig<br />

ZI)n.<br />

Breinen moe ten dat geweest zijn, de uitvinders van dc<br />

progressieve inkomstenbelasting! Alsof iemand die er al voor<br />

gezorgd heeft meer te verdienen dan een ander, zich door dt<br />

inkomstenbelasting van de wijs zou laten brengen! Zelfs in de<br />

communistische staten zal een man die eens wat meer wil dan<br />

zijn buren, er weI voar zorgen dat hij meer macht krijgt, alN<br />

het verzamelen van meer geld verboden is. Dus, wat is hcl<br />

verschil?<br />

Kapitaai. Een antieke vorm van machts<strong>op</strong>eenh<strong>op</strong>ing. I Il'l<br />

zou me niet verba<strong>ze</strong>n als geen enkele sovjetchef met mij zou<br />

willen ruilen. Ik laat de voordeur achter mij dichtvallen el\<br />

lo<strong>op</strong> de stoep af.<br />

Met een geluid van ij<strong>ze</strong>r <strong>op</strong> ij<strong>ze</strong>r komen de verfblikken in !Ii'<br />

vrachtauto terecht. Mijn chauffeur sluit het portier achl('1<br />

mij. Hij is handig: in grote vaart rijdt hij achteruit de gracht af<br />

tot voor<strong>bij</strong> de eerste zijsteeg, dan rechtsaf de steeg in naar de<br />

Kei<strong>ze</strong>rsgracht.<br />

IK ZOU NU WEL ERGENS naartoe willen, waar ik hard<strong>op</strong> zou<br />

kunnen herhalen wat die stem in mijn achterhoofd me de hele<br />

middag al voor<strong>ze</strong>gt. Ik ben jarig. Maar ik heb geen vrienden<br />

die in aanmerking komen mijn confessies aan te horen,<br />

Vriend, wat een woord <strong>op</strong> mijn leeftijd. Ik ken enkel mensen<br />

die mij te vriend houden. Ik verwijt <strong>ze</strong> niets, moet alleen gelaten<br />

c<strong>ons</strong>tateren dat <strong>ze</strong> niet de macht bezitten mij te helpen.<br />

Mogelijk is een van de penibelste dingen in je leven, dat er zo<br />

weinig gelegenheid is mensen te vinden die je niet de indruk<br />

;even dat je <strong>ze</strong> voor niets in vertrouwen hebt genomen. Op<br />

cen bepaalde leeftijd durf je er niet eens meer naar te zoeken.<br />

Te veel aan oude gezichten gewend. Te veel geoefend in het<br />

voor je houden van persoonlijke dingen. Iedereen schotelt iedereen<br />

een bloemlezing voor en niet eens aan iedereen de<strong>ze</strong>lfde.<br />

Teleurstelling heeft zich als een infectie door je lichaam<br />

verspreid en het is of het zich daar steeds sterkel' tegen pantsert.<br />

Te dikwijls heb je meegemaakt dat je <strong>op</strong>enhartigheid niet<br />

gewaardeerd werd. Je bent genoodzaakt het <strong>ze</strong>kere voor het<br />

on<strong>ze</strong>kere te nemen. Je weet dat ook andere mens en de<strong>ze</strong>lfde<br />

ervaringen hebben als jij en even weinig ho<strong>op</strong> hebben overgehouden<br />

ergens nog gehoor te vinden voor hun confidenties als<br />

jij<strong>ze</strong>lf. Ze vertellen over hun maagkwaal, hun ondankbare kinderen<br />

of hun belastingzorgen, maar dat zijn aIleen maar de<br />

aanleidingen tot hun zorgen, niet de zorgen <strong>ze</strong>lf. Je beseft dat<br />

jc aIleen maar nieuwe vrienden zou willen hebben om je hart<br />

IC luchten tegen hen, maar dat je al veel te lang veel te moe en<br />

vcrdoofd bent, om <strong>ze</strong>lf het oor te lenen aan de obsessies van<br />

'cn ander. De vriendschap zou onherroepelijk van een kant<br />

ll10eten komen: de overkant. Je weet dat je iets onredelijks<br />

vcrlangt en daarom aIleen al durf je dat verlangen niet meer<br />

\I,an.En daarom gaan getrouwde mannen van mijn leeftijd al-<br />

Iijd weer naar huis, waar hun vrouw, net als zij<strong>ze</strong>lf, nooit meer


HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

iets <strong>op</strong>merkelijks <strong>ze</strong>gt, want <strong>ze</strong> heeft allang geleerd welke dingen<br />

<strong>ze</strong> niet <strong>ze</strong>ggen moet, net als jij. Misschien ook schiet haar<br />

nooit meer iets <strong>bij</strong>zonders te binnen, evenmin als jou. Ze weet<br />

tot hoever <strong>ze</strong> gaan kan en jij ook en jullie gaan allebei niet verdel',<br />

want waarom zou je?Je zit <strong>op</strong> je stoel met <strong>op</strong> je knieen een<br />

krant vol wereldgebeuren waaraan je niets veranderen kunt en<br />

een stem in je achterhoofd <strong>ze</strong>gt: ik ben onuitsprekelijk moe,<br />

maar <strong>ze</strong>lfs dat kan niemand wat schelen.<br />

En als een steen <strong>op</strong> je maag ligt in je binnenste een verdriet<br />

dat te zwaar is om nog <strong>op</strong> te stijgen tot je mond.<br />

Maag. Een stoot tegen mijn maag, doordat de chauffeur, die<br />

nog geho<strong>op</strong>t had door een geellicht te komen, plotseling remt<br />

voor een meisje dat oversteekt. Zij heeft lichtblond, hoog <strong>op</strong>gestoken<br />

haar en draagt een grote zonnebril, hoewel de lucht<br />

bedekt is. Zulke zonnebrillen <strong>waren</strong> tien jaar geleden in de<br />

mode. Zij draait haar hoofd naar de auto toe en het is alsof <strong>ze</strong><br />

mij ziet, <strong>ze</strong>lfs herkent. Zij houdt haar linkerarm gebogen voor<br />

haar borst en <strong>op</strong> haar arm rust iets dat eruitziet als een groot<br />

schrift. Het is of zij een engel is die een nieuwe boodschap<br />

komt brengen. Het is jaren geleden dat ik een vrouw gezien<br />

heb die mij zo <strong>op</strong>windt. Ik pak de kruk van het portier en <strong>ze</strong>g<br />

tegen de chauffeur dat ik uitstap en dat hij maar moet doorrijden.<br />

Ik heb zoveel haast, dat ik het portier niet eens achter mij<br />

hoor toeklappen. Niet hard genoeg geduwd.<br />

Geen tijd om het over te doen. Het licht staat nog <strong>op</strong> rood<br />

en ik kan ongehinderd het trottoir bereiken waarheen hCI<br />

meisje overgestoken is, Heb ik verstandig gedaan mijn chau r..<br />

feur weg te sturen? Ik kan altijd nog een taxi nemen. Is betel'.<br />

Anders: vie<strong>ze</strong> oude rijkaard, zijn auto staat al klaar, waarin hij<br />

arme jonge meisjes lokt. Want zij is niet rijk, andel'S zouden<br />

haar mantelpak en haar schoenen immel's moderner zijn. Nit'l<br />

aIleen haar zonnebril, ook het zwarte mantelpak dat zij aall<br />

heeft, was tien jaar geleden in de mode.<br />

Tien jaar, of zoo In ieder geval is het nu ouderwets. Zulll('<br />

schoenen met hoge naaldhakken, zie je ook nergens meer. .1:1,<br />

zij is aanbiddelijk. Ik zie nu ook dat het mantelpak eigenlijk<br />

niet goed sluit om haar volmaakte lichaam, het moet gocdlw<br />

pe confectie zijn geweest. Nog sterkel': <strong>ze</strong> is zo jong, dat <strong>ze</strong> het<br />

niet eens <strong>ze</strong>lf kan hebben gekocht, <strong>ze</strong> zal het van haar oudste<br />

zuster hebben geerfd of van een tante. Maar elke beweging die<br />

zij maakt, verkondigt dat zij de mooiste vrouw ter wereld is.<br />

De straat is met een dichte menigte gevuld en soms vel'lies<br />

ik haar uit het ~Og. Door mijn passen een paar maal te versnellen,<br />

vind ik haar dan weer terug. Niet te dicht<strong>bij</strong> komen,<br />

ik moet haar net nog kunnen zien. Voor alles heb ik een ver-<br />

Idaring: haar hoge hakken die al jarenlang uit de mode zijn,<br />

geven de signalen uit mijn jeugd en maken mijn ingeslapen<br />

mannelijkheid weer wakker. Ik ben niet dood of oud, het is aileen<br />

de mode die veranderd is en die de taal die ik versta, niet<br />

l1leerspreekt.<br />

Dag lieveling! Wat zal ik tegen haar <strong>ze</strong>ggen?<br />

Was de jeugd maar echt zo verloederd als de kranten schrijven!<br />

Dan zal ik ronduit tegen haar <strong>ze</strong>ggen: Dag mijn oogappel,<br />

mijn schat.<br />

Ik hoef niet eens te weten hoe je heet. Ik zal de mooiste suite<br />

hestellen die ik vinden kan en dan kleed ik je uit van t<strong>op</strong> tot<br />

teen.<br />

Ik zal beginnen haar midden <strong>op</strong> straat te omhel<strong>ze</strong>n en stamelend<br />

<strong>op</strong> haar schouder in snikken uitbarsten. Mijn hand <strong>op</strong><br />

haar dunne rug zal haar hart voelen kl<strong>op</strong>pen.<br />

Welke reden zou je hebben nee te <strong>ze</strong>ggen, liefste? Ik ben<br />

kerngezond. Toen ik nog <strong>op</strong> school ging, heb ik twee- of drielIlaal<br />

griep gehad, later nooit meer. Ik ben nooit ziek. Ik heb<br />

lIog nimmer in een ziekenhuis gelegen, ben niet aan de drank,<br />

I'ookweinig en, wat me nog het meest verbaast, is dat ik <strong>ze</strong>lfs<br />

lIog nooit <strong>bij</strong> een psychiater ben geweest. Ik heb geen zorgen.<br />

I\lIeen dankzij veel vrije tijd, kan ik veel over me<strong>ze</strong>lf nadenken,<br />

maar als ik me<strong>ze</strong>lf dan soms abnormaal vind, dat kan al-<br />

Il'en maar we<strong>ze</strong>n <strong>bij</strong> gebrek aan vergelijkingsmateriaai. Ik kan<br />

ill andermans binnenste niet kijken, maar als het kon, zou ik<br />

lilt,; waarschijnlijk verba<strong>ze</strong>n hoeveel andere mannen precies zo<br />

,,ljn als ik. Soms kan ik dat nauwelijks geloven, maar het moet<br />

lot;h zo we<strong>ze</strong>n, want uiterlijke abnormale tekenen zijn er niet<br />

111111 mij. Ik ben geen homoseksueel, neger, jood, ofhalfjood, ik


HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

hoor tot geen enkele maatschappelijk suspecte groep. Ik ben<br />

geen fascist en geen communist, ik ben geen ex-communisl,<br />

geen theosoof, ik geloof nier in astrologie, gedachten le<strong>ze</strong>n,<br />

het laatste oordeel, of het hiernamaals. Ik ben nooit met dr<br />

politie in aanraking gekomen, <strong>ze</strong>lfs niet voor een verkeersovertreding,<br />

er gaan maanden voor<strong>bij</strong> waarin ik <strong>ze</strong>lfs geen gla:-;<br />

bier drink, ik heb mijn vrouw nooit mishandeld, ik maak Jl1l'1<br />

niemand ruzie, ik kan geen enkele fout in me<strong>ze</strong>lf ontdekh:n<br />

die de moeite van het vermelden waard is. Ik hoef niet te weI'<br />

ken.<br />

Ik ben rijk. Ik ben kortom wat iedereen zijn wil, ik ben Wail!'<br />

al die fietsers hier in de Vij<strong>ze</strong>lstraat naar onderweg zijn, h<strong>op</strong>en<br />

<strong>ze</strong>.<br />

Houd je passen in, lieveling en kijk naar mij om. Ontl1lol'1<br />

mij. Ik ben <strong>ze</strong>ldzaam van gezondheid en normaliteit. Ik b\,'11<br />

wel<strong>op</strong>gevoed, vrijgevig en goedhartig. Een man, zo norm:llli<br />

als ik, kun je nog nooit van je !even zijn tegengekomen.<br />

He ... Wit?<br />

Huckriede! Die man die tegen mij aangel<strong>op</strong>en is, clal<br />

Huckriede. Hij <strong>ze</strong>gt iets tegen me.<br />

Hij <strong>ze</strong>gt: 'Aangezichtsverlamming, niets ernstigs hoor!'<br />

Nu pas zie ik dat zijn linkeroog gesloten terneerligt en 001,<br />

zijn mond is al vaor de helft de eeuwige rust ingegaan. Ik 111'11<br />

over hem heen gekeken om het meisje niet uit het gezichl II<br />

verlie<strong>ze</strong>n en hij denkt dat ik geschrokken ben van zijn uiterlijll<br />

'Wat <strong>ze</strong>g je? Aangezichtsverlamming? Ik zie er niets Villi<br />

Verder alles in orde?'<br />

'Prima hoor, prima. Ik zit tegenwoordig in de huizl'li<br />

Onroerend goed, Take, dat is niet aIleen een object voor 011'/1<br />

tijd, maar ook voor de toekomst. Voor de verre, verre 1111<br />

komst. Weet je hoeveel Nederlanders er in het jaar 2000 zullt'lI<br />

zijn? Eenentwintig miljoen. Hoef ik jou niks meer te vCI'It·1<br />

len.<br />

Hoe gaat het met <strong>ons</strong> kantoor? Heeft het nog wat OP~.I<br />

bracht indertijd?'<br />

'Ik heb het niet verkocht. Ik zit er nog steeds.'<br />

'Niet verkocht?'<br />

Het lijkt of de aangezichtsverlamming zich als een brandje<br />

over de andere gezichtshelft verspreidt.<br />

'Niet verkocht? Maar wat heb je dan in godsnaam al die tijd<br />

L1itgevoerd?'<br />

'Nou, gewoon, <strong>ze</strong>ldzame aarden.'<br />

'Maar jongetje .. .'<br />

Weer kijk ik over hem heen. Ais ik vanmiddag niet toevallig<br />

aan hem had zitten denken, zou ik hem van mij afschudden,<br />

doorl<strong>op</strong>en zonder nog een woord. Joviale armzwaai.<br />

Hoogstens 'Zeldzame aarden!' <strong>ze</strong>gt Huckriede, 'geen droog<br />

brood mee te verdienen.'<br />

Kleine pau<strong>ze</strong>. Wat denkt hij?<br />

'Neem me niet kwalijk,' <strong>ze</strong>gt hij, 'ik moet er vandoor! Ik<br />

kom wel eens <strong>bij</strong> je praten!'<br />

Hoera! Hij is bang geworden dat ik hem geld te leen zal vragen.<br />

Naar links mijn hand die de zijne drukt, naar rechts mijn<br />

blik, in de richting waar het meisje zijn moet. Mijn voeten<br />

volgen. Waar is mijn engel gebleven?<br />

Waarom zo'n haast? Waarom heeft <strong>ze</strong> niet bespeurd dat ik<br />

Icgengehouden werd, als het in de sterren geschreven staat<br />

dat wij elkaar zullen ontmoeten? Ik ben bereid naar je onno<strong>ze</strong>lste<br />

woorden te luisteren, mijn lieveling, zonder er een niet<br />

Ie horen. Ik ben de man van wie je altijd hebt gedroomd.<br />

Wat ik nu doe, is al geen l<strong>op</strong>en meer, ik wring mij met mijn<br />

'Ilebogen tussen de mensen door, ik hoI. Een zware onweerswolk<br />

komt overdrijven. Zweet gutst langs mijn gezicht. Ik<br />

1l10ethaar vast en <strong>ze</strong>ker al hebben ingehaald en nog zie ik haar<br />

Ilcrgens. Waarschijnlijk ben ik haar al voor<strong>bij</strong>. Of nee, <strong>ze</strong> zal<br />

'en winkel zijn binnengegaan.<br />

Langzaam lo<strong>op</strong> ik terug, beurtelings <strong>op</strong> straat kijkend of zij<br />

niet plotseling <strong>op</strong>duikt, haar grote zonnebril, haar boek <strong>op</strong><br />

haar arm, met de voor mij bestemde boodschap erin, dan weer<br />

~;Iuurik in een <strong>op</strong>enstaande winkel, of <strong>ze</strong> voor een toonbank<br />

'laat. 0, stond <strong>ze</strong> daar maar.<br />

Hoe onvermijdelijk zou on<strong>ze</strong> kennismaking verl<strong>op</strong>en. 'Pardon,<br />

is het parfum dat u ko<strong>op</strong>t goed? Ik heb er geen verstand<br />

:ill, ik moet voor iemand een fles lotion k<strong>op</strong>en.'


HET GROTE MEDELIJDEN HUNDERTWASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

'Ik vind het heerlijk, ik gebruik het altijd.'<br />

'Juffrouw, geeft u mij een fles lotion van het<strong>ze</strong>lfde merk.'<br />

Staat <strong>ze</strong> in die radiowinkel? In die meubelwinkel? Bij die<br />

banketbakker? In die groentewinkel? Ik ben al <strong>bij</strong>na weer <strong>bij</strong><br />

de Munt terug en nog heb ik haar in geen enkele winkel gezien.<br />

Een dichte regen begint te vallen. AIle mens en vluchten<br />

onder zonneschermen. Ik kom voor een brillenwinkel terecht,<br />

waar in de etalage een levensgrote kleurenfoto van een lelijke<br />

naakte negerbaby staat, die men het veel te grote montuur van<br />

een bril heeft <strong>op</strong>ge<strong>ze</strong>t.<br />

... En zij rijdt verder naar de buitenwijken in een tram ...<br />

Een andere man die ook geen jas aanheeft, komt naast me<br />

staan. Hij draagt een zwart pak van grove stof, een hoge witte<br />

boord en een zwartsatijnen bef in plaats van een das.<br />

Het is onvermijdelijk dat hij me aanspreekt als ik hem zo bekijk<br />

en hij <strong>ze</strong>gt dan ook: 'We hebben het niet besteld, maar hCI<br />

komt toch.'<br />

Hij kijkt naar de lucht met een gezicht of hij zo de oorza~k<br />

van de regen zien kan. Ik blijf de straat afspeuren naar hel<br />

meisje, ik ga er <strong>ze</strong>lfs voor <strong>op</strong> mijn tenen staan. AIleen als il<br />

kon vliegen, zou ik nog een kleine kans hebben haar ooit n()j~<br />

terug te zien. - Waar ben je? Mijn ander leven? Mijn verjaarscadeau?<br />

Een verschrikkelijke woede tegen Cilly komt in mij <strong>op</strong> a IN<br />

een dronkenschap. Waarom was jij niet weg te branden uil<br />

mijn leven?<br />

Waarom heb je niet begrepen, dat ik geen man ben om vcel'<br />

tig jaar lang van de<strong>ze</strong>lfde vrouw te houden? Waarom heb jc Il('l<br />

mij onmogelijk gemaakt <strong>bij</strong> je vandaan te l<strong>op</strong>en?<br />

Zelfs als ik geen woord tegen je <strong>ze</strong>i, protesteerde je nit'l<br />

Waarom heb je alles van mij geaccepteerd? Toen ik niets I1W('1<br />

tegen je te <strong>ze</strong>ggen had, kreeg je een dochtertje om te vertrol'<br />

telen. Toen je dochter volwassen was, namen wij katten, hOIl<br />

den. Je was tevreden met de liefde van een hond, als je maar ill<br />

het<strong>ze</strong>lfde huis mocht wonen als ik. Iedere gelegenheid h,,:II'II<br />

haten, heeft <strong>ze</strong> belachelijk weten te maken, elk kwaad WOOl'ti<br />

dat ik ooit tegen haar heb willen <strong>ze</strong>ggen wist zij een klank VIlli<br />

onredelijkheid te geven, nog voor ik uitgesproken was. Altijd<br />

is het haar gelukt de schuld <strong>op</strong> mij te wentelen, zonder mij<br />

ooit te beschuldigen, aIleen maar door rond te l<strong>op</strong>en met het<br />

air van: Ik houd van de<strong>ze</strong> man en de<strong>ze</strong> man houdt van mij. Ik<br />

ben de enige vrouw in zijn leven en iedere poging daaraan<br />

twijfel te wekken, zal een hersenschim blijven.<br />

lk lo<strong>op</strong> de Vij<strong>ze</strong>lstraat nog tweemaal <strong>op</strong> en neer. Ik steek <strong>ze</strong>lfs<br />

hct Muntplein over en ga de Kalverstraat in, Onzinnig haar<br />

daar te zoeken, natuurlijk. Die richting is zij helemaal niet uitf4cgaan.Bovendien<br />

wordt het later en later. Waarschijnlijk is<br />

y,ijal lang thuis. Maar waar dan toch, mijn lieveling, maar<br />

waar?<br />

Alweer kom ik langs de<strong>ze</strong>lfde biosco<strong>op</strong>, waar een oude film<br />

draait, Mondo Cane.<br />

lk ben jarig vandaag, maar ik wil niet naar huis. Kort voor ik<br />

om halftwee de deur uitging, heeft mijn dochter immel'S <strong>op</strong>geheld<br />

om mij te feliciteren en te <strong>ze</strong>ggen dat <strong>ze</strong> niet zou komen.<br />

[k ga de biosco<strong>op</strong> binnen. Mondo Cane. Dat is precies de<br />

film die ik nog eens zien will Dit is de wereld waar ik altijd <strong>bij</strong><br />

het woord 'wereld' aan denk.<br />

IANKENDE HOND WORDT aan een touw meegetrokken langs<br />

I'~~nhek van gaas, waarachter andere honden blaffen en janh~n.<br />

Ecn deurtje in het hek gaat <strong>op</strong>en, de onwillige hond wordt<br />

tllI:lrbinnen gesch<strong>op</strong>t, de andere honden vliegen <strong>op</strong> hem af.<br />

I':l:ngil.<br />

(:astelaneta. Avondlijke <strong>bij</strong>eenkomst, als ter verering van<br />

t I'll heilige. Maar het gaat om Rudolf Valentino, die in dit<br />

tInrp geboren is.<br />

Illauwglan<strong>ze</strong>nd standbeeld van de filmacteur.<br />

()nder het publiek veel familieleden van Rudolf, m<strong>ons</strong>terlij-<br />

I", k<strong>op</strong>pen, dom, lage voorhoofden, bestiale kaken, briljantine,<br />

lorhl'latjes, mislukte pogingen <strong>op</strong> de mooie Rudolf te lijken.<br />

( :loHc-ups.<br />

3 20 3 21


HET GROTE MEDELIJDEN HUNDER TW ASSER, HONDERDVIJF EN MEER<br />

New York. Acteur Rossano Brazzi (latin lover) betreedt een<br />

kledingmagazijn. Bij tientallen rennen de verko<strong>op</strong>sters <strong>op</strong><br />

hem af en scheuren zijn kleren van'zijn lichaam om een souvenir<br />

te hebben.<br />

Bogowa, Trobriand-archipei. Horde naakte vrouwen jaagt<br />

<strong>op</strong> mannen.<br />

Riviera. Geil geworden Amerikaanse matro<strong>ze</strong>n verdringen<br />

zich om boterachtige bikiniblondine.<br />

Meisjes in bikini, armen wuivend uit onthaarde oksels, zoemen<br />

in een motorbootje rond een oorlogsschip. Dek van het<br />

oorlogsschip. Matro<strong>ze</strong>n golven van bakboord naar stuurboord<br />

en terug. Er zijn dragers van hoogst correcte brillen <strong>bij</strong>.<br />

Papoeavrouw met een jong varken aan de borst. Enorme<br />

slachtpartij van varkens die met tientallen klappen van dunne<br />

boomstammetjes, langzaam doodgeslagen worden door beschilderde<br />

papoea' s, paradijsvogelveren <strong>op</strong> hun hoofd. Het<br />

roosteren van de geslachte dieren. Honden die zich te goed<br />

doen aan de ingewanden.<br />

Pasadena. (Californie). Plechtige tel' aarde bestelling van<br />

een hond. Vrouw biddend <strong>op</strong> hondengraf. Hondenrestaurant<br />

te Taipeh. Gestro<strong>op</strong>te honden marinerend in zink~n teilen vol<br />

bloederige vloeistof. Op een hakblok slaat de kok een hond aan<br />

stukken. Daar vlak<strong>bij</strong> de levende honden in kooien. Geen<br />

blijk dat <strong>ze</strong> beseffen wat er gebeurt.<br />

Rome, Kuikentjes worden rood, blauw en groen geverfd,<br />

daarna gedroogd in ovens <strong>bij</strong> 50 graden Celsius, dan <strong>op</strong>gesloten<br />

in chocolade paaseieren. Sterfte 7 <strong>op</strong> 10.<br />

Bismarckarchipei. Jonge vrouwen in kooien, vetgemest tot<br />

honderdtwintig kilo voor een broodmager, stokoud <strong>op</strong>perhoofd<br />

dat maar veertig kilo weegt. Massageinstituut, Amerika.<br />

Close-up. Trilling in witte blauwdooraderde slappe dijen,<br />

teweeggebracht door een machine. Calabrie <strong>op</strong> Goede Vrijdag.<br />

Jongemannen, broekspijpen <strong>op</strong>gestro<strong>op</strong>t, slaan zich glasscherven<br />

in dijen en benen, om met bloed de weg af te bakenen<br />

die een processie straks zal gaan.<br />

Bikini. Dieren die door radioactiviteit gedegenereerd zijn:<br />

onder de grond levende vogels, vlinders die zich doodvliegen<br />

hoven <strong>ze</strong>e, vissen die in dode bomen wonen, strand met ste-<br />

I'iclevogeleieren bezaaid. Close-up: <strong>ze</strong>eschildpad wiens orieni:tl'ievermogen<br />

is verwoest, legt eieren en lo<strong>op</strong>t niet naar de<br />

't,ceterug, maar landinwaarts, om te verdorsten in de woestijn<br />

die al met enorme schildpadkarkassen<br />

Ilcstelen vogeltjes in de karkassen.<br />

is bezaaid. Close-up: er<br />

Zeebodem <strong>bij</strong> Malakka. Menselijke geraamten, door haaien<br />

balgevreten. Het strand.<br />

Ilaaievinnen staan te drogen, recht<strong>op</strong> in het zand. Ver-<br />

Illinkte haaienvissers, zonder voeten, benen. Nacht <strong>op</strong> <strong>ze</strong>e. De<br />

l'rminkte vissers nemen wraak, vangen een haai met een<br />

Ir<strong>op</strong>, wringen zijn bek <strong>op</strong>en, duwen een <strong>ze</strong>eegel in zijn keel-<br />

I~illmet een houten pincet, laten hem daarna weer zwemmen.<br />

Iluis in Singapore waar overbodige familieleden naartoe ge-<br />

I)I'ilcht worden om te sterven. Beneden <strong>op</strong> straat schran<strong>ze</strong>n<br />

kinderen en neven. Men maakt zoveel mogelijk kabaal om het<br />

lerven te verhaasten,<br />

weet ik het.<br />

of de kwade geesten weg te houden,<br />

Tclelens gericht <strong>op</strong> rotswand. Holen in de rotswand, door<br />

IIllilktepapoea's bewoond.<br />

Missiepost. Bekeerde, maar nog naakte papoea's slikken ouwt'ls<br />

in, onder woeste extase. Port Moresby. De papoea's<br />

II ilall achter een hoog hek en slaan het land en van een vliegilli~gade.<br />

Goederen die uit het vliegtuig worden gelost, wekll'n<br />

hun begeerte <strong>op</strong>.<br />

Ocrwoud. Vit bamboestaken en grote bladeren, hebben de<br />

pllpoea's het vliegtuig nagebouwd <strong>op</strong> een <strong>op</strong>en plek in het bos.<br />

Ilt'I is een lokvogel, bedoeld die andere vogels, die immers vo-<br />

1\1'1i'l uit het paradijs zijn, hier tot neerstrijken te bewegen. In<br />

I,kine torentjes van takken, spieden de papoea's de lucht af,<br />

Wililringeen enkel vliegtuig zich vertoont.<br />

I Iun droevige magische geroep.<br />

3 22 3 23

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!