De negatief-polaire uitdrukkingen van het Nederlands Inleiding en ...

In deze constructie wordt de plaats van het lijdend voorwerp (bij intransitieve werkwoorden
en adjectieven het onderwerp) ingenomen door een maatuitdrukking zoals weinig, niets, niet
veel, geen klap, gevolgd door van plus een nominale groep die correspondeert met wat anders
het lijdend voorwerp (of het onderwerp) zou zijn geweest:
(31) Ik snap algebra - Ik snap niks van algebra
(32) Ik geloof dat verhaal - Ik geloof niet veel van dat verhaal
(33) Dat verhaal is waar - Er is niet veel waar van dat verhaal
Er is ook een variant met het voorzetsel aan ipv van (de keuze van het voorzetsel is
afhankelijk van het werkwoord of het adjectief)
(34) Ik verander de route - Ik verander weinig aan de route
(35) Dat verhaal is leuk - Er is niets leuk aan dat verhaal
Omdat de groep werkwoorden die optreedt in de pseudo-partitieve constructie vrij groot is,
heeft het weinig zin om elk ervan op te voeren in dit lexicon als hoofdwoord van een
negatief-polaire uitdrukking. Alleen werkwoorden die uitsluitend of voornamelijk in die
constructie optreden zijn hier opgenomen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij bakken, althans in
de overdrachtelijke betekenis die het heeft in (28).
Een andere negatief-polaire constructie is van de vorm er + comparatief + op, meestal
in combinatie met worden of maken:
(36) We worden er niet jonger op.
(37) Het acteren van Pacino wordt er met de jaren niet beter op.
(38) Dat gejank maakt mijn bezoek er niet leuker op.
Tot de constructie horen ook enkele gevallen met werkwoorden in plaats van comparatieven:
We zijn er niet op vooruitgegaan. Zie Hoeksema (1998a) voor een lijst van de meest
frekwente combinaties. Ook hier geldt dat het opsommen van alle mogelijke combinaties,
indien dat al mogelijk is, veel te ver zou voeren. Daarom is er voor gekozen om alleen een
lemma voor de constructie (onder het hoofdwoord comparatief) aan te maken.
De uitdrukkingen in dit lexicon staan alfabetisch gerangschikt op hoofdwoord: het
eerste belangrijke inhoudswoord van de uitdrukking. Dus een grein is te vinden onder grein,
niet een, en iets aankunnen onder aankunnen, niet iets. Dit stemt overeen met wat
gebruikelijk is in idiomenwoordenboeken.
IX