De negatief-polaire uitdrukkingen van het Nederlands Inleiding en ...

nog enigszins negatief-polair, maar minder
uitgesproken. Cf. Hij wou niets kwijt over
de ontdekking vs Of hij tevreden was, wou
hij niet kwijt. Meer wil ze niet over haar
kinderen kwijt (Mischa de Vreede,
Bevroren, 61). De man zelf wil ook weinig
over de zaak kwijt (Nieuwsblad van het
Noorden, 5-2-2000). Couperus wilde zelf
niets kwijt over zijn privéleven (NRC
Handelsblad, 15-1-1982). Dat is alles wat
ze erover kwijt wil (Trouw, 11-5-2000).
Zonder maatbepaling: Ze wil alleen kwijt
dat ze na haar onrustige jeugd en de
opwindende tijd met de Muses blij is met
haar redelijk huiselijke bestaan van nu
(Trouw, 16-3-1998).
402.een laars: mhu, (ook maar) iets. De
herkomst van deze uitdrukking is duister,
maar een ‘verklaring’ die wordt gegeven in
Onze Taal, October 1991, is dubieus:
aldaar wordt Hij trok er zich geen laars
van aan gezien als een contaminatie van
aan zijn laars lappen en zich ergens geen
snars/zier van aantrekken. Deze uitleg gaat
echter voorbij aan de vele voorkomens van
een laars waarbij het niet kan worden
gezien als een verwarring van aan zijn
laars lappen, zoals "Kip" snapte er geen
laars van, maar stemde toe (George van
Aalst, De schoolfuif, 74) [vb uit 1924]. Uw
baard kan me geen laars schelen, geen
laars! (Harry Mulisch, Archibald
Strohalm, 20). Al dat gemier in de kliniek
heeft dus geen laars geholpen (Til
Brugman, De zeebruid, 52). Waarschijnlijker
is het om laars hier op te
vatten als eufemisme voor aars (wat het
volgens Endt 1972 ook is in de uitdrukking
aan zijn laars lappen), en geen laars te
zien als variant van geen reet, geen bal e.d.
403. in de laatste plaats: in combinatie
met negatie een litotesuitdrukking die
aangeeft dat iets tamelijk belangrijk is in
een rangorde. Als trigger lijkt uitsluitend
niet op te treden. N-woorden als geen,
nooit, niemand, zelfs woorden die nauw
aansluiten bij de betekenis van niet, zoals
74
geenszins, allerminst e.d., lijken niet te
worden gebruikt in combinatie met deze
uitdrukking: *We zijn gered, geenszins/
allerminst in de laatste plaats door uw
donatie. Voorbeelden: Robert Schumann
schreef zijn liederen, niet in de laatste
plaats op de gedichten van Heinrich
Heine, zonder zich al te veel van God en
Gebod aan te trekken (De Groene
Amsterdammer, 19-1-2000). Niet in de
laatste plaats door de mens, is de
Eemvallei geworden tot wat zij nu is, een
groots weide- en natuurgebied
(http://www.eemvallei.nl/eemvallei.htm).
Tegenwoordig wordt ook de uitdrukking in
het minst gebruikt als synoniem van in de
laatste plaats, hoewel dit gemakkelijk kan
leiden tot begripsverwarring.
404. het laatste woord: negatief-polaire
uitdrukking in combinaties met predikaten
als gezegd over, geschreven over, e.d.
Maar over ninodipine was het laatste
woord nog niet gezegd (Intermediair, 20-2-
1997). Daarover is het laatste woord nog
niet gevallen (De Volkskrant, 5-2-1993).
Maar ook daarover is het laatste woord
nog niet gesproken (idem, 12-2-1994).
405. lak of smak: Groningse variant op
kraak of smaak. K. ter Laan’s Nieuw
Groninger Woordenboek (1929: 495) geeft
als voorbeeld der is gain lak of smak aan.
406.er is land te bezeilen met: er valt iets
te beginnen met. Voornamelijk gebruikt in
combinatie met geen: Geen land is er mee
te bezeilen (Piet Bakker, Ciske de Rat,
322). Er viel werkelijk geen land met hem
te bezeilen (Louis Ferron, De keisnijder
van Fichtenwald, 276). Er was daarna met
tante Rika geen land meer te bezeilen
geweest (Pim Hofdorp, Moord in
miniatuur, 81).
407. lang: in het geheel, bij lange na. Als
versterker van negatie wordt lang vooral
gebruikt in combinatie met niet en geen:
Hij is lang niet tevreden. Dat is lang geen