De negatief-polaire uitdrukkingen van het Nederlands Inleiding en ...

gesproken negatief-polair, maar kwaad
doen komt vrijwel uitsluitend voor in
negatieve omgevingen, meestal
combinaties met geen.
394. kwaad schuilen in: schadelijk zijn,
kwaad steken in. Wat school er voor
kwaad in het accepteren van een Duitse
literaire prijs [..]? (De Groene
Amsterdammer, 3 april 1996).
395. kwaad steken in: schadelijk of slecht
zijn. Ik ben er altijd van uitgegaan dat hier
geen kwaad in stak (De Volkskrant, 3-4-
1993). Een evangelisch genootschap -
steekt daar nu ook al kwaad in? (L.N.
Tolstoj, Oorlog en vrede, dl 2, 704).
Eene pijp, een glas wijn, een praatje, wat
kwaad steekt er in? (E.J. Potgieter, De
zusters). Variant: kwaad schuilen in.
Zie ook kwaad zien in.
396.een kwaad woord: mhu.
Tegenhanger van een goed woord. Over
Hiddink geen kwaad woord (De
Volkskrant, 30-3-1995). En over de
betreurde all American hero John
Kennedy zal evenmin iemand in de
Verenigde Staten een kwaad woord
spreken (De Volkskrant, 16-8-1995).
Hoewel een kwaad woord steeds voorkomt
in combinatie met het voorzetsel over, kan
het werkwoord gemakkelijk gevarieerd
worden: spreken over, horen over, vallen
over, e.d. Evenals bij andere indefiniete
mhu's is ook hier een breed scala aan
omgevingen mogelijk, hoewel veruit de
meeste voorkomens als trigger geen
hebben.
397. kwaad zien in: transitieve tegenhanger
van kwaad steken in, tevens een
antoniem van heil zien in. De Utrechtse
korpschef Wiarda pleit voor een grotere
weerbaarheid van de middenstanders en
ziet er geen kwaad in dat ze overvallers
‘met een knuppel op de kop slaan’ (De
Volkskrant, 5-10-1993).
73
398. ten kwade duiden: euvel duiden,
negatief opvatten. Litotesuitdrukking.
Ook wil ik het een uitlegger geenszins ten
kwade duiden, dat hij in iedere wetsbepaling
eenige practische uitwerking
zocht (Weekblad van het regt, no 668, 12-
1-1846, p 4). Ja waarlijk, Zeeland, zoo
gehecht aan het Huis van Oranje, zal mij
niet ten kwade duiden, dat ik 's Prinsen
bevordering gezocht heb (Jacob van
Lennep, Elizabeth Musch, 302). Trots
haatte hij, maar zelfs deze ondeugd kon hij
aan die schoone weduwe niet ten kwade
duiden (Gerard Keller, Gederailleerd, 72).
En och!...wie zal 't hem ten kwade duiden?
(C. van Schaick, De Manja. Familietafereel
uit het Surinaamsche Volksleven,
16).
399. iemand iets kwalijk kunnen nemen:
iemand iets ten kwade kunnen duiden.
[M]en kan het Fernandes Vieira daarom
nauwelijks kwalijk nemen dat hij om meer
manschappen vroeg (Charles R. Boxer, De
Nederlanders in Brazilië 1624-1654, 202).
Ik kan het je niet kwalijk nemen (James
Lee Burke, Neon glamour, 216). Tegenhanger
van de Engelse negatief-polaire
uitdrukking can blame: Can you blame
her?
400. kwartier geven: genade laten gelden.
Vgl. ook het Engelse give quarter, dat
eveneens negatief-polair is. En zo, in die
strijd, kwartier vaak gevraagd noch
gegeven werd, was het geen uitvloeisel
juist van die oude orde, waartegen
Rockefellers verzet ging [..]? (C. Gerretson,
Geschiedenis van de ‘Koninklijke’,
2e deel, 20). Een NPU met een vergelijkbare
betekenis is pardon kennen.
401. kwijt willen over: willen zeggen. Gewoonlijk
in combinatie met een maatbepaling
als iets, niets, weinig, niet veel,
wat etc. Wanneer de prepositie over
ontbreekt, treft men een bijzin (vraagzin,
dat-complement) aan in plaats van de
maatbepaling. Ook dan is de uitdrukking