De negatief-polaire uitdrukkingen van het Nederlands Inleiding en ...

woord over (De Volkskrant, 1-2-1993).
Voor zijn secretaresses had hij nooit een
goed woord over (Vrij Nederland, 11-9-
1993). De Democraten hadden evenmin
een goed woord over voor hun eigen
president (NRC, 20-10-1993). Drion heeft
nauwelijks een goed woord over voor het
volgens hem stoffige verleden van
Groningens belangrijkste zalen- en
congrescentrum (De Groninger Gezinsbode
21-12-1992). Er is niemand die een
goed woord voor hem over heeft (Piet
Bakker, Ciske de Rat). Hoewel goed
woord ook wel in andere verbanden dan
met over hebben voor kan worden
gebruikt, is dit toch veruit de meest
voorkomende combinatie. In dit opzicht
wijkt een goed woord af van zijn antoniem
een kwaad woord, dat veel vrijer
gecombineerd wordt met werkwoorden en
werkwoordelijke uitdrukkingen.
254. goeds beloven: idioom dat in
combinatie met negatie, meestal niet veel,
weinig of niets, op een omineuze toekomst
wijst. Zijn verblijf belooft zelden iets
goeds (J.F. Oltmans, Het slot Loevestein in
1570, 17). Dat beloofde niet veel goeds
voor mijn entree (H. Voordewind, De
commissaris vertelt, 18). Intussen beloven
vooral de ontwikkelingen in de grote
steden weinig goeds (Elsevier, 5-6-2004).
Op 91 vindplaatsen waren er 6 positief
(7%), verder 34 met niet veel (37%), en 49
met weinig (54%), 1 met zelden en 1 met
evenmin. Zie ook de volgende ingang voor
een variant.
255. goeds voorspellen: zie goeds
beloven. Dit recht op ons toeliggen, met
een vlaggesein in de mast, voorspelde
weinig goeds (J.F. van Dulm, Onder de
bloedvlag van de “O 21” 1940-1945, 149-
150). Wat Ming Li Foo overkomen is,
voorspelt niet veel goeds (Morris/R.
Goscinny, Lucky Luke – Het 20 ste
cavallerie, 22). Dat voorspelt nooit iets
goeds (J.J. Voskuil, Het A.P. Beerta
Instituut, 947). De uitdrukking is wat
48
minder frequent dan zijn tegenhanger
goeds beloven. Op 46 voorkomens trof ik
1 positief voorkomen aan, verder 14 met
niet veel (30%), 29 met weinig (63%), 1
met zelden en 1 met nooit.
256. voor goud: voor de ruimst denkbare
beloning. Deze scalaire eindpunt-uitdrukking
komt uitsluitend voor in de
negatieve uitdrukking voor geen goud.
Deze uitdrukking kent vele varianten,
zoals voor een prijs, voor al het goud/
geld van de wereld, en het Engelse for all
the tea in China. Dat wil ze voor geen
goud missen (Renate Dorrestein, Een nacht
om te vliegeren).
graat: zie zuiver op de graat.
257. gram(metje): mhu. Deze uitdrukking
wordt uiteraard vooral gebruikt in de
context van wegen en gewicht, maar ook
overdrachtelijk in contexten waar gewicht
niet in het geding is. Kijk dan, geen
grammetje vet! (Sydney & Bom, Julie,
Klaartje, Cécile no. 13: Dit is pas het
begin!, 45). Dit alles moet je natuurlijk wel
in rekening brengen, hoewel het geen
gram verklaart van juist deze specifieke
domheid (Menno ter Braak, in: M. ter
Braak/E. du Perron, Briefwisseling 1930-
1940, deel III, 301). Kooistra heeft geen
triomfantelijk gevoel maar heeft ook geen
grammetje medelijden met de man
(Nieuwsblad van het Noorden, 29-1-1993).
Wordt meestal gebruikt als een bepaling
bij een zelfstandig naamwoord, zoals in
bovenstaand voorbeeld. Een wijd scala
aan triggers is mogelijk, maar geen is
veruit het gebruikelijkst.
258. ergens gras over laten groeien: geen
haast maken met iets. Indurain laat er
geen gras over groeien (Nieuwsblad van
het Noorden, 5-7-1993). De uitdrukking
komt vrijwel uitsluitend voor met geen,
maar andere triggers lijken wel mogelijk,
zoals niet: Ik geloof niet dat Indurain er
gras over zal laten groeien. Indurain liet