De negatief-polaire uitdrukkingen van het Nederlands Inleiding en ...

flauwst zoals de flauwste voorstelling, het
flauwste benul, en het flauwste vermoeden.
In al deze gevallen heeft flauw de
betekenis ` vaag' . Meestal worden als
minimaliserende adjectieven gebruikt
geringste of minste, maar in het domein
van uitdrukkingen die kennis aanduiden
spelen flauw en flauwst deze rol. Het
Engels kent vergelijkbare idiomen: the
faintest idea, the faintest notion. In het
Duits wordt blasse Ahnung op dezelfde
wijze gebruikt. Voorbeelden: Argeloze
bezoekers, die zelfs van het bestaan van dit
schorem geen flauw vermoeden hadden,
werden door deze "ruigpoten" aangeklampt
en van allerlei vieze feiten
beticht (H. Voordewind, De commissaris
vertelt). Maar ik heb van al dit soort
dingen niet het flauwste benul (Cees
Buddingh', Wat je zegt ben je zelf). Als
triggers fungeren met name negatie (geen
bij de indefiniete uitdrukkingen met flauw
en niet bij de definiete varianten met
flauwste) en n-woorden. Andere triggers
zijn mogelijk, maar niet bijzonder
frequent.
203. flikker: mhu. Ik geef om onze maatschappij
geen flikker (Willem Frederik
Hermans, Ik heb altijd gelijk, 224), Rottig
eten, geen medicijnen, er was geen flikker!
(ibidem, 154). Da's het onderscheid en
verder ontlopen jullie mekaar geen flikker
(Herman Heijermans, Kamertjeszonde,
353). Het WNT geeft als oudste vindplaats
een almanak uit 1851: Dat gaat ons geen
flikker aan. Er moet een relatie bestaan
met de betekenis `homofiel', getuige ook
de verwante uitdrukking een sodemieter.
Het WNT vermeldt ook nog de kruising
van beide woorden: sodeflikker, een woord
dat eveneens als mhu gebruikt kan
worden, maar overigens uiterst zeldzaam
is.
204. fluit: mhu. Het interesseert me
overigens geen fluit wat Maarten gezegd
heeft (J.J. Voskuil, Bij nader inzien, 653).
Anders dan Piet Grijs kan dat laatste mij
39
echt geen bal, zelfs geen fluit, schelen (Vrij
Nederland, 27-3-1993). Of de nevenbetekenis
van fluit `mannelijk lid' een rol
speelt in dit idioom is niet bekend (het
WNT noemt het negatief-polaire gebruik
van fluit niet eens), maar evenals zijn
vrouwelijke tegenhanger duit, en andere
aanduidingen der pudenda, zoals bal, zak
en kloot, kan het emfatisch worden
gebruikt ter versterking van een
ontkenning.
205. fok: mhu, waarschijnlijk verbastering
van het Engelse fuck. Deze vorm wordt al
gesignaleerd in Salleveldt (1980: 69) als
een uitdrukking die in omloop was onder
de Nederlandse soldaten die na de oorlog
in Indonesië vochten. Hij geeft bij de
ingang geen fok de volgende toelichting:
`Engels not a fuck. Het door Britse
militairen zeer veelvuldig gebruikte to fuck
neuken, werd in die tijd nimmer in druk of
geschreven gezien en door Nederlandse
militairen meestal verstaan als fok. -Geen
fok gezien.-’
206. iemands fort: iemands sterke punt.
Deze uitdrukking wordt gebruikt als
predikaatnomen om aan te geven dat
iemand ergens niet erg goed in is. Stijl is
niet hun fort (De Volkskrant, 3-8-1993),
een vuistgevecht is nu eenmaal mijn fort
niet (Simon Vestdijk, De kellner en de
levenden, 151). Het WNT noemt dit
gebruik niet, wel Van Dale, dat vermeldt
dat de uitdrukking vooral met negatie
gebruikt wordt. Positieve voorkomens zijn
echter, hoewel minder gebruikelijk, niet
onmogelijk: Communicatie is juist mijn
fort (homepage Boekgrrls).
Het Engelse kent een vergelijkbare
uitdrukking: Classical music isn’t your
forte (Elizabeth George, A traitor to
memory, 182), evenals het Duits: ich
komm aus Österreich und Politik is nicht
mein Forte (www.spieleforum.de/forum).
207. frank: mhu. In België een valutaire
eenheid. En toen de buurman lucht gaf aan