Klik hier om het historisch onderzoek te downloaden.

HISTORISCH ONDERZOEK STEENHOVE 16 JULI 2010 STICHTING PHB
3 TWEEDE HELFT 17 E EEUW
Na de dood van Maria Honigh- van Roubergen in 1662 zal Steenhove zijn vererfd op haar zoon de
Middelburgse schepen en raad Johan Honigh (1635-1692) gehuwd met Hillegonda. van Vierssen (?-
1684). 5 Opmerkelijk genoeg geeft de Visscher-Romankaart uit 1681 (afb. 3.1), waarop wel al vermeld
staat “t huys Steenhove, de hr. Honichs hofsté”, nog steeds geen aanleg weer. Smallegange
schrijft in zijn Nieuwe Chronyk van Zeeland (Middelburg 1696) over Steenhove “Dit Lusthuis is van
dezen voornoemden Edelen Gestrengen Heer tot den tegenwoordigen Stand gebracht, daer in zijnde
verscheide schoone Kameren, en aensienlijke vertrecken tot 16 in ’t getal, waer aen een seer fraeyen
hoogen Tooren gebout staet, voorsien van een treflijk Uurwerk, slaende klok, en wijser, met de
groote Klok van Middelburg meest nauwkeurig overeenkomende”. De wijzerplaat van het torenuurwerk
was naar het zuiden (tuinzijde) gericht. Ook Smallegange noemt de tuinaanleg niet.
Een gravure uit 1684 (afb. 3.2), opgenomen in Smallegange’s Nieuwe Chronyk van Zeeland laat zien
dat het huis Steenhove tussen 1662 en 1684, door Johan Honigh, aanmerkelijk verbouwd en de aanleg
uitgebreid is. Dergelijke gravures in vogelvluchtperspectief moeten met enige scepsis en voorzichtigheid
geïnterpreteerd worden aangezien zij meestal een geometrische perfectie weergeven terwijl
de praktijk (terreinomstandigheden, perceelsgrenzen en dergelijke) weerbarstiger is.
De gravure uit 1684 toont Steenhove vanaf de noordzijde. Op de voorgrond is de (drukbevolkte)
Koudekerkseweg afgebeeld. Het huis is aan de westzijde vergroot met een zijvleugel waardoor het
geheel een symmetrisch aanzien heeft gekregen. Duidelijk zichtbaar is dat Groot Steenhove aan de
linkerzijde een eigen ontsluiting heeft en dat de verbindingslaan achterlangs de boerderij gehandhaafd
is. Opvallend is dat Steenhove vanaf de Koudekerkseweg alleen via het met een muur en fraai
hekwerk van de weg afgescheiden voorplein bereikbaar is. De overige lanen lopen dood ter hoogte
van de doorgaande weg.
De sier- en moestuin direct achter het huis zijn omgevormd tot een parterre de broderie. Aan weerszijden
van het huis bevinden zich boomgaarden.Vanaf de Koudekerkseweg loopt op de rooilijn van
de beide zijgevels tot aan de zuidgrens van de parterre een afscheiding. Langs de parterre de broderietuinen
bevinden zich in of aan deze afscheiding enkele prieeltjes. Ten zuiden van deze tuin bevindt
zich een grand canal met aan weerszijden hiervan parterres de broderie doorsneden met een
padenkruis. In de oostelijke parterre bevindt zich een zuil op het kruispunt van de paden. Dit zal vermoedelijk
het monument zijn geweest dat Johan Honigh in 1681 liet plaatsen na zich uit het Middelburgse
stadsbestuur te hebben teruggetrokken met de aan de ene zijde de tekst:
“Numquam successu crescit honestum 1681” (met success neemt de deugd niet toe)
en op de andere zijde:
“Buyten Hoff en buyten Kerck
Besigh ick mijn eigen werck.
Soo te leven wensch ick Heer,
U te dienen en niet meer”. 6
De steen met de tekst “Numquam successu crescit honestum 1681” (afb. 3.3) is enige jaren geleden
in de tuin van de Middelburgse villa Singelzicht teruggevonden en ingemetseld in de muur van dit
pand. In 1684 is een obelisk als pendant van deze zuil op Steenhove geplaatst door Honigh naar
aanleiding van het overlijden van zijn echtgenote. Deze obelisk droeg de tekst “De gedaente deser
Werelt gaet voor bij” met de sterfdatum van Hillegonda van Vierssen (5 september 1684). 7 Deze
obelisk werd in 1774 verkocht door de toenmalige eigenaar van Steenhove en verhuisde naar de buitenplaats
Poppenroede waar Jan Arends hem afbeeldde. 8
Het grand canal zal gericht zijn geweest op de entree in de achtergevel, die overigens niet centraal
geplaatst was. Gevolg hiervan is dat de parterre ten westen van het grand canal breder is dan zijn
oostelijke tegenhanger. Ter beëindiging van het grand canal is aan het zuidelijke uiteinde een paviljoen
geplaatst. Vermoedelijk moest dit pièce de resistance een Nehalenniatempel voorstellen. Smallegange
meldt hierover “In desen Hof siet men noch twee voorname oude Steenen, uit de ruïnen des
Tempels van d’Afgodinne Nehalennia gehaelt, die wy voor heen niet beschreven hebben: in d’eerste
13